Anlatım Biçimleri Soruları

DENEME 10 33. Dünyanın neresinde olursa olsun, bugün klasik müzik denince akla hemen Mozart ve Bethooven gelir. Çağlar boyunca, dünyadan sayısız müzisyen bir iz bırakmadan gelip geçmişken bir Mozart, bir Bethooven nasıl olur da hâlâ ilk günkü tazeliğiyle yüreklerde, kafalarda yer edebiliyor? Bunu şöyle açıklayabiliriz: Onlar, hayata sonsuzluk penceresinden baktıkları içindir ki melodileri gelecek çağlara uzanır. Bu parçada sözü edilen müzisyenlerin kalıcı olmasını sağlayan özellikleri aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? A) Toplumsal olanı, sanatsal bir kalıba döküp yansıtmaları B) Yapıtlarında yaşam gerçeğine sırt çevirmeyip onu tüm canlılığıyla işlemeleri C) Yaşamı diğer sanatçılardan farklı bir biçimde yorumlayarak yapıtlarında ele almaları Yaşama çeşitli açılardan bakarak insanlara göremedikleri gerçekleri göstermeleri Tüm zamanlar ve insanlar için genelgeçer bir müzik oluşturabilmeleri

7. (1) Roman, gerçekliği insanlarla somutlayarak yansıtmayı misyon edinir. (II) Romandaki gerçeklik, diğer edebî tür- lerde olduğu gibi kurgu ürünüdür. (III) Romanın bu görevi yerine getirebilmesi için roman kişilerinin ruhsal yaşam- ları da ayrıntılı olarak ele alınmalıdır. (IV) Oysa yazarın son romanı bize insanların iç dünyasından bir şeyler iletmi- yor. (V) Bütün roman boyunca buna dair sadece tek bir saptama bulabildim. (VI) Bunun dışında, yaşlı ve gençler arasındaki tartışmaların yapaylığı, kişilerin konuşmalarıyla karakterlerinin uyuşmaması, kalıplaşmış sözler, psikolojik eis saptama yanlışlıkları birbirini izliyor. Yayınlan Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi an- lam akışını bozmaktadır? A) II B) III V QVI 8.

(1) Peirce, dilin çocukken öğrendiğimiz ve başkalarına öğrettiğimiz toplumsal bir uzlaşımdan ibaret olduğunu söyler. (II) Eğer anlam, kamusal ve paylaşılabilir bir şeye dayanmasaydı dilin öğrenilmesi ve öğretilmesi olanaklı olmazdı. (III) Dolayısıyla terimlerin anlamları- nın "belirlenmiş" ya da "sabitlenmiş" olduğu da söyle- nemez. (IV) Anlamlar ne yaptığımıza, neyi hangi yön- temle ve ne ölçüde açıklığa kavuşturduğumuza bağlı olarak değişebilir. (V) Öte yandan, gözlemlenebilir ve paylaşılabilir olan etkiler ve sonuçlar, anlam için esas- tır. (VI) Birbirinden farklı biçimde ifade edilen ama et- kileri veya sonuçları bakımından ayırt edilemeyen iki inancın farklı olduğu söylenemez. Bu parçadaki numaralı cümlelerin hangisinde gö- recelik anlamı vardır? A) II B) III C) IV D) V E) VI

5. (1) Atasözlerimiz halkın ortak yaratımıdır; yılların irmağından yıkana yıkana, fazlalıklardan arına arina günümüze gelmiş parlak taşlara benzerler. (II) Az sözle çok şey anlatma konusunda hiçbir edebiyat türü onunla aşık atmaya kalkmaz. (III) Ne anlattığı, sözü nereye getirmek istediği konusunda hiçbir kuşku ve anlam bulanıklığı yaratmaz. (IV) Gereksiz süslemelerden, parlak sözlerden, konuyu dallandırıp budaklandırmaktan hep kaçınır. (V) Bir suyun akışı, bir martının süzülüşü misali dile takılmadan okunup söylenir ve bize zevk verir. Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A 1. cümlede, anonim olup duru bir anlatım özelliğine sahip olduğu ifade edilmiştir. B) II. cümlede edebiyatın diğer türlerine göre daha özü bir anlatımının olduğu belirtilmiştir. ll. cümlede anlatımının farklı çağrışımlara ve yorumlara açık olduğu ortaya konmuştur. Pal D) IV. cümlede, zorlamadan uzak, yalın bir anlatımının bulunduğu söylenmiştir. E V. cümlede, pürüzlerden arındırılmış akıcı bir anlatımının olduğu vurgulanmıştır. yofunik D) E) 3

2. 1. Mecaz yönünden zengindir. II. İmgelerle yüklü, zengin bir anlatıma sahiptir. III. Düş gücünden yararlanılır. IV. Taklit edilemeyecek kadar özgün niteliklere sahiptir. V. Anlatım kaygısı ön planda tutulur. Aşağıdaki metinlerden hangisi yukarıda verilen özelliklere diğerlerine göre en az sahiptir? Sahile beş dakika yürüme mesafesindeki tatil tesisinde kah- valtı dâhil konaklamanın geceliği elli lira. Bu tesiste kendini- zi, doğanın içinde hissedebilirsiniz. B) Gece uykularım kaçıyordu. Rüyalarıma giriyordu. Rüyalarım bile benden yana değildi. O rüyalarda çoğu kez yüzünü gö- remiyordum; ya yönü hep öteye dönük oluyordu ya da onu uzaktan görüyordum. Vurulan kapı, içeriye insan sıcaklığı boşaltan tatlı bir gıcır- ti eşliğinde birkaç saniye sonra açıldı. Kapıdan içeriye uza- nan kolunu gördüm: Oydu. D) Bana doğru kabardıkça dalgaların Mavilikler ülkesine alıp götürüyor Sonsuz dinginlik bahçesinde ağırlıyorsun beni E) Uzak ve unutulmuş geçmişlerden süzülüp gelerek şimdiye ulaşan zamanların eriyip dağılan gözlerini, yine zamanın hey- besine atılmış, buharlaşıp uçmuş, böyle bir sürü gün sıyrık- larını taşın varlığında diriltirdi.

28. Bir işe yatkın olmak, o işi yapabilmek anlamına gelir mi? Yatkınlığın yanında o işi başarabilecek inanç ve karar- lılık da gerekmez mi? Bunun yanında uğraşmak, emek sarf etmek ve sevmek insanların başarılı olmasında et- kili olmaz mı? Evet, insanların sevdiği işlerle, meslek- lerle uğraşması başarıyı getirir. Ancak başarıda birçok faktörün rol oynadığı göz ardı edilmemeli. Bu parçada vurgulanmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Her insanda başarılı olma isteğinin bulunduğu B) Sevilen işlerin, insanları başarıya ulaştırdığı C) Başarıda birçok etkenin bir arada olması gerektiği D) İşe yatkınlığın, işi sevmede etkili olduğu E) Başarıda, uğraşmanın bitirici rol üstlendiği

ORTA Dazey 8. Deneme 36.-37. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. (1) 1930 ve 2010 yılları arasında toplanan verilere göre sürdürülebilir balık stoku ortalama %4,1 azalmış durumda. (II) Uzmanlar "%4'lük bir düşüş kulağa az gelebilir ancak bu, 80 yılda 1,4 milyon ton balığın kaybedilmesi demek." diyor. (III) Sürdürülebilir stoktan kasit ise uzun vadede balık nüfusuna zarar vermeden avlanabilecek miktar. (IV) İşin kötüsü Doğu Çin Denizi ve Kuzey Denizi gibi bazı bölgelerde bu azalma %20-%40'lara kadar çıkıyor. (M) Araştırmacılar, olağan şüphelilerin küresel ısınmanın sebep olduğu iklimsel değişiklikler ve aşırı avlanma olduğunu söylüyor. Peki, suların ısınması neden bu kadar kötü? Bu durum sadece az oksijen anlamına gelmiyor. Balıklar, değişken sıcaklı ya da daha bilinen adıyla soğukkanlı canlılar. Vücut işlevleri yaşadıkları çevrenin sıcaklığından çok etkileniyor ve en ufak değişiklikler bile enzim aktivitelerinin bozulmasına sebep oluyor. Aşırı avlanma ile özellikle gelişmekte olan kıyı ülkelerinde hayvan proteini kaynağı azalıyor. Buna bir de balıkçılıkla uğraşan milyonlarca insanın işsiz kalması eklendiğinde söz konusu tablo daha da endişe verici hâle geliyor. 36. Bu parçadaki altı çizili ifadeyle; I. iklim değişikliklerinin deniz canlıları üzerinde olumsuz etki bırakması, II. balık tüketiminin belli coğrafyalarda artarken diğer yerlerde önemsenmemesi, III. kontrolsüz avlanma nedeniyle mevcut balık sayısında azalma meydana gelmesi yargılarından hangilerine gönderme yapılmamıştır? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve Ill E) II ve III C) I ve II tonguç KAMPÜS 38 38. 39

10. ---. Ortalık karanlıktan kurtuldu. Her yer aydınlanmaya başladı. Doğan güneş, insanların ve diğer canlıların da hareketlenmesini sağladı. Köy, yepyeni bir sabaha "merhaba" diyordu. Isı ve ışık dört bir yana yayılıyordu. Köy uyanıyordu. I. Güneş artık ufuklardan doğmaya başladı II. Tan vaktinin gelmesini bekliyorduk III. Sabah olmasına henüz çok vardı IV. Gün işığı ürkek ürkek de olsa yüzünü gösterdi Bu parçada boş bırakılan yere, numaralanmış cümlelerden hangileri getirilebilir? A) Yalnız I D) I ve IV B) Yalnız II E) III ve IV C) Yalnız IV

11. İcat edilen makine denenmeye başlandı. Kişi aynı cümleyi yinelediğinde ilgili beyin etkinliği ilkine yakın oluyor fakat tam aynısı olmuyor. Makine; bu yüzden her bir cümleye karşılık gelen beyin etkinliğini ezberlemenin işe yaramadığını, bunun yerine algoritmanın bunların benzer yönlerini öğrenip genelleme yapması gerektiğini belirtiyor. Bu metinde aşağıdaki anlatım tekniklerinden hangisi kullanılmıştır? A) Betimleyici anlatım B) Öyküleyici anlatım C) Tartışmacı anlatım COM G DAçıklayıcı anlatım

2014-ALES-Sonbahar/SÖZ-2 22. Yayıncılık sektörü açısından baktığımızda giderek daha az kitabın basılacağı ve daha çok kitabın sadece e-kitap formatında üretileceğini söylemek mümkün. Çünkü e-kitap, üretim ve dağıtım zinciri açısından çok büyük bir maliyet avantajı sağlıyor ve seslendiği pazar çok daha büyük. Bu durum, sektörün hemen her kesimi için kârlı; dağıtıcılar ve kitabevleri dışında. Zamanla onların yerini e-kitap dağıtım sistemleri ve satış platformlarının alacağını ve kitabevlerinin oldukça sınırlı sayıda, özel ürünlere yönelik butikler hâline geleceğini düşünüyorum. Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı yoktur? A) Yayıncılık sektöründe nasıl bir değişim gözlenmektedir? B) E-kitapların yayıncılar açısından olumlu yönleri nelerdir? aygestar C) E-kitap kimleri zarara uğratacaktır? D) Kitabevlerini nasıl bir gelecek beklemektedir? E) E-kitap, okur sayısının artışını nasıl etkilemiştir?

17. (1) Dünyanın en önemli kentlerinden biri olan Efes'in ilk kuruluşu, MÖ 6000'li yıllara kadar gitmektedir. (II) Kentteki en eski buluntular da Çukuriçi Höyük'teki Neolitik Çağ kalıntılarıdır. (III) Ayasuluk Tepesi'ndeki kazılarda gün ışığına çıkan Hitit yazıtları ise o dönemde Apasas denilen Efes'in adının buradan türediğini düşündürüyor tarihçilere. (IV) Ünlü tarihçi Heredot'a göre, Anadolu'nun en eski halkı olmakla övünen Karyalılar ve Lelegler Efes'te yaşıyordu. (V) Ancak MÖ 1000'li yıllarda Yunanistan'dan gelen göçmenler buraya yerleşik koloni kurar. (VI) MÖ 560 yılında Artemis Tapınağı çevresine taşınır kent. (VII) Bugün gezilen Efes ise MÖ 3. yüzyılda Büyük İskender'in generallerinden Lysimakhos tarafından inşa edilmiştir. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf hangi cümleyle başlar? A) II. B) III. C) IV. D) V. E) VI.

in- dir. bir ti- 3- l er - Dany 15. İlk Babil takvimleri kameri ayı, yani birbirini izleyen iki bir sistemdi. (II) Güneş yılına dayalı takvimi ilk geliş- dolunay arasındaki 29,5 günlük dönemi temel alan tirenler, eski çağ Mısırlıları idi. (III) Mısır'da yaşam Nil taşkınlarının etrafında dönüyordu. (IV) Gece göğünün en parlak yıldızı olan Sirius, her yıl Nil'in taştığı zaman- larda, gün doğumundan hemen önce parlamaktaydı, Mısırlılar takvimlerini bu olayla ilgili yapılandırdılar. (V) Mayalar da zaman kaydı tutmakla ilgileniyorlardı ama takvimlerini yıllık bir dönemle ilişkilendirmemiş- lerdi. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisin- den sonra düşüncenin akışına uygun olarak "Mo- dern takvimlerin temeli ise 8. yüzyılda Romalılar tara- findan atıldı." cümlesi getirilebilir? Div * IV BYI CXIII

6. Dekor, izleyiciyle oyun arasında bağ kuran ilk ögedir ve iz- leyiciyi oyunun sonuna dek oyunda tutar. İzleyici, gördüğü bu ilk görüntülerden oyunla ilgili bir yargıya varır. Balerin dans etmeye, aktör konuşmaya, operanın ilk notaları du- yulmaya başladığı anda dekorun izleyici için asıl görüntüsü de biçimlenmeye başlar. Salonda oturan izleyici artık kendi hayal gücüyle algılar dekoru. Dolayısıyla --- Bu parça, dil ve düşüncenin akışına göre aşağıdakiler- den hangisiyle tamamlanmalıdır? dekor, bir oyunun en geri plandaki unsurudur. B) dekor, izleyiciyi oyundan kopararak ona hayal kurmayı öğretir. C) dekorun oyunla izleyici arasındaki etkileşimin süreklili- ğini sağlayabilmesi gerekir. D) dekorun sadece hayal unsuru olarak görülmesi de yan- lış bir düşüncedir. E) dekorun bu tutumda ele alınması da sanat için olumsuz sonuçlar yaratmaktadır. 2

TÜRKÇE 26. Behçet Necatigil, Türk şair, öğretmen, çevirmen. Modern Türk şiirinin önde gelen şairlerindendir. Herhangi bir edebi akıma katılmamış; bağımsız bir şair ve fikir adamı olarak edebi yaşamına devam etmiştir. Şiir dışında, tiyatrodan mitolojiye, sözlük biliminden roman çevirilerine ve radyo oyunlarına kadar birçok edebiyat alanında eser vermiştir. Biçemi, oldukça özgün, duygusal yönü önde olan sözcüklerle hislerini okurlarına aktarabilmeyi başarmış ender yazın adamlarımızdan biri olarak gösterilmektedir. Şiire henüz lise yıllarındayken yerel dergilere gönderdiği aşk şiirleriyle başlamıştır. Çok içli ve dokunaklı bir söyleyişe sahiptir. Eserlerinde aşağı yukarı her sanatçıda olduğu ve olabileceği gibi ----. C I. kendi yaşamından, özellikle lise yıllarından izlere rastlamak mümkündür II. farkına sonradan varılan birçok dil ve anlam kusuru da bulunmaktadır III. bağlı bulunduğu ya da sözcülüğünü yaptığı edebi oluşumların ana izleklerini görebiliriz IV. zaman zaman bireysel zaman zaman toplumsal konulara da yer verdiğini görüyoruz Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre yukarıdakilerden hangileri getirilebilir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) Lve E) I ve IV C) I ve III

6. Zaman zaman şair miyim, değil miyim diye düşündüğüm de oldu. Az şiir yayımladığım için böyle bir duyguya kapıl- dığımı düşündüm. Sonra bunun bir ölçü olmayacağını da düşündüm. Şiirden korktum zaman zaman. Onun benden, benim ondan kaçtığım dönemler oldu. Hiçbir zaman bugün şiir yazayım diye masaya oturmadım. Bu konuda da başarı aramadım. Şiir benim koşulumdu, yazgımdı; kabul ettim. Aslında daha çok yazmak isterdim. Bu parça aşağıdakilerden hangisiyle tamamlanırsa pa- ragrafın anlam bütünlüğü sağlanmış olur? A) İyi bir şair olmak çok şiir yayımlamayı gerektirmez. Ama "Keşke daha az ama daha nitelikli şiirler yazsay- dım." dediğim günler de oldu. C) Olanlarla da yetinmek doğrusu pek işime gelmedi. D) Yahya Kemal ne kadar şiir yazmış diye düşündüm. E) Ama bu yaşıma kadar ancak bu kadar şiir yazabilmişim. 257

4. (1) Öğrenciler için tatil, kendilerini geliştirmeleri adına çok iyi bir fırsattır. (II) Bireyin kendini geliştirmesini sağlayacak en önemli etkinliklerden biri de kitap okumaktır. (III) Öğren- ciler kendilerini geliştirmek için tatil boyunca bol bol kitap okuyacak vakte sahip olurlar. (IV) Kitap okumaya karşı il- gisi olmayan öğrencilerin kalıcı başarıları yakalaması çok zordur. (V) Ayrıca tatilde kitap okumaya başlamak böyle bir alışkanlığa sahip olmayan öğrenciler için bu alışkanlığı ka- zanmaları, kitap okumanın keyfini yaşamaları açısından bu- lunmaz bir fırsattır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi dü- şüncenin akışını bozmaktadır? A) I B) II C) III D) IV E) V