Anlatım Biçimleri Soruları

11. 1. Bu eserlerden biri olan Mihrimah Sultan Camii, Edirnekapı'da Suriçi bölgesinin en yüksek noktasına inşa edilmiştir. II. Mimar Sinan'ın 1555-1565 yılları arasında külliye hâlinde tamamladığı bu eser, ferahlığının yanında heybetli ana kubbesi ile de dikkat çekmektedir. III. İstanbul'un tarihî görünümünde ve klasik mimari dokusunda Mimar Sinan'ın eserlerinin katkısı büyüktür. IV. Suriçi'ndeki bu caminin 161 penceresinin bulunması bol ışık alımını sağladığı için iç mekânda bir ferahlık hissi oluşturmaktadır. V. Mimar Sinan'ın İstanbul'da Mihrimah Sultan adına inşa ettiği ikinci bir cami de Üsküdar'da bulunmaktadır. Yukarıdaki cümleler anlamlı bir bütün oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baştan dördüncü olur? A) I B) II C) III D) IV E) V

IA camiler, medreseler ve kent surları gibi II. edebiyatçılar içinse ilginç metinleriyle III. kamusal yapıların bir gözlemcisi IV. Evliya Çelebi, tarihçilerce her şeyden önce V. dil bilimciler için zengin bir aktarıcı ✓ VI. bir anlatı sanatçısı olarak değerlendirilir Yukarıdaki sözler anlamlı ve kurallı bir cümle oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baştan beşinci olur? A) I B) II C) III D) IV E) V 9.

(1) 11. yüzyılda, Karahanlılar döneminde yetişen, soylu bir aileden gelen ve iyi bir eğitim alan Kaşgarlı Mahmut, ilk Türk dil bilginidir. (II) Kaşgari olarak da tanınan ünlü Türk dil bilgini, Türk yurtlarını adım adım gezerek derlediği sözcük, bilgi ve şiir örnek- leriyle o dönemin Türk diline ilişkin bilgiler vermiştir. (III) Türkçeyi Araplara öğretmek amacıyla "Divânü Lügati't Türk" ve "Kitabu Cevahirü'n-Nahv fi Lugati't- Türk" adlı kitapları yazmıştır. (IV) Ünlü eseri "Divanü Lügati't Türk'ün sonunda Türk illeri haritası da var- dır. (V) Bu tür çalışmalarıyla Türkçenin gelişmesine ve Türk dil birliğinin sağlanmasına önemli katkıda bulunmuştur Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi anlatımın akışını bozmaktadır? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

2. Yedi tepeye kurulmuş Pul pul Gümüş gümüş balıkları Pul pul Işıktan sudan örülmüş Canım İstanbul Bu dizelerde aşağıdaki anlatım türlerinden hangisine özgü nitelikler vardır? A) Emredici anlatim B) Coşku ve heyecana bağlı anlatım C) Kanıtlayıcı anlatım D) Mizahi anlatım E-Destansı anlatım

PEAK 33. Danteli andıran Ege kıyıları bir yaz düşüdür; hem Tür- kiye'den hem dünyanın dört bir yanından milyonlar- ca kişi yaz gelince soluğu bu kıyılarda alır. Bodrum, Kuşadası, Marmaris, Çeşme gibi popüler merkezlerin hareketliliği; Ayvalık, Didim, Dalyan gibi ilçelerin sa- kinliği; tüm şeride yayılan el değmemiş koylar, uzun plajlar insanı eşsiz bir tatil dünyasına sokar. Bölge- deki antik kentler ziyaretçileri geçmişe götürürken iç kesimlerdeki köyler ise dünyadan uzak bir hayatın daha huzurlu olduğunu gösterir. Ben tempoyu dü- şürmek için bu yaz Didim'i seçtim. Ege'nin sakin ve gezip görmek için hayli zengin köşelerinden biri bu- rası. Havası güzel, rüzgârı tatlı, doğası da harika ol- duğundan başta İngilizler olmak üzere pek çok Av- rupalı ev alıp buraya yerleşmiş. Akbük'e gelip otelde biraz dinlendikten sonra kendimi dışarı attım. Bisik- leti özlemişim, burada kiralıkları görünce bir tane ka- pip pedal çevirmeye başladım. Bu parçanın anlatımıyla ilgili aşağıdakilerden han- gisi söylenemez? A) Kişileştirmeye yer verilmiştir. B) Birinci kişi ağzından anlatılmıştır. C) Karşılaştırmadan yararlanılmıştır. D) Benzetme yapılmiştir. E) Örneklemeye başvurulmuştur.

26. NASA'nın Juno uzay aracı, Jüpiter'in atmosferindeki su miktarı konusundaki ilk bilimsel sonuçlara ulaştı. 2011 yılında fırlatılan Juno, bu çok büyük gezegenin geniş bölgelerindeki su miktarı verilerini elde etmenin peşin- de. Şu ana kadar gezegenin ekvatorunda elde edilen verilere göre Jüpiter'in atmosferindeki moleküllerin yak- laşık yüzde 0.25'ini suyun oluşturduğu tahmin ediliyor. Bu miktar Güneş'teki miktarın neredeyse üç katına denk geliyor. Ancak Jüpiter'in ekvator bölgesi çok ben- zersiz olduğu için, elde edilen sonuçların gezegenin başka bölgelerindeki su miktarıyla karşılaştırılması gerekiyor. Jüpiter'in atmosferindeki toplam su miktarını kesin bir şekilde tahmin etmek, bilim insanlarının on yıllardır yapmaya çalıştığı bir şey. Çünkü bu bilgi, bizim CHEGüneş sistemimizin oluşumunu anlamada kritik bir önem taşıyor. Bunun sebebiyse, Jüpiter'in muhtemelen sistemde oluşan ilk gezegen olması ve Güneş'in bir parçası haline gelmeyen gazların ve tozların büyük bölümünü onun içeriyor olması. Bu parçada Jüpiterle ilgili aşağıdakilerden hangisi- ne ulaşılamaz? A) Farklı bölgelerde atmosferinin değişiklik gösterdiği- ne B Atmosferinde bir miktar su bulunduğuna C) Güneş sisteminde oluştuğu düşünülen ilk gezegen olduğuna D) Atmosferinde güneşte bulunan gazların ve tozların hiçbirinin bulunmadığına E) Güneş sistemindeki en büyük gezegenlerden biri olduğuna ens Yayınları

ANLATIM uk Akıcılık Anlatımın Özellikleri ( İnsan bir çiftçidir, tarlası ise beyni. Insan, zihin tarlasına sürekli iyi cins tohumlar ekmeli, ürün yetiştirmeli. Tarlası- nın sınırlarına renk renk çiçek tohumları ekmeli. Genç iken yapmalı bunları, enerjisi var iken işlemeli tarlasını yoksa "Tarlada izi olmayanın harmanda yüzü olmaz." dedikleri gibi ürünsüz, ümitsiz, üzgün ve pişman "Ve bir zaman ba- kacaksın semaya ağlayarak." makamında şarkılar söyleyip durur insan. Zaten tarlaya iyi cins tohumları ekip, renk renk çiçekleri dikip imar etmezsen dikenler, yabani otlar, yılan- lar, çıyanlar kaplar ki bu senin bütün sermayeni yitirmen demektir. Öyle değil mi genç arkadaş? 3. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yok- tur? A) imgeli anlatim B) Edebiyatsız edebiyat yapma tekniği C) Somutlayıcı anlatım D Benzetmeli anlatım E) Doğrudan alıntılama tekniği gout nob haxay saf (

18. Ülkemizde insanlar, tek satırını bile okumadıkları kitaplar hakkında ahkâm kesip aslında hiç bilme- dikleri yazarlar hakkında atıp tutma hakkını kendile- rinde görürler rahatlıkla. Dünyanın başka yerlerinde bir yazarı bilebilmek için yazdıklarını okuma gerek- liliği mantıksal bir önerme ve gereklilik olarak kabul görürken bizde durum farklı. Biz, bilmeden yargılar, okumadan bilir, varmadan görür, cehaletimizden deste deste bilgi devşiririz. Böylelikle herkesin her- kes hakkında bir fikri vardır. -- Bu parçanın sonuna, düşüncenin akışına uygun olarak aşağıdakilerden hangisi getirilebilir? A) Düşüncelerini açıkça dile getirenler sanata büyük hizmetlerde bulunur. B) Ancak bu fikirler ne kadar büyük sözlerle dile getirilse de içlerinin boş oluğu hemen anlaşıla- caktır. C) Ne var ki sanatçının gerçek değerinin anlaşılma- si için aradan uzun zaman geçmesi gerekebilir. D) Ülkemizdeki sanat anlayışının değişmesi için eleştirmenin de bakış açısını değiştirmesi gerek- mektedir. E Sanatçıyı tek eseriyle tanıdığını zanneden her- kes büyük bir yanılgı içindedir. H I Z V R E N

A ICAT 24. Türkçe bin yılı aşkın bir zamandan beri, Asya'da, Avrupa'da hatta Afrika'da on binlerce eser vermiş büyük bir dildir. Bu pinar hâlâ gürül gürül akmakta ve yalnız Türkiye'de değil, dünyanın birçok yerinde her gün pek çok eser vermektedir. On binlerce eserin her birinde ayrı bir tat, ayrı bir zenginlik vardır. Bunlar arasından seçim yapmak hiç de kolay değildir. "En güzelleri bizim seçtiklerimizdir." iddiasında bulunmak da mümkün değildir. Ancak bu serideki parçalarla gençlerimizin diğer eserlere de ulaşabileceklerini düşünüyoruz. Onlar yalnız Türkçenin tadını bulmakla kalmayacaklar, dilimize daha pek çok tatlar katacaklardır. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Düşünceleri alıntılarla pekiştirme B) Mecazlı söyleyişe yer verme C) Karşılaştırma yapma D) Benzetme yapma E) Öznel düşüncelere de yer verme

TYT/Türkçe 26. Özgürlüğe öyle düşkünüm ki koca Hindistan'ın bir köşesini bana yasak etseler dünyanın tadı kaçar neredeyse. Hiçbir yerde saklı, eli kolu bağlı yaşamak da istemem. Orada pineklemektense alır başımı havası, toprağı bana açık bir yere giderim. Allah'ım, çekilir şey midir koskoca ülkenin bir köşesine çivilenip kalmak? Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Görsel izlenim aktarmak B) Mecazlı söyleyiş C) Abartma TANTUM D) Deyimlerden yaralanma E) Zıt anlamlı sözcük

cevaplayınız. Pigme denizatları boyları, mercan resifleri ara- sında fark edilmeyecek kadar iyi gizlenmeleri gibi nedenlerle çok ilgi çekici canlılardır. Bargibant'in denizatı olarak da bilinen bu canlı aynı zamanda dünyanın en küçük denizatıdır. Gri üzerine kırmızı yumrucuklu ya da sarı üzerine turuncu yumrucuklu olabilirler. Pigme denizatları yelpaze mercanlar üze- rinde yaşar. 1969'da Yeni Kaledonyalı bilim adamı Georges Bargibant, yelpaze mercanları laboratu- varında incelerken tesadüf eseri bu denizatını keş- fetti. Bugün Japonya'nın güneyinden Endonezya'ya, Avustralya'nın kuzeyinden Yeni Kaledonya'ya kadar uzanan kıyı bölgelerinde, 10-40 metre derinlikteki kayalık yerlerde yaşadıkları biliniyor. 35. 1. Yaşam alanlarına II. Fiziksel özelliklerine III. Beslenme biçimlerine IV. Canlılar içinde yeri ve önemine V. Diğer denizatlarından farklı olan yönlerine A) I ve II parçaya göre Bu parçada Pigme denizatlarıyla ilgili olarak yu- karıdakilerin hangilerine değinilmemiştir? B) I ve IV D) III ve IV Clive V E) IV ve V 36. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakiler- den hangisi söylenemez? A) Sayısal verilerden yararlanılmıştır. B) Abartmaya başvurulmuştur. Karşılaştırma vardır. Olasılığa yer verilmiştir. Dilin göndergesel işlevinden yararlanılmıştır.

61 ¹8.1. Bir diğer yandan da seviyorum çünkü bu şaşırtıcı bağın, paralelliğin uyandırdığı vurucu duygu, sevmekten başkasını hatırlatmıyor bana. 1 II. Edebiyatın kelimelerle kurabildiği duygu bağına hem şaşırıyor hem de bu bağı seviyorum. III. Bunu en son Yekta Kopan editörlüğündeki geniş bir kadronun hazırladığı kitapta bir daha gördüm. 3 IV. Şaşırıyorum çünkü bir yazarın kaleminden belki de yıllar önce çıkmış birkaç cümlenin onu okuyanın duygularını yakalayabilmesi ya da bir başka okuyanla duygu bağından da ötesini, duygu birliği hissini uyandırabilmesi çok vurucu geliyor. 2 v. Ilgi çekici bir sözlük çalışması olan, adını Sait Faik'in her okuyuşta zihni açan öyküsü İpekli Mendil'den alan bu kitabın daha ilk satırlarını okurken yaşadım. Numaralanmış cümlelerden bir paragraf oluşturulursa hangi cümle parçanın baştan üçüncü cümlesi olur? A)I. B) II. C) III. DYN. E) V. 119

1 4. (1) Insan düşünmek, sevmek ve inanmak için dün- yaya gelir. (II) Dünyada mutlulukla ve aşkla yaşamak ister. (III) Ama yanılgılara açık bir varlık olduğundan, Diderot'un da dediği gibi, yaşamının dörtte üçünü önemsiz şeylerle geçirir. (IV) Yaşı ilerleyince kendi- siyle hesaplaşır, kendisini hatalarının aynası ve en büyük düşmanı olarak görür. (V) Boşa geçen yılları için geçmişte kalan kendisine bir yandan acır, bir yandan kızar. Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili ola- rak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? A) I. cümlede, yazara göre, insanın dünyaya gelme amacını belirten bir yargıya yer verilmiştir. B) II. cümlede, insanın nasıl yaşamak istediğinden söz edilmiştir. CY III. cümlede, yazar, Diderot'un görüşüne katıl- maktadır. D) IV. cümlede, "hesaplaşmak" eylemi "eleştirel gözle bakmak" anlamında kullanılmıştır. EV. cümlede, insanın bir durum karşısında karar- sızlığı belirtilmiştir.

56 Gerçek şir, bir doğa yemişidir. Duyar duymaz kulakta ses, ruhlarda ir birakan ve yüksek sesle okunur okun- maz insanın içinde Streşimler uyandıran bir şeydir. Şir, bir müziktir; gergin gövdeleri gevşetir, kişinin iç dünyasına bir yön verir; onun dünyaya daha güzel bir gözle bakmasın, yaşama sıkı sıkı sanimasını sağlar. Aşağıdakilerden hangisi, plirin bu parçada değini- len özelliklerinden biri değildir? S A) Duygulara seslenme B) Doğadan yararlanma C) Bakış açısını değiştirme D) Sinirsel yorgunluğu giderme E) Okuyanı yaşama bağlama 1998/ÖSS

3. Paragrafta Konu ve Ana Düşünce Eskimolarda karın ve buzun çeşitli durumlarını anlatan kelime- lerin sayısı başka hiçbir dildekiyle karşılaştırılamayacak kadar çoktur. Öte yandan elbette Eskimoların "otomobil" anlamına gelecek bir kelimeleri yoktu. Bu durum Eskimo dilinin yoksul olduğunu değil, sadece otomobil gibi bir nesnenin o dili konu- şan insanların hayatına girmemiş olmasını gösterir. Başka bir söyleyişle bu nesneyle Eskimolar karşılaşır ve ona kendi dille- rinde bir karşılık bulmak isterlerse dillerinin yapısı buna imkân verecektir. Sonuçta dili konuşan topluluğun ihtiyaçlarına göre dil, alabildiğine zenginleşme ya da incelme özelliği taşır. Bu parçadaki altı çizili ifadeyle 1. Eskimo dilinde otomobil kavramını karşılayacak bir sözcü- ğün bulunmaması II. Eskimo kültürünün otomobil kullanımını destekleyen bir yaşamı benimsemesi III. Eskimoların kendileri için bilinmezlik ifade eden durumlara özgü sözcük türetmemeleri Eskimoların nesneleri adlandırırken farklı kültürlere ait söz- cükleri kullanmamaları durumlarından hangilerine gönderme yapılmıştır? A) Yalnız I B) I ve III AK wwwg D) II ve IV Ett ve tv C) II ve III Bir kitaptan ya da internetten bir metin üzerinde yapılan ka

5. OX Tercümenin iyilikleri elbette söz götürmez. Başka illerdeki insanların düşündüklerini o yolla öğreneceğiz, dilimiz en çok o yolla genişleyecek. Geleneği ne kadar zengin olursa olsun, hiçbir ulus yalnız kendi yetiştirdikleriyle kalamaz; kalırsa hep bir örneklik içinde bunalır, kısırlaşır. Yeni yeni şeyler yaratabilmek için sınırlarının ötesinden gelecek esin- lerden kokular toplayacaktır. Gücü, o topladıklarını kendine uygun, kendine elverişli edebilmektedir. Biz de tercüme yoluyla edindiğimiz düşüncelerden kendimizi besleyecek azığı çıkaracağız, çıkarmaya çalışacağız. Bu parçanın anlatımında aşağıdaki anlatım biçimlerin- den hangisi ağır basmaktadır? A) Tartışmacı anlatım C) Betimleyici anlatım B) Açıklayıcı anlatım D) Emredici anlatım E) Mizahı anlatım 7.