Anlatım Biçimleri Soruları

9. Edebî kültürün ve edebî zevkin en büyük işareti, en şaşmaz mihenk taşı edebiyatsızlıktır. Edebiyattan kaçınmak, edebiyat yapmak, çıplak sözün sırrına || ||| ermiş bulunmak... İşte sahici edebiyatın ana şartları bunlardır. Bu parçada numaralanmış ifadelerden yola çıkı- larak aşağıdakilerden hangileri söylenemez? 72 1714 A) I. ifade ile II. ifadeler anlamsal olarak birbiriyle karşıt bir durumu ortaya koymaktadır. B) III. ifadede "çıplak söz" ile kastedilen anlam I. ifa- dede kastedilen anlama yakındır. 18 C) II. ifadede "edebiyat" sözcüğüne yüklenen anlam deyimleşmiş bir kullanımdır. D) I. ifadede yalınlık, II. ifadede süslü anlatım vurgu- lanmıştır. nimits E) II. ifade ile III. ifade anlam olarak benzer düşünce- leri ortaya koymaktadır. 0. Sanatı bir yansıtma olarak yorumlayanlara göre ede- biyat, dünyaya tutulmuş bir aynadır. Yansıtma kura- | mını benimseyen kimi düşünürler ise bunu yeter- li b Ed

13. Türküler, şiirler iç dünyamızın sesi olarak yazılmış olsalar neko da bizden çıktıkları anda topluma mal olmuştur artık. Yal- peniz topluma mal olmakla kalsa iyi. Yerelden ulusala, ulu- saldan evrensele bir değişme ve gelişme çizgisi izleye- nerek bütün insanlığın ortak değeri hâline gelir. Örneğin Yu- nus Emre'nin şiirlerinde yansıtılan duygular salt bize mi özgüdür? Neruda, yalnızca Şili'nin acılarını yansıtmıştır, sto deyip dışlayabilir miyiz onu? Acısı acımız olmuştur, hal- kı da halkımız. Kısaca ---- Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre aşağı- dakilerden hangisi getirilmelidir? (A)) şiir, şairin şiiri düşünmeye başladığı andan okuyucu- suyla buluştuğu ana değin süren, uzun ve sancılı bir dönemin ürünüdür B) sanatçı, ortaya koyduğu ürünlerin hangi özellikleri ta- şıyacağını önceden saptamalıdır C) sanatçı, yapıtını yaratırken bilinçli olarak ona ulusal niteliklerin dışına taşan yeni boyutlar kazandırır D) her birimiz, yaşadığımız bölgenin rengini, dokusunu, çizgisini yansıtan türkülerden ve şiirlerden hoşlanırız E)) türküler, şiirler özünde kendi coğrafyalarının izlerini taşisalar da sanatsal dilin içerdiği insansal özle bü- tün insanlığın ortak yaratısıdır

19. Türk öykücülüğünün, günümüzde çok güzel bir yere geldiğini düşünüyorum. Yayımlanmakta olan dört ba- ğımsız öykü dergisi var. Bu dergilerde pek çok genç öykü yazanı ile karşılaşıyoruz. Bu, öykünün yazınsal bir tür olarak parlak bir noktada olduğunu ifade eder. Es- kiden insanlar edebiyata şiir yazarak girerdi, günümüz- de artık ilk yazınsal denemesi öykü olan kişiler görü- yoruz. Öykünün, çağın türü olduğunu, daha iyi yerlere geleceğini düşünüyorum. Bunun da gelişme yeri öy- kü dergileri, yani tür dergileridir. Bu parçada yazar aşağıdakilerin hangisine değin- memiştir? A) Yeni öykücülerin çıktığına BYazması en kolay türün öykü olduğuna Öykücülüğümüzün iyi bir noktada olduğuna D) Günümüzde bazı sanatçıların yazmaya öyküyle baş- ladığına E Öykü türünü konu alan dergilerin çıktığına 11. SINIF - Türk Dili ve Edebiyatı Testi 5

15. Sanatçılar, belli bir dünya görüşüyle yapıtlarını ortaya koyarlar. Nitekim Goethe "Samimi olmayı vadedebili- rim, tarafsız olmayı asla." der. Sanatçının yapıtlarında- ki karakterlerin bilinç ve bilinçaltının şekillenişi ve ese- rin içeriğine yansıyan psikolojik unsurlar, onun rengini elbette taşır. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir? A) Sanatçılar yapıtlarını oluştururken var olan sanat an- layışlarından, eğilimlerden sıyrılamaz. B) Yapıtların yetkinliği, sanatçıların düş gücü ile doğ- ru orantılıdır. C) Hiçbir gerçeklik, yapıtlara tam olarak yansıtılamaz. D) Sanatçıların yapıtları, onların düşünce tarzlarından bağımsız olarak ele alınamaz. E) Sanatta özgünlük, sanatçının yaratım gücüne bağ- lidir. 1

me siz- du- ek- Eve vra- şa- ul- B-D 2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir değerlendirme vardır? A A İlk romanı Ölmeye Yatmak'ta sanatçı, bilinç akışı ve iç monolog gibi postmodern anlatım yollarını kullan- mıştır. B) Son yıllarda yazılan çok sayıda roman arasından her- kesin ilgisini üstünde toplayacak yazarlar bulmak öy- le kolay değil. Çalıkuşu, Kan Davası, Yeşil Gece, Acımak, Kavak Yel- leri Reşat Nuri'nin Anadolu'yu konu aldığı romanla- ridir. D) Yapıt, has bir edebiyatçının, bir sanat dalı üstüne ya- zınsal dilin olanaklarını sonuna dek kullanarak oluş- turduğu çözümlemeleri içeriyor. O zamanlarda genç bir şairin veya yazarın kitabını yayımlatması çok zordu ve bir kitabın yayımlanaca- ğı haberi sevinçle karşılanırdı.

TYT/Türkçe 12. (1) Empati; bir kişinin kendisini karşısındaki kişinin yerine koyarak olaylara onun bakış açısı ile bakması, o kişinin duygularını ve düşüncelerini doğru olarak anlaması, his- setmesi ve bu durumu ona iletmesi sürecidir. (II) Zekâ bi- lişsel gelişim için ne kadar gerekliyse empati kavramı da kişilerarası iletişim için o derece önemlidir. (III) Empatik tepkilerin gelişimi sosyal becerilerin büyük ve önemli bir parçası olarak kabul edilmektedir. (IV) Sosyal beceriler ve olumlu sosyal davranışlar çocuklar için hayati önem arz eder. (V) Empati kurabilen çocukların daha az sal- dırgan, daha çok yardımsever ve daha gelişmiş ahlaki yargılara sahip oldukları belirtilmektedir. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı yapılmıştır? A) I C) III B) II of D) IV E) V art and o 13 Asagidaki cümlelerin hangisinde büyük hart kullanım ile ilgill yanlışlık Yagmu el 14

AR yayıncılık YEDIIKLIM 15. Astronot giysilerinin hem aşırı sıcaktan hem dondurucu soğuktan korunma sağ- layabilecek malzemelerden üretilmesi gerekir. Bu nedenle uzay görevlerinde kullanılan giysiler arasında kendini ısıtıp soğutabilen "uzay tulumu" en fazla tercih edilendir. Tulumların, astronotların uzay yürüyüşü esnasında korunma şansları- nın olmadığı Güneş'in ışınlarını büyük oranda geri yansıtan türden olması ge- rekmektedir. Bu işlevi en başarılı şekilde yerine getiren renk, beyazdır. Ayrıca ast- ronotlar beyaz giysileriyle uzayın siyah dokusunda hemen fark edilebilirler. Bu da mürettebatın onları daha rahat gör- mesini sağlar. Bu parçada uzay tulumuyla ilgili aşa- ğıdakilerden hangisine değinilme- mistir? (A) Uzay görevlerinin hızlıca tamamlan- masına nasıl yardım ettiğine B) Tasarımında kullanılan rengin hangi ölçüt esas alınarak seçildiğine C) Üretiminde kullanılan materyallerin hangi niteliğe sahip olduğuna D) Diğer uzay giysilerine göre niçin daha fazla rağbet gördüğüne E) Uzaydaki hangi dış etkenlere karşı astronotları koruduğuna pag ma du

35 ve 36. soruları aşağıdaki parçaya göre ce- vaplayınız. Makber Türk şiirinin önemli örneklerinden biridir. Abdül- hak Hamit bu şiiri eşinin ölümünün ardından, 1885 yılın- da yazmıştır. Eşer, sevdiğinin ölümünü görmekle felakete uğramış bir insanın duygularını, okura büyük bir samimi- yetle yaşatır. Makber'den kısa süre sonra, yıl bitmeden yazdığı Ölü adlı eserinde de konu ve ruh Makber'in ay- nısıdır. Ancak Makber'de başını bulutlara ve kayalara çarparak uçurum karanlıkları içinde şimşekler çaktıran yaralı kartal, burada geniş halkalar çevirerek ağır ağır süzülür. Makber bir feryattır. Ölü'de sükût ve düşünüş vardır. Sanki bu eserin misraları düşünce hâline gelmiş gözyaşlarıdır. 35. Bu parçadan hareketle Makber ile ilgili aşağıdakiler- den hangisi söylenemez? A) Ölü adlı şiir ile aynı yıl yazıldığı B) Okuyucuda duygusal karşılık bulduğu C) Kısa süre içinde kaleme alındığı D) Bir kaybın yarattığı acıyı işlediği E) Yazarın taşkın ruh hâlini yansıttığı nos 36. Bu parçadan hareketle Ölü ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Yabancı bakışlardan saklanan bir keder olduğu B) Eksik kalmışlık karşısında bir isyan olduğu C) Kaynağı, düşünülerek bulunamayan bir acı olduğu D) Her hatırlandığında acı veren bir anı olduğu E) Zihnen kabullenilmiş bir üzüntü olduğu 37 ve vapl Çayla çay iç Erzur gen sert bir pa lana hem halı bir a süre miz şiye da 37. Bu ul A B 38

5. Payitahtın Abdülhamit istibdatından mütareke yıllarına uza- nan kısa tarihi içindeki insan ilişkilerini Mithat Cemal Kun- tay'ın "Üç İstanbul" romanı bir sinema şeridindeki canlı ka- reler gibi gözümüzün önünden geçin. Hangi tarih ya da top- lum bilim kitabı, Mütareke Dönemi'nde işgal altında kalan İstanbul'da yaşayan aydınların ruh durumunu Ahmet Ham- di Tanpınar'ın "Sahnenin Dışındakiler" romanındaki kadar sahici biçimde anlatabilir? Orhan Pamuk'un "Benim Adım Kırmızı" romanı, Osmanlının on altıncı yüzyılında nakkaşla- rin düşünce biçimlerini ve sanat tartışmalarının neler olabi- leceğini kurgulayarak tarih kitaplarında yazılmayanları dü- şündürür. Kurulanlar, yıkılanlar, doğumlar ve ölümler, top- lumları ters yüz eden dönüşümler sözcüklerle ortaya çıka- rılıp bizi bütünüyle gerçekmiş gibi düşündürdüğü için, ede- biyat olmadan kendimizi anlamamız zorlaşır. Nahid Sırrı Örik'in Osmanlının saray çevresinde dönen entrikalarını ser- gilediği romani "Sultan Hamid Düşerken", sözgelimi İttihat Terakki'nin öldürttüğü muhalif gazeteci Hasan Fehmi'yi ger- çek bir kişi olarak alıp her okuduğumuzda hatırlatan bir ro- man kişisine dönüştürmüştür. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden han- gişi söylenemez? A Örneklerden yararlanılmıştır. B Karşılaştırma yapılmıştır. CNeden-sonuç ilişkisi kurulmuştur. D) Yansız bir anlatıma yer verilmiştir. E) Farklı cümle türleri kullanılmıştır.

38. Sivas'ın Hayranlı ve Haliminhanı mevkilerinde yürütü- len kazı çalışmalarında bulunan, aralarında üç toynak- li atın da yer aldığı yaklaşık on milyon yıllık fosillerin Sivas Arkeoloji Müzesinde sergileneceği bildirildi. Bu parçadan kesin olarak çıkarılabilecek yargı aşağıdakilerden hangisidir? A) Sivas Arkeoloji Müzesinde yeterince fosil örneği sergilenmemektedir. B) Sivas Arkeoloji Müzesi, arkeolojik çalışmalar so- nucunda, sergilenen malzeme yönünden zengin- leşecektir. C) Üç toynaklı at fosilleri Sivas'ta ilk defa bulunmuş- tur. D) Hayvan kalıntılarının fosilleşmesi için en az on milyon yıl geçmesi gerekir. E) Arkeologlar kazı yapmak için daha çok Sivas ve çevresini tercih etmektedir.

Oksijen Yayınları 39-40. Kuşlar arasında yarasa ne ise düşünceler arasında kuşku da odur: İkisi de hep alaca karanlıkta uçar. Kuşkularımızı baskı altına almak, hiç değilse gözaltında bulundurmak zorundayız çünkü bunlar kafamızı bulandırır, arkadaşlarımızı yitirmemize yol açar, işimizi altüst edip çığırından çıkarır. Kralları zorbalığa, kocaları kıskançlığa, bilgin kişileri bocalamalara, kara düşüncelere sürükler kuşku. Gönlümüzün değil, kafamızın bir yetersizliğidir kuşkular. Yiğit yaradılışlı kişilere kuşkunun pek zararı dokunmaz çünkü böyleleri çoğunlukla enine boyuna düşünür, haklı bir neden bulmadıkça bir konuda kuşkuya kapılmazlar; korkak yaradılışlılarda ise kuşku çok kolay kök salar. İnsanı, az bilmek kadar kuşkulandıran hiçbir şey yoktur; onun için kuşkuyu bilgimizi artırmakla yenmeye çalışmalıyız, sürekli içimizde taşımakla değil. Ne istiyor insan? Çalıştırdığı ya da birlikte iş gördüğü kimseleri birer ermiş mi sanıyor? Onların da kendi çıkarlarına bakacaklarını bilmiyor mu? Bu bakımdan kuşkularımızı gidermenin en iyi yolu, bu kuşkular gerçekleşmiş gibi işlerimizi görmek, yanlışmış gibi de dizginlemektir. Kuşkularımızdan, kuşku duyduğumuz şey gerçekmişçesine tetikte olmaktan yararlanmalı ancak bundan zarar da görmemeliyiz. 39. Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı yoktur? A) Kuşkunun kaynağı nedir? Kuşkunun ne gibi etkileri vardır? Kuşku, her bireyde aynı etkiyi mi yapar? D) Kuşku, hangi durumlarda yarar sağlar? Eykuşku E Kuşkularımız ile nasıl baş edebiliriz?

16. (I) İnsan, bilinçaltının şekillendirdiği duyguların etkisindedir. (II) Bilinçaltına bağlı duygular; insa- nın tüm kararlarında etkili olur, onu yönlendirir. (III) Yaşam sizin duygularınıza göre değişiklik gös- termez. (IV) Duygularımız özneldir ve bu öznellik bize ait kararların merkezinde yer alır. (V) Karar vermede sizi zorlayan duygularınız elbette olacaktır. Bu metinde numaralanmış cümlelerden hangi- sinin çıkarılması metnin anlamında daralmaya neden olmaz2 A) I B) II C) III D) IV E) V

Simyacıların maddeleri altına dönüştürmek için giriştikleri çabalar onları, keşfettikleri ve kullandıkları kimyasalların özelliklerini araştırmaya yöneltmiştir. Hakkında bilgi sahibi olunan elementlerin gittikçe artması, kimya biliminin gelişmesini sağlamış ve elementleri sınıflandırma gereksinimini ortaya koymuştur. Daha sonra, elementlerin ad ve özelliklerini içeren, işlevlerini ifade edecek kadar esnek yapıda yeni bir şifreli dilin gerekliliği ortaya çıkmıştır. Bunun için çeşitli tablolar hazırlanmış ama ilk modern periyodik tablo, Rus Kimyager Dimitri Mendeleyev tarafından 1869'da geliştirilmiştir. Tablo, kimyayı anlama yolunda atılan çok önemli bir adımdır. Tablonun "periyodik" diye nitelendirilmesiyse benzer özellikleri taşıyan elementlerin aynı periyotta olmalarından kaynaklanmaktadır. Var olan elementlerin kimyası hakkında pek çok bilgiyi özetleyen bu periyodik tabloya bakıldığında, elementlerin temel nitelikleri görülebilmektedir. Bu parçaya göre, kimya biliminin gelişmesindeki asıl basamak aşağıdakilerden hangisidir? Günlük yaşamda çok sayıda elementin kullanılmaya başlanması Benzer özelliklere sahip olan elementlerin birbirinin yerine kullanılması Elementlerin isimlerini ve niteliklerini içeren bir tablo hazırlanması Doğada bulunan elementlerin sınıflandırılmasına ihtiyaç duyulması Değişik maddelerden altın elde etme amacıyla çalışmalar yapılması Diğer sayf

5. Aşağıdaki verilen cümleden kesin olarak çıkarılabilecek yargıyı bulunuz. Haritacılığın, gemi yapımının gelişmesi ve köle ticareti- nin yaygınlaşması ile birlikte Avrupa piyasalarında refah yükselince gelir düzeyi artan yeni varlıklı sınıf, sanatkâr- lara kol kanat gerdi ve gösterişe dayalı tüketimle lüks mallara yöneldi. A) Haritacılığın gelişmesindeki temel sebep, ekonomiyi güç- lendirme isteğidir. B) Denizcilik faaliyetleriyle köle ticareti Batı'da, sanatı besle- yen bir sürece kaynaklık eder. C) Köleliğin ekonomiye katkısı yeni bir üst sınıfın oluşumunu hızlandırmasıdır. D) Avrupa sanatının evrenselleşmesinde gemicilikle başla- yan bir dizi etken rol oynar. E) Toplumun üst sınıfları kalıcılıklarını ekonomik gücün yanı sıra sanatla da sağlar. Bölüm 2 (2016-DGS)

68. 1. Metin Akdeniz kıyılarına paralel olarak, Teke Yarım Toros Dağları ya da kısaca Toroslar, Türkiye'nin Adası'ndan Suriye'ye, hatta iç kesimlere de uzaya- Irak Irak sınırına varan, içinde birçok sıradağı da ba- rındıran bir dağ zinciridir. Bu zincirin en yüksek nok- tası 3767 metrelik Kızılkaya zirvesidir. 69. He di Ç II. Metin Toros Dağlarının etekleri ta Akdeniz'den başlar. Kıyıları döven ak köpüklerden sonra doruklara doğ- ru yavaş yavaş yükselir. Akdeniz'in üstünde daima, top top ak buluklar salınır. Kıyılar dümdüz, cilalan- mış gibi düz killi topraklardır. Killi toprak et gibidir. Bu kıyılar saatlerce içe kadar deniz kokar, tuz ko- kar. Tuz keskindir. Düz, killi, sürülmüş topraklardan sonra Çukurova'nın bükleri başlar. Bu iki metin ile ilgili olarak aşağıdaki yargılar- dan hangisi yanlıştır? A) 1. metin öğretici metin örneğidir. B) II. metinde gözlem gücünden yararlanılmıştır. C) II. metin edebî metin özellikleri taşımaktadır. D) I. metinde gerçekler nesnel bir anlatımla veril- miştir. E) II. metinde okuyucuyu olay içinde yaşatmak amaçlanmıştır. V

24) Kitabımın bu bölümü, öteki bölümlerinden içerik ve nitelik bakımından farklıdır. Bu bölümde sosyal psikoloji araş- tırmalarını, psikolojik, sosyolojik vb. araştırmalardan ayır- makta güçlük çektim. Bu yüzden sınırlayıcı olmak yerine kapsayıcı olmayı yeğledim. Yani bölüm başlığının dışına taşarak Türkiye'de sosyal psikolojiyi kapsamayan bazı sosyal bilim gelişmelerine de yer verdim. Bu parçaya göre, kitabın söz konusu bölümü için aşa- ğıdakilerden hangisi söylenemez? A) Yazılırken zorluk çekilmiştir. B) Öteki bölümlere göre daha C) Içeriğiyle başlığı arasında yer yer uyumsuzluk vardır. lyk var D) Sosyal psikolojiye yakın bilim dallarıyla ilgili bilgiler de içermektedir. niteklidir. nitelklidir. E) Sosyal psikoloji araştırmalarının dışındaki araştırma- lara da yer verilmiştir. (1999 / KPSS) 2