Anlatım Biçimleri Soruları

35.-36. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Julio Cortazar bir konuşmasında, metin ile okur arasındaki mü- cadeleyi romanın hep sayıyla kazandığını oysa öykünün bu maçı nakavtla alması gerektiğini söylemişti. Ömer Arslan'ın öyküleri bu tanıma yeterince uyuyor benim gözümde. Özellik- le birkaç noktada, nakavti tam olması gereken anda yakalıyor. Onun öykülerinin önemli özelliklerinden biri kullandığı dil. Bir berber, berber gibi konuşuyor; genç bir kadın konuşurken âde- ta silueti okurun gözünde canlanıyor; küçük bir çocuğun ağ- zından beylik laflar duysak bile onun çocuk olduğundan şüp- he etmiyoruz. Bunlara benzer pek çok farklı örnek var Arslan'ın öykülerinde. Karakter kurmaktaki başarısının en önemli sebep- lerinden biri de bu bana kalırsa. Onları olması gerektiği gibi ta- rif edebilmesi ve konuşturması. Dil demişken özellikle bir dö- nem çokça gündeme gelmiş olan "öyküde diyalog eksikliği" konusuna da değinmek gerek. Güneşi Eksik Evler'deki diya- loglarda lüzumsuz laf kalabalıklarına, metni şişirmek için kul- lanılan yazarlık manevralarına rastlamak olası değil. İşte bütün bunlar da öyküleri hem daha gerçek hem de daha akıcı kılıyor. YAYINLARI 36. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada sözü edilen yapıt- tan alınmış olamaz? po aq Memet karısı yanında, oğlu kucağında tuttu evinin yo- lunu. Millet geriden geliyordu. Tastamam yedi kişileri kalmıştı otobüste. "Ne oldu, nasıl oldu Memet?" diye soramıyorlardı bir türlü. B) Cemal ağam ağlıyordu. Koskoca adam işte, çocuklar gibi ağlıyordu. Ne yapacağımı bilmeden korkarak tu- tuyordum elimde Arifin kepini. Öldüğüne bir türlü ina- namıyorduk. OC) "Hih... Cayil olmayın. Bir de okumuş geçinirsiniz. Allah ne der?" "Ne der?" "Demez mi, parasız kullarıma yar- dım edin diye." "Şaban, Şaban... Sus, kaçırdın keçile- ri." dedi babam. DY Hoş geldiniz madam. Bendeniz sizi karşımda görünce ne diyeceğimi şaşırdım. Bir köylü olarak bizleri içiniz- den biri saymanız karşısında iki büklüm oldum. Sizle- re şükranlarımı sunmak istiyorum. 00 Olanca çaresizliğimle balkona yürüdüm. Beni gören muamcam bütün yüzüne yayılan bir gülümsemeyle "Gel bakalım küçük afacan, emmini özledin mi? Kocaman adam olmuşsun görmüyeli." dedi. 001 obno namó

Z YAYINLARI VI 33. (1) Anlatı ve tarihi birbiriyle ilişkilendiren anlayışa bakar- ken öncelikle belirtilmesi gereken noktalardan biri, tarih- çi ile anlatıcının -genel olarak söylendiğinde öykü anlatıcı- sının- farkları ve benzerlikleri, diğeri ise anlatı kavramının tarihte nasıl ele alındığıdır. (II) Bir öykü anlatımında anla- tıcı, anlatısında kimi zaman bildiklerini aktarırken kimi za- man da tamamen kendi kurgusu ile yaratımda bulunur. (III) Gerçekten olan biteni anlatma kaygısını taşıyan ve an- latıyı bu amaçla kullanan, bu göreve sahip olan ise tarihçi- dir. (IV) Zaten tarihçiden beklenen de kendi imgelem gü- cü ile oluşturacağı kurguların yeni yaratımlar olması değil, geçmişe olabildiğince farklı açılardan bakabilmeyi sağla- yacak anlatılar oluşturmasıdır. (V) Sözü edilen farklılıkların yanı sıra anlatıcı ile tarihçi arasında benzerlikler de vardır. (VI) Tarihçinin elinde karışık hâlde bulunan bilgileri krono- lojik bir düzen içine yerleştirerek bir bağlam oluşturması ve verilerini anlaşılır bir bütün içinde sunması, tıpkı bir öy- kü anlatıcısının anlatısını oluşturma biçimine benzer. Bu parçada numaralanmış yerlerden hangisine "Başka bir deyişle, tarihçinin anlatısı bir yaratma etkinliğinden zi- yade, olanı aktarmayı sağlayan araç işlevi görür." cümle- sinin getirilmesi anlam akışını bozmaz? A) II B) III C) IV D) V E) VI

3. Gücünü yaşamdan alan, olabildiğine saydam, an- laşılır olduğu kadar esrarengiz, ışıltılı olduğu kadar da karanlık şiirleriyle bambaşka bir çizgide ilerliyor şair. Bu cümlede sözü edilen şairle ilgili olarak aşa- ğıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Toplumla iç içe bir yaşam sürdürdüğüne B) Yapıtlarında yaşanılanlardan beslendiğine C) Kimseye benzememeyi başarabildiğine D) Açık olurken gizemini koruyabildiğine E) Zit duyguları harmanlayarak sunduğuna 65

22. Moktup yazmın alışkanlığının giderek azalması, mektup romanların da oskinin bir snnnt formu olarak bir köşede kalmasına neden olacak gibi görünüyor. Renkli vo koku- lu kağıtlarn, pahalı dolma kalemlerle, gik el yazılarıyla yazılan titizlik örneği mektuplar, son günlerini yaşıyor. Fakslarla, Intornofle vo cep telefonlarıyla yollanan mo sajlar, askinin mektuplarının yerini çoktan aldı. Bunlarla birlikte yeni bir llotişim dili do golişti. Mektup roman 10- ründe yoni eserler yazılmaya başlandı. Andrew Dovios'in Dirty Faxos (Kiti Fakslar) romani vo Intornot dlyaloglarının anlatıldığı romanlar bolki de bu türe yoni bir soluk getirecek. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisl yoktur? A) Betimleme C) Tanımlama B) Kişileştirme D) Açıklamaya yer verme E) Örnekleme 23. Çocukları, gençleri düş kurmaktan vazgeçirip yalnızca yaşanılan dünyanın gerçekleriyle sınırlamaya çalışmak yanlıştır. Çocuklar, gençler gerçeklere gözlerini kapatsın demiyorum; ancak düş güçlerini kullanmazlarsa, düş kurmaya alışmazlarsa gerçeği de, doğruları da seze- mezler, göremezler. Hayalden, düş gücünden yoksun bir us, işlevsiz kalır. Bu parçadan aşağıdakilerin hangisi çıkanlabilir? A) Düş kurmak, insanı dış dünyadan uzaklaştırır.

30 Sa töreni içerli jil xm Test - 5 Da Guguk ilginç bir kuştur, bilimsel adı "cuculus "tur; ama bu ad genellikle kül rengi olanı için kullanılır. Gugukgillerin çoğu tropik bölgelerde, Güney Amerika'da, Afrika'da yaşar. Uzun kuyruklu, sivri pençeli, kıvrık gagalı kuşlardır gugukgiller. Ağaçta yaşayanların bacakları kısa, yerde yaşayanların uzundur. Değişik renkte guguklara dünyanın deği- şik bölgelerinde rastlanabilir. Guguk kuşları yuva yapmaz. Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden han- gisi söylenemez? Bazı kavramlar tanımlanmıştır. B) Açıklayıcı anlatım türüne başvurulmuştur. C) Karşılaştırmalı örneklerden yararlanılmıştır. D) Guguk kuşunun yaşadığı bölgeler betimlen- miştir. E) Guguk kuşunun yaşantısı anlatılmıştır.

18. (1) Teknoloji ve iletişim sistarnlerindeki gelişmeler, bilgi- sayarların günlük yaşamımıza neredeyse tarnamen gir- miş olması, yaşam standardımızı yükseltiyor. (II) Ote yandan birçok sağlık sorununu beraberinde getiriyor; olls ortamlarında sıkça karşılaşılan bol, boyun, bilek rahatsızlıkları orgonomik olmayan ortamlarda çalışma sonucunda artıyor. (III) Bu sağlık problemleri, çalışılan işa bağlı olarak ortaya çıktığında mosloki kas ve iskolot sistemi hastalıkları olarak tanımlanıyor. (IV) Is yerinde tekrarlamalı, zorlamalı hareketlor, vücudun sağlıksız pozisyonlarda kalması ve diğor oksiklikler, bu hastalıkla- ra yol açıyor. (V) Bu yüzden fiziksel koşulların yanı sıra kullanılan bilgisayar yazılımlarının bile kişiye uyumlu olması öneriliyor. Bu parçadakl numaralanmış cümlelerin hangilerinde "belirli sağlık sorunlarının nedenlerinden" söz edilmiştir? A) 1. ve III. B) II. ve III. D) III. ve V. C) II. ve IV. E) IV. ve V. 19. (1) Bu romanın özellikle irdelenmesi gereken bir yanı, si- nematografik ögelerin fazlalığı. (II) Ama böyle bir kurgu- nun varlığı bir kusur olarak nitelendirilmemeli. (III) Ro- manda kullanılan bütün ögeler özenle seçilmiş. (IV) Ya- zarın altı yılda yazdığı bu romanın, üzerinde çok fazla düşünülmüş bir çalışmanın eseri olduğu kolaylıkla anla- an kaura.

3. (1) "Aşk" diye ölüyor son günlerde herkes. (II) Tele- vizyonda diziler, aşkı anlatmaya çalışıyor. (III) Evlilik programları aşk aradığını söyleyenlerle reyting yapıyor. (IV) Haftalık yüzeysel ilişkiler, her türlü sahtelikle yönet- menlerce, ekran başındaki izleyiciyi etkilemek için kulla- niliyor. (V) İnsanlar, bir şeyleri unutmuş, özlem mi bu? (VI) Yoksa zamanı doldurmak için kendilerine ezberletil- miş rolleri oynayan bu kişilerle mi kendisini avutuyorlar? Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinden sonra düşüncenin akışına göre "Program ve dizi ya- pımcıları da insanların aşka karşı zaafını anlamış durum- da." cümlesi getirilebilir? A) II B) III C) IV D) V E) VI

i 8. (1) Dönemin ünlü ressamlarından Felix Auguste Clement tara- findan 1865'te yapılan ve 150 yıldır Sait Halim Paşa Yalısı'nda asılı olan tablo, "efsunlu tablo" olarak anılıyor. (II) Tabloda çölde ceylan avına çıkmış, av sonrası dinlenen ve avla ilgilenen 13 kişilik bir ekip resmedilmiş. (III) 19. yüzyıl Osmanlı mimarisinin görkemli atmosferiyle büyüleyici Boğaz manzarasını bir araya getiriyor yalı. (IV) Diğer bir detay da odanın neresinden ba- karsanız bakın tablodaki atın gözlerinin sanki sizi takip ediyor gibi olması. (V) Yalida defalarca yangın çıkmasına, depremler olmasına rağmen günümüze ulaşmayı başaran tek eser, bu tablo oluyor. (VI) Her şeye rağmen hayatta kalmayı başaran tablo, bu sebeple bu adla anılıyor. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi düşün- cenin akışını bozmaktadır?

hatırlanması, bilimsel açıdan bir merak konk D) Bellekte yer alan ilk anıların bellek yaşlanmadan ortaya çıkması, dış etkenlere bağlıdır. E) Hatırlama efektinin ortaya çıkması ancak ihtiyarlıkta, belleğin yaşlanmasıyla mümkündür. (2019 TYT) 2) 1928-1992 yılları arasında yaşayan Philip K. Dick, bilim kurgu edebiyatının en beğenilen yazarlarından biridir. İlk hikâye ve romanlarından başlayarak tüm eserlerinde, gerçeklik ve insanı insan yapan özellikleri birbirine bağlı iki tema olarak ele alır. Bu temaları başarıyla işlediği eserlerinden biri, 1968 yılında kaleme aldığı Androidler Elektrikli Koyun Düşler mi? adlı romanıdır. Romanın ana karakteri Rick Deckard, Mars'tan kaçan altı androidi yakalamakla görevlidir. Ancak bu görevi sırasında. insanla robot arasındaki sınırın hiç de kesin olmadığını görür. Böylece eser bir yandan insan benzeri robotlar ile gerçek insanlar arasındaki farkı sorgularken diğer yandan gerçeklik algısı üzerine düşündürmektedir. Dick'in bu romanı, tüm zamanların en iyi bilim kurgu filmlerinden biri olarak kabul edilen Bıçak Sırtı filmine de kaynaklık etmiştir. Bu parçada Philip K. Dick ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? Belirli bir alandaki çalışmalarının takdir edildiği B) Farklı türdeki eserlerinde benzer konular üzerinde durduğu C) Eserlerinin edebiyat dünyası dışında da ilgi gördüğü D) Gerçeğin ne kadar gerçek olduğu konusunu sorguladığı EXRomanlarında belirli bir karakterin maceralarını anlattığı (2019 717

2012-ALES-Sonbahar 12. 1. Bu oluşumlardan biri de kumullardır ve bu kumul- lar çok sayıda endemik bitkinin yaşam alanıdır. II. Ancak tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de kıyı bölgelerde çok sayıda insan yaşaması kumulların zarar gömesine neden olmaktadır. III. Ülkemizin coğrafi konumu, yaşanan farklı Iklim tipleri, görülen farklı Jeolojik yapılar ve oluşumlar; bitki, hayvan ve mantar türleri İçin çok çeşitli ya- şam ortamları oluşturur. IV. Ömeğin soylan tehlikede olan deniz kaplumbağa- larının ve çok sayıda su kuşunun yanında, çeşitli bitki türleri de yaşamaktadır bu kumullarda. V. Ayrıca kumullardaki kumun inşaatlarda kullanıl- ması, aşırı otlatma ve yangınlar gibi diğer insan kaynaklı etkenler de kumul ekosistemlerini olum- suz yönde etkilemektedir. Yukandaki cümleler anlamlı bir bütün oluşturacak biçimde sıralandığında, hangisi baştan ikinci olur? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. 15.

BAĞLANTI ÖGELERİ METODU 17. () Günümüzde tüm dünyada en fazla ilgi çeken teknolojilerden biri hiç şüphesiz hibrit araçlar. (1) Gelişmiş ülkelerin önderliğinde dünyanın genelinde söz konusu olan küresel ısınma problemine aranan çareler, karbondioksit gibi zararlı gazların salınımı- nin gelişen endüstri ile artması ve enerji kaynak- larını daha verimli kullanma düşüncesi de hibrit teknolojisine ilham veren etkenlerden en önemli- leri. (III) Tüm bunlara çözüm olarak bu yeni araç teknolojisi önerilmektedir. (IV) Bu teknolojide dikkat çeken özellikler ise geleneksel benzinli araçlardan daha verimli, daha akıllı ve doğaya daha az zarar veriyor olmaları. (V) Bu parçadaki numaralanmış yerlerden hangisine, düşüncenin akışına göre, "Bu teknolojinin geliştirilmesindeki en büyük etkenlerden biri dünyada yer yer yaşanmakta olan ve yaşayabileceği tahmin edilen enerji sıkıntısı." cümlesi getirilmelidir? A) I B) II C) III D) IV E) V Bankası

ne 31.. Tıp adamları, kalp rahatsızlığı olan kişilerin aşırı sıcak havalarda kendilerini korumaları gerektiğine dikkat çekiyor. Sıcaklıkların normalin çok üstünde seyrettiği bugünlerde kalp ve tansiyon sorunu olan kişileri si- nirlerinin çok gerileceği konusunda da uyarıyorlar. Sıcaklık nedeniyle vücutta tuz miktarının düştüğünü; bu nedenle de insanlarda güçsüzlük, yorgunluk, oluştuğunu söylüyor doktorlar. Özellikle kalp sorunu olan kişilerde tuzun vücutta azalması yaşamsal bir önem taşıyor, tehlikeli sonuçlara yol açıyor. asm Bu iki parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Farklı görüşlerin aslında birbirini desteklediğini gös- termektedirler. B) İki farklı konuya ilişkin ortak bir görüş olduğunu vur- gulamaktadırlar. Aynı olguyu farklı yönleriyle değerlendirip ele almak- tadırlar. D) Aynı düşünceyi pekiştirmeye yönelik farklı örnekler sunmaktadırlar. Farklı üsluplar kullansalar da konuyu benzer neden- lerle açıklamaktadırlar. 166

anlış kul- cmak zor- rası uçuş olarak ne a inanı- eğişen lar'da carken amaro rodinu 21. (1) Özellikle ergenlikte ortaya çıkan sivilceler 11-30 yaş Vid aralığındaki insanların yaklaşık yüzde sekseninde gö- Xerülüyor. (II) Çoğu insan otuzlu yaşlarda sivilcelerinden whist kurtulsa da bazıları için sivilceler kırklı ve ellili yaşlara sudek devam edebiliyor. (III) Ergenlik sonrasında görülen bu erişkin sivilcelerinin rastlanma sıklığı, kadınlarda er- keklere göre dört kat daha fazla. (IV) Derimizin hemen cald altında, kil kesecikleri ve onlarla bağlantılı yağ bezle- ri bulunur. (V) Yağ bezlerinde üretilen yağlı ve mum- su madde, kil kesecikleri aracılığıyla derimize yayılır. (VI) Cinsiyet hormonlarının etkisiyle yağ bezleri büyür ve sivilceye dönüşür. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci parag- raf numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar? A) II BAIII CV D) V E) VI

ANLATIM BİÇİMLERİ VE DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRM 1. Karagöz, deve veya manda derisinden yapılan in- san, hayvan ve eşya resimlerinin, çubuklar yardımıyla arkadan verilen ışıkla beyaz perde üzerinde hareket A ettirilmesi esasına dayanan gölge oyunudur. Adını, başkişisi olan Karagöz'den almaktadır. Bu gölge oyu- nunun kaynağı Güneydoğu Asya ülkeleri olarak kabul edilir. Türkiye'ye gelişi hakkında ise değişik görüşler vardır. ● ● Sapsanı tarlaların arasında kurulu, şirin mi şirin bir köydeyiz. Kerpiç evler, düz damlar, geniş avlular, ku- çük bostanlar... Her evin önünde hayvanlar için yapıl- mış havuzlar var. Yollar çakıl taşlarıyla döşeli, insanlar erkenden işlerinin başına geçiyor. Zaten temiz hava- da uykunuz da gelmiyor. Bu güzel köyde bir tek dere eksik. Bu parçalarda kullanılan anlatım teknikleri aşağıda- kilerden hangisinde sırasıyla verilmiştir? Aanımlama - Öyküleme B) Açıklama - Betimleme Tartışma - Benzetme D) Açıklama - Öyküleme E Tanımlama - Açıklama 2. Benim kitaplarım hep çiçek kokar. Renk renk güzellik kokar. Barış ve sevgi yayılır onların ortamından. Belki ünden kitaplarımla birlikte evimizde daha güzel bir bir ANTIKOR 3. Bir s dişin aldırm etti. F geldi renin binar başla gezd yakın müş istiyc tan v Kem kula Kend ki ma ilerid çalışı Bu yokt Oll C) Ni 4. Yaz sind. bu y günü da h

4. Yazarın bir romanı dışındaki kahramanları (roman kişileri) ✓ hayalîdir. Kendisinin yoğun (güçlü, etkili) duygular yaşa- Jr yan bir yapıda olması, kahramanlarının duygusal olmaları konusunda önemli bir etkendir (belirleyicidir). Onun kah- on il nelihe - 1 ramanları acı çeken, yalnızlık yaşayan (hisseden) kişilerdir. TV Gebelma Bu kişiler, kendi duygularıyla gerçekler arasında sık sık çatışma (inkâr) yaşarlar. w Bu parçada numaralanmış sözcüklerin hangisinin an- tem lamı parantez () içinde verilen açıklamayla uyuşma- maktadır? A) I B) II C) III DV

5. 1. Aralık 1921 tarihinde 21 yaşında ve sırtında henüz bebek yaşlarda çocuğu ile Inebolu'dan Ankara'ya Kastamonu üzerinden taşınan askeri mühimmatları yetiştirme kararı alan Şerife Bacı, Kastamonu'nun Seydiler ilçesinde dona- rak şehit olmuştur. II. Halime Çavuş; Kurtuluş Savaşı'na giderken erkek kılığına girerek saçını kazıtmış ve kimseye kadın olduğunu söyle- meden Türk askerinin arasına karışmış, mühimmat taşı- mada da birçok görev üstlenmiştir. Düşmanın açtığı ateş sonucu bir ayağı sakat kalmıştır. Bu iki parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söyle- nebilir? A) İki farklı konuya ilişkin ortak bir görüş olduğunu vurgula- maktadırlar. B) Farklı görüşlerin aslında birbirini desteklediğini göster- mektedirler. C) Aynı düşünceyi pekiştirmeye yönelik farklı örnekler sun- maktadırlar. D) Farklı üsluplar kullansalar da konuyu benzer koşullara da- yandırarak açıklamaktadırlar. E) Aynı olguyu farklı yönleriyle değerlendirip ele almaktadır- lar.