Anlam İlişkisi Bakımından Sözcükler Soruları
Lise Türkçe
Anlam İlişkisi Bakımından Sözcükler16. (1) Alâeddin Hârizmşah'ın amcası Inalcık, 1218'de Otrar'da
Moğollara ait bir kervana saldırdı ve casusluk yaptıkları
gerekçesiyle 450 tüccarı öldürdü. (II) O güne kadar Mo-
ğollarla iyi ilişkiler içinde bulunan Hârizmşahlar (Harzem-
şahlar), yaptıkları bu hatayla tarihe karışırken Cengiz
Han'a Kafkasya, Iran, Anadolu ve Bağdat'ın kapısını ara-
ladıklarını bilmiyorlardı. (III) Hârizmşahların bütün şehir-
lerini ele geçiren ve Alâeddin Hârizmşah'ın peşinden gi-
den Moğol ordusu, önüne çıkan irili ufaklı onlarca dev-
leti haritadan silip süpürecekti. (IV) Cengiz Han'ı fazla-
sıyla öfkelendiren bu hadise, Orta Asya'dan Avrupa iç-
lerine, Rus steplerinden Anadolu'ya devasa bir coğraf-
yanın kaderini etkileyen Moğol akınlarını tetikledi. (V) Bu
doğrultuda Cengiz Han'ın verdiği emirlerle Azerbaycan
ve İran'a giren Moğol orduları her tarafı yakıp yıkmış,
Anadolu'ya doğru ilerlemişti.
Bu parçanın anlam akışındaki bozukluğu gidermek
için aşağıdakilerden hangisi yapılmalıdır?
A) II. cümle III. cümleden sonra gelmelidir.
B) 1. cümle ile III. cümle yer değiştirmelidir.
Ill. cümle IV. cümleden sonra gelmelidir.
D) III. cümle II. cümleden önce gelmelidir.
E) IV. cümle I. cümleden sonra gelmelidir.
18
Lise Türkçe
Anlam İlişkisi Bakımından Sözcükleruyuş-
E) V
vazar-
ir yeni
mlarını
rşıla-
sinde
a çok
cilmiş-
arada
imla-
ysam
an bu-
stukça
4.
E) istikamet
Rüyanın, yolculuğun ve oyunun kendisi mi hikâ-
ye, yoksa roman kahramanı bunlara mı hikâye ka-
tiyor? Bu soru, kitap süresince okurun tepesinde
Demokles'in kılıcı gibi sallanıyor.
Bu parçada altı çizili sözle anlatılmak istenen
aşağıdakilerin hangisidir?
A) Sorulara cevap bulma arayışı
B) Sürekli değerlendirme içinde oluşu
(1. Oturum) TYT EGZERSİZ
CHikâyenin ne olduğunu anlama merakı
D) Sorular karşısındaki diri tutumu
E) Hep canlı tutulan uyarılma hâli
6000123462735
Diğer sayfaya geçiniz.
Lise Türkçe
Anlam İlişkisi Bakımından SözcüklerTürk Dili ve Edebiyatı
10. Hayal kurmayı unutmuş olmalıyız. Gülüp geçme-
yin! Hayal denen nimeti işletebilmek, ruha bir an
olsun nefes aldırmak az şey değildir. "İnsan âlem-
de hayal ettiği müddetçe yaşar." der Yahya Kemal.
Yarınlara ve gün ışığına olan inancınızı yitirdiniz
mi bir anlamda yaşamınız bitmiş demektir. Kimse
oturduğunuz yerden kaldıramaz; bir iş tutmaya,
davranıp kalkmaya ve yenilenmeye itemez sizi.
Dostoyevski'nin acılara katlanmasını sağlayan,
saralı vücudunun kriz nöbetleri arasında gördüğü
hayal ve ülkesine duyduğu sevgiydi. Karamazov
Kardeşler'de ayakları zincire bağlı Dmitri Karama-
zov olanca gücüyle haykırır: "Sehpa üzerinde ne
kadar acı çekersem çekeyim, var olduğumu bili-
yorum; bir kadırga üzerinde ayağımda zincirlerle
kürek çekerken bile güneşi görebilirim. Görmesem
bile hiç değilse yaşarım ve yaşadığımı, var olduğu-
mu bilirim." Biz de günün içinde sıkışıp kalmamalı,
insanlara dışarıda hayatın sürdüğünü göstermeli-
yiz çünkü
----
Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre
aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
Agünlerimiz hiç de ışıltılı görünmüyor, etrafımız-
daki herkes zor ve acı günler yaşadığından söz
ediyor, toplum bir ateşli hastalık nöbetine tutul-
muş
B) acılar, sıkıntılar ancak onların ötesini düşün-
mek, daha güzel ve mutlu günlerin hayalini kur-
makla unutulur, savuşturulur
C) kendi toplumunun ruhunu taşıyan ve onun rü-
yalarını gören bir sanatçı, bu sayede tüm in-
sanlığa ulaşır
D) insanlar kendilerine yol gösteren insanlardan
hoşlanmazlar, nasihat dinlemek çoğu zaman
hoşumuza gitmez
Einsanlara yaralarımızı, acizliğimizi göstermek;
hayallerimizden onlara söz etmek bizi zor du-
rumda bırakır
Lise Türkçe
Anlam İlişkisi Bakımından Sözcükler16. Başıma gelebilecekler açısından daha güçlü duyuyorum
kendimi. Anlıyorum ki o benim için şimdi yakalandığımdan daha
korkunç bir hastalıktı. Ben sağ salim çıktım bu ateşin içinden.
Yukarıdaki cümlelerle ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi yanlıştır?
A) ki'li birleşik cümle vardır.
B) Devrik cümle vardır.
C) "sağ salim" ikilemesi zarf görevinde kullanılmıştır.
D) Birleşik zamanlı bir fiil vardır.
E) Basit cümle vardır.
Lise Türkçe
Anlam İlişkisi Bakımından Sözcükler=
6.
özülen bir demetten indiler birer birer
Bırak, yorgun başları bu taşlarda uyusun
Tutuşmuş ruhlarına bir damla gözyaşı sun
Bir sebile döküldü bembeyaz güvercinler
duyulması
"Bırakmak" sözcüğü, aşağıdaki cümlelerin hangisinde
bu dizelerdeki anlamıyla kullanılmıştır?
AY Yazdığım her şeyi masa üstünde bırakıp yayınevinin
toplantısına yetişmek için yola çıktım.
B)
14
Ünlü yazar öykü yazmayı bıraktı ve hemen hemen
bütün çabasını roman yazma yolunda gösterdi.
Derginin editöru bizi bıraksa da anlatmak
istediklerimizi okuyucuya tam olarak aktarabilsek.
Yaşadığı sağlık sorunları nedeniyle yeni şiir kitabının
imza gününü bir ay sonraya bırakmak zorunda
kalmıştı.
Beni gazete binasına bırakın da siz hangi
edebî sohbetlere dalarsanız dalın, dedi muzip
gülümsemesiyle.
UcDört
Bes
UcDört
Best
Diğer sayfaya geçiniz.
Lise Türkçe
Anlam İlişkisi Bakımından SözcüklerAhmet Öğretmen, isim konusunda çoğul ismi işlemiş ve şöyle
bir açıklama yapmıştır: "Çoğul isim, sözcüğe -ler / -lar çokluk
ekinin getirilmesiyle oluşturulur. Ama bazı sözcükler bu eki
almasına rağmen çokluk anlamı barındırmaz." demiştir.
Bu açıklamanın ardından öğrenciler aşağıdaki örnek cümle-
leri söylemişlerdir:
Ali: Beyaz perdenin efsane sanatçıları arasında birçok isim
sayılabilir.
Asuman: Çevreye ve doğaya sahip çıkma çocuklarımız için
çok önemlidir.
Kadri: Eczanelerden artık doktor raporu olmadan ilaç alına-
mayacak.
Resul: Henüz on yaşlarımda geçirmiş olduğum bir kaza
sakat kalmama neden oldu.
Veysi: Korkularımızla yüzleşmezsek ileride daha büyük
sorunlarla karşılaşabiliriz.
Bu öğrencilerden hangisinin vermiş olduğu örnek,
Ahmet Öğretmen'in yapmış olduğu açıklamayı destekler
niteliktedir?
A) Resul
B) Ali
D) Asuman
C) Kadri
E) Veysi
TAKTİKLERLE DİL BİLGİSİ BENİM HOCAM TAKTİKLERLE DİL BİLGİSİ BENİM HOCAM TAKTİKLERLE D
Lise Türkçe
Anlam İlişkisi Bakımından Sözcüklerğraya-
lanım
et edi-
getiril-
it yük-
a razi
de var-
KONU KAYRAMA
TESTI
05
SOR
4. Somut aniamlı bir sözcük, cümlede soyut bir anlam kazana-
bilir.
Aşağıdakilerin hangisinde bu durum örneklendirilmiş-
tir?
A) Evden ayrılmasının üzerinden henüz bir saat bile geç-
memişti.
Samut
B) Izmir sokaklarında çocuklar oyun oynuyor, babalar işe
koşuyordu.
C) "Bende kafa kalmadı." diye yakınan saatçi, bir anda işi
bırakıp gitti.
D) Gördüğümüz her eseri fotoğraflamak istediğimizden
biraz geç kaldık.
E) Kol saatim olmadan duramayacağımı bildiğimden bir
saat satın aldım.
Lise Türkçe
Anlam İlişkisi Bakımından Sözcükleraşagıdaki cumlelerin hangisinde vardır?
A) Sanatçılar savaşların yarattığı korkunç dünyayı eleşti-
rerek yeni savaşları önlemeye çalışıyor.
B) Genç şairler, büyük şiir temaları dışında hiçbir konuya
ilgi duymuyor
C) Dil eğitimine ve öğretimine aşırı derecede önem veren
bir düşünürümüzdü.
DY Bir sanat eserini anlamak sanıldığı kadar kolay bir iş
değildir.
E) Gündelik hayatta yabancı sözcüklere mümkün oldu-
ğunca az yer vermeliyiz.
3 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük hem
nitelik hem de nicelik bildirecek şekilde kullanılmıştır?
A) O büyük adam bir yumruk darbesiyle sokağın ortası-
na serildi.
B) Bu yıl havaların erken soğuması turizmi olumsuz etki-
ledi.
C) Dünyanın en pahalı dördüncü evi İstanbul'dadır.
D) Son yıllarda ülkemizde oldukça yüksek binalar yapıl-
maya başlandı.
E) Babam oldukça geniş bir insandır, yanında rahat dav-
ranabilirsiniz.
23SKY01103
Lise Türkçe
Anlam İlişkisi Bakımından Sözcükler5.
Şu arkasında silgisi olan eski kalemlerle yazar gibi yaz-
mak lazım çünkü ucundan çok arkasıyla yazılır kalemin.
Bu cümledeki altı çizili sözle anlatılmak istenen aşa-
ğıdakilerden hangisidir?
A) Özenli bir tutum sergilemek
B) Kelimeler arasında seçici davranmak MUH
C) Ekleyerek değil silerek yazmak
D) Sözcüklere, uygun yerler belirleyerek yazmak
E) Düşüne düşüne hareket etmek
Lise Türkçe
Anlam İlişkisi Bakımından Sözcükler18-20. soruları aşağıdaki parçaya göre ce-
vaplayınız.
Ahmet Hamdi Tanpınar gerek şiir kültürünün zen-
ginliği gerekse şiir dilindeki işçiliği bakımından dik-
kat çeken bir şairdir. Babasının memuriyeti nede-
niyle çocukluğunu Anadolu'nun çeşitli yerlerinde
geçiren şair, gözlemci bir karaktere sahiptir. Daha
sonraki öğrenim hayatında Ahmet Haşim ve Yah-
ya Kemal gibi iki büyük şaire çok yakın yaşaması,
şiir estetiğinde önemli bir rol oynamıştır. Haşim'le
resim sanatına yaklaşırken Yahya Kemal'le sözün
nâmeye dönüşen sihrini keşfetmiştir. Gerard de
Nerval ve Valery gibi Fransız şairlerini tanıması
şiir anlayışına bambaşka bir boyut kazandırmıştır.
18. Bu parçanın konusu aşağıdakilerden hangisi-
dir?
A) Tanpınar'ın dünya görüşü
BY Tanpınar'ın biyografisi
C) Tanpınar'ın şiir anlayışı
DTanpınar'ın etkilendiği sanatçılar
Tanpınar'ın öğrenim hayatının
yansıması
YEDİİKLİM
19. Tanpınar'ın şiirlerinin farklı boyutlar kazanma-
sının nedeni nedir?
A) Resim sanatıyla ilgilenmesi
B) Müziği şiirle birlikte kullanması
C) Gözlemci bir karaktere sahip olmasi
Farklı sanatçılar tanıyarak ufkunu genişletmesi
E) Babasının mesleğinden etkilenmesi
20. Bu parçada geçen "sözün nâmeye dönüşmesi"
ile anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisi-
dir?
A) Bilinen şiir tarzının dışına çıkılması
Kelimelerin şiirsel bir anlatım kazanması
C) Melodinin şiirde önemini yitirmesi
D) Eski şiir anlayışından vazgeçilmesi
E) Duyguların mecázlı sözlerle anlatılması
Lise Türkçe
Anlam İlişkisi Bakımından SözcüklerBasılı kitap kendini koruyor ve önemini devam ettiriyor olsa
da dünyada e-kitap gün geçtikçe daha da popüler hâle ge-
liyor.
Bu cümledeki altı çizili sözcüğün cümleye kattığı
anlam aşağıdakilerin hangisinde yoktur?
o
A) Tiyatro sanatı, daha eğitimli bir kesime hitap ediyor gibi
görünmekle birlikte halk arasındaki tanınırlığı gittikçe
artıyor.
B) Moda dergilerinin tanınan yüzü Elina Kovala, modanın
halk kültüründen uzaklaşmaması gerektiğini söyledi.
Sinema sektörünün son yıllarda animasyon filmlere
ağırlık vermesi, çocuk izleyiciyi salonlara çekme çaba-
sının göstergesi.
O
Seramik sanatçısı Esin Gülfidan'ın açtığı sergiler, bu
sanatın toplumda giderek daha bilinir bir alan olması-
nın kapısını aralıyor.
E) Müzik alanında yapılan araştırmalar, halk tarafından
tutulan şarkıların özelliklerini şematik olarak ortaya ko-
yuyor.
Lise Türkçe
Anlam İlişkisi Bakımından Sözcükler1.
Gazeteci: (1)
----
Uzman: Geleneksel sanatları anlamaktan daha fazla çaba
harcamak gerekiyor elbette. Ama eser, alışık olduğumuz
bir konuyu işliyorsa bunu anlamak çok daha kolay. Bir
sanat eserinde işlenen konuya dair bilginiz yoksa o
eserde ne anlatıldığını anlamak pek kolay olmaz. Benzer
durum çağdaş sanat söz konusu olduğunda da geçerli.
Çağdaş sanatın işlediği kimlik meseleleri, küresel ısınma,
azınlıklar, kadın-erkek ilişkileri gibi konulara dair bilgi
sahibiyseniz anlamak daha kolay oluyor.
Gazeteci: (II)
Uzman: Bu topraklarda dünyanın müze olarak planlanan
ilk binası yapıldı Osman Hamdi Bey zamanında. Ama
maalesef bunun devamı gelmedi. Şu anda inşaatı devam
eden önemli projeler var. Bunlar ülkeye değer katacak
projeler. Müzecilik anlayışı ve işletmesi olarak Batı'dan çok
geride olduğumuzu düşünmüyorum ama sanat eserleri
çeşitliliği açısından daha kat etmemiz gereken çok yol var.
Mevcut eserlerin sergileneceği çok daha kapsamlı bir
müzeye ihtiyacımız olduğunu düşünüyorum. Depolarda
sergileyemediğimiz çok sayıda eser var.
Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden
hangisi sırasıyla getirilmelidir?
AY ISize göre çağdaş sanatların en önemli özellikleri
nelerdir?
II. Müzeciliğin dünü ve bugünü hakkında neler
söylersiniz?
B) I. Çağdaş sanata olan ilginin azalmasını neye
bağlıyorsunuz?
II. Dünyada müzeciliğin geldiği yer hakkında bilgi verir
misiniz?
C). Çağdaş sanatın zor anlaşıldığı görüşüne katılıyor
musunuz?
II. Ülkemizdeki müzeciliğin durumu hakkında neler
söylersiniz?
D). Sanat konusunda eğitim almadan çağdaş sanatlar
anlaşılamaz mı?
II. Ülkemizde müzelere ayrılan kaynağı yeterli buluyor
musunuz?
EI. Gençlerin geleneksel sanatlar yerine çağdaş
sanatlara ilgi duymasını nasıl karşılıyorsunuz?
tonguç kampüs
II. Ülkemizde müzecilik çalışmalarının istenen seviyede
olmamasını neye bağlıyorsunuz?
bu, çocukların ruh hallh
ortamını oluşturmuş ebev
cömertçe yansıttıklarında
yönde etkilenir. Bu doğru
büyüktür. Adler bunu şu
uzun bir süre anne ve b
Çünkü organizmaları bö
varlığını sürdüremeyec
böyle bir destekten yok
yeryüzünden silinip gic
kalplerinden silenler, ta
sevgiyi kendilerine kila
güzelleştirdiler, insanl
aşarak güzellikleri so
güzellikler. Bizden de
Aşağıdakilerden ha
düşünceyle çelişir?
A) Sevgiyle yola çıl
B) Sevgisizlik insa
C) İnsanın birinci g
gülleri yeşertm
D) Sevgiyle dona
gerçek insanlı
E) Sevgiden dola
yönleri olsa d
Lise Türkçe
Anlam İlişkisi Bakımından SözcüklerM
A
L
8 4.
i
G
i
● dolu: İçine bir şeyler konmuş, boş yeri kalmamış.
bırakmak: Ertelemek.
gönül: Arzu, istek, heves.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "dolu, bırakmak,
gönül" sözcükleri belirtilen anlamlarını karşılayacak
şekilde kullanılmıştır?
Bugünün işini yarına bırakmaktan hoşlanmayan Ercan
Bey'in kasası altın doluydu ve gönlüne göre bir iş ol-
mazsa artık çalışması da şart değildi.
B) Tuzum kuru, küpüm dolu diyen Zeynep Hanım, bırak-
salar gönlünün en fazla hoşnut olduğu gezileri gerçek-
leştirmek üzere yurt dışına çıkacaktı.
Bırak hanım, o daha bir çocuk ona gönül koymam
dese de saygısızlık, vicdansızlık dolu bu sözlere karşı
gitgide artan bir kızgınlık biriktiriyordu.
D) Her taraf rengârenk çiçeklerle doluydu, gönlü huzur
içindeydi; kendini doğanın kollarına bırakmak istiyor
ama kafasını düşüncelerin girdabından kurtaramı-
yordu.
Gönlü dar insanlar, dünya bolluk içinde olsa da içleri
sıkıntıyla dolu olduğu için insanlara huzur içinde ya-
şayacak bir yer bırakmazlar.
Lise Türkçe
Anlam İlişkisi Bakımından Sözcüklerinde Anlam
9.
Dey
Bu dönem, Türkçenin Arapça kelimelerden arındırıldığı ama
öte taraftan Fransızca kelimelerin bombardımanına uğradı-
ğı bir dönemdir. Yazar, bunun farkına varmış bir aydın ola-
rak teyakkuza geçmiştir. Dilden atılan Arapça kelimelerin ye- 1.
rine Fransızcaları konmasın diye her bir kelime için Türkçe
kelimeler türetmeye çabalamıştır.
Bu cümledeki altı çizili sözü anlamca karşılayabilecek
bir kullanım aşağıdakilerin hangisinde vardır?
A) Söylediklerini bir bir not alma konusunda çok hassas
davrandım.
B) Gereken tedbirleri almaya çalıştık ama fırtına sandığı-
mızdan daha şiddetli vurdu.
C)Yazarın ortaya attığı bu yeni fikirler sayesinde edebiya-
tımızda müthiş bir hareketlilik başlar.
D) Böyle eli kolu bağlı duracak değiliz, mutlaka yapılabile-
cek bir şeyler olmalı.
EYönetimimiz dikkatli ve tetikte, oyuncularımızın başarı-
si için ne gerekiyorsa yapılacak.
Lise Türkçe
Anlam İlişkisi Bakımından Sözcükler3.
Spor yapmaya yeni başlayan kişilerin vücudu, bu alışık olun-
mayan duruma muhtelif tepkiler verir. Kas ağrıları, kramp-
lar, tutulmalar bunların en sık rastlananlarıdır. Egzersizlere
düzenli devam edildikçe bunlar azalır ve geçer.
Bu parçadaki altı çizili sözcüğü anlamca karşılayabile-
cek bir kullanım aşağıdakilerin hangisinde vardır?
A) ilacı kullanmaya başladığım ilk günlerde çok şiddetli mi-
de bulantıları oluyordu.
B) Bu davranışımı tuhaf buldu, uzun uzun açıklamaya ça-
liştıysam da pek iyi anlatabildiğimi sanmıyorum.
Önümüzdeki ay, 'çalışma şeklimizle ilgili çeşitli düzenle-
meler yapmaya karar verdik.
Odada yaptığım birkaç küçük değişiklik bile belirgin fark-
lılıklar yarattı.
E) Bizi abartılı bir nezaketle ağırladılar, bir dediğimizi iki et-
mediler, doğrusu şaşırdık bu kadarına.
Lise Türkçe
Anlam İlişkisi Bakımından Sözcüklerverk
elime,
tel gibi
k yağ
tiyor.
birer
erin-
n
1-
ir
mi
ans Yayınları
3. Binemamizin son dönemine damga vuran yönetmenle
rin birçoğunu ortak noktada buluşturan en önemli özel
lik, sanırım taşrayla olan hesaplaşmalarıydı. Ama öte
yandan giderek acımasızlaşan ve doymak bilmeyen bir
kimliğe kavuşan kent hayatı içinde kaybolan değerleri,
çocukluklarında biraktiklan yerlerde veya aile ocağında
bulma çabalarıydi belki de... Lakin zamanla anlaşıldı ki
ya da hayat onlan bir tür hayal kinklığıyla buluşturdu ki
taşranin eski taşra olmadığına hükmettiler. Kentin yoz-
laşmışlığı, masumiyetini yitirmişliği, bireylerin ikiyüzlü
ahlakı, sinif atlama ve bir an önce zenginleşme çabası
merkezin dışına taşmış ve son kaleler de düşmüştü.
Kim bilir, eskiden de aynı dertler vardı ve taşra hep
öyleydi ama ora'yı romantize eden, "gitmesek de kal-
masak dá o köy bizim köyümüzdür" yapan onlardı.
Bu parçadaki altı çizili sözü anlamca karşılayabile-
gek bir kullanım aşağıdakilerin hangisinde vardır?
(A) Olaylara çok duygusal yaklaşıyor, her şeyi olduğun-
dan daha iyi görüyorsun.
B) Çocukluğumla ilgili pek çok şeyi yanlış ve eksik ha-
Mirladığım fark ettim.
C) Duygular güvenilmezdir, bizi genellikle bilmediğimiz
yollara sürükler.
D) Olayları sadece kendi bakış açına göre ve tarafsız-
liktan uzak değerlendiriyorsun.
E) Bazı durumlar karşısında duygularımızı kontrol
edebilmeli ve mantığımızla hareket etmeliyiz.
4.
11
111
19