Anlatım Biçimleri Soruları

31. "İmparatorla kunduracıların ruhları aynı kalıptan çık- madır. Kralların gördükleri işlerin önemine ve ağır- lığına bakarak bu işlerin önemli ve ağır nedenlere dayandığını sanırız, yanlış. Bizi işe süren, işten alı- koyan nedenler; onlar için de aynıdır. Bizi komşu- muzla kavgaya sürükleyen neden, hükümdarları sa- vaşa sürükler. Cengiz Han, elçisine yapılan mua- mele nedeniyle bir ülkeyi yerle bir eder. Yavuz Sul- tan Selim, kendi yaşadığı çevrenin etkisiyle savaşı- ni Doğu'ya yapar. Onların istekleri de bizimkiler gi- bidir ama güçleri, imkânları fazladır; kral da dilenci de aynı iştahla acıkır, aynı korkuları (ölüm-yalnızlık) duyar." Aşağıdakilerden hangisi bu paragraftan çıkarıla- bilecek bir yargı değildir? A) Kralların yaptıkları sanıldığı kadar önemli nedenle- re dayanmaz. B) Büyük ya da küçük makamları işe yönlendiren nedenler hep aynıdır. C) Krallar da diğer insanlar gibi ihtiyaçlarını gider- meye çalışırlar. D) Bütün savaşlar sudan nedenlerle ortaya çıkmış- tır. E) Krallar da normal insanlar gibi insanî duygulara sahiptir. dükkânı

28.(1) Roman, türünün ilk örneği olması bakımından okuyuculardan büyük ilgi görmüştür. (II) Romanın piyasaya çıktığı ilk günden itibaren okuyucuları ta- rafından kapışılmasının sebebi türünün ilk örneği ol- masıdır. (III) Savaş ve aşk konusunu güzelce yoğu- rup okuyucuyla buluşturmuştur. (IV) Yazar, eserini tarihi gerçekleri göz önünde tutarak kaleme almış- tır. (V) I. Dünya Savaşı sırasında yaşanan gerçek bir aşkı tanıklarıyla vermiştir. (VI) Bu tanıklardan biri bugün hâlâ aramızdadır. nhason Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangi- si çıkarılırsa parçanın anlamında önemli bir de- ğişme olmaz? POLIT A) II B) III C) IV D) V BAŞAT TYT TÜRKCE DENEME 1 E) VI

24. Son zamanlarda edebiyat dergilerinin ve kitap ekle- rinin düzenlediği en çok satanlar listesi var. Bu liste Türkiye'de okur profilinin de göstergesi. Orada anı kitapları, yakın tarihi inceleyen kitaplar, gazetecile- rin kitapları ya da medya aracılığıyla topluma yüzü- nü kabul ettirmiş renkli kişilerin yazdıkları ilk sıralar- da yer alıyor. Bunların hepsini edebiyat dışı kitaplar olarak düşünüyorum. Okurken keyif alabilirsiniz ama okunduktan sonra hemen unutulur. Sizin iç dünyanızı renklendirecek nitelikte değillerdir. Türkiye'deki okur sayısı zaten düşük, bunların bir kısmı da bu tür yayın- lara yönelmiş durumda, has edebiyat okuru az. Nite- likli kitapların baskı sayısıyla da bu durum ortaya çıkı- yor. Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarıla- maz? A) Ülkemizdeki okur profilinin sanat zevkinin az ol- duğu B) Çok okunan kitaplara bakarak bir ülkenin sanat zevkinin anlaşılabileceği C) Ülkemizde daha çok popüler kitapların okuyucu bulduğu D) Popüler kitapların da okurlara belli oranda sanat zevki aşılayacağı E) Ülkemizdeki nitelikli kitapların baskısının okur sayısı gibi az olduğu dükkânı-

23. Artık hepimizin cebinde olan akıllı telefonlar ve dijital kameralarla her birimiz her gün onlarca, yüzlerce fo- toğraf çekiyoruz. Günlük yaşantımızda karşımıza çı- kan her manzaraya, olaya, güzelliğe, kötülüğe veya il- ginçliğe kamera ve telefonlarımızı doğrultuyoruz. Bu anda kadraja en çok girenlerse hayatın içindeki diğer insanlar oluyor. İşte konuşacağımız sorun da burada başlıyor. Çünkü özel yaşam ve kişisel veri kavramları ile hak bilinci de teknolojiye paralel bir gelişim içerisin- de. Eskiden kendilerine objektifimizi kolaylıkla doğrult- tuğumuz yakınlarımız, komşularımız, çiftçiler, işçiler, sanatçılar, sporcular, çocuklar; kısaca insanların fotoğ- raflarını çekmek artık o kadar da basit bir iş değil. Bu parçada söz edilen sorun aşağıdakilerden han- gisidir? A) Teknolojik araçların çokça yaygınlaşması B) İnsanların fotoğrafını çekmenin hukuki yönü C) Olur olmaz fotoğraf çekmenin gereksizliği D) Kişisel verileri korumanın gitgide zorlaşması E) Günümüzde fotoğrafçılığın herkesçe yapılması

39-40. soruları aşağıdaki parçaya göre cevap- layınız. Doğrudan doğruya somut bilgi veren metinlerde okurun tep- kisi; çoğunlukla tekdüze, düşünsel bir tepkidir. Oysa bir ro- manı, şiiri, oyunu okuyan kimsenin tepkisi yalnız dışarıdan, edilgin bir kavrayış değil; içli dışlı bir yaşantı, varoluşsal bir deneyimdir. Yazarda yaratıcı olanın, okurun yaratıcılığıyla karşılaşmasıdır. Bir roman yerine göre güldürür, ağlatır, öf- kelendirir, sevindirir bizi. Sevdiğimiz sevmediğimiz kişileri, yöreleri, durumları anımsatır. Duygumuzu, davranışımızı, ko- nuşmamızı, yazmamızı, bütün edimlerimizi etkileyebilir. Ya- şamımızın varoluşsal odağından her şeyimize yansıyabilir bu derin etki. Bir kurmaca metnin anlamı, okurun kafasın- da, duyarlığında, işinde gücünde sürer; dal budak salar; bü- yür; yaşamla yeniden yazılır. 39. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir? A) Bir yazınsal metinde okur, anlatının ortağıdır. B) Kurmaca metinler, okuru deneysel gerçeklikler düz- leminden çekip uzaklaştırır. C) Yazınsal söylem, her şeyin bir çırpıda çözümlendi- ği bir alan değildir. D) Yazın yapıtı, yaşarlığını sürdürmesi için okurun mü- dahalesine ihtiyaç duyar. E) Edebî metinler; başkasına yönelmemizi, dünyayla kaynaşmamızı sağlar.

işleminin sonucu kacter? A) B *** 1. C) 10 TEST 16 Ayt Bir davanın temsil edilmesi işini şarlatanların elinden kur- tarmak zordur. Hep o öne geçmek ister ve gerçek liyakat sahibinin kibar çekingenliğini istismar ederek onun yeri- ni kapmaya özenir. Sıradan ifadeleri değişik duygularla söylemenin şiirselliğe katkısı olacağını sanan insanlar yanılıyorlar. Şiir diye sunulan misralar aslında şiirden çok uzaktır. Bir makalede gördüğüm gibi "Varda, geliyoruz!" diye gençlik adına nara atanlar, bir buçuk mısrayı tam bir manzume gibi çerçeve içinde ve kendi kocaman fotoğraf- larının yanında şiir diye bir dergi sayfasının başına koy- duranlar, beylik nükteleri şaşırtıcı hezeyanlarla karıştırıp hayret avına çıkanlar halkı edebiyattan da gençlikten de soğutmak için birbirleriyle yarış hâlindeler. Bunlara bir de bilinen ideolojinin sinsi teşvik ve telkinleri karışınca bugün memleketin gençlik hakkında edindiği yanlış izlenimleri emzirmekte ve büyütmektedir. Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? A) Günümüzde edebiyat davası şarlatanların eline düş- müştür. B) Gençlik adına söz söyleyenlerin yanlış tutumları, halkı gençlikten de edebiyattan da soğutmuştur. C) Günümüzde şiir diye sunulan mısralar şiirsellikten çok uzaktır. D) Resmî ideoloji gençler arasında sorunları körüklemek için sinsi bir şekilde teşvik ve telkinlerde bulunmaktadır. E) Sıradan söyleyişleri şaşırtıcı duygularla söylemenin şiirselliğe bir katkısı olamaz. endemik- P 2.

of -( (kc jr) TYT - Sayın Kutlu bu macera, kelimesi kelimesine Uzun Hikâye adlı kitabınızda yer alıyor. Ancak oradaki fotoğrafçının adı Selâmi. Böyle bir tekrara düşerek yazdığınız metni bozdu- ğunuzu düşünüyor musunuz? Yoo! Olur böyle şeyler. - Nasıl olur? - Benim kahramanlar laf dinlemiyor. Bazen böyle kılık de- ğiştirip yazdığım kitaba sızıyorlar. - Bu izah yeterli değil. Hikâyeyi zedeliyor. - Elbette. Ama siz şu sanat denilen şeyi fazla ciddiye ali- yorsunuz. - 37-38. soruları aşağıdaki konuşmaya göre ce- vaplayınız. - Almayalım mı? - Alın ama ölçüyü kaçırmayın. - Nasıl yani? - Sanat da tıpkı şu yalan dünya gibi bir oyundan, eğlence- den ibarettir. Uydurma bir şey. Kendinizi fazla kaptırmayın. - Olmadı Sayın Kutlu. Sanatı bu kadar küçümsemeyin. Küçümsemiyorum. Eğer inanıyorsak sanat hakikate gi- den yolda bize yardımcı olur. Kalbimizi açar, bizi merhamet ve şefkat sahibi kılar. Kâinatın kitabını yani temaşayı öğre- tir. Böylece güzelliğin farkına varırız. - 37. Bu diyalogdan hareketle Mustafa Kutlu ile ilgili aşa- ğıdakilerden hangisi söylenemez? A) Bazı metinleri birbirini çağrıştırır. B) Karakterlerine müdahale etmez. C) Sanata mistik bir işlev yükler. D) Sanatta sınırları zorlamayı sever. E) Sanatın kurmacalığını unutmaz. 28 Budiyalogda Kutlu'nun asıl anlatmak istediği aşa-

sürekli ur- at i- 3. A) 1 21. 2. cosx = V3sinx = Và denkleminin [0, 2n) aralığında kaç farklı kökü vardır? B) 2 B C) 3 Matematik D) 4 E) 6 PARAGRAFTA YARDIMCI DÜŞÜNCE Halk için yazan kişinin çoğunluğa seslenmesi gerekir. Di- yeceksiniz ki çoğunluk sanattan anlar mı? Bu soruya cevap bile verilmez belki ama halka sanat dersi vermeye çalı- şırsan anlamaz tabii. Sen halkı anlatırsan eserinde, halkı yaşatırsan elbette anlar da sever de sanatı. Yok efendim, ben halka inemem o benim seviyeme çıksın deyip kendinizi bugfildişi kuleye hapseder ve kapıları da kapatırsanız elbette le halk, sanattan anlamaz ya da anlayamaz. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada anlatılmak istenen düşünceyle örtüşmemektedir? B A) Sanatın kendinden başka bir hedefi olamaz. B) Sanatta çoğunluğun anlayabileceği konular işlenmeli- dir. C) Halk bir eserde kendi yaşamından izler bulabilmelidir. D) Sanat dersi vermek yerine sanatı kitlelerle buluşturmak- tır sanatçının görevi. E) Sanat eserlerinden herkes kendi dağarcığı oranında bir şeyler anlar.

29. • Sanat, insanı yalnızlıktan kurtaran önemli bir araç- tır. Çünkü sanat itiraz etmeyen ve olumsuz özellik- ler taşımayan bir dosttur. Bu dost vefalıdır; arka- dan konuşmaz, laf sokmaz veya terk edip gitmez. Böyle bir arkadaş insan psikolojisini etkiler. Yalnız- lığın olumsuz etkileri, sanatın vefalı arkadaşlığı ile bir dereceye kadar ortadan kaldırılabilir. • Sanat bireye cesaret verir. Bir sanat ürünü ortaya koyan bireyin öz güveni artar. Öz güveni artan bi- rey, yeni işler yapmak için kendisinde cesaret bu- lur. Bu cesaret yeni işler ortaya koymasına zemin hazırlar. Yeni işler ise yeni mutlulukların kaynağı olarak tezahür edebilir. May'e göre dört farklı ce- saret vardır. Bunlar; fiziksel cesaret, moral cesare- ti, toplumsal cesaret ve yaratma cesaretidir. Bu iki parça ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söy- lenebilir? A) Aynı konuyu farklı yaklaşımlarla ifade etmektedir- ler. B) İki farklı konuyu aynı bakış açısıyla işlemektedirler. C) Aynı konunun iki farklı yönüne değinmektedirler. D) İki farklı durumu benzer nedenlerle açıklamakta- dırlar. E) Aynı konunun birbiriyle çelişen yönlerini göster- mektedirler.

24. Hem hayatta hem de edebiyatta bir yandan ev sahibi ve bilinmeyen misafir, diğer yandan ise yazar ve bilin- meyen okur arasında bir tür geçit, körfez yaratmak ge- reklidir. Ev sahipleri havadan sudan laf açar çünkü on- lar, nesiller boyunca bunun herkesin ilgisini çeken bir konu olduğu gerçeğini fark etmiştir. Örneğin mayıs ayı- nın bizi kötü etkilediğini söyleyerek konuya girer ve böylelikle bu bilinmeyen misafirle bir temas kurmuş olur, ardından daha çok ilgi uyandıracak konulara ge- çer. Bu, yazar için de böyle olmalıdır. Bu parçada yazarla ilgili asıl anlatılmak istenen aşa- ğıdakilerden hangisidir? A) Okur üzerinde sarsıcılık meydana getirecek bir hikâyeyle yazıya başlaması B) Geleneksel anlatım kalıplarının dışına çıkarak oku- ru sarsması C) Yazıya gerçek bir karakterden başlayarak okuru is- tekli hâle getirmesi D) Okurla kurulacak ilişkiyi sezgisel ve karanlık konu- lar üzerine inşa etmesi E) Okuruyla ilişki kurarken önce onun merak göste- receği bir konuyu ortaya atması

Türklerde sohbet kültürünün kökeni 13. yüzyıl Anado- lu'sundaki Ahi Teşkilatına hatta daha eskilere kadar uzanmaktadır. Ekonomik, askerî ve sosyal bir yapılan- ma olan Ahi Teşkilatının üyeleri akşamları zaviyelerde toplanarak yemek yer, sohbet eder, eğlenirlerdi. Bu toplantılarda yeme içme, oturup kalkma ve güzel konuşmaya ilişkin kurallar uygulanır ve öğretilirdi. Ayrıca bu sohbetlerde anlatılan menkibeler ve fütüv- vetnameler belli bir dünya görüşünün oluşturulması ve sonraki kuşaklara aktarılması sağlanırdı. Sohbet ge- leneği, daha sonraki dönemlerde de farklı biçim ve ad- larla Türk toplumunda varlığını sürdürerek günümüze kadar gelmiştir. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? Eski Türk geleneğinde sohbet etme, bireylerin top- lumsal kimliklerinin oluşmasına katkı sağlamıştır. B) Ahilik Teşkilatı çok yönlü bir yapılanmadır. C) Sohbet geleneği kökü mazide olan ve günümüzde... de devam eden bir gelenektir. D) Ahilik yapılanması verdiği eğitimlerle bireyleri sosyal hayata hazırlamıştır. E) Ahilik Teşkilatında sohbetlerde anlatılanlar yazılı eser- lerle gelecek nesillere aktarılmıştır.

1. (1) Kirk yıl önce ilk albümleri yayımlanan ve bu albümden yer sonra müzik dünyasıyla olan bağlarını koparan bir grup... (II) Kaldı ki onlar birçok dinleyicinin dünyasında özel bir r tutarlar. (III) Buna karşılık onların bunca yıldır dinleyici toplayabilmesini nasıl açıklamalı? (IV) Ya da daha önce hiç yayımlanmamış şarkılarından birinin ortaya çıkması- nın bu kadar heyecan yaratmasını... (V) Denebilir ki kim- selerinkine benzemeyen bir tarz geliştirdiklerini yadsımak olanaksız. (VI) Bunun sonucu olarak, gerek albümlerinde gerekse konserlerinde yarattıkları hava, kesinlikle ben- zersiz. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisi dü- şüncenin akışını bozmaktadır? A) II. B) III C) IV. D) V. E) VI. (2012/JANA)

7. Zamanla sanatı şiire es tuttuğumu fark ettim. Şiir en yoğun, en zor ulaşılan bir şeydi. Bütün sanatların özüydü şiir. Re- simdeki, müzikteki, filmdeki, romandaki şiirden söz edilebi- lir. Şiirsellik, şairanelikle karıştırılmasın. Kötü şairlerin, kötü şiirlerin yüzyıllar boyu süren çabalarıyla(!) şiire haksız yere yükledikleri bir anlamdır, bir saçmalıktır şairanelik. Şiirsellik ise gerçek sanattır. En kısa, en dolambaçsız yoldan, en özlü gerçekliği yeniden yaratabilme sanatı. Bu parçadan şiirle ilgili aşağıdakilerden hangisi çıkarı- lamaz? A) Şairanelik, şiir için bir olumsuzluktur. B) Şiir, anlatmak istediklerini doğrudan söyler. C) Sanatlı söyleyişler şiirselliği bozar. D) Bütün sanatların temelinde şiirsellik vardır. E) Sanatların hepsi şiire öykünerek oluşturulur.

nebi- oliz- ş bir ir. ze- xi 6 Nitelik Yayıncılık DY Tevfik EX Hüseyin Cahit Yalçın 22. Ali'yi sürükleye sürükleye içeri aldık. Sedire uzattık. Söyleniyor. Uzamış sakalı, iri patlak gözleri, kıvrım kıvrım boynu üzerinde yana yatmış koca kafası iğ- renç. Yüzünde derin çizgiler, acayip bir anlam var. Naciye deminkinin tersine, yalnız kalışımızdan sıkılır gibi. - Bir kahve pişireyim mi, açılırsınız. "Sınız. Niye sınız!" Başımı salladım. Sofa karmakarışık. Tavandan örümcek ağları sarkı yor. Arada koşuşan farelerin tıkırtıları işitiliyor. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangi- leri ağır basmaktadır? A) Öyküleme - betimleme B) Betimleme - karşılaştırma Karşılaştırma - örnekleme Örnekleme - diyalog Diyalog -tanımlama Diğer sayfaya geçiniz.

3. (1) Yapıt, yeni eleştiri yaklaşımı ve yazınımızda ortaya konan yeni kitaplara yönelik düşünceleri içeriyor. (II) Bu yapıt, daha önce değişik dergilerde yayımlanmış yazılardan oluşuyor. (III) Ayrıca yapitta hem ülkemizde yayımlanan önemli eleştiri kitapları inceleniyor hem de başka uluslara ait eleştirmenlerin çözümleyici eleştiri anlayışından örnekler ortaya konuyor. (IV) Eleştirmenler, artık sadece romana ya da o romanın yazarına odaklanmıyor. (V) Yapıtta ele alınan bir başka konu eleştirmenlerin romanı esas alan yazılarındaki amaçlarının ne olduğu. (VI) Bununla bir bakıma eleştirmenlere kendilerini savunma hakkı tanınmış oluyor. Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır? A) II B) III C) IV D) V E) VI

22. Tüketim çılgınlığına kapılıp da emektar arabamı de- ğiştiremem ben. Hem nasıl ayrı kalabilirim ki ondan? İyi günde, kötü günde hep yanımdaydı. Aile bireylerin- den biri gibi o. Sevinçli, üzüntülü anlarımızın şahidi ve paydaşı. Düğünlere de beraber gittik cenazelere de. Alışverişe, okula, hastaneye... Koltuklarının sırtladığı misafirlerin sayısını ne o bilir ne ben. Biraz yaşlansa da "İşleyen demir ışıldar." atasözünün en somut örne- ğidir. Benim, diyen gençlere taş çıkartırcasına her za- man dinç. Hiçbir zaman yolda bıraktığını hatırlamam. Şimdi bana artık onu değiştirmenin zamanı gelmedi mi, diyorlar. Onlara söyleyeceğim tek şey şu: İnsan sevdiği hiçbir şeyi bırakmamalı, vefalı olmalı. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakiler- den hangisi söylenemez? A) İnsandan doğaya aktarma yapılmıştır. B) Deyimlerle anlatıma canlılık kazandırılmıştır. C) Anlatıcının duygularını belirten ifadelere yer veril- miştir. D) Konuşma havası içinde, öznel bir anlatımla kaleme alınmıştır. E) Ele alınan düşünce belgelerle ispatlanma yoluna gidilmiştir.