Anlatım Biçimleri Soruları

I 28. Sinemada bakmak gerekir. İzleyici ışığın kendisi- ne sağladığı görüşle ve kameranın ona gösterdiği kadar bakar. Ancak edebiyat öyle değildir. Edebiyat karanlıktan beslenir. Okur, kahramanla aynı karan- lığın içindedir. Kahramana bakmaz, onun ta kendisi olur. "Ey şair bana gösterme, bana yaşat!" sözünü bilirsiniz. Her okur, metni yeniden yazar ve metni ye- niden yorumlar. Ancak okuru hesaba katan bir metin yazmıyorum. Çünkü akabinde şöyle bir soru sormak gerekecek: "Hangi okur?" Kimi okur var ki metinle özdeşlik kurmak ister, kimisi metne dışarıdan bak- mayı tercih eder. Mevlana'nın dediği gibi herkes ka- bının büyüklüğü ölçüsünde su alır. Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarılabi- lir? A) Her metnin, okura anlatacağı bir hikâyesi mut- laka vardır. B) Okur, okuduğunun bir kurmaca olduğunu unut- mamalı. C) Karakterle özdeşlik kurmayan bir okur, metni tam çözemez. 3

38. I. Açıklayıcı anlatımdan yararlanılmıştır. II. Olumsuz eleştirilere yer verilmiştir. III. Karşılaştırmaya başvurulmuştur. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak yukarıda verilenlerden hangileri söylenebilir? A) I ve II B) Yalnız I D) Yalnız III E) I, II ve III C) ve III

ragrafın Yapısı - Po X o olay birisi tarafın- ıldığı eserlerde bu layın zamanı oldu- manı vardır. hiçbir şey yoktur. e ki bir fark olması tün oluşturacak stan de ştan dördüncü E) V man ve herkesin atılmasını yer- konu hakkın- onra dilimizin Iması anlayış- irmeler yapı- kça yeni gö- Cümlenin Sırası 1. Bu sanat, 18. yüzyılda dokuma makinelerinin yapım na kadar el dokuma tezgahları ile yapılmıştır. II. Kumaş, döşemelik, halı, kilim, keçe gibi ürünler ( mek için kullanılan çeşitli teknikleri ve türleri bulu nan, günümüzde ticareti de yapılan el sanatına do kumacılık denir. nCebir III. Buna rağmen dokumacılık Türk kültürünün çok esk zamanlardan beri bir parçasıdır ve kültürün parçası olmaya devam etmektedir. IV. El emeği göz nuru bu uğraşta en çok kullanılan ham- madde yündür fakat kıl, tiftik, kenevir ve ipek de ham madde olarak kullanılır. V. Anadolu Selçuklu Devleti Zamanı'nda Anadolu'da Türkler tarafından kullanılmaya başlanmış, Osmanlı İmparatorluğu ile birlikte hemen her yerde kullanılan bir el sanatı haline gelmiştir. Yukarıdaki cümleler anlamlı bir bütün oluşturacak biçimde sıralandığında, hangisi baştan üçüncü olur? A) I B) II C) III DIV E) V > 2 -8-0 Değiş L Tanpınar'ın gibi haya dir. + II. İstekleri mak içi ken ya III. Tanpi sayed linde IV. Çoc de O ru Nun rac yer A)

t 66 5 1. Ya da eleştirmenin yanlış sonuçlara varacağının bir işareti değildir. II. Böylece eseri, farklı sistemlerle inceleme yoluna gide- bilir. III. Eleştirmen, eleştirisini yaparken öznel ya da nesnel bir bakış açısına sahip olmayı seçebilir. IV. Bu yöntem, eleştirmenin kafa karışıklığı anlamına gelmemektedir. V. Çünkü eleştiri, eleştirmenin objektif olmasını şart ko- şan bir bilim olmaktan uzaktır. Yukarıdaki cümleler anlamlı bir bütün oluşturacak biçimde sıralandığında, hangisi baştan üçüncü olur? A) B) II D) IV E) V C) III 2 G okçula II. İki tar sabah III. Beya luk b başla IV. Tim otlu li ol zor V. Bay orc Yukar biçim A) I

31. Günümüzde Batı toplumlarının ahlak anlayışının ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kararlarının odağında yer alan "şeref" kavramının kökleri ve kaynakları, Eski Yunan felsefesine değin uzanmaktadır. Eski Yunan'ın kent devletlerinde toplumsal konumla ilgili olarak şerefli duruş, soylulara özgü en yüce değer sayılmıştır. Bu nedenlerle sorgulanıp eleştirilmeyen yaşam, yaşanmaya değmez diyen; insanı kendisine ve başkalarına akılcı bir soru sorulduğunda akılcı yanıtlar verebilen sorumlu bir varlık, bir ahlak ve hukuk öznesi olarak algılayan Sokrates, ilkelerinden ve şerefinden hiç ödün vermemiş; ölüm cezasına hüküm giydiği zaman, yargılamanın adil olmadığına inanmasına karşın, devletin yasalarına uymak gerektiğini belirterek kendisine verilen baldıran ağısını duraksamadan içmiştir. Bu parçaya göre Sokrates'te çelişki ortaya çıkaran durum aşağıdakilerden hangisinde doğru açıklanmıştır? A) Ahlak anlayışının zamanla değişmesi BY Şerefli bir insan olması Kanunları her şeyden üstün görmesi DY Toplumsal sınıflamayı reddetmemesi E) Yargılanmaktan hoşlanmaması Paragrafın Şifresi - TURKÇE DENEMELERİ 32.

22. Millî bir gelenektir mahya. Sultan I. Ahmet devrinde ilk defa Sultanahmet Cami'nin minareleri arasında kurulmuştur. Avrupalı seyyahların bu ışık sanatına özel bir ilgi gösterdiklerini yazdıklarından biliyoruz. Mesela Fransız şair Théophile Gautier 1854 yılı ramazanında, bir gece Tepebaşı'ndan seyreder İstanbul'u. İstanbul'un bir imparator tacı gibi ışıldadığını, şerefeleri kandillerden bileziklerle bezeli minareler arasında ateşten harflerle yazılmış Kur'an ayetlerinin parıldadığını belirtir. Sarayburnu'ndan Eyüp sırtlarına kadar ışıklara boğulmuş camilerinin mahyalarla İslam'ın formüllerini yeryüzüne ilan ettiğini ve hilalin hemen yanındaki yıldızla imparatorluğun armasını gök bayrağına nakşetmiş gibi göründüğünü yazarak bu şehrin kimliğine işaret eder. 1 Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? (A) Konuşma havası içinde yazılmıştır. B) Devrik cümlelere yer verilmiştir. Benzetmelerden yararlanılmıştır. D) Sözcükler arasında sessel yinelemeler kurulmuştur. E Tekdüzelikten kaçınılmıştır.

6. (1) Valiliklerin şehri tanıtan yayınlarına bakıldığında, o şehrin mutlaka tarihi ticaret yollarının kavşak nokta- sında bulunulduğuna değinilir. (II) Genellikle tarihi bir kervansaray "İşte Baharat Yolu!" diye gösterilir. (III) Böylelikle, Baharat Yolu dendiğinde D-100 türü bir ka- ra yolu anlaşılmaktadır. (IV) Aslında algısal açıdan Ba- harat Yolu bir ulaşım hattını değil, baharat ticaretinin tüm boyutuyla ekonomik, kültürel, siyasal özelliklerini çağrıştırmaktadır. (V) Bu bakımdan Baharat Yolu bir- çok bilimin çalışma alanına girer. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? A) I. cümlede, bir saptama yapılmıştır. B) II. cümlede, bir adlandırmanın neden kaynaklan- dığı açıklanmıştır. C) III. cümlede, bir adlandırmadan ne anlaşıldığı be- lirtilmiştir. D) IV. cümlede, bir bilginin yanlışlığı dile getirilmiştir. E) V. cümlede, bir kavramın farklı alanlarla bağlantı- si üzerinde durulmuştur.

3. O, olaylara objektif bir bakış açısıyla yaklaşırdı. Değerlendirmelerinde subjektiflikten, kişisellikten kaçınırdı. Hükümlerinde akıl ve sağduyudan ödün vermezdi. Büyük bir dehaya sahip olduğu hâlde böbürlenmezdi. Bir varlık hakkında görüş bildirirken onun değerini teslim ederdi. Dolayısıyla "- gibi bir hataya düşmezdi. ==== 33 Bu parçadaki boşluk, aşağıdaki deyimlerden hangisiyle tamamlanırsa sözü edilen kişinin "bir şeyi, olduğundan daha önemsiz görmediği" anlaşılır? vax B A) dünyayı toz pembe görmek dürbünün tersiyle bakmak hakkını vermek D) güçlük çıkarmak E) hallaç pamuğu gibi atmak 60 (A (8

A NOT 23. Nazan Bekiroğlu; öykülerinde, tasavvuf ve klasik metinlerin temalarından yararlanarak tümüyle ta- rihsel, dönemsel olaylara, durumlara, olgulara eği- lir. Sanatçının öyküleri tarihe dönüktür. Ama hikâye edilen, tarih disiplini değildir; tarihteki insana, duy- gulara bakar, oradan sonuçlar üretir. Tarihi insan- ların acıları, sevinçleri arasında gezinir; onların ev- rensel insani yanlarını yakalar. Saray ve çevresini, dönemin sanatçılarını gündeme getirerek bir masal dilinde, kadim insanlık sorunlarını tartışır. Zamanlar, dönemler, mekânlar değişse de insanlık durumları- nın değişmediğini vurgular. Bu parçaya göre Nazan Bekiroğlu ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Öykülerinde titiz bir dil işçiliği sergilediği BY Tarihten yansıyan insanlık hâllerinin sesi, dili ol- duğu 4 C) Öykülerinde değişmeyen duyguları irdelediği D) Evrensel gerçekleri masal diliyle aktardığı E) Öykülerinin yüzünün hep geçmişe dönük olduğu +

8. Ben tabir yerindeyse edebiyat âlemine paraşütle indim. Amcam benden habersiz bir şekilde şiirlerimden birini bir yarışmaya göndermiş. İkinci olmuşum yarışmada. Birinci Cahit Sıtkı Tarancı, üçüncü ise Fazıl Hüsnü Dağlarca'ydı. Her ikisini de tanımışlar ama beni tanıyamamışlar üslu- bumdan çünkü ben yeniyim. Bu yarışmadan kazandığım parayla kendime bir daktilo aldım. Yazmak benim için bü- yük bir tutkuydu. Tutku olmadan zaten olmaz. Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarılabilir? A) Cahit Sıtkı ve Fazıl Hüsnü Dağlarca şiir yarışmalarıyla ünlenmişlerdir. B) Ancak tutkuyla ve içten yazanlar başarılı olur. C) $iir yarışmalarımızdaki başarılarımız bizi daha güzele ulaşmaya iter. D) Şiirle uğraşan gençler daha çabuk ün kazanır. E) Şiir yarışmalarında bir daktilo alabilecek kadar para ödülü verilmektedir.

miş. Bu arettir. cünü 7. ak lerini diye itaba Türkçe 25. Şiir ne bir düşüncenin doğruluğunu göstermek, ne de bir gerçeği öğretmek kaygısındadır. Bu kaygıda olan şiirlerin nesre çevrilince düşünce yönünden hiçbir şey kaybetmedikleri doğrudur. Ama doğuşunu şairin türlü etkilerle kaynaşan iç varlığından, biçimini bu varlığın bir nabız gibi atan ritminden alan şiir, anlamlıdır ve bu anlam, şiirin nesre çevrilmesiyle kayboluverir. Çünkü bu anlam, bir iç varlığın akışına uyarak günlük görevlerinden uzaklaşan kelimelerin bizim olmasından doğmaktadır.---- Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilebilir? A) Şiirin düzyazıya çevrilmesine olanak hazırlayan da şairin kendisidir B) Bu bakımdan gerçek bir şiir nesre çevrilince yani biçimden ayrı düşünce anlamını da kaybeder C) Şiir, duyguyu yansıtmanın dışında bir görevi olmayan ve anlam içermeyen anlatım türüdür D) Bu yüzden şiire bir anlam yüklemenin kişiden kişiye değişkenlik gösterdiğini unutmayın E) Böyle olunca da şiirin iç dünyayı yansıtma görevi daha da bir önemsizleşiyor

23. Kimi yazarlar, benden farklı çalışıyor; çok daha disiplinli, yazma sürecinden önce kararlar alabili- yor ve onlara sadık kalıyor. Masaya oturduğunda yazdığı eserin sonunu dahi hesaplamış oluyor, bir iskeleti oluyor elinde en başta, yazdıkça onu etlendiriyor. Bense evden Ankara'ya gidiyorum diye çıkıp kendimi İzmir'de bulabiliyorum. Kararlar alabilen ve uygulayabilen biri değilim. Sanırım yazarken de daha çok gidişata izin veriyorum. Bir duygunun ucundan tutup başlıyorum yazmaya genelde. Sonra onun beni serbest şekilde yönlen- dirmesine izin veriyorum. Bazen işe yarıyor, bazen çöp oluyor. Bu parçada konuşan yazar ile ilgili olarak aşa- ğıdakilerin hangisi söylenemez? A Kendi zayıf noktalarının farkında olduğu B) Yaşamında da kararlı biri olmadığı C) Düzensiz, savurgan bir üslubu olduğu DY Planlı programlı bir yazma sürecini benimse- mediği E) Kendini yazının akışına bıraktığı

9. (1) Kendi işlerimizi düşünmek, kendi dertlerimizin ilacını ara- mak hakkımızdır ama bunları yaparken başkalarının neşesi- ni kaçırmaya hiç hakkımız yoktur. (II) Ben bir insan tanırım. (III) Başından çok nadir insanların başına gelebilecek çok büyük bir felaket geçmiş. (IV) O felaketin acısını da yaşama ümidini bile yok edebilecek şekilde ruhunda çok derinden duymuş. (V) Fakat bu kişi o kadar iyi bir insandır ki bu olay- dan ve bu olayın onda yarattığı acılardan hiç kimselere bah- setmez. (VI) Yaşadıklarını, yaşananların ardındaki gerçek- leri, kederini hep kendi içine gömer ve başkalarıyla iletişim hâlindeyken hep güler hatta yanındakiler acısını açmaya, olayları değerlendirmeye kalkışacak olsalar hemen o konu- yu kapatmaya çalışır. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf numaralanmış cümlelerden hangisiyle başlar? Aboner e) III DY IV A) I Test-6 B) II NJ (8 E) X

H 1 E R E N K 4. Oyunun kahramanı, yaşamı boyunca elini attığı her işte başarılı olmuş, medya dünyasında en yüksek noktaya ulaşmış, istediği her şeyi elde etmiş bir in- san. İçinde bulunduğu durum ve koşulların gerektir- diği kılığa bürünen bir bukalemun, yerine göre her söylediğini reddedebilen bir dönektir. Ne var ki şimdi bine kadar sayacağım ve intihar edeceğim, diyen de o. Bu parçada tanıtılan oyun kahramanı için aşağı- dakilerden hangisi söylenemez AL ilkeleri olan ve bu ilkelerle başarılı olan biridir. B) Başarılı bir iş yaşamı olmuştur. C) Arzuladığı her şeye kavuşmuş biridir. D) Nabza göre şerbet veren biridir. E) Kendini öldürmenin eşiğine gelmiştir.

(1) İnkumu'nun bu kadar popüler olmasının birçok nedeni vardır. (II) İnkumu'nun yaz aylarında dahi sizleri bunaltma- yan havası vardır. (III) Akşamları denizden esen ilık.rüzgârı nefes aldırır sizlere, yazın kavurucu sıcağında. (IV) İnkumu altın sarısı, incecik kumu ile çeker plajına tatilcileri, (V) Deniz de bir o kadar pırıl pırıldır İnkumu'nda. (VI) Denizden başını- zı arkanıza doğru çevirdiğinizde her yer orman İnkumu'nda. (VII) Günümüzde İnkumu Türkiye'nin her yerinden hayranları ile özellikle yaz aylarında dolup taşmaktadır. 25. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi İnku- mu'nun popüler olmasının bir sonucudur? B) IV C) V D) VI Guj A) III E) VII H 1 N RENK

eden VI ÖV- kav- i dinî -i sa- ince deni pey- nin le- si- e- dükkânı 28. Türler arasındaki kökensel zincirlemeye karşın ede- biyat kuramcıları ve eleştirmenler, şiir ve düzyazı yoluyla oluşturulan ürünler, benzeşen, benzeşme- yen yönlerine göre kümelendirmişlerdir. Biçim ve içerik özelliklerine bağlı kalınmıştır bu kümelendir- mede. Söz gelimi, öteden beri şiirler içeriklerine ba- kılarak lirik, epik, dramatik, öğretici, pastoral gibi tür- lere ayrılmıştır. Ne ki bu ayrımlamanın kesin ve de- ğişmez olduğunu söyleyemeyiz. Bir şiirin dokusun- da, içeriğinde lirik, epik, dramatik, didaktik ve pasto- ral ögeler bulunabilir. Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinil- miştir? A Türler arasındaki ayrımların çok önceleri oluştu- ğuna B) Edebî türler arasında kesin çizgiler bulunmadı- ğına C) Edebî eserlerde farklı türlere ait ögelerin buluna- bileceğine 6) Pastoral ögelerin her şiirde ağırlıklı olduğuna EX Yapılan kümelendirmelerin kişisel görüşler içer- diğine ul 29. Sanat daima bir baskının sonucudur. Onu, ne ka- dar serbestse o kadar yukarılara yükselir sanmol 30. 1. 3-