Anlatım Biçimleri Soruları

Elinde küçük bir tezgah içinde kırtasiye malzemeleri ile bir durağın yanına yer- leşir. Her gün aynı yere gidip gelmeye başlar. Satışları çok iyidir ve bayağı ke- yiflenmektedir. Çünkü bir işe yaradığını hissetmektedir, bundan çok hoşnuttur. Bir müddet sonra yanına bir dilenci gelir ve dilenmeye başlar. Bu durum kör satıcının hiç hoşuna gitmez. Fakat hiç bir şey söy- lemez, insanların sırtından geçinmesine sinir olur. Kendisi bu hâliyle çalışmaktadır oysa o önüne gelene el açıp dilenir. Hang, baks aas ver (grilenci, iluhi (euhraman) oturmuy varlanan gözyaş... er bir glide bacağını tutar. t k t C } E

Bu soruyu çöz! Ritmini yakala... Tiyatro, bir sahne sanatıdır. Tiyatro eseri, olayları oluş yoluyla gösterir. Bu yönüyle konuşmaya ve eyleme dayanan bir gösteri sanatı olarak da tanımlanabilir. Yaygın bir deyişle tiyatro, insanı; insana, insanla, insanca anlatma sanatı olarak ifade edilir. Tiyat- ro eserinin diğer türlerden en önemli farkı; diğer edebî eserler okumak ve dinlemek için yazılmışken tiyatro oyununun, sahne- de seyirci önünde oynanmasıdır. Değer ölçülerini, izleyenin ka- naat ve anlayışlarından alır. Sayfalar dolusu bir kitapta vermek istediğinizi sahnede bir çırpıda verebilir izleyicisine. Bu neden- le eğlencelerin en faydalısı olarak nitelendirilmiştir. Göze görü- nür bir karaktere sahip olması, canlı olarak meydana geliş nite- liğiyle toplum psikolojisine hitap eder. Temsil yeri ve eser, tiyat- ronun edebiyat ögesidir. Bu edebiyat ögesi yanında tiyatro kav- ramı içinde oyunculuk, sahne düzeni, ışıklandırma, dekor, kos- tüm, müzik gibi unsurların bütünlüğü söz konusudur. Bu parçaya göre tiyatroların en önemli niteliği aşağıdakilerden hangisidir? A) İzleyicilerini eğlendirmesi B) Verilmek istenenin sahne tekniği kullanılarak kolayca veril- mesi C Toplum psikolojisini yansıtması + D) Olayları ilginçlik sırasına göre aktarması E) Edebiyatın en önemli türü olması

7 Öğütlü sözlerden olan atasözleri, bazen bir uzun konuşmada an- latılacakları bir cümlede özetler Az kelimeyle çok şey söyler. Bün- yesinde örnekleri, birikimleri, gözlemleri, eleştirileri ve öğütle- ri barındırır ama o kadar oz biçimde dile getirir ki şaşırıp kalırsı- nız. Koca sayfaları bir yargıda birleştirir, uzun yazıları bir cümle- de toplar. Bu parçaya göre atasözlerinin en önemli niteliği aşağıdakiler- den hangisidir? A) En etkili söyleyiş biçimi olması T B) Genellikle öğüt ve deneyim bildirmesi C) Toplumsal sorunlara çözüm sunması D) Yoğun bir söyleyişe sahip olması E) Kapalı ve sanatlı bir anlatım taşıması -

Masallar çocuklar için vazgeçilmez bir okuldur. Masalla büyü- müş bir çocuğun gönül ülkesi, düşleyemeyeceğiniz kadar sınır- sızdır. O ülkede cömert padişahlar, zengin saraylar, mutlu insan- lar vardır. O ülkede şiddet, yoksulluk, yalan, düzenbazlık yoktur. Çünkü orada iyiler hep kazanmıştır. Bu talihli çocukların dünya- ya iyimser bakacaklarını ve yüreklerindeki saflığı ömür boyu sür- düreceklerini düşünüyorum. Ne kadar büyüseler de yüzleri hep güzel, sözleri bal kaymak kalacaktır onların. Bu parçaya göre masalların en önemli niteliği aşağıdakilerden hangisidir? A) Çocukların ahlak ve karakter gelişimine büyük katkı sağla ması B) Çocukların uyumasını kolaylaştırması C) Çocukların hayal dünyalarını zenginleştirmesi D) Çocukların zekâlarını geliştirmesi E)) Çocukların mutlu insanlar olmasını sağlaması +

24 Bir zenginin, bir prensin, güçlü bir insanın; kendi gücünü, zenginliğini, ne kadar kültürlü ve ince biri olduğunu gös- terme azmi vardır. Müzelerin ortaya çıkışı da bu şekilde olmuştur. Onun arkasından devletler de müzeler kurmuş- tur. Bu sefer bir prensin değil, bir devletin, bir milletin, bir halkın ne kadar kültürlü, gelişmiş sanat sahibi, tarihî bir geçmişe sahip olduğunu göstermek için kurulmuştur mü- zeler. -- Bu parçanın sonuna, düşüncenin akışına göre aşağı- dakilerden hangisinin getirilmesi uygundur? A Ait oldukları kültürden etkilenerek oluşturulur. B) Böylece kişisel veya millî gururun ifadesi olmuştur. C) Hangi millete aitse o milleti yansıtan değerlerle kurulur. DY Geçmişe merakı olmayan insanların hoşlanacağı kurumlar değildir. E) Bu yüzden hemen hemen her ülkede bir müzenin var olduğu görülür.

10. (1) Yaygın bir öyküde bir padişah orucunu, fakir bir evde bu çorbayla açtığı için adına "darhane" denmiş. (II) Bu kelime sonraları "tarhana" olmuş. (III) Divanü Lügati't Türk'te ise kelimenin kökünün Yakut Türkçesinde kışın yemek için saklanan yoğurt anlamındaki "tar" kelimesinden geldiği belirtiliyor, bazı kaynaklarda da Farsça "terhuvane"den geldiği öne sürülüyor. (IV) Tarihî kayıtlar, bu çorbayı en çok seven padişahın Fatih olduğunu yazıyor. (V) 1473'te Uzun Hasan'a karşı bir sefer düzenleyen Fatih, konakladığı Afyon'da dokuz gün boyunca peynirli, yumurtalı tarhana çorbası içmiş. Tarhana çorbasının ele alındığı bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? A) I. cümlede, bir söylentiye göre adının nereden geldiğinden söz edilmektedir. B) II. cümlede, adında kimi ses değişimlerinin olduğu vurgulanmıştır. C) III. cümlede, adının kökenine yönelik bir görüş aktarılmıştır. D) IV. cümlede, bir padişahın tarhanaya olan ilgisine değinilmiştir. E) V. cümlede, besin değerinden ve yararlarından söz edilmiştir.

leme almak C) Halkın duyup da anlayamadığı ya da yanlış an- ladığı bazı durumları anlaşılır kılmak D) Düşüncelerini savunurken gelecek olan baskıla- ri ve zorlamaları dikkate almamak E) Köşesini birilerini incitmek, birilerinden intikam almak için asla kullanmamak 25. Geçen hafta çok şaşırtıcı bir keşif haberi geldi. AIDS'ye karşı kalkan oluşturan genin, neden sade- ce beyaz ırkın bazı üyelerinde bulunduğuna açık- lama getiren bu keşif haberini dünya sayfalarında kullandık. ABD'deki Ulusal Kanser Enstitüsünün araştırmaları sonucu şöyle bir tablo ortaya çıkmıştı: Orta Çağ'da Avrupa nüfusunun üçte birini yok eden veba salgınından etkilenen bölgelerde yaşayanların soyundan gelenler, bağışıklık sistemini bu virüsün saldırılarından koruyan bir gen taşıyorlardı. Sadece Avrupa'dan göç edenlerde görülen bu genetik mu- tasyona, ne Asya ne Afrika ne de Amerikan yerlileri arasında rastlanıyordu. Avrupalıların vebayla olan yedi yüz yıllık tanışıklığı, bağışıklık sisteminde ge- netik bir evrime yol açmıştı çünkü. Şu işe bakın, diye düşündük. “Kara Ölüm" diye anılan veba, çağın ve- bası denilen AIDS'ye çare oluyor. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangi- si vardır? A Karşılaştırma Tanık gösterme B) Örnekleme D) Benzetme E) Tanımlama Diğer sayfaya geçiniz.

Hayat sürüp gidiyor, evlerimiz üzerinde durmadan değişiyor bulutlar. Bunu yapıyorum, şunu yapıyorum, sonra yine bunu; arkasından şunu. Buluşarak, ayrılarak değişik biçimleri bir araya getiriyoruz, değişik düzenler oluşturuyoruz. Ama bu iz- lenimleri tahtaya çakmaz, içimdeki bir sürü adamdan bir tek adam yapmazsam, uzak dağlardaki kar çelenkleri gibi parça parça değil de burada ve şimdi var olmazsam, çayımı almaz, en sevdiğim bisküviyi de kabul etmezsem kar gibi dökülece- ğim, harcanacağım. Bu parçanın anlatımıyla ilgili, 1. Mantık ilişkisi zayıf, uzun cümleler kullanılmıştır. II. Kahraman anlatıcı ve bakış açısı söz konusudur. III. Kahramanın iç dünyası üçüncü kişi ağzından verilmiştir. ifadelerden hangileri yanlıştır? A) Yalnız I B) Yalnız II 4. D) I ve II E) I, II ve III C) Yalnız III

ÖSYM TARZI FARKLI ZORLUK ME AKILLI TAHTAYA UYL SEVİYESİNDE SORU ÖSYM TİPİ YENİ NESİL SORU 9. Kitaptan niçin korkarlar? Bunu bir türlü anlayamadım. Kitaptan korkmak, insan düşüncesinden korkmak, insa- ni kabul etmemektir. Kitaptan korkan adam, insanı me- suliyet hissinden mahrum ediyor demektir. "Bırak, senin yerine ben düşünüyorum!" demekle, "Falan kitabı oku- ma!" demek arasında hiçbir fark yoktur. Insanoğlu her şeyden evvel mesuliyet hissidir ve bilhassa fikirlerin me- suliyetidir. Ondan mahrum edilen insan, kendiliğinden bir paçavra hâline düşer. Şüphesiz, insanı korumamız lâzım gelen vaziyetler vardır. Fakat bu vaziyetler daha ziyade ferdin kendi dışındaki vaziyetlerdir. Bir insanı 12. kendi içinde, düşüncesinin mahremiyetinden korumaya hakkımız yoktur. Bu parçada aşağıdaki yazı türlerinden hangisine özgü nitelikler görülmektedir? A) Makale B) Deneme D) Hikâye E) Fıkra C) Biyografi E

18. (1) Girit, Avrupa kıtasının en eski uygarlığına ev sahipliği yapmıştır, bu uygarlık günümüzde Mino- an uygarlığı olarak adlandırılmaktadır. (II) Minoan uygarlığı Girit'ten çıkıp birçok Ege adasına da ya- yılmıştır. (III) Minoan uygarlığına ait kalıntıların bu- lunduğu diğer adalar ise Kea, Kithera, Milos, Ro- dos ve Santorini adalarıdır. (IV) Minoan medeniyeti Santorini Adası'nda meydana gelen volkanik patla- ma ile büyük bir darbe almıştır. (V) Bu dönemden kalan en önemli ve dünyaca ünlü kalınty Knossas Sarayı'dır, sarayın kalıntıları ve aynı dönemden kalan birçok buluntu Girit'in Kandiye kentinde yer alan Knossos arkeoloji alanı ve müzesinde sergi- lenmektedir. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden han- gisi düşüncenin akışını bozmaktadır? A) I B) II C) III D) IV TYT KRALLAR KARMASI E) V

6. (1) Babür Şah, Herat'ta, Hindistan'da ve Kabil'de çok sayıda bahçe yaptırmıştır. (II) Bu bahçelerin en önemli özellikleri setli ve teraslı olmalarıdır. (III) Ortalarında birer havuz bulunan kare biçi- mindeki teraslar, havuzlara bağlı dörder ayrı kanalla yine kare biçiminde dörder parçaya ayrılmaktadır. (IV) Bu bahçelerde sıkı geometrik düzene rağmen bitkilerin tabii gelişimine müda- hale edilmemiştir. (V) Sular setten sete çağla- yanlar hâlinde akıtılmaktadır. (VI) Kısaca ifade etmek gerekirse bütün doğu bahçelerinde olduğu gibi Babür'ün bahçelerinde de sıkı bir geometrik düzen ve simetri vardır. (VII) Bu durum Babür'ün, düzensizliğe tahammül edememesiyle de ilgilidir. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır? A) II CXIV B) III D) V E) VI

4. O kısa sabah uykusunda, çok uzun bir rüya gördü. Rüya- sında, büyük bir çayırda bekliyordu. Yoksa bir tarla mıydı? Belki de bir meydandı çünkü büyük bir saatin altında duruyordu. Hayır, meydan değildi, çayırdı çünkü her yanda papatyalar açmıştı. Papatyaları çok iyi hatırlı- yordu. Elinde bir karanfil demeti, birini bekliyordu. O hâlde bir tarla olmalıydı. Çevresine baktı: Uzakta koyu bir orman vardı, gökyüzü parlak ve bulutsuzdu. Koyu renk elbisesini giymişti. Bu parçanın anlatımında; I. iç konuşma, II. iç çözümleme, III. olay genellemesi tekniklerinden hangisi kullanılmıştır? A) I. ve II. B) Yalnız II D) I. ve III. C) Yalnız III E) II. ve III.

1. (1) Ne bir balina ne de bir ağaç... (II) Yaşayan en büyük organizma bal mantarıdır. (III) Bal man- tarının kapladığı alan, daha doğrusu büyüklüğü 965 hektar, bir başka ifadeyle 9.650.000 m². (IV) Bugünkü büyüme hızına bakılarak 2400 yaşında olduğu tahmin ediliyor ancak 8650 yaşında olabileceği de düşünülüyor. (V) Bal mantarları rizomorf adı verilen bağcık yapılarla birbirlerine bağlıdır ve tek bir organizma olarak kabul edilirler. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır? A) I B) II C) III D) IV E) V

HA beylik bağıntılan bakmamızı sağlar. niş akılcı düzenin ştirisidir (III) Ger- n baş döndürücü olaylardan başka iğin olağan görü- or, varlığın başka Günümüz kari- edik yaklaşımlar Her şeye gülünç zandırlar. istenirse ikinci V. elbette onju bie-tekfill, an bu soz- uğraşmalı; eli, hicbir nlıklarına dakiler- E) VI. erin yerli Kollanıl objektif emeye- eye ait anarak ri olur. gizli H Z C 62 11 ve 12. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Cengiz Aytmatov, kandi hikâyesini bir halkın dra- mıyla birleştirip oradan büyük bir masal çıkarmayı başardı. Kırgızlanın bütün inançlarını, kahramanlık- lanni, efsanelerini yeni bir dille romanlarına sindirdi. O haşin coğrafyayı dünyaya yakınlaştırdı. Roman- larındaki kahramanlar birer Kirgiz değildi artık; evrensel bir "tip" olarak hepimizin acılarını taşıyıp duruyorlardı, aşklarını da... Aytmatov, yazının muci zesine ve edebiyatın anlatmak istediğini en iyi şekil- de anlatmasına yardımcı olacağına inanıyordu. "Dişi Kurdun Rüyalan'nda dönemin rejiminin yanlış uygu- lamalarına, bunun bir neticesi olarak da bozulan ekolojik dengeye dikkat çeker. Son romani "Dağlar Devrildiğinde/Ebedi Nişanlı'da ise küreselleşmenin insan ruhunda yol açtığı depremlere değinmiştir. Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangi- si söylenemez? A) Dil, göndergesel işleviyle kullanılmıştır. B) Örneklere yer verilmiştir. C) Birinci kiçili anlatımdan yararlanılmıştır. D) Eksiltili cümleye yer verilmiştir E) Öznel cümlelere yer verilmiştir. 12. Bu parçada söz konusu yazarla ilgili olarak aşa- ğıdakilerden hangisine değinilmemiştir? A) Kişisel yaşamını, toplumsal konularla kaynaştı- rarak anlattığına B) Folklorik özellikleri özgün bir şekilde eserlerinde kullandığına C) Edebiyatı, düşündüklerini anlatmak için bir araç olarak gördüğüne D) Kırgızların zor yaşamlarını, eserleriyle dünyaya duyurduğuna E) Kahramanlarını farklı toplumsal özelliklere sahip kişiler arasından seçtiğine %28 17:46

inde antık dışı taların - Kadınlar keklerde en r. olduğuna nastalığın nlarına ve da ağrı emeyen ak isteyen su lik bir re Kişi, sini etirir. O 9 0X20 STAR 1362 DAM 36. Lisede gösterilen temel matematik için bile denir ya: "Bu öğrendiklerimizi ileride kullanmayacağız ki..." İşte bu, hatalı bir yaklaşımdır. Matematik her yerde, hemen her dalda kullanılır. Sadece neyin nerede kullanılacağını bilmek ve anlamak lazım. Bazı öğrenciler, tamamen ezbere dayalı öğrenir çoğu şeyi. Mesela havuz problemleriyle ilgili birkaç soru çeşidini görür, o soru tiplerinin nasıl çözüleceğini ezberler. Sınavda aynı konuyla ilgili farklı tip soru çıkınca kalem oynatamaz. Çünkü ilk defa sınav esnasında düşünmeye başlar konu hakkında. Bu noktada şunu diyebiliriz: Matematik, insanı çok kolay ters köşe yapar fakat onunla biraz haşır neşir olundukça insana farklı bakış açıları sağlar. Bu parçadan matematikle ilgili olarak Kullanım alanı geniştir. Matematikte formülleri ezberlemek, başarının ön koşuludur. Genelde ezbere dayalı biçimde öğrenilmeye çalışılır. Kişiyi bazı açılardan geliştirir. yargılarından hangilerine ulaşılamaz? A) vell B) I ve III D) II ve IV E) III ve IV cyll vet TYT/TE 37 Yeni F çıkmış Butor. Joyce tutarl sezg kalıp peşin anla fikrin gerg mü 37

24. Stephen Fears'ın 2006 yapımı etkileyici filmi Kraliçe, Prens Charles'tan boşandıktan sonra tüm Ingiliz aristok rasisine sırtını dönen Prenses Diana'nın ölümünü anlatı yor. Filmin esas odağı, Prenses Diana'nın şaibeli bir tra- fik kazasında hayatını kaybetmesinden hemen sonra kraliyet ailesinde yaşananlar. Pek çok yazılı ve görsel malzemeyle desteklenen bir belgesel gibi çekilmesine rağmen film, senaryosu fazlasıyla içeriden yazıldığı gerekçesiyle eleştirilmiştir. Bununla birlikte film, tipik İngi- liz mizahı ile bu mizahla atbaşı giden hüzün duygusunu her karesinde birleştirmeyi başarmıştır. Bu parçada söz edilen filmin senaryosunun eleştiril- me nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Prenses Diana'nın özel hayatıyla ilgili sırlara yer ver- mesi eder B) Üzücü bir olayı sinemaya aktarırken mizahi ögeler kullanması C) Olayları daha çok kraliyet ailesinin bakış açısıyla sunması Dy Hayatını belgeselleştirerek Prenses Diana'yı idolleş- tirmesi E) İçeriğinin kazanın hemen ertesinde olanlarla sınırlı kalması