Anlatım Biçimleri Soruları

21. (1) Edebiyat tarihsel süreç içerisinde bürokrasi kurumunu en fazla gündemine alan disiplinlerin başında gelmiş- tir. (II) Gogol, Dickens, Dostoyevski gibi bütün büyük ya- zarlar eserlerinde bu konuyu ele almış ve eleştirmişlerdir. (III) Türk edebiyatında pek çok yazar eserlerinde bürok- rasinin aksayan yanlarına odaklanmışlardır. (IV) Bu ya- zarlar bürokrasinin açmazlarını, devlet ve birey arasındaki uçurumu ve parlamentonun işlevsizliğini işlemişlerdir. (V) Bürokratların mevzuatı ve kanunları nasıl insanların aleyhine kullandıklarının çarpıcı örneklerini vermişlerdir. (VI) Tanzimat edebiyatından başlayarak bu konuyu ele alan eserler görmek mümkündür. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar? C) IV D) V A) II B) III E) VI

-sle mak, atılan cumleler uzunluğu önemsizdir, kâğıda dökülenlerin miktarının yetersiz olduğu kaygısı da çocukça. Hiçbir şey, sa- dece var olduğu için, sadece yazılmış olduğu için değerli olamaz." Aşağıdakilerden hangisi bu parçada belirtilenleri destekler niteliktedir? A) bir yazar hikâyenin akışını bozup metnini ge- reksiz ayrıntılarla boğmaz, az sayıda kelimeyle bir dolu meselenin üstesinden gelmeyi başarır. B) Gerçek bir yaşama sıkı sıkıya bağlı kalarak an latsa da yazılanlar yaşananların iskeleti olmaktan öteye geçemez. C) Usta bir şair kelimeleri yan yana koyarken yal- nızca bir şey anlatmakla kalmaz bir melodi de yaratır onlardan. D) Kelimelerin gücüne inanmayan insan dönüp bir çevresine baksın, kelimeler olmadan gördükleri- nin kaçını zihninde tutabilir? lopt E) Ayrıntılar bir eserin gerçekliğini kuvvetlendiren unsurlardır; bunları es geçen yazar, metnin ayak- ları üstünde durmasını sağlayamaz. Sign 24. Kendilerini aydın olarak niteleyen birçok kişide göze çarpan, hiçbir şey yapmayıp yapanlara da karşı çık- malarıdır. Bunu karşı çıkmak adına yapmaları. Belki bu da bir tür ego gösterisi. Bir şeyi ne kadar küçül- türseniz kendinizi o kadar büyümüş hissedersiniz. Bu tür kişilerin çoğu akıl dünyalarının ibrelerini baş- kalarına sataşmaya, yapılan işleri küçük görmeye, sürekli birbirleriyle kakışıp didişmeye ayarlamışlar- dır. Oysa aydın kişiden beklenen Palme Yayınevi ----. dur? Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi en uygun- kendi içimize ba olmamızı sağlaya manımız kalmadı duğunda vücudu ğumuzu ve stres şeyin "çok fazla düşünürüz. Bu olan şeyi yapm Bu parçadan h la ilgili olaral maz? stuart Atoplumsal sorunlara yaratıcı çözümler sunmasıdır. yapıcı bir eleştiride bulunmasıdır, karalayıcı değil. yasadigfildişi kuleden çıkıp halkın arasına karış- masıdır. D) halkın yaşadığı sorunları dile getirmekten kork- maması, cesur olmasıdır. E medyatik olma çabalarından uzak durmasıdır. A) Sade he B) Yaşamınd C) Isanlarla Kendisine E) Yaratıcı v 26. Canlılar için olanı değe 130 mekânla arasındak dir. Birey sleud am bulundu V göç etm Bu par gisi tü A) I.

Eş anlamlı kelimeler arasındaki ter zarın dünya görüşünün üslubuna yansımasıdır. Bir yazar, yaşadığı dönemin ve yazdığı edebi türün kendisine sunduğu kelime dünyasından seçtikleriyle kendi sözlüğünü oluşturur. Bir sanatçin üsluburonun hayat anlayışından, olaylara ve durumlara bakışından farklı değildir. V. Bir yazanın olubunu şekillendiren elbette kale- me aldığı türün sınırları ve çağının dili olacaktır. Yukarıdaki numaran cümlelerden hangi ikisi ya- kın anlamlıdır? A) I. ve Ill. 13) 11. ve IV O) III. ve V. DIV-ve-V Türkiye kuzeyde Karadeniz Dağları, güneyde Toros Dağlan ve iç kesimlerde Ağrı, Süphan ve Erciyes gibi yüksek volkanik dağların varlığı nedeniyle dağcılık ve dağ turizmi açısından önemli bir potansiyele sahiptir. Değişik iklim bölgelerinde bu dağlardaki biyolojik ve kültürel çeşitlilik, dağları daha da çekici kılmaktadır. Ülkemiz, farklı yüksekliklerdeki zengin jeomorfolojik ve tektonik yapıya, flora ve faunası olan ormanlara, av ve yaban hayatına sahip dağlarıyla; hem kış turizmi, hem de dağ yürüyüşü ve tırmanışı için, dağcılık spo- runu sevenlere olağanüstü çekici ve ilginç olanaklar sunmaktadır. Türkiye dağ turizmi potansiyeli bakımın- dan dünyanın sayılı ülkeleri arasında olmasına rağ- men bu potansiyel, turizm faaliyeti olarak yeterince değerlendirilememektedir. Önceleri hayvanları otlat- mak ve yaylaya gitmek amacıyla çıkılan dağlarımızın turizm amaçlı kullanılması; dağcılık sporunun katkıları sayesinde olmuştur. Türkiye'de ilk dağ tırmanışları; 19. yüzyılda yabancı gezginler, coğrafya, botanik vb. konularda araştırma yapan yabancı bilim insanları ta- rafından gerçekleştirilmiştir. Spor amaçlı dağcılık ise 20. yüzyılın ilk yarısında başlamıştır. 1990'dan itibaren Türkiye Dağcılık Federasyonu, dağcılıkla ilgili kulüp- ler, sivil toplum örgütleri ve üniversitelerin organize ettiği spor amaçlı dağcılık aktiviteleri artmıştır. Bu parçada Türkiye'deki dağlar ve dağcılık spo- ruyla ilgili aşağıdakilerin hangisinden söz edil- memiştir? Palme Yayınevi oftalar Bu parça için aşa mez? A) "610" sözcüğü Brmızı rengin tamlamasıdır. yayvan, genie çok olan sifat A) Türkiye'de dağ tırmanışlarını ilk yapanların ya- bancı bilim insanları olduğundan Bürkiye'deki dağların oluşum ve bitki örtüsüyle insanlara farklı olanaklar sunacağından Cişin da yazın da insanlara tırmanış için fırsat sunduğundan Hayvanların gida gereksinimi ve sıcaklardan ko- runmak için çıkılan yerler olduğundan (@ Fürkiye Dağcilik Federasyonu tarafından 1990'dan sonra çok aktif olarak kullanıldığından Di 9. 126 ağır ağır" ikile kliyor", "su (1) Murathan irin de yer a deyse beş y tili aratıyor temposund cek olduğu seninde ka hikâyesini öge olarak bunun ya memiş kit sonuca b bir his gib sini bütür Bu parça sinde bir

22. Her şeyi yoğun bir ışık dumanı örttü. Sonra yavaş yavaş gene her şey pembeye kesti. Hışım gibi soğuk ve yoğun bir yağmur indirmeye başladı. Gene her yer karanlığa kesti. Göz gözü görmez bir karanlık... Karanlığın içinden dağ çıktı, ışıktan. Döne döne, ışı- ğını savurarak çekti, denize aktı gitti. Karanlık deniz apak oldu, dünyaya ışığını boşaltan. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakiler- den hangisi söylenemez? Aoğa hareket hâlinde betimlenmiştir. Binelemeye başvurulmuştur. ben onrus Devrik ve eksiltili cümle kullanılmıştır. Çoğullaştırmalardan ve kişileştirmeden yararla- ilmiştir. E) Bien fazla duyuya ilişkin ayrıntıya yer verilmiş- 24. De ye şe ge D d 120 d C

imına koş- ına ve öğ- slevlerinin iliniyor. söz ko- ve ina- maşık birle- azı- ma a- 6 16. Yapılan araştırmalara göre Çin ve Hindistan gibi nüfusu kalabalık ülkelerde trafik o kadar yavaş ki hibrit yani ben- zinin yanında elektrik motorunu da kullanan araçlar, ge- leneksel araçlara göre %55'e varan oranlarda yakıt tasar- rufu sağlıyor. Bu cümleden kesin olarak çıkarılabilecek yargı aşa- ğıdakilerden hangisidir? AÇin ve Hindistan gibi nüfusu yüksek ülkelerde hibrit araçlar daha fazla satın alınmaktadır. BGeleneksel araçlara göre hibrit araçlar ortalama %55 oranında daha az yakıt tüketir. Çin ve Hindistan gibi nüfusu yüksek ülkelerde kişi ba- şına düşen araç sayısı diğer ülkelerdekine göre fazla- dır. D) Araçlarda yakıt tasarrufuyla ilgili en verimli çalışmalar Çin ve Hindistan'da yapılmaktadır. Bir hibrit araçla yapılacak yakıt tasarrufu, kullanıldığı ülkeye göre değişebilmektedir. Diğer sayfaya geçiniz.

10. Elinde anlatmaya değer bir şey yoksa, istediğin kadar süsle, bir önemi yok. Gerçi güneşin altında yeni bir sey de yok, insanoğlu o kadar çok hikaye anlattı ki. Billing dışımız hikaye dolu. Öte yandan her hikayenin sonsuz sayıda çeşitlemesi var. Anlatılmiş olandan matematige sığmayacak kadar çok çeşitleme yapabiliriz. Aslinda in- sanlık bilgisinin içinde yer alan kodlan birbiriyle sürek li yeniden eşleştiriyoruz. Yeniden, yeniden, yeniden es- leştirerek yeni görme, anlama biçimleri ortaya koymaya çalışıyoruz. Ama anlatmaya değer olması gerekir hika- yenin. Bütün dünyayı ilgilendirecek büyük bir şey olma- si gerekmez, insana dair olması yeterli Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır? A) Açıklayıcı anlatım (B) Tartişmacı anlatım C) Düşsel anlatım D) Öyküleyici anlatım TYTAYT MSÜ E) Betimleyici anlatim polimal 35

evsi ser, de ve de bu -u 30. Sık sık duyar ya da okuruz! Insanlar sevmeli birbirleri- ni. Her işin başı sevgi; sevelim birbirimizi, sevgi gibisi yok... Bırakın başkalarını, aynı ailedeki iki kişinin bile birbirini sev- meleri hiç de öyle kolay değilken sanki sevgi alanı özerk bir alanmış da nedenselliğe bağlı değilmiş gibi, ikide bir sevme- yi öğütleyen sözler söylenmesi, bir sevgi susuzluğunu mu dile getiriyor acaba? Kim bilir, belki de! Bu parçanın başına, düşüncenin akışına göre aşağıda- kilerden hangisi getirilmelidir? Günlük yaşamda sıkça kullanılan sözcüklerden biri "sevgi" olmalı. B) Sevgi konusunu içgüdüsel sevgi ya da aşırı kör sevgiyle değil de karşılıklı doğal ilişkiler içinde oluşmuş bilinçli diyebileceğimiz bir sevgiyle anlamlandırmalıyız. C) insanlar neden bu kadar sevgiye muhtaç acaba? ja a Bireyler arasında derin bir dostluk ve yürekten bağlılık olmalıdır. Günümüzde sevgi, somut bir yaşamsal süreç değil de, soyut bir kavram olarak görülmeye başlandı.

(1) Kimi okuyucular, bu kitapta röportajı yayımlanan roman- cılardan ilk defa haberdar olabilirler. (II) Bu tanışmayı uzun vadeli bir dostluğa ve okuryazar ilişkisine dönüştürmeyi is- tediğimden, bölüm başlarında bütün romancıların fotoğraf- larıyla birlikte kısa hayat hikayelerini ve başlıca eserlerini verdim. (III) Okuyucu, röportajını okuduğu ve daha yakın- dan tanıdığı yazarın romanlarına yönelirse amacıma ula- şacağım. (IV) Kitapta söz edilen bütün sanatçılar mutlaka roman yazmışlardır. (V) Ancak kimi romancılarımız, edebi- yatın diğer türlerinde de kalem oynatmıştır. 6. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşa- ğıda verilenlerden hangisi yanlıştır? A) I. cümlede sözü edilen kitapta bazı romancıların ilk kez + adını duyurduğu anlatılmış. B) II. cümlede yargı, gerekçesiyle birlikte verilmiştir. + C) III. cümlede şart anlamı vardır. + D) IV. cümlede kesinlik anlamı vardır. + E) V. cümlede sözü edilen romancıların öteki yazın türle- rinde de ürün verdiğinden söz edilmiştir.

Bugün sanat adına yaşadığımız en önemli sorunlardan biri hatta belki de en önemlisi televizyonun tiyatro ile yaptığı haksız rekabettir. Sorumluluktan uzak sürüm peşinde koşan bir anlayışla çıkıyor tiyatronun karşısına televizyon. İzleyiciye sıradan, kültürel yapımızla hiçbir ilgisi olmayan yerli ve yabancı diziler; aksiyon adına bir sürü ahlaki ve insani değerlerin dışına çıkan ve hiçbir anlam ifade etmeyen niteliksiz filmler sunuluyor sürek- li. Yakın bir gelecekte izleyicilere iyi tiyatro sunmak imkânsızlaşacak bu ülkede. Bu nedenle tiyatronun gelişmesi için iyi izleyici yetiştirilmesi, iyi oyuncu yetişti- rilmesinden daha önemlidir. Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisi çıkarı- lamaz? A) Televizyon sektörü, tiyatro sanatına darbe vurmak- tadır. B) Bugün tiyatronun nitelikli seyircilere ihtiyacı vardır. C) Tiyatroseverler niteliksiz oyunlar yüzünden televiz- yona yönelmiştir. 27. Aşağıda yazımıy D) Televizyonlarda toplum değerlerini hiçe sayan programlar vardır. E) Televizyon yüzünden tiyatro, kalitesinden ödün ver- meye başlayacaktır. A) Çoc aya kim B) Bu kıs no C) 1 D) E 28

à 7 A 22. Sevgi, inanış, güven, arınma, saygı gibi varlığımızı ilgilendiren türlü insanlık duygularının bozulmadığı her dönemde ve her yerde sanat ve edebiyat ciddiye alınmış değer taşımıştır. Ciddiye alınmayan gerçek sanat, hiçbir yerde gösterilemez. İkinci Dünya Savaşı sonrası kuşak. larına giren yazarların çoğu, savaş nedeniyle ciddilikten yoksundur. Ünü ucuza mal etmek yüzünden çocuk denecek yaşta olanların bile ağza alınmaz deyimlerle yüz kızartacak sözde şiirler düzmeye, iri iri laflar ederek eleştiriler yazmaya kalkıştıklarını görmedik mi? Bıyıklanı yeni terlemiş bir delikanlının “dünya sanatında" diyerek eleştirisine başladığını okuyunca dünyanın, avuca sığa- cak kadar küçüldüğünü görerek içim burkulmuştu! ÖZDEBİR YAYINLARI Bu parçanın yazarının aşağıdakilerden hangisini söylemesi beklenemez? 23. Insa egi A) Insanların rahat yaşadığı her dönemde edebiyat gelişmiştir. B) Savaşların, yazarlar üzerinde olumsuz etkileri görül- müştür. C) Ağırbaşlılıktan uzak olan yazarlar, edebiyatımıza -zarar vermiştir... D) Edebiyatın düştüğü olumsuz durumlar, beni hep- üzmüştür. E) Gençlerin ortaya koydukları her türlü şiire olumlu yaklaşmışımdır. B

6. Bazen ne kadar da akılcılıktan uzak düşünmeyi öğ- retiyor ve öğreniyoruz. Üniversite sınavına hazırla- nan bir genç için önemli olan ne yazık ki kendisinin değil, başkalarının istek ve beklentileri olabiliyor. Çünkü genç, ancak o zaman başkalarınca kabul göreceği, onların takdirini kazanabileceği ve bir ki- şilik değeri edinebileceği yanılgısına düşüyor. "Ken- di isteklerim, başkalarınınkinin yanında önemsizdir ve düşünülmemelidir. İsteklerimin başkalarının bek- lentileriyle çatışıyor olması bir felaket habercisidir. Zira, onların benden beklentilerini yerine getireme- mem, gözlerinden düşmemin garantisidir." gibi dü- şüncelerden bir türlü kurtulamıyor. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdaki- lerden hangisi söylenemez? AK A) Karşılaştırmadan yararlanılmıştır. BY Deyimlere başvurulmuştur. C) Betimleyici bir yol izlenmiştir. Açıklama yapılmıştır. EXAnlatıcının yorumuna yer verilmiştir. (Tortisme) 8

Paragrafın Şifresi - TÜRKÇE DE 91 28. Kimi anlatılarda zaman, nesnel bir düzlemde gerçekleşirken kiminde de gerçek ötesi bir belirsizlik içinde kayboluruz. Geleneksel metinler olarak adlandırabileceğimiz mesnevilerde şairler, nesnel bir zamana bağlı kalmakla birlikte özellikle klasik sonrası divan şiirinde zamana farklı bir fonksiyon yüklenir. Zaman, neredeyse bir ana sıkıştırılmış gibidir Tıpkı masallarda olduğu gibi "bir göz açıp kapayıncaya kadar" ibaresinde şekil bulan zaman algısı, kimi mesnevilerde kahramanın çok değişik olayları yaşamasına, çok farklı mekânları dolaşmasına bağlı olarak geçmez. Geriye dönüldüğünde zaman hemen hemen hiç geçmemiş gibi algılanır. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilemez? A) O bir anda her şey başlar, gelişir ve sona erer. B) İşte o an çok kısa bir süreyi karşılar okuyucu için. C) Olayların yaşandığı an okuyucuda belirsizlik hissi uyandırır. D) Öyle ki her şey bir anda gerçekleşir. E) Zaman derinlemesine olmadığı için her şey küçük bir anda verilir. TYT Türkçe Denemeleri

U -- e T. r r 22 23. Kelimelerin dizginlerini, makale yazarken daha bir sıkı tutarım. Çünkü denemeye benzemez makale Herkes, yüreğine göre, bir şey anlar denemeden ama makale, yazar ne diyorsa onu anlatır. Eğer kelimeler, kendi yolunu çizmeye kalkarsa makale makale olmaktan çıkar. Bu parçada geçen "kelimelerin dizginlerini sıkı tut- mak sözünün anlamı aşağıdakilerin hangisi ola- bilir? A) Kelime seçiminde, kelimelerin hangi anlamları yuklendiği konusunda titiz olmak B) Daha az kelime kullanıp daha çok şey anlatmaya çalışarak kelime tasarrufu yapmak C) Kelimeleri bilinen anlamlarıyla kullanıp onlara ye- ni anlamlar yüklemekten kaçınmak D) Dift süslemeden, en yalın şekliyle kullanmak E) Yazarken bilimsel fikirlerinin dışına çıkmayıp nes- nel olmak

8. "Şiir, insanoğlunun sığındığı yeni dünyadır. Bedenini her gün yeniler. Yeni olmayan, şiir de olamaz. Şiir kurmak, düş kurmaktır. Şiir düşten doğmadır ve düşe gebedir. Mate- matiğin en gevşek hâliyle içinde gezindiği düşler... Şiir tek gözlüdür. O göz, imgeye açılır, imgeye kapanır. İmge ve esnek söz söyleyebilme oluşturur şiiri. O göz, her şiir çalı- şanının ortak gözüdür. Dil, kişiseldir. Okumalar, yaşamalar, ana-baba-kardeş-sırdaş-öğretmen emzirir dili. Dil, beyin kıvrımlarımızda kabuklanır, imge ise kafatasına hapsolma- yacak kadar uçarıdır. İmge notalarla zaptedilemez müziği- dir yazının." Bu parçanın anlatım biçimi aşağıdakilerden hangisidir? A) Açıklama C) Tartışma E) Betimleme B) Benzetme D) Öyküleme

G "Romanın dünyası gerçek bir dünya değil, sonsuz ve ola- si bir dünyadır. Öylesine sonsuz bir olasılık ki bu, olaylar aslinda romandaki gibiymiş gibi görünür. Oysa gerçekte böyle değildir, yalnızca hakikatte böyledir. Çünkü yazar, dünyadan başka bir dünyaya kaçar. Söz gelimi gerçekçi bir sanatçı, ben dünyayı nasılsa öyle göstereceğim, der ve gerçeklikle hakikati özdeşleştirebileceğine inanır. Oysa Gerçeklik hakikattir.' cümlesi felsefe bakımından da bir ge- rekçe ile açıklanamaz. Hakikat gerçekliğe ilişkin bilgilerden ve başka çok sayıda bilgiden kazanabilen bir şeydir. Yazar, var olan gerçekliği değil ama sonsuz olası gerçekliği araya- rak bir hakikati sezebilir." Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangileri kulla- nılmıştır? A) Açıklama-örnekleme B) Tartışma - karşılaştırma C) Tanık gösterme - ilişkilendirme D) Betimleme - benzetme E) Öyküleme -örnekleme 3.

e ce 5. Türkiye dışında yaşayan Türklerin, edebiyat alanında ye- tiştirdiği çok önemli sanatçılar bulunmaktadır. Hatta bunlar, dünya çapında yankı uyandırmış isimlerdir. Kırgız Türkleri- nin yetiştirdiği büyük romancı Cengiz Aytmatov, dünya ro- mancıları arasında en çok okunanlar arasında yerini almış- tır. Yine Kırımlı Cengiz Dağcı'nın romanları da birçok dile çevrilmiş ve Kırımlıların sürgünlerle parçalanan yaşamla- rını dünyaya duyurmuştur. 20. yüzyılın Fuzuli'si olarak ün yapan Şehriyar Azerilerin; Ata Terzibaşı Irak Türkmenleri- nin ve Özker Yaşın Kıbrıs Türklerinin sesi olmuş sanatçı- lardır. han- Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söy- lenemez? A) Açıklayıcı anlatım biçimi kullanılmıştır. B) Örneklemeye başvurulmuştur. Ot Tar Tanık göstermelerle kanıtlayıcı bir anlatım oluşturul- muştur. D) Dilin göndergesel işlevinden yararlanılmıştır. E) Karşılaştırmaya yer verilmiştir.