Anlatım Biçimleri Soruları

37. (1) İlhan Durusel günümüz öykücülüğünün en muzip, en oyunbaz kalemlerinden biridir kanımca. (11) Oyunbaz ol- mayı hafife alır kimileri (III) Durusel'in öykülerinde bizi içine çeken, sadeliğin, tanıdıklığın içinde oyunbazlığın kendine has dünyasını kurabilmesidir. (IV) İster tarihsel imgelere ister günümüz dünyasının teknolojik tutsak- lıklarına yaslasın öyküsünü, o zekice muziplik hep yanı başındadır. (V) Bir de elbette dili, söyleyişi önceleyen an- latımı; sadece cümlelerin değil, tek tek sözcüklerin tadını almadan okuyamazsınız öyküleri. Bu parçadaki numaralanmış yerlerden hangisine "Oy- saki yazıda muziplik, oyunbazlık güçlü bir kalem ister; sözcüklerin dünyasına tutkulu olmayı gerektirir." cümlesi getirilmelidir? A) I Co B) II CIII D) IV E) V

en 15. İnsanların hangi dönemde nelere güldükleri ya da neleri hicvettikleri, tarihi doğru değerlendirmenin önemli anahtarlarından biri. Çünkü mizahın eleşti- rel gücü, insanların yaşadıkları tarihte neler düşün- düklerini ve olayları nasıl değerlendirdiklerini göste- rir. Bu nedenle insanlık tarihi biraz da karikatürler- de, hiciv şiirlerinde, dönem fıkralarında gizlidir. Bu parçadan aşağıdakilerin hangisi çıkarıla- maz? A) Mizahın, insanların düşünme güçlerini ortaya koyduğu B) Nesnel bir tarihin, insan yaşamıyla ilgili bilgiler aktardığı C) İnsanın yaşadığı her dönemde sanat yapıtı oluşturduğu D) Sanat yapıtlarının, insanlık tarihinde önemli bir yeri olduğu E) Yansız bir tarihin, insan yaşamının dönemlerini aydınlattığı 17.

19, Türk tahkiye ve sahne tarihinde, mizahın çeşitli biçim- leri içinde ironi, bazı özellikleriyle, Selçuklulara kadar uzanır. Hayatın çelişki ve çatışmalarını yansıtan Kara- göz, yererken güldürür; acı ve çirkini, dilin ima ve kar- şıtlık imkanları içinde sunar. Orta oyunu, yergiye özgü bir istihza ile, lehçe, şive ve soy farklılıkları ile iletişimsiz- likteki çelişkiyi "gülünç"e dönüştürürken ironik durum- lar da koyar ortaya. Türk mizahının ölümsüz kahramanı Nasrettin Hoca'nın ironik mizahı, akla dayanır ve sosyal uyumun içindeki çelişkileri gösterir. Keloğlan, haksızlık- lara, kötülüklere, pervasız bir atılganlıkla karşı koyarken ironik bir tavır sergiler. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır? A) Açıklama BX Öyküleme D) Karşılaştırma TYT Deneme Sınavi - 2 C) Tartışma (E) Örneklendirme 7

40. Ben bir yazarım. Romanlarımda, öykülerimde hayatın kendisini anlattım hep. Okuyucu hep yaşananları, ya- şanabilecekleri, hatta kendisini gördü yazdıklarımda. Ancak unutulmamalıdır ki bir gazeteci değildir yazar, yaşananları sanat sosuna batırıp öyle anlatır anlatacak- larını. Ben de öyle yaptım zaten. Böyle düşünen bir sanatçı, aşağıdakilerin hangisi- ni söylerse kendi tutum ve düşüncesiyle çelişmiş olur? A) Anlattıklarım, yaşam gerçeğiyle örtüşmelidir. B) Yazılarım, olanlar ve olabileceklerden bir kesittir as- linda. C) Beni okuyanlar "Böyle şey olur mu hiç?" demedi şimdiye kadar. D) Olanları bir haberci mantığıyla sunmaya çalıştım, öznellikten kaçındım hep. Olayları yaratıcılığımla ve sanatçı söylemimle dile getirdim.

8. Nasıl değiştiririm emektar bilgisayarımı? İyi gün- de, kötü günde birlikteydik. Havaalanlarında, tren ve metro istasyonlarında, otobüslerde, yollarda benimleydi; gölgemden de sadık. Kendi bile ha- tırlamıyor yaşını artık. Klavyesini temizlemeye yol- lasam altından neler çıkacak kim bilir? Çubuk kra- kerlerden düşmüş tuz parçaları, peynirli tost kırın- tıları, kahve lekeleri, çay damlaları... Hani, İstan- bul'un altında nasıl tarihî yer altı şehri varsa be- nim klavyemin altında da öyle tortu tortu birikmiş kazı alanları var. Beli bükük, ağzında dişi kalma- mış bilgisayarımın hafızası da tekliyor ama olsun, onu böyle de seviyorum, haksız mıyım? Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdaki- lerden hangisi söylenemez? A) Nesnel bir anlatım söz konusudur. B) Karşıt anlamlı sözcükler kullanılmıştır. C) Kişileştirmeye başvurulmuştur. D) Sayıp dökmelere yer verilmiştir. E) Karşılaştırma yapılmıştır.

10. İstanbul benim için hiçbir yerle değişilmez. Ben 44 yaşıma kadar olan serüvenimi Istanbul'da geçirdim. Buranın sokak dilini, argosunu, hayat akışını çok iyi biliyorum. Bu şehri sevmemek ya da kendini iyi hissetmemek mümkün mü? 20 küsur yıldır Beyoğlu'nda yaşıyorum. Bu bölgeleri, tarihî yarımadayı çok seviyorum. O dokuyu henüz kaybetmemiş alanlarda bulunmayı ve o dokuyu şehrin serüvenine ait bir parça hâline getirebilen yerleri seviyorum. İstanbul demek sadece tarihî yarımada ya da Beyoğlu demek değildir. Bağcılar'ı, Halkalı'yı, Sultanbeyli'yi de merak ediyorum. Bu yerlere gidip öyküler biriktiriyorum, sonra da onları yazıya aktarıyorum. Bu sözler aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık söy- lenmiş olabilir? A) Istanbul'da en sevdiğiniz semtler hangileri? B) Doğup büyüdüğü yer bir yazarı nasıl şekillendiriyor? C) İstanbul'un diğer şehirlerden üstün olan yanları sizce nelerdir? B Yapıtlarınız hep Istanbul kokuyor, bunu nasıl açıklıyor- sunuz? E) Yıllardır Istanbul'da yaşıyorsunuz, başka bir şehirde ya- şamayı düşündünüz mü?

1. KTT Edebî eserin analizi, eleştirmen için sadece aka- demik bir arayış ya da eserin kendisi uğruna ya- pılmış bir çalışma değil, bilgilendirirken eğlendiren bir uğraştır. ==== Bu cümlede boş bırakılan yerlere aşağıdakiler- den hangisi sırasıyla getirilmelidir? A) bilgilendirici tam tersine B) tartışmacı bununla birlikte C) açıklayıcı - bunun yanında D) kapsayıcı her zaman E) doyurucu - buna karşılık 231 5

Soru 11 Salındı bahçeye girdi Çiçekler selama durdu Mor menekşe boyun burdu Gül kızardı hicabından Bu dörtlükte aşağıdaki söz sanatların- dan hangisi yoktur? A) Teşhis ✓ B) TenasüpVC) İstiare D) Teşbih E) Hüsnütalil ✔ U Ő u Bud ile y mek arac 11. Anl ri sa ok bir içi da ge

r- 21. Ankara'nın, mimarisiyle ünlü ilçesi Ayaş'ta bir sokak... Sokaktaki tarihi evlerden biri... Badanası solmuş, sıvaları yer yer dökülmüş. Pencere per- vazları da doğaya direniyor; bir bakıma evin sahi- bi yaşlı kadını andırıyor. Ev de yorgun, sahibi de. Ne var ki yaşam sürüyor. ve V. (1999-ÖSS İPTAL) Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin han- aisine başvurulmamıştır? A) izlenimleri belirtmeye Benzetme yapmaya C) Eksiltili cumleler kullanmaya D) Kişileştirmeden yararlanmaya E Örnek Örnekler vermeye TYT TÜRKÇE ● (1998 - ÖSS)

Bölüm: 11 Yüzümü usulca göğe yasladım. Gözlerimde ka- Angoct PORABAZAR nat çırpıyor martılar. Bulut bulut parçalanmış gökyüzünü seyrediyorum. Bulutlar mı üstümüze koşuyor, yoksa ben mi bulutların altındayım, bir türlü kestiremiyorum. Saklambaç oynarcasına bir görünüp bir kaybolan güneş de alıp götürüyor beni düş dünyamın derinliklerine. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur? abd A) Sözcükleri gerçek anlamlarının dışında kul- anma 7. B Karşılaştırmalar yapma C) Benzetmeye başvurma 3 Betimleyici öğelerden yararlanma E) Anlatıcının duygusal etkilenmesini yansıtma (2004 - ÖSS)

XX. yüzyılın başında endüstrileşmeyle birlikte ortaya çı- kan sanayi makinelerinin sesi (1) ilerlemenin ve daha iyi bir yaşamın sembolü kabul edilirken (II) günümüzde endüst- rileşmenin olumsuz yönlerinden biri kabul ediliyor. Gürültü (III) insan sağlığını hiç de azımsanmayacak ölçüde etki- leyen önemli çevresel etkenler arasında. Özellikle trafik- ten (IV) sanayiden (V) eğlence faaliyetlerinden kaynak- lanan çevresel gürültü, önemli yerel çevre sorunlarından biri. Bu parçada numaralanmış yerlerden hangisine virgül (,) getirilemez?

3. Sadako Sasaki... Hiroşimalı binlerce küçük kızdan biri. 1945'te iki yaşındaymış. Yaralanmamış, hastalanmamış. Oku- luna gidiyormuş güzel güzel. Yıllar geçmiş. Sadako, kentinin her gün biraz daha düzeldiğini, yeni yapılar yapıldığını görmüş. On iki yaşındayken birden hastalanmış. Radyasyonun vücutta yarattığı onulmaz bir hastalıkmış bu. Doktorlar, uzmanlar ince- lemişler; kurtuluş olmadığını anlamışlar. On ikisindeki Sadako ölecek! Kendi de biliyor bunu. Ama bir Japon geleneğine göre kâğıttan bir turna kuşu yapan kişinin dileği muhakkak ger- çekleşir! Sadako'ya oyalanması için bu inancı veriyor çevresi. Mektuplar alıyor bu konuda. Sadako, hasta yatağında başlıyor kâğıttan turnalar yapmaya. 113 Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Öyküleyici anlatımla oluşturulmuştur. B) Koşul belirten yargıya yer verilmiştir. C) Gerekçe içeren cümle kullanılmıştır. D) Farklı cümle türlerine yer verilmiştir. E) Yinelemelerle anlatım zenginleştirilmiştir.

13. Sanat disiplinleri arasında bulunan resim veya plastik sanatlar, diğer sanat dallarından daha şanslıdır. Örneğin şairin duyarlılığı çok dilli bir ortamda ancak o dili bilen insanlar tarafından anlaşılırken yabancılarla o duyarlılı- ğı tam anlamıyla paylaşması mümkün değildir. Evrensel duyarlılığı ancak kendi ulusal motif ve kendi ana dilinde- paylaşabilir ki bu da şiirin veya şiirsel duyarlılığın pay- laşımda mutlaka yan faktör dediğimiz çevirmene ihtiyaç duyar. Çevirmen, şair bile olsa asla o şiirin ruhunu, imge-. lem gücünü tam olarak veremez. Artık orada şiirin oriji- nali değil, çevirmenin ruh verebildiği kadar bir sözcükler dizimi vardır. Bu parçadaki altı çizili sözde, şairle ilgili olarak anla- tılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Eserlerinin alışılmışın dışında olduğu B) Belli bir sanat anlayışını benimsemediği C) Söz dünyasının ait olduğu dilden beslendiği D) Dünya edebiyatının önemli isimlerini takip ettiği E) Sanatını duygu ve hayalden arındırdığı 15. 5

TEST 2 3. Falleten" F Ana Düs Donanım, bol okumakla, bol konuşmakla, bol yazmak- la olabilir belki ama kalıcı bir donanım için en önemli şey dinlemektir. Dinlemesini bilen biri, var olan dona- nımına yenilerini ekleyecek ve her türlü ortamda bunu aktarabilecektir. Bilgileri aktarırken de kendi yorumunu katacağından artık donanımlı olma noktasında önemli bir adım atılmış olacaktır. Kendi kabuğuna çekilen bi- rinin donanımlıyım demesi oldukça garip bir görüntü oluşturur. Çünkü bu donanımı aktarabileceğin birileri olmadığı müddetçe ne bildiğinin pek bir önemi yok- tur. Birilerinden alacağın bilgileri kendi bilgi birikiminle birleştirip de anlatmanın getirisi sadece bildiklerini sa- vunmanın çok çok ötesindedir. Bu parçada vurgulanmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Kişinin bilgi birikimini artırmasının pek çok farklı yolu vardır. Bilgilerini başkalarının bildikleriyle birleştirenler, gerçek donanım sahibi kişilerdir. Donanımlı olmanın, birilerinden bir şeyler katarak güçlendirilecek bir yönü vardır ve bu kullanılmalıdır. Dinlemesini bilen bireylerin donanımlarını artırma- lanı kaçınılmazdır. Bilgi aktarımını doğru yapabilen kimseler, başkala- ninin görüşlerini önemseyen kimselerdir. www.pelikankitabevi.com.tr De an B yo D n m C 15

Sessiz çığlıklarla örülmüş fikir dünyasını, avazı çıktı- 9 2 ğı kadar susan sözcüklerle bezeyen bir yazar olmaktı asıl hedef. Zaman geldi her satırla sohbet edilip amaç- ları anlaşıldı. Zaman geldi yazarın öz değerlendirme- leri metnin önüne geçti. Zaman geldi okurun ne düşü- neceği dikkate alınıp her şey baştan sona temizlendi. Ancak bir şeyin zamanı hiç gelmedi: Yazarın uzun so- luklu yazarlık serüveninde elde ettiği kimi emellerinin okur merkezli hedeflerin ötesinde, kendi öz değerlen- dirmelerinin bir sonucu olması gerekliliği. Bu parçada üzerinde durulan düşünce aşağıdaki- lerden hangisidir? A) Yazarın kendi düşüncelerini okurun ötesinde tut- ması herkesin istediği bir durumdur. BÖz değerlendirmeden yoksun bir hedef, merkeze alınan kavramların etkisinden kurtulamaz. C) Özgün olabilen eserler, okur etkisiyle yoğrulmuş eserlerdir. D) Okurun esere etkisi, yazarın etkisinin önüne geçe- memiştir. O Yazarın ulaştığı hedeflerin bireyin kendi isteklerini de içermesi göz ardı edilmiştir. pelikankitabevi.com.tr

6. E) Öykünme kavramına yaklaşım toplu net değildir. İşte Şehrin insanı çeken bir büyüsü vardır. Sokaklarında konuşan kaldırımlar, suskun bireyler yer alır. bu yüzden insanı değil mimarisi sizinle dertleşir. Size olan biteni anlatır. İnsanı konuşmayan yapıların ko- nuşkanlığı da pek uzun sürmez. Bir süre sonra konuş- malar yerini sessizliğe bırakır ama yine de mimarinin konuştuğu bir şehirde, dinginleşirsiniz. Bu dinginlik bir süre sonra yerini hoşnut olmaya bırakır. Şehrin her so- kağında adımlarınız sizi diğer sokaklara götürür. Siz de bu adımların peşinden dolaşırsınız. Şehir, tüm mi- marisiyle sizi selamlamadan asla bırakmaz. 1‒‒ www.pelikankitabe Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Öyle zamanlar vardır ki kendinizi yalnız hissettiği- niz bir anda hiç beklemediğiniz biriyle konuşursu- nuz. B) Insanın olmadığı yerlerde yaşanmışlıkların konuş- tuğuna rast gelirsiniz. Kendinizi insanların değil yapıların karşıladığı bir yerde hissedebilirsiniz. Yapılar konuşmaya başladığında hiçbir insana ihti- yaç duymazsınız. Mimarinin hakim olduğu kimi şehirlerde insanlar in- sanlıktan uzaklaşabilir. Sessizliğ balıklard hayal ec den hak nun üze kadar z başaral nırsınız dinizin tarz bi için ha rektire Bu pa göre A) S d B) I C D) E