Anlatım Biçimleri Soruları

10. Bir kitabın, bir yazının, herhangi bir sanat eserinin ahlak adına yargılanıp cezalandırılmış olduğunu du- yunca ne diyeceğimi şaşınınım, birbirine uymaz, bir- birlerine belki de karşıt birtakım düşünceler arasında bir tartışmadır başlar içimde.Sanatın ahlak ile ilintisi en karışık, en çetin sorulardan biridir. Sanatın ereği güzellik, ahlakın ereği ise iyilik olduğuna göre sanat ile ahlak birbirinden büsbütün ayrı şeylerdir, birbirine bağımlı değillerdir demek kolaydır ama doğru olmaz. Ahlakı sanatına, sanatı da ahlakına işlemeyen bir top- lum mu vardır? Güzellikle iyiliği ayrı ayrı düşünmek herkesin elinden gelmez, büyük çoğunluk öteden beri güzelin iyi, iyinin de güzel olduğuna inanır. Bu parçanın başlığı olmaya en uygun ifade aşağı- dakilerden hangisidir? A) Sanat ve Ahlak B) iyilik ve Güzellik V C) Ahlak ve Sanatın Uyumu D) Sanat ve Toplum E) Toplum Ahlakı ve Yozlaşma 171

Verilen deyimlerin numaralarını anlamlarının başındaki harflerle eşleştirerek şifreyi bulalım. 1. İçi geçmek 2. İğne atsan yere düşmez 3. Can atmak 4Tası tarağı toplamak 5. Havanda su döğmek 6. Goz atmak 7. Etekleri tutuşmak 8. Arka çıkmak Tavsiye kitap: SINIF 1 C 2 3 CŞiddetle arzu etmek, çok istemek. 3 Çok telaşlanmak. 7 6 Fazla dikkat etmeden bakıvermek. İstemeden kısa bir süre uyuyuvermek.] A Bir kimseyi başkalarına karşı korumak. Çok kalabalık. 2 Boşuna uğraşmak. Her türlü ilişkiyi kesmek üzere hazırlanmak. 4 12 5 6 7 8 KALITELE BRETEM YAYDALAR KEY

e- an 1 4. Rus roman yazarı Vladimir Nabokov, "Fikirler, kelebek gibidir, sadece yetenekli bir düşünür, kelebek farkındalık dediğimiz ağa doğru uçmaya ikna olana kadar sabırla pusuya yatmayı bilir." demiştir. Yazarın bu sözlerinden yola çıkılarak aşağıdakilerin hangi- sine ulaşılabilir? A) Fikirlerimize tutunamayışımızın nedeni, onların yoğun bir kaygıyı da beraberinde getiriyor olmasıdır. B) Beyinlerimiz, bize destek olabilecek fikirleri savuşturma ko- nusunda şaşırtıcı ölçüde yeteneklidir. C) Düşünme gücünün bir anda ortaya çıkması, zihnimizi bu vinkonuya ne kadar odakladığımıza bağlıdır. D) Soyut bir nesnenin insan zihninde oluşturduğu faaliyet olan düşünme, öznel bir içeriğe sahiptir. E) Zihnimizden harika düşünceler geçiyor olsa da onların ta rafımızca somutantur

4. Tarık Buğra'nın Sait Faikvari bir içtenliği vardır; onun gibi insana candan, yakından bakışı hemen fark edilir. Söz gelimi Kuyruklu Yıldız, Beşinci Sait Faik öykülerinin içine konsa hiç ayrıksı durmaz. İlki, kur- gusu ve anlatım biçimiyle bilhassa Tüneldeki Ço- cuk öyküsüne çok benzer. Ne var ki her iki yazarın insanı ele alışlarında ayrımlar da gözlenir. Buğra, insanın yüce tarafına, olumlu davranışlarına daha çok vurgu yapar. İki yazar arasındaki temel fark şöyle ortaya konabilir: Sait Faik bohem, Buğra rint- tir. İşte tüm durumları, olay ve olguları, hayat teza- hürlerini bu iki farklı kişilik perspektifinden görüp anlatıyorlar. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangi- sinden yararlanılmamıştır? A) Açıklama C) Karşılaştırma E) Örneklendirme B) İkileme D) Genelleme

(1) "Bilim aklın şiiridir; şiir de yüreğin bilimidir." der, Rus yazar Maksim Gorki. (II) Şiirin duyguları aktarımı ve gündelik olayları ifadesi üzerine söylenmiş değerli bir sözdür. (III) Şiirin tarihe ve topluma tanıklığı kutsaldır ve şairler aslında birer tarih yazıcılarıdır. (IV) Home- ros'a bakan herkes, aslında bir şair olduğunu fark edebilir. (V) Bununla birlikte destanlar da bu anlatım işlevini şiirsel üslupla üstlenmişlerdir. 37. Bu parçadan kesin olarak çıkarılabilecek yargı aşağıdakilerden hangisidir? A) Şiir duyguların aktarımı gibi görünse de asıl aktarılan yaşamın şairde bıraktığı izlerdir. B) Sanat dalları arasında etkileşim olması doğal bir durumdur. C) Her şair gözlemlediği dünyay estetik bir haz ekleyerek şiirine yansıtır. D) Yaşanılan hayat içerisinde hayal dünyasında yaşa- tılan bir ülküdür şiir. E) Şairler, gündelik olayları şiirlerine yansıtmalarından dolayı birer tarihçi de sayılabilirler. 38. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangile- rinde kişisel görüşe yer verilmemiştir? A) Yalnızl B) Yalnızl D) I ve III COLY C)Yalnız H E) II ve III

(1) Çanakkale Savaşı 1. Dünya Savaşı sırasında 1915-1916 yıllan arasında Gelibolu Yarımadası'nda Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri arasında yapılan deniz ve kara muharebeleridir. (II) Çanakkale savaşı, Birinci Dünya Savaşı içindeki, tarihin en kanlı bölümü olarak bilinir. (III) Türk'ün sayısız zafer, şan ve este şerefle dolu tarihinin en parlak sayfasıdır. (IV) II. Dünya Sa- vaşı'ndan kısa bir süre önce, 1911-1912 yıllarında Osmanlı Devleti son Afrika topraklarını İtalya'ya kaptırmış, 1912-1913 Balkan hezimeti ise Rumeli'deki son Türk hâkimiyetini silip sü- pürmüştür. (V) Bulgar ordularının İstanbul kapılarını zorlaması, 500 yıldır Türk olan Rumeli'nin kaybı, İstanbul ve Boğazların en güvenliğinin tehlikeye girmesi, o zamanın devlet adamlarında Ma siyasi yalnızlığımızın doğal bir sonucu olarak değerlendirilmiş- tir. Dolayısıyla 1. Dünya Savaşı'na rastlayan günlerde Osmanlı day Devleti yalnızlıktan ve emniyetsizlikten kurtulmak istemiş fakat Balkan Savaşı'nın kötü hatıralarının tesiri altında kalan iki blok da Türk ittifakını küçümsemişler ve bu ittifakın kendileri için bir yük olmasından endişe etmişlerdi. Ancak Alman İmparatoru, her iki blok arasındaki savaşta Osmanlı Devleti'nin hiç değilse bir kısım düşman kuvvetini meşgul edebileceği gerekçesiyle duruma müdahale etmiştir. Bu surette Osmanlı devleti, kade- rine alelacele, 2 Ağustos 1914'te "üçlü ittifak"la bağlanmıştır. İşte Çanakkale Zaferi'ni yaratan kuvvet, 1914 yazında küçüm- senen değeri hakkında yanlış teşhis konan bu Türk ordusudur. 1. 2. Bu parçaya göre ittifak gücünün Osmanlı Devleti'ni kü- çümsemesine rağmen savaşa çekmesinin sebebi aşağı- dakilerden hangisidir? A) Istanbul Boğazı'nın güvenliğini sağlamak BY Düşman kuvvetlerini Osmanlı ordusuyla oyalamak e) Osmanlıyı yalnızlıktan kurtarmak D) Osmanlı topraklarını ele geçirmek E) Kendi topraklarını koruma altına almak Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? Öğretici bir metinden alınmıştır. B) Deyime yer verilmiştir. C) Öznel ifadeler bulunmaktadır. DD Sayısal verilere yer verilmiştir. Karşılaştırma yapılmıştır.

yor? u ma- II) Ki- ğanın r, he- ele'yi eski bin pa- VI. ALTIN ANAHTAR 0 4. "Şarkılarımız, bizim romanlarımızdır." diyen Ahmet -yaşantımızdaki çok önemli yerini; en kısa, en özlü yol- Hamdi Tanpınar, şarkılarımızın - ve hatta türkülerimizin dan belirtmiştir. Gerçekten de Türk halkı, yüzyıllardır, her türlü duygu ve düşüncesini; en çok da sevgisini, aşkını, hasretini ve çeşitli dertlerini hep şarkılar ve de türküler- aracılığı ile dile getirmiştir. Bundan dolayı ******** Bu parça düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisiyle tamamlanabilir? AVezbere bilmese de söylenen bir ortamda eşlik etme isteği uyandıran şarkıları sever insanlar. B) herkesin zamanı gelince söyleyeceği ya da söylen- diğinde kendisiyle özdeşleştireceği en az bir şarkı- sı, türküsü vardır. C) şarkıların türkülerin içli ezgisini hissettiren roman- lar yazılmıyor artık. D) insanımızı insanımıza bir zincirin halkaları gibi bağ- layan türkülerimizi, şarkılarımızı hakkını vererek söyleyen yorumculardan dinleyelim. E) kendine bir dil arayan romancılar türkülerimize, şarkılarımızı neden kendilerine kılavuz edinmiyor.

2. 1. Bebeklik dönemi olarak tanımlanan 0 - 2 yaş arası dönem, çocuğun fiziksel, zihinsel ve duygusal yönden en hızlı geliştiği dönemdir. II. Zihinsel ve duygusal gereksinimleri de çok önemlidir ve çocuğun bağımlı olduğu kişi tarafından bunların gideril- mesi gerekmektedir. III. Bunlar arasında bakım verene bağlanma, anne ya da babaya bağlanma, olumlu ve olumsuz bağlanma gibi türleri vardır. IV. Bu nedenle bu dönemde çocuğun sadece fiziksel gerek- sinimlerinin giderilmesi yeterli değildir. V. Bebeğin bağımlılığı biyolojik yetersizliğinden dolayı olur ve bebek, bakımı verene bağlanır. Yukarıdaki numaralanmış cümleler anlamlı bir bütün oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi sondan ikinci olur? A) I B) II C) III BENIM HOCAM TAKTİKLERLE PARAGRAF BENİM HOCAM TAKTIKLERLE PARAGR D) IV E) V 12

10. Kuşlar arasında yarasa ne ise düşünceler arasında kuşku da odur. İkisi de hep alaca karanlıkta uçar. Kuşkularımızı baskı altına almak, hiç değilse göze- tim altında bulundurmak zorundayız çünkü kafamızı bulandırır, arkadaşlarımızı yitirmemize yol açar, işi- mizi altüst edip çığırından çıkarır. Kralları zorbalığa, kocaları kıskançlığa, bilgin kişileri kararsızlığa, kara düşüncelere sürükler kuşku. Gönlümüzün değil, ka- famızın bir yetersizliğidir kuşkular. İnsanı, az bilmek kadar kuşkulandıran hiçbir şey yoktur, onun için kuş- kuyu bilgimizi artırarak yenmeye çalışmalıyız, sürekli içimizde taşımakla değil. Bu parçada kuşku ile ilgili olarak anlatılmak iste- nen aşağıdakilerden hangisidir? A) Insanı olumsuz etkileyen kuşkudan kurtulmak, o konudaki bilgi eksikliğinin giderilmesine bağlıdır. B) Haklı bir nedene dayanmayan kuşkunun kişiye pek zararı olmaz. C) Kuşkular baskı altına alınarak onların yaşamımız üzerindeki etkileri azaltılabilir. D) Kuşku sadece ilgili kişiyi değil, içinde bulunduğu sosyal çevreyi de olumsuz etkiler. E) Kuşkudan kurtulmak o konuda uzman kişilerden destek almakla mümkün olabilir.

1. Bazı sesler vardır; zamanın dağdağasına, telaşına karış- madan, sandıktan çıkar, söylenir, birkaç kişinin gönül ka- pısını aralar, sonra da bu çağın yeniliğini sezip yeniden sandığına girer. Bu parçada geçen "gönül kapısını aralamak" sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Gönül okşayıcı sözlerle dinleyeni yanıltmak B) Dinleyiciyle sağlıklı bir iletişim kurmak C) Dinleyicinin duygularına tercüman olamamak D) Çağın yeniliklerini dinleyene benimsetmek E) Karşısındakinin sevgisini ve beğenisini kazanmaya ça- lışmak

1. (1) Anadolu, halk kültürlerinin düğümlendiği bir bölgedir; tari- hin, kültürlerin geliştiği bir toprak parçasıdır. (II) Dünyanın en zengin masalları, Anadolu'da derlenmiştir. (III) Anadolu'da, İlyada'dan yaşayan parçalar bulduğumuz gibi, Hint masalla- rından da buluruz. (IV) Manas Destanı da Anadolu'dan der- lenmiştir, Anadolu'da birçok bölümleriyle yaşar. (V) Anadolu halaylarında zenci oyunlarını da buluruz, Çin oyunlarını da... Bu parçada asıl anlatılmak istenen düşünce, numara- lanmış cümlelerin hangisinde verilmiştir? A) V. B) IV. C) III. D) II. E) I. 3.

12. Edebiyatımızda anı türünün en eski örneği Babür Şah'ın yazdığı Babürname'dir. II. Yeni Türk edebiyatında Tanzimat'tan sonra gelişmiş bir türdür. III. Orhun Anıtları'ndan Bilge Kağan Anıtı da bir tür anı- dır. 1-111-0² N-Y IV. Hatırat kelimesi de ilk kez bu düzenden sonra Şinasi tarafından kullanılmıştır. V. Daha sonralanı ise dilimizde hatırat olarak çoğunluk- la yerleşmiştir. Numaralanmış ifadelerle anlamlı ve kuralli bir parag- raf oluşturulursa bu sıralamada baştan üçüncü ifade hangisi olur? A) L B) II C) III Dod DHV E)V

ari- sa- işi, ¡ 6. Yıllar geçip gittikçe büyüyeceğimize çekiyoruz" bence. Çamaşır makinesine atılmış kaşmirler gibi ye küçülüyoruz. Duygularımızı, saflığımızı, merha- metimizi kaybediyoruz. Kararlarımızı kendimiz veremiyoruz. Hayatımızı ayaklarımız değil başka- ları yönlendiriyor. Kendi beynimiz yerine başkala- rının beyni alıyor kararları. Kendi seçtiğimiz yöne gidemiyoruz. Hatta hayatın telaşı, koşuşturmaları içinde neleri seçtiğimizi de unutuyoruz. Duygula- rımızla bağımızı koparıyoruz, onların farkına bile varmıyoruz. Rutinin robotu olmayı kanıksıyoruz. Sonra gelsin terapist koltukları. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada yakınılan durumlardan biri değildir? ale a- Kü 6 i 1- S A 8 56 Bo liklerinin neler olduğu İnsanın büyüdükçe özündeki güzellikleri kay- betmesi İnsanın karar alma özgürlüğünü kaybetmesi C) İnsanın tekdüze bir yaşamın içine hapsolması (6) hsanın başarıya giden yolları geç öğrenmesi İnsanın hissettikleri konusunda farkındalığını yitirmesi

1. Küpe, binlerce yıl öncesinden kadınların ve erkeklerin kullandık- 3. ları bir takı türüdür. Bir dönem daha çok denizcilerin kullandıkları bir aksesuarmış. Denizciler, okyanusları geçmek için sefere çık- 1 tıklarında çoğunlukla geri dönmeyecekleri düşünülürdü ve bun- lar arasından dönen varsa da kesinlikle kulağında bir küpe olur- du. Küpeli bir denizcinin dünyayı gezdiği kabul edilirdi. Aynı şe- kilde denizcilerin kulaklarını delmelerindeki bir diğer amaç da eğer dönüş mümkün olmazsa ve denizci ölürse cesedi bulun- duğunda defin masraflarının karşılanması için kulağındaki altın küpe satılıp masrafların karşılanması içindi. Küpenin geçmiş ta- rihi ve kullanım amacı bu şekilde iken günümüze gelindiğinde artık eski şartların olmayışı insanların daha farklı amaçlarla kü- pe takmalarına yol açmıştır. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Niteleme B) Benzetme Tartışma D) Karşılaştırma E) Sebep-sonuç ilişkisi I

35 "I'U layınız. Küçük bir çocuğun görsel izlenimlere güveni, sayının korunmasına yönelik bir deneyle açıklığa kavuşturulur. Bu deneyde iki sıra dama birbiri ile teker teker eşleştiril- diğinde küçük çocuklar doğru bir şekilde, sıraların aynı sayıda damaya sahip olduğunu söylemektedir. Sıraların birindeki pullar bir küme oluşturmak için sıra bozula- rak bir araya getirildiğinde ise hiçbir dama kaldırılma- mış olsa bile 5 yaşındaki çocuklar artık düz olan sırada daha fazla dama olduğunu söylemektedir. Buna karşılık, 7 yaşındaki çocuklar nesnelerin sayısı önceden eşitse eşit kalması gerektiğini varsaymaktadır. Çünkü bu çağ- da sayısal eşitlik, görsel izlenimden daha önemli hâle gelir. in- iri- gi 36. Bu parçada altı çizili sözle kastedilen aşağıdakiler- den hangisidir? A) Sayıların tükenmemesi için idareli kullanılması B) Bir grubun parçalarının, yerlerini değiştirdiklerinde toplam sayının değiştiği algısı Her çocuğun dama oynamayı öğrenmesi gerekliliği D) Yerleri değişen grup üyelerinin üye sayısını değiştir- mesi E) Küçük çocuklar için uzun bir dama eşitliğinin sıranın önüne geçmesi 3

15 ve 16. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplandırınız. (1) Lukka'dan Likya'ya kitabı Anadolu Akdeniz'inin kıyı yö- resindeki Likya uygarlığını tek ciltte irdeleyen bir başyapıt. (11) Türkiyeli ve yabancı uzmanlar, kırk üç makale ile bu yö- Tenin tarihsel, kültürel ve sanatsal zenginliğini günümüz oku- runa ulaştırıyor. (III) Türkçe ve İngilizce yayımlanan kitapta makaleleri çeşitli resimler, çizimler süslüyor. (IV) Troya Sa- vaşı'nda ölen Likyalı Komutan Savpeden ile Noel Baba'ya ev sahipliği yapan Likya, bilimsel verilerle ayrıntılı olarak aydınlatılıyor (V) Yalın ve basit bir dil kullanıldığı için yapıt kendini okutuyor. 15. Bu parçada Lukka'dan Likya'ya yapıtı ile ilgili olarak; yetkin kişilerce hakkında makale yazıldığı, görsel yanının da olduğu, sadece savaş konusunu ele aldığı, DERSHWIN Likya uygarlığı hakkında bilgi verdiği ● ● ● www bilgilerinden hangilerine değinilmiştir? A) I ve III B) II ve III -D) II ve IV C) II ve IV Eve V and