Anlatım Biçimleri Soruları

31. Mona Lisa tablosunu herkes bilir. Bugüne kadar hiçbir tab- lo onun kadar taklit edilmedi. Bunun sırrının Mona Lisa'nın gülüşünde olduğu söylenir. Peki bu gülüş neden bu kadar alakayı çekiyor? Paris'teki Louvre Müzesinin bir salonunda kalın bir cam vitrinin arkasında sergilenen Mona Lisa tab- losunu her yıl milyonlarca ziyaretçi büyük bir hayranlıkla izliyor. Aynı salonda en az bu tablo kadar hatta daha güzel eserler de sergilenmekte ama hiçbirinin önünde Mona Li- sa'daki kadar büyük bir izdiham yaşanmıyor. Herkes kim olduğu bile bilinmeyen bir kadının resmini mümkün oldu- ğu kadar yakından görebilmek için cam vitrinin önündeki ahşap engele kadar ulaşmak için büyük bir çaba harcıyor. Evet, tablodaki kadının kimliği hâlâ bir sır perdesinin ar- dında gizli. Kimi uzmanlar ressamın kendisini kadın kim- liğiyle resmettiğini söylerken, kimileri Da Vinci'nin hiçbir model kullanmadığını, bunun yerine hayalindeki bir kadını resmettiğini düşünür. Bilindiği kadarıyla tablo 16. yüzyılda Mailand'da (Kuzey İtalya) yapılmış. Ressam, tabloyu ölü- münden kısa bir süre önce kral Franz l'e sattığı için tablo- nun kimin tarafından sipariş edildiği bile bilinmemekte. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada söz edilen tablo- nun bir özelliği değildir? A) Etkileyicilik B) İlginçlik D) Doğallık C) Farklılık PPLAN E) Gizemlilik T 7 ke 33. Elle Yeni yazı dah dah yaz ara vec Uni ina Cu öğ B SI

27. Bir sahne olmadan tiyatro var olabilir mi? Tiyatro için her yer sahnedir. Meydanda oynanabileceği gibi geniş bir sa- londa da sahnelenebilir. Dekor ve giysi olmadan? Evet bunlar olmadan da tiyatro olabilir. Metin olmadan tiyatro yaşayabilir mi? Tiyatro tarihine bakacak olursak çeşitli tür- lerde metinsiz tiyatrolar olduğunu anlarız. Doğaçlama ile yürütülen oyunlarda metin yoktur. Metinli tiyatrolar da ede- biyatı güçlü yazarlarca ortaya konmuştur. Ya oyuncu olma- dan tiyatro var olabilir mi? Olabileceği üzerine bir tek örnek bilmiyorum. Peki ya seyircisiz tiyatro? En azından bir seyir- ci gereklidir tiyatronun var olabilmesi için. Tiyatroyu tiyatro yapan unsurlar, tiyatronun olmazsa olmazlarıdır bunlar. Bu parçada tiyatroyla ilgili olarak aşağıdakilerden han- gisine değinilmiştir? A) Tarihte geleneksel olarak meydanlarda sahnelenen oyunların olduğuna B) Osmanlıda tuluat denen doğaçlama oyunların varlığına C) Metinlerin üslup kaygısıyla sanatlı bir dille oluşturuldu- ğuna D) Bütün unsurlarının eksiksiz olmasıyla varlığını sürdüre- bileceğine E) Oyunu ortaya koyan ve izleyen olmadan, oyunun sah- neye konulamayacağına türle ekra -hiz ram ları mer Kac olm şah da. Del Ark Zih Bu li c A) B) C) D E)

n 1- U fa as n- urt C- _n- er ay bi- di.. ki- ki eki a 28. Sevilen seçilmeli midir? Yani yaş, mevki veya sosyal yapı- ya bağlı olarak sevgi gösterilecek kişi farklı mı olmalıdır? Bu soruların cevabını evet olarak veren kişi sevmeyi bilmi- yor demektir bence çünkü seven akıl düşünmeyi unutmuş akıldır. Düşünen akıl sevmeyi beceremez, sevgide karşılık arar, çiçeği kokusu için sever ama koparır, kadınsa erkeği, erkekse kadını karşılığını aldığı kazançlar için sever. Akıl- li sevmenin tükenişi hızlı olur, akılsız sevgiler uzun sürer. Ben akılsız sevgilerden yanayım. "İster doğru ister yanlış. seviyorum lanet olsun!" denildiği gibi sevgilerden yanayım. Geleceği planlanmış sevgilerde evdeki hesap yarına uy- maz; aslında dün ve yarın yoktur, bugün vardır, yaşanan an vardır, o anın güzelliği vardır. Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılabilir? P PLAN A) Günümüzde artısı eksisi düşünülerek kurulan ilişkilerde de kırılmalar olabilmektedir. B) Sevgi işin içine girince akıl kontrolü kaybeder, duygular seni yönlendirir. C) Sevgisini bir çıkara bağlayanlar, bilincinin yerine kurun- tularının peşinden gidenlerdir. D) Kalıcı ve uzun soluklu ilişkilerde içten sevgi çok önemli bir etkendir. E) Sevgi doğaçlama olmalıdır; makama, statüye bağımlı sevgiler geçicidir. 29. Bazı insanlar vardır dünyamızı değiştirirler. Yirmi küsur yıl öncesine kadar benim gibi lise öğrencileri - muhtemelen çoğumuz - için ihtişamlı dağlar hep uzakta, ilgiye değer kül- 30.

26. Koşu bandında yapılan egzersizin parkinson hastalığının ilerleyişini nasıl yavaşlattığı bugüne kadar gizemini koru- yordu. Colorado Üniversitesinden bilim insanlarının, bu moleküler mekanizmayı aydınlatacak bir cevabı var. Prog- resif yaş bazlı fare modelini inceleyen araştırmacılar, te- kerde egzersiz yapan farelerin beyin hücrelerindeki alfa synuclein proteinin birikiminin durabildiğini gösterdi. 'Plas One' dergisinde yayımlanan araştırma, Yrd. Dç. Dr. Wen- bo Zhou ile Klinik Farmakoloji ve Toksikoloji Şefi Prof. Curt Freed tarafından gerçekleştirildi. Araştırmacılar alfa-synuc- lein birikmesinin beyin hücresi ölümünde temel rolü oldu- ğuna inanıyorlardı. Yapılan fare çalışmasında, aynı insan- lar gibi orta yaşta Parkinson semptomları başlatıldı. Fareler 12 aylık olduklarında, koşu tekerleri kafeslere kondu. Üç ay sonrasında tekerde koşan farelerin hareket ve bilişsel kabi- liyetleri diğer transjenik hayvanlara göre gelişme gösterdi. Bu parçada sözü edilen araştırmanın amacı aşağıdaki- lerden hangisidir? A) Parkinson hastalığıyla hareketsiz bir yaşam arasındaki ilişkiyi ortaya çıkarmak B) Parkinson hastalarını iyileştirmenin en iyi yolunun ne olduğunu kanıtlamak C) Beyin hücrelerinin ölümünün parkinsona yol açtığını ispat etmek Koşu bandında yapılan egzersizin parkinson üzerindeki etkilerini test etmek E) Koşu bandında yapılan hareketlerin yararlarını ortaya koymak 27. Bir sahne olmadan tiyatro var olabilir mi? Tiyatro için her yer sahnedir. Meydanda oynanabileceği gibi geniş bir sa- londa da sahnelenebilir. Dekor ve giysi olmadan? Evet lor olmadan da tiyatro olabilir. Metin olmadan tiyatro "1" 1 28. S PLAN 29

10. (1) Ilkin toplumsal bir sorunu size duyumsatıyor ama yakından baktığınızda kendi yüreğinden geçenleri anlatıyor dizeleri. (II) Sonra o günün moda tabir edilen sözlerine pek yüz vermiyor yani başka bir deyişle tanıdık Attila İlhan sözlerine rastlıyorsunuz bu dizelerde. (III) Peki nasıl oluyor da özgünlüğe ulaşamamış, vasatmış gibi görünen bir Attila lihan şiiri bizi böylesine derinden vuruyor? (IV) Aşkı, hasreti, yoksunluk ve yoksulluğu böylesine etkileyici bir sesle nasıl kazıyor hem yüreğimize hem de kulaklarımıza? (V) Işte burada ozan olmanın hem bilinen hem de tarif edilemez o eşsiz gücü beliriyor, bunu popüler kültürün havasını soluyan bir sanatseverin de kolayca fark edebilmesi de maalesef imkânsız oluyor. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde sözü edilen sanatçının hem üslubuna hem de eserlerinin içeriğine değinilmiştir? A) l.de B) Il.de D) IV.de E) V.de C) Ill.de

35. Mayakovski çağdaş Rus şiirinin simgesi sayılıyor. Onun geniş soluklu, coşkulu lirizmi, şiir diline getirdiği yenilikler, yaşamı ve yapıtlarıyla uyandırdığı ilgi, devrimin baş ozanlığını üstlenip sonra bağımsızlık tutkunu, Özsever kişiliğiyle devrimcilik sorumluluğunu bağdaştıramayarak genç yaşta canına kıyması, adını sürekli gündemde tutan etkenler oldu. Olacak da. Onun isminin hep el üstünde tutulmasının bir diğer nedeni de Rus şiirinin geleneksel düzenini içerik ve biçim araştırmalarıyla altüst ederek giriştiği savaşı kazanmasıdır. Aşağıdakilerin hangisi, bu parçada sözü edilen sanatçının özelliklerinden biri değildir? A) Çalışmalarıyla Rus şiir geleneğini değiştirmeye çalışması B) Çağdaş Rus şiirinin gelişmesinde büyük pay sahibi olması C) Duygusal bir söylemi olup şiir diline yenilikler getirmesi D) Toplumsal değişimin yarattığı çöküşü eserlerine tüm çıplaklığıyla yansıtması E) Hem hayatı hem eserleriyle sürekli ilgi uyandırması

PPLAN a- cu. na ICI bir lar VI) raf VI 21. Hayatta her şey birbiri ile bağlantılıdır. En ufak bir değişim, alakasız görünen başka bir şeyde büyük değişikliklere se- bep olabilmektedir. İşte bu, kelebek etkisidir. Kelebek etkisi, Edward N. Lorenz'in çalışmalarından biri olan kaos teorisi- nin bir çıkarımıdır. Lorenz, 1972 yılında yaptığı bir sunum- da: "Amazon Ormanları'nda bir kelebeğin kanat çırpması, ABD'de fırtına kopmasına neden olabilir. Farklı bir örnekle bu, bir kelebeğin kanat çırpması, dünyanın yarısını dolaşa- bilecek bir kasırganın oluşmasına neden olabilir." demiş ve verdiği bu örnek ile ünlenmiştir. Bu örnek, olayın kelebek etkisi olarak adlandırılmasına neden olmuştur. Elbette ki bu olayın gerçek olup olmadığı bugüne kadar ispatlanmamış- tır. Dolayısıyla bu örneğin sadece teoride kaldığını söyle- mek mümkündür. Kelebek etkisi terimi genellikle küçük bir etkinin büyük kaoslara sebep olabileceği durumlarda örnek olarak kullanılmaktadır. Bu parçadan Lorenz ile ilgili olarak aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılabilir? lorenz ile ilgili A) Ortaya attığı kanıtlanamamış bir teori bazı durumları örneklendirmede kullanılır olmuştur. B) Dünya felsefe literatürüne geçen önemli düşünceleri ve teorileri vardır. C) Hayattaki her şeyin bağlantılı olduğunu somut delillerle ortaya koymayı başarabilmiştir. D) Büyük gelişmelerin küçük bir kıvılcıma bağlı olabilece- ğine dünyayı ikna edememiştir. E) Kaos teorisiyle ünlenmiş, savaş ya da kasırga gibi afetlere yol açan etmenleri saptamıştır. Diğer sayfaya geçiniz. PENSAF

23. Sokaktan bir asfalt delme makinesinin dayanılmaz gürültü- sü geliyor. Matkabının asfaltı parçaladığı gibi gürültüsü de sabırlı sessizliği paramparça ediyor. Her şey hızla değişi- yorken yeni durumlara iyi kötü ayak uydurmaya çalışıyor olsam da biraz geride kalıyorum. Hayata karşı gerektiği kadar tutumlu davranamadığımı, bir zaman karar kılıp bir yere ait olmadığımı, giriştiğim işlerin sonunu önceden he- saplama yetimin pek gelişmemiş olduğunu ve öncelikleri- min değişip durduğunu biliyorum. Yine de sorunlarım karşısındaki kararlılığımla yıkılmadan ayakta kalabilmeyi rahatlıkla başardığımı söyleyebilirim II. Öngörülerime güvenmesem de önsezilerimin beni yanıltmayacağına inancımı koruyorum III. Gelgitler içinde yaşadığımdan sosyal ilişkilerimde bir istikrara kavuştuğum söylenemez Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre yukarı- dakilerden hangileri getirilebilir? A) Yalnız I D) Ive 11 B) Yalnız II C) Yalnız III E) Il ve Ill 25. Pign tozla ve s kild sür ve tez kap yap Bu ✓ ya A

19. (1) M. Buyrukçu'nun günlüklerinin bir bölümü daha Ya- şadığımız ve Yaşananlar adıyla okuyucu ile buluştu. (II) Bu kitapta yazar, gençlik dönemi ve üniversite yıllarına ait yazılarını toplamış. (III) Onun yazdıklarından şaşırtıcı bir tat alıyorum. (IV) Kendine özgü, şiirsel ve etkileyici bir anlatımı var. (V) Buyrukçu'nun Yaşadığımız ve Yaşananlar yapıtına tam anlamıyla bir günlük demek doğru olmaz. (VI) Biraz röportaja, biraz anıya benziyor bu eser. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar? (D) V A) II B) III C) IV E) VI Bu parçada hangisine A) Ortaya a örnekler B) Dünya f teorileri C) Hayatta ortaya k D) Büyük g ğine dü E) Kaos te afetlere

8. . Osmanlı kültüründe tarihi eserlerin genellikle düzyazı ya da mesnevi biçiminde yazılma geleneği vardır. Divan şairleri arasında önemli bir yere sahip Ahmedi'nin İskenderame adlı eseri Osmanlı tarihini anlatan ilk mesnevidir. Bu iki cümlede ifade edilenlerin anlamca doğru bir biçimde birleştirilmiş hâli aşağıdakilerden hangisidir? A) Tarihi konuların şiir biçiminde de yazma geleneğinin olduğu Osmanlı toplumunda Ahmedi'nin İskendername adli mesnevisi bu anlayışın ilk ürünüdür. B) İskendername dışında Osmanlı tarihini anlatan mesnevilerin olması gelenekle ilgili bir durumdur. C) Osmanlı edebiyatında bazı şairlerin tarihi olaylan mesnevi nazım biçimiyle kaleme aldığı yadsınamaz bir gerçektir. D) İskendername beyitler hâlinde yazılmış, ölçülü, uyaklı ve mesnevi biçimindeki tarih kitabıdır. E) Osmanlılarda tarihi konuların mesnevi nazım biçimiyle yazılmasının en önemli nedeni Ahmedi'nin Iskenderame adli mesnevisini kaleme almış olmasıdır.

2. 1. Farklı farklı konulardan rastgele kitaplar alı- yorum. II. Çünkü herhangi bir kitap benim yazma bece- rime katkı sağlayabilir. Aşağıdakilerden hangisi, bu iki cümlede ifade edilenleri doğru bir biçimde birleştirmiştir A) Yazma becerime katkı sağlayabilecek kitapları doğru seçebilmek için farklı farklı konulardan rastgele kitaplar alıyorum. B) Benim yazma becerime katkı sağlayabilecek kitapların türleri farklı olabilir, bu nedenle farklı konulardan rastgele kitaplar alıyorum. Herhangi bir kitap benim yazma becerime katkı sağlayabileceği için farklı farklı konulardan rastgele kitaplar alıyorum. D) Herhangi bir kitabın benim yazma beceri- me katkı sağlayamayacağını düşündüğümden farklı farklı konulardan rastgele kitaplar alıyo- rum. E) Yazma becerime katkı sağlayabilecek kitapla- rin konularıyla ilgili dikkatli olmak istediğimden rastgele kitaplar alıyorum. S A R M A L 4.

A B BH E (Topkapı Sarayı yapı kompleksinin binalarından biri olan Çinili Köşk, konum olarak yakınlığı nedeniyle 1981'de İstanbul Arkeoloji Müzelerine bağlanır. İki katlı bina, inşa edildiği zeminin eğimli olması nedeniyle giriş kapı- sının bulunduğu taraftan tek katlı bir görünüm arz eder. (III) Yapı sonraları içi ve dışının renkli çinilerle benzenmiş olmasından dolayı Çinili Köşk adıyla anılmaya başlar. (IV) Giriş kapısının üzerinde uzun ve dar bir asma kat bulunur. (M) Çinili Köşk, yapımından itibaren pek çok restorasyon geçirse de binanın orijinal halinin korunması her zaman gözetilmiştir. A Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi düşün- cenin akışını bozmaktadır? A) "DIV. C) III. E)V. ABCOO 4. (305

D) Ses çıkaran her alete ilgi duyduğuna E) Sesini sevdiği ağaçların olduğuna A B B) II. E 2. Topkapı Sarayı yapı kompleksinin binalarından biri olan Çinili Köşk, konum olarak yakınlığı nedeniyle 1981'de İstanbul Arkeoloji Müzelerine bağlanır. (II) İki katlı bina, inşa edildiği zeminin eğimli olması nedeniyle giriş kapı- sının bulunduğu taraftan tek katlı bir görünüm arz eder. (III) Yapı sonraları içi ve dışının renkli çinilerle benzenmiş olmasından dolayı Çinili Köşk adıyla anılmaya başlar. (IV) Giriş kapısının üzerinde uzun ve dar bir asma kat bulunur. (M) Çinili Köşk, yapımından itibaren pek çok restorasyon geçirse de binanın orijinal halinin korunması her zaman gözetilmiştir. > Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi düşün- cenin akışını bozmaktadır? A) C) III. D) IV. E) V. AOCOO B

123 Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin anlamlı bir bütün oluşturması için aşağıdakilerden hangilerinin birbiriyle yer değiştirmesi gerekir? A) I ile III D) III ile IV B) II ile III E) III ile V C) II ile V 29. Romana başlarken elimde önceden çizdiğim bir yol harita- si yoktur. O güne kadar yazdığım romanlarıma benzeme- yen, dahası, onları geçen bir roman yazmak isterim her se- ferinde. Bunu da başarırım. Ben romanı, ancak metni yazar- ken düşünebilen biriyim. Dolayısıyla metnin içinde ne varsa bunların hepsi yazdıkça gelişir. Kelimelerin bir çekim gücü var, biliyorsunuz; bazen aynı sayfada yer alan üç dört keli-, menin varlığı, çok uzaklardaki başka sözcükleri çağırır. Ça- ğıran kelimelerle bu çağrıya uyup gelen kelimelerin toplamı da birdenbire metnin ses tonunu değiştiriverir. Böylece, biz metni yazarken metin de başını çevirip bizi yazmaya başlar. Böyle konuşan birinden, aşağıdakilerden hangisini söy- den, aşa lemesi beklenemez? A) Her romanımda çıtayı biraz daha yükseltme arzusu ve çabası içinde olurum. B) Benim romanlarımın kurgusu her seferinde oluşur. CYürüyeceğim yolu ve yoldaki işaretleri iyice belirleme- den roman yazmaya başlamam. D) Roman yazarken ben metni yönlendirmem, metin beni yönlendirir. E) Roman metnini oluşturmamda sözcüklerin birbirleri ara- sındaki etkileşim önemlidir. 15 TYT DENEME SETİ

Günümüze dek 8,3 milyar ton -geriye kazanılan hariç- plastik üretilmiş, 6,3 milyar ton plastik atık ortaya çıkmış. Bu atığın yüzde 9'u geriye kazanılmış, yüzde 12'si yakılmış, kalan yüzde 79'u doğal çevre- de ve çöp toplama alanında birikmektedir. Eğer bu üretim ve atık modeli eğilim olarak süregiderse 2050 yılına dek çöp toplama alanlarına ve doğal çevreye 12 milyar ton plastik atık eklenecek! Denize ulaşan katı atıkların hem dünyada hem ülkemizde yüzde 80'i plastikler. Plastiklerin parça- lanmasıyla ortaya çıkan 5 mm.den küçük olan mik- roplastikler püsküllü bela. Atık sularda olan ve arıtma tesislerinde dahi tutulamayan bu mikroplastikler cumburlop doğru denize. Sonra bunları yiyen istav- ritten barbuna balıklara, oradan da bizim midelere! sele Istit 5. Bu parçada aşağıdaki yazı türlerinden hangisine özgü özellikler ağır basmaktadır? A) Söyleşi B) Makale D) Eleştiri E) Fıkra A Sayısal veriler B) Açıklayıcı Sözler C) Öznel yargı D) Sanatlı bir dil E Koşul anlamlı cümle C) Ani O syl Tuaut (8 Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur? svjba gib3 ébilish (3

A 9. Bütün kitapların, dergilerin kapaklarını kapatıyorum. "Yeter bugüne kadar okuduğun!" diyorum kendi kendime Gerçekten yeter mi bugüne kadar okuduklarım, yeter mi bu öğrendiklerim? Hayır, diyorum sonra; yetmez, kesinlikle yetmez. Mevlana, "Sen düşünceden ibaretsin, geriye kalan et ve kemiktir." demiyor mu? Bilginin bir sınırı olmadığına göre, ne kadar çok okuyup öğrenirsen o kadar et ve kemik yığını olmaktan kurtulmaz mısın? Bu parçanın anlatımıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? TÜRKÇE A) Tanık gösterme yoluna gidilmiştir. B) Tartışmacı bir dil kullanılmıştır. CSözde soru cümlesine yer verilmiştir. D) Olumlu ve olumsuz cümleler vardır. E) Diyaloglardan yararlanılmıştır.