Anlatım Biçimleri Soruları

10. 9. 3 Ey kemâl-i re'fetün sermâye-i emn ü emân V'ey cemâl-i şevkettin pîrâye-i dünye vü dîn Hüsn-i re'yün âfitâb-ı âlem-i sidk u safâ b Hâk-i pâyün menşe'-i cem'iyyet-i rûy-i zemîn a Gelmemiş bir sen kimi pâkîze-tiynet âleme C Tâ binâ-yı âlem etmiş nakş-bend-i mâ u tîn Mesned-i Nûşirevândur buk'a-i Dârü's-selâm Sensen istihkak ile Nûşirevâna câ-nişîn Cismdür ma'nîde burc-i evliya sen rûh-i pâk Bî-nigîndür hitta-i Bağdad sen nakş-i nigîn Serverâ yüz şükr kim feyz-i kemâl-i re'fetün Evliya burcını kılmış reşk-i firdevs-i berîn Hâs u âm olmış nevâl-i ni'metünden behre-mend Aferin ey şehriyâr-ı mülk-perver âferîn Divan Şiiri (nazum Biç Yukarıdaki nazım biçiminin beyit sayısı genellikle 2- 12 arasındadır. İki beyitten fazla beyitle oluşanlarına, yukarıdaki örnekle de gösterilmiş olduğu gibi adı verilmiştir. aa Bu cümledeki boşluğa aşağıdakilerden hangisi ge- tirilebilir? A) kita C) cariz-i kita 1. Terkibibent II. Terciibent III. Gazel B) kita-i kebire D) kita-i selefiyye E) hayrabad-ı kita ==== www.pelikankitabevi.com.tr 12. (1) zer ye (V Me bil A) 13. El Zi di m le A B C E 14. A Y le

8. 15. yüzyılda yazıya geçirilen dönemin Oğuzcasının en güzel örneklerindendir. Kim tarafından yazıya geçirildiği bilinmeyen eser, destan çağı bitip hikâye çağının başladığı dönemlerde oluştuğundan her iki türün de özelliklerini taşı- maktadır. Söz gelimi eserde olağan ve olağanüstü olaylar bir arada verilmiştir. Ayrıca eser nazım-nesir karışıktır. ---- Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? amonulyor leipner nabolisleborgs A) Kitab-ı Dede Korkutib diligains B) Danişmendnâme C) Saltuk Buğra Han Destanı D) Divan-ı Hikmet E) Atabetü'l-Hakayıkl 116

7. Tanzimat'tan sonra uzunca bir süre şiirimiz, Batılılaşma adıyla, gecikmiş olarak ve kendine güvensiz adımlarla hep Fransız şiirini izledi. Tanzimat Dönemi şairlerinden Hacı İbrahim Efendi, Ahmet Mithat'ın karşısına: "Sen neredesin ey debdebeli, şanlı Fuzuli! Halkın kimi Verlai- ne, kimi Âşık Ömer oldu." diyerek dikiliyor; daha sonraki dizelerinde, yazınımıza Baudelaire, J.J Rousseau gibi Fransız şair ve yazarların girmesini eleştiriyordu. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangisin- den yararlanılmıştır? A) Tanımlama C) Örnekleme E) Karşılaştırma B) Benzetme D) Öyküleme

11. Insan vücudunda iki farklı sinir sistemi vardır. İlki beyni- mizdeki sistemdir. Diğeri ise karmaşık yapısı sayesinde bazı bilim adamlarınca ikinci beyin olarak adlandırılan enterik sinir sistemidir. Bu, sindirim sistemi boyunca ye- mek borusundan boşaltıma kadar uzanan ve yaklaşık 100 milyon nörona sahip bir sistemdir. Omurilikteki ya da çevresel sinir sistemindekinden daha fazla nöron barındıran enterik sistem, aynı zamanda ,duygular ve düşüncelerle sindirim sistemi arasındaki yakın ilişkinin sorumlusudur. Kaygılanan bir kişinin mide rahatsızlığı çekmesi, stresli bir anında kişinin ekstra yeme ihtiyacı hissetmesi gibi durumlar iki "beynin" koordine çalışma- sından kaynaklanır. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangisin- den yararlanılmamıştır? A) Tanımlamadan B) Sayısal veriden C) Karşılaştırmadan D) Örneklemeden E) Amaç-sonuç ilişkisinden

2. Testok Günümüzde büyük kentlerin besin ihtiyacını karşılamak gittikçe güçleşiyor. Özellikle gelişmiş ülkelerdeki büyük kentlere birçok ürün dışarıdan getiriliyor. Londralılar günde 8000 ton besin maddesi tüketiyor, bunların çoğu da ya taze sebze ve meyve ya da yeni hasat mahsulleri. Bunların %80'i denizaşırı ülkelerden geliyor. Yalnızca Londra'da değil, Istanbui da dâhil olmak üzere birçok megakentte durum aynı. Bir ekmeğin her gün sofrada- ki yerini alabilmesi için ham maddesi olan unun bazen 3000 km yol yaptığını bilmek ve yerel üretimin teşvik edilmesi konusunda bir şeyler yapılması için harekete geçmek gerek. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Açıklayıcı anlatım ön plandadır. B) Gözlemci bakış açısıyla yazılmıştır. C) Örneklemeden faydalanılmıştır. D) Sayısal verilerden yararlanılmıştır. E) Nesnel ifadeler kullanılmıştır. Üniversite Hazırlık OK00-SS.02MTP01

20. İster düzyazıda olsun ister şiirde simge, anlatımı zen- ginleştiren ögelerden biridir. Bu ögeden çağlar boyu yararlanmıştır insanoğlu. Dilin çeşitli olanaklanıyla bir- likte simgelemeyi de denemiştir. Deyişine bir dennik bir zenginlik kazandırmaya çalışmıştır. Atasözlerinde ağıtlarda, türkülerde, masallarda, efsanelerde bu yola başvurulmuştur sık sık. Bunun için canlı gerçeklerden, somut olgulardan yola çıkarak nice simgeler oluştur- muştur. Şu atasözümüzde açıkça görebiliriz bunu: Ke- çinin meşeye ettiğini, külü derisinden çıkartır. "Keg" ille "meşe", "kül" ile "der" arasındaki ilişkiyimi bellidiyor bu söz? Değil elbette Bakış açımıza, yorumlama gücü- müze göre çok değişik anlamlar çıkarabiliriz bu sözden. Bu parçanın anlatımıyla ilgili aşağıdakilerden han- gisi söylenemez? AT Genellemeye yer verilmiştir. B)Birinci kişili anlatım kullanılmıştır. Karşılaştırmadan yararlanılmıştır. D) Niteleyici sözcüklere yer verilmiştir. ETOmeklemeye başvurulmuştur. Ax Youn 23

TYT 28. Kukla sanatının nasıl ve ne amaçla ortaya çıktığı bilin- miyor. Kökeninin ise 4 bin yıl önceye dayandığı düşü- nülüyor. Kuklanın Orta Asya'dan göçlerle Anadolu'ya getirildiği düşünülmektedir. Özbekler, Kırgızlar gibi Orta Asya'nın kadim halklarında kukla oyunu yaygın olarak icra edilmektedir. Türklerde de tarih boyunca kuklacılığa sıkça rastlanıyor. Kuklanın İran'dan Anadolu'ya geçtiği, Çingeneler tarafından Hindistan'dan getirildiği ya da Ya- hudiler eliyle İspanya ve Portekiz'den Anadolu'ya taşın- mış olabileceği de diğer görüşler arasında. Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilme- miştir? A) Türk toplumunun değişik zamanlarda_kuklacılıkla ilgilendiğine B) Kuklacılığın Anadolu'ya gelişi hakkında çok savida rivayet bulunduğuna Kuklanın kökeninin tarin öncesine dayandığına D) Kukla sanatının ortaya çıkışıyla ilgili birden fazla bi- linmezin olduğuna E) Kukla oyununun farklı topluluklarda bulunduğuna 30

TÜRKÇE m ba kellen geçer duğu Barak indir. r ştır. kalan 18. Çok satan kitaplarda "ve", "ancak", "fakat gith b nn sıkça kullanıldığını belirten araştırmacılar, can be gan yakalayan eserlerin aynı zamanda sifatlar ve m açısından da zengin olduğunu belidedi. Raflarda y taya çıkarıldı Okur tarafından ilgi gören kitaplarda d kitaplarda ise aşırı derecede fill ve zarf kullanildiği gunce süreci betimlenirken rağbet görmeyen kitaplar çok fazla duygusallık barındırıyor Aşağıdakilerden hangisi "okurun ilgi göstereceğ bir eserden alınmış olabilir? A) Cingöz Recai, namusu ve şerefi ile servet edine kimselere dokunmayan ama haksız yollardan kazan ve servet edinmiş kimselerin paralarına ve mallanna göz diken bir hırsızdır. 8) Kahramanımız çalıp çırptıklarını kendisi yemeyen yoksullara ve muhtaçlara dağıtan bir adamdır. Kend kanunlarına göre sosyal adaleti sağamaya çalışan bu hırsız bu yönleri ile bir parça Köroğlu ve Wilhem Tell'e de benzemiş olur. C) Yağışlı, donuk ve karlı bir kış gününde havanın da etkisiyle başlayan o derin yalnızlığım kimsesizliğim beni, aydınlık ve ışıklı bir sabaha uzanmaktan uzak. laştırıyor. D) Insan beyni sadece hayatta kalmak için kurgulanmış ve tüm bedenin bu amaca yönelik çalışmasını yöne ten komuta merkezi olup öyle sanıldığı gibi öğren- meye, ilime, bilime falan programlı değilmiş meğerse E) Sonbaharın etkisiyle sararan yapraklar, kırmızının en son hâline doğru ağır ağır, kırmızının renk oyun- ları içinde düşmeden evvel sallanıp durdular 19. Bu, her minin c forsass ding to eline rüzga eriten Aşac özell AP BIK CE D) ELC 20. Iste gir ya lik m

ge e ia tin ça 6. • Yakup Kadri'ye göre aydınlar, köyün geri kalmışlığının en büyük nedenidir. ● Bu düşünce onun, aydınları köyün kalkınmasında kurtarıcı olarak görmesini engellemez. Bu iki cümlede ifade edilenlerin anlamca doğru biçimde birleştirilmiş hâli aşağıdakilerden hangisidir? A) Yakup Kadri bir yandan köyün geri kalmışlığının asıl nedeni, diğer yandan köyün kalkınmasının öncüsü olarak aydınları görür. B) Yakup Kadri aydınları köyün geri kalmışlığının asıl nedeni olarak gördüğü için onlara köyün kalkınmasında kurtarıcı bir rol verir. C) Yakup Kadri köyün geri kalmışlığını etkileyen pek çok unsur olsa da köyün kalkınmasının aydınlar sayesinde gerçekleşeceğini düşünür. D) Yakup Kadri köyün kalkınmasında farklı etkenlerin rol aldığını düşünürken geri kalmışlığında en büyük nedenin aydınlar olduğunu savunur. E) Yakup Kadri hem köylülerin hem aydınların köyün geri kalmışlığının yanı sıra kalkınmasında da büyük paya sahip olduğunu öne sürer.

5. 1860'ta Tercüman-ı Ahval gazetesinin yayımlanmasıyla başlayan Tanzimat edebiyatı, yani Batı edebiyatını ör- nek alarak yeni bir edebiyat oluşturma çabası, 1920'ler- den sonra Türk edebiyatının millî arayışlar içine girme- sine dek sürmüştür. Düşüncenin akışına göre bu cümleden sonra aşağı- dakilerden hangisi getirilemez? A) Batılı türleri örnek alarak bunlarla ürün vermek, çe- viri ve adaptasyonlar yapmak, sanatçılar arasında popüler olmuştur. B) Bu dönem, bu sebeple, Türk edebiyatının kendi kim- liğini aradığı bir dönem olarak nitelenebilir. C) Bu iki dönem sanatçıları, Batı edebiyatını doğru yo- rumlayamamış, eserlerinde Batılı teknikleri gereğin- ce uygulayamamıştır. D) Bu dönem sanatçıları, edebiyatta Batı'ya yönelmeyi gelişmenin tek yolu olarak görmüştür. E) Bu tarihten sonra ise Türk edebiyatı, gerek içerikte gerekse dilde öz değerleri ile var olmuştur.

Eğer bir sanatçı, çağıyla bir hesaplaşma içinde değilse, onun karşısında durmuyorsa onu aşacağını düşünmek abes olmaz mı? Bu cümleden aşağıdaki çıkarımlardan hangisi yapı- labilir? A) Sanat, doğası gereği, yaratıcılığı zorunlu kılan bir eylemdir. B) Yaşadığı zamana karşı muhalif bir tavır içinde olma- dıkça sanatçının sanatı ileri taşıması olası değildir. C) Her çağ kendi sanatçısını, kendi sanat anlayışını, kendi koşullarının zorlamasıyla yaratır. D) Ait olduğu çağla uyum içinde olan sanat anlayışları, geçmişten beslenmiştir. E) Sanatçının toplumun genel değer yargılarını bilmesi ve onları dikkate alması gerekir.

nda yor lde arin ze- k. 34. Onun romanları olay romanı değildir. Belli bir başlan- gici ve sonu yoktur. Çünkü kişiler ön plandadır. Selim lleri'nin roman kişileri, duyumsama ve bilinçaltının öne çıkartılmasıyla modernist figüre yakın dururlar. Yazar, toplumsal sorunlardan uzaklaşmamakla birlikte, daha çok bireyin iç dünyasına, bilinçaltına eğilir. Selim Ileri, roman kişilerini iç konuşma, bilinç akımı, geriye dönüş. çağrışım gibi modern roman tekniklerini kullanarak sunar. Modern kent insanları arasından seçilen bu ki- şiler, toplumsal yapılara, toplum değerlerine yaban- cılaşmış ve kendi iç dünyalarına yönelmiş kişilerdir. Romanlarda eylemden daha çok, kişilerin iç dünyaları, psikolojik sorunları ön plandadır. Bu parçaya göre Selim İleri'nin romanlarındaki kişi- Terle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Sınırlı sayıda ya da hep aynı sosyal halkada yer alan entelektüel kişiler yaratır ve bunun dışına çıkmaz B) Romanların kişi dünyasını küçük kentsoylu aydın çevre ve büyük kentin belli bir kesimindeki insanlar oluşturur. C) Romanda var olan kişilerin bilinçlerinin geliştirilme- sini öngörür. D) Kişiyi çevreleyen dünya ile ilgili sürekli değişen bilin- cin algılanmasını amaçlar. E) Okurun romandaki kişileri ilişkide bulundukları diğer kişilerle etkileşim içinde vermeye çalışır. 35. R Ti 1 1 1 1 1 UDRUGA Fix 1 H

21. A) I B) III C) N --- Son zamanlarda anlaşma yerine iletişim kurma diyoruz. Bu tanım, dilin sosyal ve kültürel boyutunu ihmal eden çok eksik bir tanımdır. Dili âdeta bir cep telefonu gibi düşünen eksik bir tanım. Bilgisayarların gelişmesiyle ortaya çıkan makine dilleri düşünülecek olursa bu tanım belki yeterli sayılabilir ancak insan dilleri için bu tanımı yeterli saymak mümkün değildir. Bu parçanın başına düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Dil, temeli bilinmeyen zamanlarda atılmış bir gizli antlaşmalar sistemi, seslerden örülmüş içtimai bir müessesedir B) İnsan dili binlerce yılın tecrübe ve birikimini taşıyan çok özel bir vasıta olarak kabul edilir C) Dil için, insanların meramlarını anlatmak için kullandıklan bir sesli işaretler sistemi tanımı yapılmaktadır D) V D) Dili çok defa insanlar arasında anlaşmayı sağlayan bir vasıta olarak tarif ederiz E) Dl, insanlar arasında anlaşmayı sağlayan tabii bir yasıta, kendisine mahsus kanunları olan canlı bir varlıktır 6 E

rkçe n ve nin bi'nin e ri m TYT 32. Şiirin sınırlarını daima bilmek gerekir; fazlası, bizim o şiire eklediklerimizdir Şiirin gerçek değeri ise bu ek yaşantıların dışındadır. Daima kendi anladığımızdan çok, şairin ne anlattığına bakmak daha yerinde olur. Böylece şairin şiirine verdiği anlam neyse ona daha bir yaklaşmış Yoksa bizim kendimize göre çıkardığımız anlam ancak bize göredir. Bu da şairin kişiliğini unutmakla elde edilir. Aşağıdakilerden hangisi parçada bir şiir değerlendirilirken yapılması gerekenlerle ilgili öne sürülen düşüncelerden değildir? A) Şairin kişiliğinin eserden uzak tutulması gerekir. B) Bireyin kendine göre şiirden çıkardığı anlam temel ölçüt değildir oluruz oluruz C Şiirin, bilinenin ve belirginleştirilenin dışında özellikleri vardır AULARE Şirin iletisi temasına ve konusuna göre paralellik göstermez. E) Sairin anlatmak istediklerinin önemsenmesi lazımdır. 34. Her söz, b sözün bir martının sözcükle arasında gelen g olmaya uçtu." "Soka yoktu sözc bağl iste Aş şii A

TYT/TÜR Cevap 24. Beyin hücrelerinin kendini yenilediği, ilk olarak 1960'larda maymunlar, fareler ve kuşlar üzerinde yapılmaya başlanan deneylerle anlaşılmıştı. 1998 yılında Nature Dergisi'nde yayınlanan bir araştırma ile diğer hayvanlar üzerinde elde edilen olumlu bulguların insanlarda da geçerli olduğu ispatlandı. Kaliforniya Salk Enstitüsü nörobiyologlarından Fred H. Gage, insanlar üzerinde yaptığı bir araştırmada yeni nöronların, ana hücrelerin bölünmesiyle oluştuğunu ve bu durumun beynin hafıza ve öğrenme işlevini gerçekleştiren bölümünde yaşandığını keşfetti. - Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre aşağıdakilerin hangisi getirilmelidir? A) Beynin genelinde hücreleri kontrol eden bir mekanizmanın olduğunu kanıtlamaya çalışan araştırmalar söz konusudur B) Oysa yapılan birçok araştırma, yetişkinlerde beyin hücrelerinin yenilendiğini ispatladı C) Geriye kalanlar, eski nöronlarla birbirine bağlanıyor ve kendi kendini iyileştiren, geliştiren bir beyin oluşturuyor D) Bu yüzden doğduğumuzda beynimizde ne kadar hücre varsa yaşamımız boyunca onunla idare edeceğimiz, daha fazlasının oluşmayacağı, hatta her bir hücre öldükçe bu sayının gitgide azalacağı söyleniyordu E) Araştırma sonucunun paylaşılmasından bu yana, beynin hipokamp adı verilen bu bölümünün üzerinde yoğun olarak incelemeler yapıldı ve sonuçta insan beynindeki en etkin alan olduğu anlaşıldı 11 25. 1. Xi go fir in S il II. S Bu ç yargı A) Ya a B) Fi Sa C) F O D) H p E) F

1 I T 1 1 1 1 1 J 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 T 1 1 1 1 T 1 1 1 1 1 1 1 1 1 4. Yaşım ilerledikçe daha çok anlıyorum Ne büyük nimet olduğunu ah ey güzel gün Boş yere üzülmekte mana yok anlıyorum Kadrini bilmek lazım artık her açan gülün Şükretmek, türküsüne daldaki her bülbülün Yanmak da olsa artık aşk ile yaşıyorum. Bu misraların bir bütün olarak içerdiği anlam aşağıdaki cümle- lerden hangisiyle ifade edilemez? A) İnsan yaşlandıkça olayların iç yüzünü daha açık görebilir. B) Sonu sıkıntılı da olsa insan aşksız yaşayamaz. C) İnsan zamanın değerini daha sonra daha iyi anlar. D) Yaşamın olumsuzlukları, insanı hayata karşı dirençli kılar. E) İnsanın küçük mutlulukların kıymetini bilmesi gerekir.