Anlatım Biçimleri Soruları

12. Bütün edebî metinler kurmacadır. Bu metinlerde geçen yer ve kişi adlarının gerçek hayattan alınmış olması, anlatılanların yaşanmış ya da yaşanabilir olması, bu gerçeği değiştirmez. Bunu tarihî roman ile tarih arasın- daki farkla açıklamak mümkündür. Kurtuluş Savaşı'nı konu edinen Yaban, Küçük Ağa, Şu Çılgın Türkler, kişi ve yer adlarıyla gerçek hayattan beslenen metinlerdir. Ama bu eserlerin hiçbiri "tarih" değildir. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? Tanımlamaya yer verilmiştir. B) Benzetme yapılmıştır. Örneklerden yararlanılmıştır. D Anlaşılır bir dil kullanılmıştır. E Öğreticilik amaçlanmıştır. GE

28. İyi bir tiyatro oyuncusu olmak için yetenek şarttır ancak oyunculuk yeteneği gözlem yeteneğine tabidir. Oyuncu, kar- şılaştığı farklı karakterlerdeki insanları iyi gözlemleyip onla- rin davranışlarını belleğine kaydetmelidir. Her bir insanın değişik yönünü tespit edip bir tutum koleksiyonu oluşturma- lıdır. Örneğin falanca kişi maç izlerken kendini nasıl kaptır- mış tırnaklarını yiyor, kalabalık otobüste yaşlılara yer ver- mek ya da vermemek için kim ne yapıyor dikkat etmelidir. Bir oyun içinde yeri geldiğinde bu davranış modellerinden birini seçmeli hatta bazen de sentez yapıp yeni karakterler ortaya koymalıdır. Bu parçaya göre iyi bir tiyatro oyuncusunda olması gereken özellik aşağıdakilerden hangisidir? A) Kişiliklerden kompozisyon oluşturup sergileyebilme B) Hafızasını hangi tekniklerle güçlendireceğini bilme Ⓒ Çevresinde meydana gelen olayları not tutarak kaydetme D) Tiyatro sanatının büyük bir özveri gerektirdiğinin farkın- da olma E) Tiyatro alanında başta gelen kişileri kendine örnek alma

37-38. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Aristo, Metafizik adlı eserinde "Bilim, hayret etmekle başlar." diyor. Doğrudur. Şaşıran insan bir şeyleri fark eder, merak eder; bu farkındalık ve merak da insanı "bilgi"ye götürür. Hepimizin bilgiye ulaşma, çalışma sistemi de bu şekildedir. Elbette herkesin bilgiye doyum noktası farklıdır. Söz gelimi ben az bilgiyle asla yetinmem. Onun için de herhangi bir konuya ait ulaşabildiğim birçok kaynağı alıp karşılaştırmalı olarak okuma yapıyor, analiz ediyor, kendi düşüncelerimi de devreye sokup yazıya döküyorum. İncelediğim son esere ait, çoğu da aynı yorumlardan ibaret, yüzlerce okuma yaptım. Herhangi birinde, benim yaptığım çıkarsama yapılmış olsaydı düşüncelerimi kitaba koymayı düşünmezdim. 37. Bu parçanın yazarının aşağıdakilerden hangisini söylemesi beklenir? A) Kitapların ortaya çıkma nedenlerinden biri, yazarların bir yarış hâlinde olmasıdır. B) Başkalarının düşündüklerini benim de düşünebiliyor olduğumu bilmekten mutluyum. Kitaplarımdaki konu başlıklarını formülüze etmem, onların çarpıcılığını önemserim. 6) Yazdıklarımla başkalarından ayrılmayacaksam o konuda kalem oynatma gereği duymam. E) Yazılan kitabın merak ve şüpheyi canlı tutması yakın tarihle ilişkilendirilmesinden geçer. x 38. Aşağıdakilerden hangisi yazarın bu parçada kullandığı yöntemlerden biri değildir? A) Genelleme C) Onaylama E) Benzetme B) Tanıklığa başvurma Tanıklığ D) Örnekleme

hrean mavie av Lilo T 15. Her bayram anneannemin bizzat biz kuzenlere pay ettirdiği eti, yoksul mahallelerinde dağıtırdık. Dayımlar arabada bekler, biz kuzenler hiç tanımadığımız evlerin kapılarını çalıp hayırlı bayramlar diler, bazen de bir şekerle ödüllendirilirdik. Bayram temizliği günler öncesinden başlar, mahalledeki kızlar ev ev gezip birbirimize yardım ederdik. Perde takmayı da cam silmeyi de koltuk minderi geçirmeyi de o yıllarda öğrendim. Kimsenin kimseyi yargılamadığı, dostluğun, balkondaki saman bir sedirin üstünde akşam çayı içerken sohbet etmek olduğu ne güzel yıllar... Eteklerime kedi yavrularını toplayıp eve getirdiğim, sabah ilk belediye otobüsü ile Salı Pazarı'na gideceğimiz geceler heyecanlanıp uyuyamadığım yıllar... Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Olaylar oluş sırasına göre verilmiştir. B)Bitirilmemiş cümlelere yer verilmiştir. C) İkileme kullanılmıştır. (b) Tahmin vardır. E) 1. kişili anlatımla biçimlendirilmiştir.

7. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangisinden yararlanılmıştır? A) Açıklama - karşılaştırma - tanık gösterme B) Açıklama - tanımlama - karşılaştırma C) Tanık gösterme - örnekleme - betimleme D) Tanımlama - örnekleme - karşılaştırma E) Açıklama - öyküleme - benzetme 0

19. Dünyanın yüzde 70'ini oluşturan dev, karanlık ve derin okya- nuslar bugün insanlık için uzaydan daha çok bilinmeyen içe- riyor. Aldığımız nefesin büyük ölçüde kaynağı olan okyanuslar son derece yavaş da olsa hareket ediyor. Dalgalar, gelgitler ve akıntılar da okyanusların hareket yöntemleri arasında. Dünya denizleri küresel yürüyen bir bant gibi hareket ediyor. Bu hare- ketler enerjiye dönüştürülebilirse insanlığın enerji ihtiyacı çev- reci bir yöntemle giderilmiş olur. Bu parçadan "okyanuslar"la ilgili olarak aşağıdakilerden han- gisine ulaşılamaz? A) Farklı biçimlerde hareket etme özelliği vardır. B Temiz bir enerji kaynağı olarak görülmektedir. Hakkında yeterince bilimsel araştırma yapılmamıştır. D) İnsanlar için hayati öneme sahiptir. E) Dünyanın büyük bölümünü oluşturmaktadır.

9. Sinif/Türk Dili ve Edebiyatı 17. Tarihi dönemlerde insanlar avci-toplayıcı bir hayat sürmüşler ve beslenme ihtiyaçlarını bu yolla karşı- lamışlardır. Doğada bulduğu her türlü malzemeyi değerlendiren insanoğlunun besinlerinden biri de baldır. Günümüzde dünyanın farklı bölgelerinde, insanların ağaç kovuklarında ve taş aralarında yaşayan arılanın ballarını aldıklarına dair izler bu- lunmaktadır. İspanya ve Afrika'daki bazı kaya re- simlerinde, insanların çevrelerinde uçuşan arılara rağmen ağaçlardan ve kayalıklardan bal topladıkları görülmektedir. İspanya'nın Valencia şehri yakınların- daki bir mağaranın duvarında bulunan ve yaklaşık on beş bin yıllık olduğu tahmin edilen bir resimde, bir ip merdiven üzerinde elinde torbayla bal toplayan insan figürü, petek ve petekten sızan bal görülmektedir. Bu bize, insanoğlunun arıyı ve balı çok uzun zamandır tanıdığını göstermektedir. Bu parçanın anlatımında, L Benzetme Karşılaştırma III Tanık-Gösterme hangilerinden faydalanılmıştır? A) Yalnız I Yalnız II D) I ve II C) Yalnız Ill E) Il ve 111 Ankara Yaymci 19. Pr m ra yc ol or lar Bit hü- su trik ve Bu sin A) B) CC DT ES

31. - 32. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Gelişmekte olan ülkelerdeki ve üçüncü dünya ülke- lerindeki elektrik erişimi olmayan 1,3 milyar insan, Işık gereksinimlerini gaz lambalarıyla sağlıyor. Bu lambalar her yıl 1,5 milyon insanın ölümüne neden oluyor. Gaz lambası dumanını solumak günde 4.pa- ket sigara içmeye eşdeğer etki yapıyor ve çoğunluk- la da milyonlarca kişide astım, bronşit, zatürre gibi solunum yolu hastalıklarının ve kanserin gelişmesini tetikliyor. Gaz lambalarının açık alevi aynı zamanda yangın tehlikesi demek. Yoksul aileler gelirlerinin ya- rısını aydınlatma için kullandıkları gaz yağı için har- cıyor. Diğer yandan gaz yağı atmosfere çok zararlı karbon yayıyor. Gelişmekte olan topluluklara temiz ve etkin enerji sağlamak, üretkenlik açısından da hayati önem taşıyor. 31. Bu parçadan gaz lambalarıyla ilgili olarak aşağı- dakilerden hangisine ulaşılamaz? LA) insan sağlığı için riskler oluşturduğuna B) Aydınlatma ihtiyacını yeterince karşılamadığına C) Bazı ülkelerde yaygın bir kullanımı olduğuna D) Çevre sorunlarına yol açtığına E) Aile bütçesine maddi yük getirdiğine 32. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakiler- den hangisi söylenemez? A) Açıklamalara başvurulmuştur. B) Sayısal verilerden yararlanılmıştır. C) Karşılaştırmaya başvurulmuştur. D) Tanımlamadan yararlanılmıştır. E) Kuralli cümlelere yer verilmiştir.

2. "Binlerini bilirim, kızları öldürmeyi görev edinmişlerdi yargıç bey... (Gecenin ortasında yalnızken sen, terlere batmış fırlarsın yata- ğından, uyur uykularından uyandırırlar seni kafana vura vura! Düşler, karabasanlarla gelir, çevreni kuşatır, sıçratıcı çığlıklarla dönerler. Ha ha haa... Hu hu huu. Canlı mısın, ölü müsün? Ölü müsün, canlı mısın? Belki canlısın, ölüsün belki? Yok, ben canlı- yım, capcanlıyım, canlıdan öte canlıyım. Ama bazan bıçak kemi- ğe dayanır yargıcım. Evlerim yıkılıyor, sokaklarımın orta yerine. Tutun evlerimi. Ellerinizi verin bana, destek yapalım, yıkılmasın- lar evler, ne olur...)" Kişinin aklından geçenlerin birinci kişi ağzından yansıtıldığı bu anlatım tekniği aşağıdakilerden hangisidir? A) Geriye dönüş C) Montaj E) Bilinç akışı ANSHEED B) Pastiş D) Leitmotiv

|ı 5 6. (1) Kötü kullanılan her şey kirlenir. (II) "Sevgi" sözcüğü de son zamanlarda iyiden iyiye kirlendi. (III) Birileri durmadan bir şeyleri sevmemizi öneriyor. (IV) "Sevgi" sözcüğü gelişigüzel kullanıla kullanıla kirlendiyse "sevgi" kavramı da kirlendi mi? (V) Hayır, kirlenmedi çünkü kavramlar kirlenmez; dönüşür, bölünür, silinir. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde "rast- gele" anlamına gelen bir söz kullanılmıştır? A) I B) II C) III D) IV E) V 11

6. "Olvido" şiirinde Ahmet Muhip Dıranas, biçimsel yetkinliğin doruğuna çıkarken anlamsal yoğunluğu da yakalayabilmiş. Biçimle anlamı harmanlama bakımından onun üst düzey bir şiiridir. Yedili bentler şeklinde yazılan bu şiirin uyak düzeni aabccba şeklinde olup tamamen kendine özgüdür. Gerek ölçüsü gerek uyak düzeni ve uyaklarıyla şairin biçimdeki titizliğinin belgesidir bu şiir. Bu yönüyle parnasyenlere çok yaklaşır. "Olvido" unutuş demektir ve şair, şiirdeki konu bü- tünlüğünü bu kelimenin çağrışımları üzerinden yapar. "La- vanta çiçeği kokan kederler" "unutuşun o tunç kapısı" "ruh atılan oklarla delik deşik" söyleyişlerindeki etkili imgeler, onun büyük bir somutlama ustası olduğunu gösterir. Bu parçanın anlatımında ağır basan anlatım biçimi aşa- ğıdakilerden hangisidir? A) Açıklama (0 C) Öyküleme B) Tartışma D) Betimleme E) Emredici anlatım 6 1 S A A M A

1 iri iri yağmur damlaları düştü tan ağarırken. Damlalar, sürülü toprağın yumuşak, ince tozuna değince kof sesler çıktı. Bir alaycı kuş toprağın üstünden uçarak geçti, ağlayan bir bebek sesi çıkardı uçarken. Sonra yorgunluktan bitmişçesine inledi, daha sonra da ufkun aydınlanmaya başladığı noktaya varınca haykırdı, yine inledi. S Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır? A Tanık gösterme BY Karşılaştırma C Tanımlama Archi Kongen DDuyulara seslenme> EX Betimleme

2. Adımı koymak için o köhne evin kapısını çaldı- ğında, karanlığın içinde günlerdir devasa bir kuş gibi kanatlarını gererek dolaşan rüzgâr, telekle- riyle sırtını dövüyordu. Bu devasa kuş, bir hafta boyunca hiç durmaksızın çığlıklarıyla kapıları bacaları yoklamış, pencerelerin aralıklarından kapı kovuklarından evlere, odalara girmiş. küçük yüreklere korku salmış derken gökyüzünü ör- ten kapkara bulutları yırtarak uzaklaşmış, ovayı çevreleyen dağların doruklarında dolaşmış, geri dönülmeyecek uzaklara adı sanı duyulmamış hiç bilinmeyen ülkelere gitmiş, nihayet kanatlarının altından bütün evreni örtecekmiş gibi yağan bir karla dönmüştü. Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? Betimleyici anlatım kullanılmıştır kopkors B) İkileme ve pekiştirmeye yer verilmiştir. Sayıp dökmelere yer verilmiştir. Benzetmeye yer verilmiştir. Gözlem gücünden yararlanılmıştır. devasa BENİM HOCAM adı sani bir kuş gibi)

J. İnsanların yaşayışında söz çok önemlidir. Yunus Emre'nin de çok haklı olarak söylediği "Söz ola kese savaşı, söz ola kestire başı" ifadesinde savaşı başlatan veya bitiren bir öneme sahiptir söz. Tarih bunun örnekleriyle doludur. Bir söz yüzünden yağ ile balın zehirli bir aşa dönüştüğüne pek çoğumuz şahit olmuştur. Bazen bir cümle bile bir büyük haksızlığı, bir korkuyu, bir endişeyi ortadan kaldırılabilir. Bazen bir söz bir zulmü yok edebilir. Bu bakımdan ---- Bu parça düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisiyle sürdürülemez? A) Söz söylemek, sözü yerinde ve doğru söylemek çok önemlidir doğrultusunda B) Sözlerimizi düşüncelerimizin amacı doğrultusunda yerli yerinde söylemeliyiz C) Konuşmanın inceliklerine ve etkileme gücüne çok önem vermeliyiz D) Düşüncelerimizi mecazlı yollara sapmadan sade bir şekilde söylemeliyiz perelere E) Konuşurken söylediğimiz şeylerin bizi nerelere götü- receğine dikkat etmeliyiz 8.

olur? A) I ile IV B) I ile V D) III ile IV A) II C) II ile V E) IV ile V 6. (1) Ahmet Refik Altınay'ın orijinal adı "Devr-i Süley- man-ı Kanuni" (Birinci Viyana Kuşatması) olan bu kitabı 1908 yılında tamamlandı. (II) Dönemin sosyal çalkantılarını ele alan bu kitap çok okundu (III) Ki- tap, Birinci Viyana Kuşatması'nın tarihini anlatmayı amaçlıyor. (IV) Osmanlı İmparatorluğu'nun kale ku- şatma teknikleri, ordunun sevk ve idaresi ve yirmi gün devam eden seferin ayrıntıları önemli bir tarihçi olan Altınay'ın kendine has üslubuyla veriliyor. (V) Bilindiği gibi iki kere fethedilmeye çalışılan Viyana, Osmanlı Devleti'nin Avrupa hülyasıdır. (VI) Altinay'ın kitabı, bu hülyanın birincisine yönelik ayrıntılara odaklanıyor. Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi anlatımın akışını bozmaktadır? B) III 66 CHV D) V E) VI 8.

Konfüçyüs, gezileri sırasında birçok elyazması toplamıştır. Bu ara- da da romantik içerikli Shih-ching'i (şiir kitabı) yeniden düzen- lediği söylenmektedir. Onun Shu-ching'i yazdığı; Chu Ci'nin yaz- dığı Li-chi'yi düzenlediği de ileri sürülmektedir. Ancak birçok bil- ginin vardığı sonuca göre -elimizde hiçbir kanıt olmadığı için- Konfüçyüs ne bir yapıt yazmış ne de yayımlamıştır. Birçok kitap okumuş ve bunları el kitabı olarak kullanmış olduğunu kabul edeceğiz. Okuduklarını kendi düşünceleriyle birleştirerek orta- ya yeni bir düşünce bileşimi koymuştur. Bilgiyi, yalnızca bilgili ol- mak için edinmemiş, bunu ahlak ve devlet sorunlarıyla ilgili ça- lışmalarında ve öğretiminde odak noktası yapmıştır. Bununla, acı içinde olan dünyayı mutluluk ve gönence kavuşturmak için bir yol bulmaya çalışmıştır. Bu parçadan Konfüçyüs ile ilgili kesin olarak çıkarılabilecek yar- gı aşağıdakilerden hangisidir? A) Duygusal ağırlığı olan bir şiir kitabı kaleme almıştır. B) Acı dolu dünyayı dizelerle sağaltmaya çabalamıştır. C) Kendisinin olmayan bir eser üzerinde düzenlemeler yapmıştır. D) Okuduğu bazı eserleri başucu kitabı olarak değerlendirmiştir. E) Kendisine ait en az bir özgün eseri olduğu bilinmektedir.