Anlatım Biçimleri Soruları

irinin kuleri 16'lik Deneme 32'lik Deneme 4'lük Deneme 8'lik Deneme 1. • Bu testte Türkçe alanına ait 32 adet soru vardır. Ben bir Araştırma Geliştirme (Ar-Ge) uzmanıyım. Yirmi yıl kadar önce Paris'teyiz. Metro bekliyoruz. Beklerken eşim ve oğluma "Bizim metronun gelmesine vakit var, ben peronun ucuna kadar gidip geleceğim." dedim. Eşim, 15 senedir bir Ar-Geciyle evli olmanın getirdiği alışmışlıkla bir şey demedi. Dönüşümde "Ne baktın?" diye sordu. "Bu istasyona iki tür metro geliyor, biri demir tekerlekli, ray üzerinde yürüyen, diğeri lastik tekerlekli ve beton yol üzerinde yürüyen." dedim. "Nerden biliyorsun?" diye sözümü kesti. Rayları gösterdim, "Bakınca görünüyor, o üzeri parlamış beton şerit, lastik tekerlek izleri taşıyor." Büyük bir şaşkınlıkla "Az önce ben de raylara baktım ama senin gördüğünü göremedim." dedi. Sonraki soru, "Peronun ucunda neye baktın?" oldu. "Peronun ucunda, bu iki sistemin kesiştiği bir kısım olmalıydı, ona bakmaya gitmiştim, beklediğim gibi, demir raya kesinti veremeyecekleri için beton yola kesinti vermişlerdi ve seviye farkı da uygulamamışlardı." dedim. Son soru, en vurucu soru oldu: "Bileceksin de ne olacak?" Yanıtı basitti: "Ben bileyim de bakarsın bir gün bir lazım olur." yerde Bu parçadan çıkarılabilecek en kapsamlı yargı aşağıdakilerden hangisidir? Dene A) Ar-Geci, sıradan insanlara göre yeteneklerini çok daha iyi ve yerinde kullanır. B) Ancak bir keşfi gerçekleştirmek için onlarca denemeyi göze alan insanlar Ar-Geci olabilir. X C) iyi bir Ar-Geci, edindiği en küçük bilgiyi bile yapacağı herhangi bir keşifte kullanmayı düşünür. 2 D) Sıradan insanların baktığında hiçbir özellik görmediği olaylarda, Ar-Geci bir dizi neden- sonuç ilişkisi görür ve bunları bilgi dağarcığına ekler. V E) Ar-Geci, bir çözüm üzerinde çalıştığında, birikimini taramak ve yararlı olanı bulup kullanmak durumundadır. 32'lik Deneme " 13

Anadolu'nun kadim tekstil geleneğini uluslararası alana taşıyan Denizli, geçmişte olduğu gibi bugün de girişimci ruhu ile haklı bir üne sahip. Kenti gezerken amacınız arkeolojik bir rota izlemekse sadece antik kentler için bile birkaç güne ihtiyacınız var: Tripolis, Eumania, Tabae, Hierapolis, Laodikeia, Attuda, Apollonia Salbace ve Herakleia Salbace antik kentlerinin her biri hem merkeze olan yakınlığı hem de içerdiği zengin envanterler ile geniş vakitler ayırmanızı ayrı ayrı hak ediyor. Ben doğal güzelliklerin peşindeyim, diyenlerdenseniz Kısık Kanyonu, Babadağ ve Beyağaç ilçelerindeki yaylalar, sarkıtları ve dikitleri ile büyüleyici Güney Şelalesi, sarının hemen her tonunu görebileceğiniz mağara oluşumlarıyla Denizli'nin doğası fantastik bir film seti gibi. Geleneksel tezgâhlarda dokuma geleneğini sürdüren Buldan ise şehrin tekstil tarihinde bir yolculuğa çıkmanız için başlı başına bir gün ayırmanıza değer. Güne gökyüzünde olmanın heyecanıyla başlayalım, diyorsanız yamaç paraşütleri sizi bekliyor. Hierapolis antik kentini ve Pamukkale'nin bembeyaz travertenlerini kuşbakışı görmek için hava şartları da uygunsa Dinamit Tepesi'nden uçabilirsiniz. Bir başka uçuş noktası olan Çökelez Dağı'ndan uçmak için yamaç paraşütü konusunda daha deneyimli olmak gerekiyor. Tokyo'dan Seul'e, istanbul'dan Kuala Lumpur'a uzanan coğrafyada dünyanın dört bir yanından insanlar, bu büyülü güzelliğe tanıklık etmek için burada. Bu parçada Denizli ile ilgili aşağıdakilerden hangisine yer verilmemiştir? 8. De 3. Antik yerleşim yerleri bulunduğuna ✓ B) Dünyada tekstil kenti olarak tanındığına CPek çok doğal güzelliğe ev sahipliği yaptığına D) Dünyanın değişik yerlerinden turist çektiğine E) Filmlerde doğal set olarak kullanıldığına tonguç kampüs

Paragrafta Yapı (Paragrafta Gelişme) (1) Yaşamı boyunca hep maddi zorluklarla karşı karşıya kalan ve yaşarken olması gereken ilgiyi göremeyen yazar, 1982 yılında vefat ettiğinde ardında entelektüel yapısını güçlü bir şekilde yansıttığı onlarca roman, makale ve öykü bıraktı. (II) Gerçeklik, kader, varoluş, sistem, otorite, gelecek, şizof- reni, zaman gibi üzerine düşünülmesi gereken derin kav- ramları eserlerinin odak noktasına koyan yazar, ilk büyük başarısını "Yüksek Şatodaki Adam" ile kazandı. (III) Roman, yazara maddi bir kazanç sağlamasa da bilim kurgu dünyasının en önemli ödüllerinden biri olan Hugo Ödülü'nü kazandırdı. (IV) İkinci Dünya Savaşı'nı Almanların ve Japonların kazandı- ğı alternatif bir tarih hikâyesini anlatan kitap, yakın zamanda televizyon dizisi olarak da karşımıza çıktı. (V) Yazarın adı anıldığında pek çok okuyucu için akla ilk gelen eseri ise "And- roidler Elektrikli Koyun Düşler mi?" olacaktır. (VI) Her zaman ekonomik sıkıntılar çeken ve hayattayken hak ettiği alakayı göremeyen yazar, 1900'lerin son çeyreğinde dünyasını de- ğiştirdiğinde, ardında münevver yapısını kuvvetli bir şekilde yansıttığı roman, makale ve hikâyeler emanet etti okurlarına. Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi atılırsa parçanın anlamında bir daralma olmaz? A) II B) III CY IV D) V E) VI

TEST 4 5. Sözcüklere hükmeden yazarların her misraları, sizleri alır birçok seyahate çıkarır. Bu seyahatler size gülüm- sese de sonuçları farklı olabilir. Okuyan biriyseniz bu seyahatten çok şey çıkarırsınız ama okuyan biri de- ğilseniz seyahatler sizi sadece yoracaktır. Sözcüklere hükmeden kişi yazar değil de okur ise işte o zaman her şey değişir. Metnin vermek istediği mesaj okurun algıladığının ötesine geçemez. Metin ve okur çatışır. Metin asla bu durumdan galip gelemez. Önce metni irdelersiniz, sonra yazarı irdelersiniz, sonra toplumu irdelersiniz ve sonunda olay sizde biter. Sözcüğe hük- meden olabilmek içinse bol okumak ve okuduklarımızı tatbik edebilmek şarttır. İkisinden birini yapabiliyorsa- nız da sonuç yine iyi olmayacaktır. Fulleten Paragra Bu parçanın anlatımıyla ilgili aşağıdakilerden han- gisi söylenemez? A) Aşamalı bir durumdan bahsedilmiştir. B) Koşul ifadesine yer verilmiştir. Tanımlama yapılmıştır. X D) Benzetmeden yararlanılmıştır. E) Öznel ifadeler vardır. Aydın denebil elikankitabevi.com.tr

25. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yay ayraç içinde verilen düşünceyi geliştirme yolu kullanılmıştır? A) Frontal lobların en ön kısımları olan prefrontal loblar ve onlara bitişik motor korteks, kişiliği duygularla birleştirir, düşünceyi eyleme dönüştürür. (Tanımlama) B) Aslına bakılırsa beynin içindeki iletişimin nerdeyse %90'ı birleştirici liflerden oluşan ve beynin kendi kendisine konuşmasını sağlayan yollarla gerçekleşir. (Karşılaştırma) Poryetal lobların her biri, bedenin karşıt tarafından gelen duyumları alan bir istasyon gibi davranır; bu loblar bilgiyi beynin en geniş lif ağları yoluyla bütünleştirmekten sorumludur. (Somutlama) D) Bir fincan çay koymak, prefrontal lobların bu eyleme karar vermesini, premotor bölgenin gerekli kas hareketlerinin sırasını programlamasını ve motor bölgelerin el ve kol kaslarını harekete geçirmesini gerektirir. (Örnekleme) E) Nörologlar, gelişmiş mikroskoplarla yaptıkları titiz gözlemler sayesinde, nöronların fiziksel olarak birbirine bağlı olmadığını, sinaps denen eklemlerle birbirinden ayrıldığını tespit etmişlerdir. (Tanık gösterme)

Hem bir yolculuğa çıkacaksın hem de elinde bir harita, pusula olmayacak! Yolun sonu nereye varıyor bilmeye- ceksin, olacak iş mi bu? Işte böylesi durumlarda sorar- sın bir yazar olarak senden öncekilere: "Niçin çıktın yola? Niçin kaldın yarı yolda?" ya da "Nasıl vardın, varmayı düşlediğin noktaya?" Bu parçada geçen "elinde bir harita, pusula olmama" sözüyle yazarlarla ilgili olarak anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Gerçekçi ve gözlemci bir anlatımı yeğlememe B) Okurların yaşamını zenginleştirecek bir amaca yönelmeme C) Deneyimli yazarların birikiminden yararlanmama D) Yapıtlarını oluştururken değişik alanların verilerini kullanma E) Yapıtlarını, okurların ilgi ve beklentileri doğrultusun- da oluşturma

GRİ YAYINCILIK 39. Hiç sen bir su değirmeninin içini dolaştın mı adaşım? Gö- rülecek şeydir o. Yamulmuş duvarlar, tavana yakını ufacık pencereler ve kalın kalasların üstünde simsiyah bir çatı... Sonra bir sürü çarklar, kocaman taşlar, miller, sıçraya sıç- raya dönen tozlu kayışlar... Ve bir köşede birbiri üstüne yığılmış buğday, mısır, çavdar, her çeşitten ekin çuvalları. Karşıda beyaz torbalara doldurulmuş unlar... Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıda verilenler- den hangisi yanlıştır? A) Betimlemelere yer verilmiştir B) Hitap söz konusudur C) Nesnellik ağır basmaktadır. D) Farklı yapıda cümler kullanılmıştır. E) I. kişili anlatım kullanılmıştır.

32. Bayan Jean Brodie'nin Baharı adlı romanın kahramanı Bayan Brodie, İskoçya'nın islak, puslu, eski ve soylu şehri Edinburg'ta bir kız okulunda öğretmendir. En güzel ve en verimli yıllarını, seçtiği bir grup kız öğrenciye adayarak onları hem dönemin hem de okuldaki diğer öğretmenlerin anlayışından farklı bir pedagojik anlayışla eğitmeye çalışmaktadır. Sınıfını sık sık bir ağacın altına götüren, burada ders işlediklerinin düşünülmesini sağlayacak şekilde kızların kitaplarını ellerinde tutmalarını isteyen, tarih anlatması gerekirken önceki yaz yaptığı Mısır gezisini anlatan, bazen nişanlısından bahseden, bazen de kentin yoksul semtlerini tanıtan, sanatsal etkinlikleri izlemelerini sağlayan geziler düzenleyen genç bir öğretmendir Bayan Brodie. Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi, sözü edilen öğretmenin bir özelliği olamaz? A) Eğitimde kendine özgü yöntemler kullanan V B) Yaşamdaki kimi olguların anlatılarak değil görülüp yaşanarak öğrenileceğini düşünen C) Yaşam gerçeklerinin farkında olan D) Kendi yaşadığı olumsuzluklardan öğrencilerin ders çıkarmasını bekleyen V E) Öğretimin farklı ortamlarda sürdürülmesi gerektiğini düşünen

olan bir küde sındaki e ayrı ğlar. kü 29.Kenar mahalleler. Birbirine geçmiş, yaşlanmış tahta evler. Kiminin kaplamaları biraz daha kararmış, kiminin balkonu biraz daha eğrilmiş, kimi biraz daha öne eğilmiş, kimi biraz daha çömelmiştir. Hepsi hastadır; onları seviyorum, çünkü onlarda kendimi buluyorum. Bu parçanın anlatım biçimi, aşağıdakilerden hangisine bir örnektir? A) Betimleme B) Tartışma D) Öyküleme C) Açıklama E) Örnekleme

4. Dün bir dergide okudum. Çocukluğumuzun "Susam Soka- ğı"nın ilk bölümü yayımlanalı kırk yıl olmuş. Oradaki "Edi" ile "Büdü" koca adamlar olmuşlardır herhâlde. İnsan düşünü- yor ister istemez, "Bir iş sahibi oldular mı, evlenip çoluk ço- cuğa karıştılar mı?" diye. Aslında işleri iyiydi, ekmek elden su gölden yaşıyorlardı. Ama belli bir yaşa gelince bırakmışlardır bu işleri sanırım. "Kirpik" hâlâ aynı küfede mi yaşıyordur aca- ba? Sonra "Kurabiye Canavarı o kadar kurabiyeden sonra göbeklenmiş midir? Kim bilir... Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Yorum C) Tahmin DNİkileme B) Benzetme E) Mizah unsurları (ALES) 281

-n, le r. Büyük D 12. Yazı diliyle konuşma dilini birleştirmeyi ülkü edinen ve edebiyat yapmadan yazmak isteyen yazar, ne yazık ki cümle kuruluşlarında aynı özeni göstermemiştir. Herhâlde aceleyle yazdığı pek çok hikâye ve romanını ikinci kez okumadığı için yazılarında savrukluk, noktalama yanlışları; cümlelerinde anlam kaymaları görülür. Bu parçadan, sözü edilen yazarla ilgili olarak, aşağıdaki yargıların hangisine varılamaz? A Anlatımında yeterince titiz davranmamıştır. B) Düz yazı türünde çok sayıda eser vermiştir. C) Noktalamaya gereken özeni göstermemiştir. D Yazı dili - konuşma dili farklılığını gidermek istemiştir. E) Bilgi yanlışları nedeniyle inandırıcı olamamıştır.

11. Cumhuriyet'in kuruluşundan II. Dünya Savaşı'na değin ozanlar, ulusal yazınımızın etkisini sürdürdüler. Kemalet- tin Kamu, Ömer Bedrettin Uşaklı, Ahmet Kutsi Tecer, Zeki Ömer Defne, Orhan Şaik Gökyay gibi sanatçılar, halka ve yurt sevgisine dönük şiirlerle karşımıza çıktılar. Arada ser- best nazım ve toplumcu şiir, Yedi Meşale ve öz şiir gibi an- layışlar olsa da ulusal yazınımızın devamı olan şairler, hep baskın durumda oldu. II. Dünya Savaşı'nın sürdüğü 1940 yılından başlayarak yazınımızda radikal değişimler oluştu. Garip ya da I. Yeniciler denen topluluğun şairleri; şiiri ge- gene leneklerin tutsağı olmaktan kurtardılar yani ölçüyü, uyağı, Chipmen SEMINMORTAL söz sanatlarını terk ettiler. Konu alanının sınırları tümüyle kaldırıldı. Şiirde işlenemez denen bir konu kalmadı insan sevgisine ve yaşama sevgisine öncelik verildi. www. www A Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz? A Cumhuriyet Dönemi şiirinde, II. Dünya Savaşı'na kadar Millî Edebiyat anlayışı ağırlıklı olarak benimsenmiştir. B 1940 sonrasında şiirimizde köklü değişiklikler yaşan- mıştır. C) Garipçiler, şiirde alışılagelmiş çizginin dışına çıkmışlar- dır. D) Yenicilerle birlikte şiirimize soyut konular egemen olmaya başlamıştır. Garipçiler uyağı, kafiyeyi kullanmayıp her tür konuyu şiirde işlemişlerdir.

1. Eriyen camın kum zerreciklerini birbirine yapış- tırmasıyla yüzyıllarca sağlam kalabilen, dayanıklı çiniler ortaya çıkardı. II. Ünlü İznik çinileri topraktan değil kumdan yapılır, kumun dağılmasını önlemek için de cam kullanı- lırdı. III. Çok sağlam yapılmış bir bina bile zamanla yıpra- nabilir, ama varsa, binanın çini bezemeleri sapa- sağlam kalır. IV. Bu sağlamlık çininin yapımında kullanılan malze- meden ve yapılış yönteminden kaynaklanır. V. Külçe olarak üretilen cam, pudra hâline getirilip kumla karıştırıldıktan sonra kalıplara basılır ve pişmek üzere fırına verilirdi. Yukarıdaki cümleler anlamlı bir bütün oluştura- cak biçimde sıralandığında hangisi baştan ikinci olur? A) I. B) II. www.per C) III. D) IV. E) V.

TYT (Temel Yeterlilik Testi) 10 7. (1) Edebiyat, düşünce, duygu ve hayallerin söz veya ya- zı hâlinde güzel ve etkili bir şekilde anlatılması sanatıdır. (II) Duygu ve düşünceler edebiyat yoluyla estetik bir şe- kilde ifade edilir. (III) Başka bir deyişle edebî ürünlere bir sanat formu taşıyan yazılar diyebiliriz. (IV) Edebiyat, ge- nellikle yazılı ürünler için kullanılan bir terim olmasının yanında aslında sözlü ürünleri de kapsayan bir genişli- ğe sahiptir. (V) Yazılı olmayan ve halk anlatımlarıyla ya- şayan edebiyata sözlü edebiyat adı verilmektedir. (VI) Sözlü edebiyat ürünleri kulaktan kulağa yayılarak varlı- ğını sürdürmüştür. (VII) Sözlü edebiyat en önemli ürün- lerini şiir sahasında ortaya koymuştur. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci parag- raf hangi cümleyle başlar? B) III AHH CLIV D) V E) VI Prf Yayınları

32. Denemelerdeki duyarlık, bir yazıyı, bir şiiri bize sev- dirmenin en has bağlantısıdır. Bunun içindir ki dene- menin disiplini biraz da aklın sınırlarına girmektedir Edebiyatın yaşama geçmesi sözünü kullanır duru- ruz. Sanırım bu aracılığı en iyi başaran, deneme türüdür. 59 Bu parçada asıl söylenmek istenen aşağıdakiler- den hangisidir? A) Sevilerek okunacak en iyi yazı türlerinden biri de denemedir. B) Edebiyatı sevdirerek yaşama geçiren en iyi yazı denemedir. C) Deneme türü ile aki arasında çok önemli bağ- Jantılar vardır. Deneme D) Deneme, ancak belli kurallar gözetilerek vazılabi- lecek bir türdür. E) Akla dayanmayan denemeler bu tür içinde değer- lendirilemez. R 17

-1 7 1." 33 3. or K ÖZDEŞLİK METODU 4. Orhan Kemal'in yarattığı Murtaza, bir insan tipi ola- rak katı bir ödev ahlakını simgeler. Ödevine küçük bir sapmaya bile olanak tanımayan bir hoş gör- mezlikle bağlılığı Murtaza'nın kişiliğini temellendirir. Bu anlamda da Murtaza, Kant ahlakının tipik bir önericisi kimliğinde görünüyor. Bilindiği gibi Kant; ilkesine dayandırır. Bu, bir görevi herhangi bir kayıt ahlakını kategorik buyruk (categoricalimperative) ve şarta bağlı olmaksızın sadece ödev olduğu için yerine getirme yükümlülüğüdür. Murtaza da "Öde- vimi yapmam gerek." derken bunun sonuçlarını hesaplamaz. Kant, bu kesin ahlaki buyruğun özü üzerine bir tartışmaya girilmesini doğru bulmaz. Ona göre "Bu işi niçin yapmam gerek?" sorusuna verilecek cevap "Sebebi yok, yapmam gerek." tir. 30 dk Bu parçada söz konusu roman kahramanı ile il- gili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? V A) Sorgusuz sualsiz görevini yerine getirmesi B) Ödevi adına müsamaha göstermemesi C) İş konusunda nedensiz hareket etmesi D) Kahraman olarak benzerlerini temsil etmesi E) Bir tip olarak ulusal özellikler taşıması V 5. (1) Ozan ya da yazar için tek tek sözcükler ham maddedir. (II) Bu sözcüklerin çok geniş, çok çeşitli anlamları vardır, bu anlamlar ancak sözcüğün cümle içindeki yeriyle belirlenmeye başlar. (III) Bir sözcük kurulu cümlenin tamamlayıcı bir parçası şir. (IV) Bu durum, sözcüğün yeri sanatçı için kesin olduğu oranda bu sözcüğün etkisi ve anlamı deği- için ne işe yararsa tamamlanmış bir filmin her çeki- durumunu alıncaya kadar sürer. (V) Sözcükler ozan ragrafın Şifresi - Metot Anlatımlı Soru Bankası 6