Anlatım Biçimleri Soruları

TEST 08 5.3. Paragrafin Yapısı 1.-2.-3. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. (1) Oktay Sinanoğlu tam bir Türkçe âşığıydı. Türkçenin bilim üretmeye çok yatkın olduğunu düşünüyordu. (11) Sinanoğlu gibi bir matematik dehasının sadece milli- yetçi reflekslerle Türkçeye sarıldığını iddia etmek, onun dünya çapında kabul gören bilim adamlığını ve nesnelli- ğini küçümsemek olur. (III) Belli ki Sinanoğlu'nun deha- si Türkçede bir farklılık sezmiş ve bunu, bilmeden ana dilini yozlaştırmakta olan gençliğe duyurmak için çaba- lamıştı. (IV) Yazdığı pek çok eserde, katıldığı sayısız konferansta, TV programında ve söyleşide Türkçenin değerini anlatmak için çırpınan bir bilim adamı görünür. (V) Sinanoğlu en uç düşünceleri bile rahatça dile getir- mekten çekinmeyen, fikri hür bir idealistti. (VI) Geride bıraktığı eserler onu bize hiç unutturmayacaktır. 1. Bu parça iki paragrafa bölünmek istense ikinci parag- raf numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar? A) II B) III C) IV D) V E) VI Ya da ya

(1) Bilim insanları, uzay ve çevre gibi alanlarda kullanılabilecek küçük robotlar üzerine çalışmalarını sürdürüyor. (II) Doğadan ilham alınarak üretilen bu robotlar arasında su üzerinde yürü- yebilen robotlardan uçan böcek robotlara kadar pek çok ilginç çalışma sayılabilir. () Bilim insanları, Dünya Teknoloji Festiva- li'nde sağlık alanında kullanılabilecek yeni küçük robotları tanıttı. (IV) Küçük olmanın getirdiği büyük avantajlara sahip olan bu marifetli robotlar, yumuşak bir kapsül şeklinde ve vücuda ağız yoluyla alınıyor. (V) Vücuda ilaç taşımada kullanılabilecek bu küçük robotlar endoskopi bile yapabiliyor. (VI) Bunların yanı sıra içlerine yerleştirilmiş özel bıçaklar sayesinde vücudun istenen yerinden kesit alabiliyor. 3. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar? D) V A) IL CHTV E) VI 4. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağı- dakilerden hangisi söylenemez? A) I. cümlede bilimsel çalışmanın içeriğinden söz edilmiştir. B) II. cümlede ilginç çalışmaların kaynağı açıklanmıştır. C) IV. cümlede sağlıkta kullanılan küçük robotların vücuttaki işlevi anlatılmıştır. V. cümlede robotların ilaç taşımacılığına katkısına yer ve- rilmiştir. E) VI. cümlede robotların vücutta cerrahi müdahale yapabile- ceğine değinilmiştir.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, iki nokta (:) yerinde kullanılmıştır? Nereye gideceğini bilmiyordu: Sığınacak bir kapısı yoktu. B) Dört yanı ormandi: Kuşlar ötüyor, çiçekler kokuyordu. C) Derler ki: Emirler Çeşmesi, Karaca'nın sazına uyup coş- › muştu. D) Karaca, yaşlı adamın yüzüne baktı: Ak saçlı, ak sakallıydı. E) Yeni bir ad verdiler Hasan'a: Karaca AG05

12. Bazı yazarlar, bir yandan yaşamın karmakarışıklığını gö- rerek alaycı bir tutum takınırken bir yandan da hayal güç- lerinin dizginlerini salıvermeyi seçerler. Bu cümlede geçen "hayal güçlerinin dizginlerini saliver- mek" sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden han- gisidir? A) Yapıtın içeriğinin şekillenmesinde gerçek yaşamdan tamamen uzak kalmak B) Ayaklanı yere basmayan bir anlatımda israr etmek C) Eserin oluşumunda düşsel gücü özgürce kullanmak D) Gerçekleri ciddiye almadan hayatın soyut yönlerine ağırlık vermek E) Hayallerin yapıta egemen olması için gayret etmek doğru ve yanlışlarını gör, çözüm videol

20. (1) Tanzimat edebiyatının kurucusu olarak kabul edilen İbrahim Şinasi'nin düşünür, şair, tiyatro yazarı ve ga- zeteci kimliği vardır. (II) 1860'ta Agah Efendi ile birlikte "Tercüman-ı Ahval" gazetesini çıkaran Şinasi, özellikle Fransız kültüründen esinlendiği şiirleriyle de ön plana çıkmıştır. (III)Tanzimat'la başlayan Batılılaşma hare- ketinin öncülerinden biri olarak şiir alanında önemli yeniliklere imza atmış ve yeni muhtevalar belirlemiştir. (IV) Fransız şairlerden yaptığı manzum çevirilere "Ter- cüme-i Manzume" adlı eserinde yer veren sanatçı, eski nazım şekillerini kullanarak şiirlerinde yeni kavramlara yer vermiştir. (V) İbrahim Şinasi, "Sanat toplum içindir." anlayışı doğrultusunda oluşturduğu eserlerinde genel- likle sade bir dil kullanmış ve halka hitap eden bir yol izlemiştir. (VI) Onun dil alanında uyguladığı sadelik, birçok şair ve yazara örnek teşkil etmiş ve topluma yö- nelik oluşturulan eserlerin sayısında ciddi bir artış gö- rülmüştür. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci pa- ragraf numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar? D) V E) VI A) II B) III O IV

IZI ZL 17. (1) Melatonin, özellikle çocuklarda çokça salgılanan ve vücudun gelişimini etkileyen bir hormon olarak biliniyor. (II) Bu hormona, sağlıklı bir uyku için çocuklar daha fazla ihtiyaç duyuyor. (III) Melatonin hormonu yaş ilerledikçe daha az salgılanıyor.(IV) Çocukların daha çok uyuması ve uykuya daha çok ihtiyaç duyması melatonin hormo- nuyla yakından ilgilidir. (V) Çünkü çocuklarda vücut geli- şiminin devam etmesi ve hareketli özelliklerin bulunması melatonin hormonunun daha çok salgılanmasına imkân veriyor. Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi dü- şüncenin akışını bozmaktadır? A) I B) II C) III D) IV E) V

14. Gül üretiminde dünyada önemli bir konuma sahip olan Isparta aslında tam bir lavanta diyarı. Güllerin gölgesinde kaldığından ön plana çıkamayan lavanta tarlaları sosyal medya sayesinde karşımıza çıkıverdi. Böylece güller diyarı olarak bilinen Isparta ilimizle ilgili bilgilerin doğru ancak eksik olduğu ortaya çıktı. Isparta aynı zamanda lavanta tarlalarının kalbine yolculuk edebileceğiniz bir cennet. Yıllar önce Isparta'nın Keçiborlu ilçesine bağlı Kuyucak köyünde kurak, susuz, bir şey ekilmemiş tarlalara boş kalmasın diye ekilen ilk lavanta fideleri bugün 3.000 hektar alana kadar yayılmış durumda. Türkiye'nin toplam lavanta üretiminin %93'ü bu bölgeden sağlanıyor. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Bir adlandırmaya yer verilmiştir. B) Benzetme yapılmıştır. C) Sayısal verilerden yararlanılmıştır D) Tanık göstermeye başvurulmuştur. E) Betimlemeye beğeni duygusu katılmıştır. DENEME-1 16.

(1) Bir sanatçının anılarını kaleme alması başka bir şeydir, roman ve öykü gibi ürünlerde anılardan yararlanması başka bir şeydir. (II) Bunu söylerken "Yazarın anıları yoksa romanı ve öyküsü de olmaz." gerçeğini göz ardı etmiyorum. (III) Yalnız burada bir karışıklık ortaya çıkacağını da belirtmek istiyorum. (IV) Hadi yazar yapıtın üstüne "Bunlar benim anılarım." diye yazdı ve okur da ona göre okudu anıları. (V) Anılardan yararlanarak bir eser ortaya koyduğunda bunu eleştirmenler anlasa bile okur nasıl anlayacak? (VI) Roman ve öykülerinin odağına anılarını oturtan yazarların çokça eleştirilmesi bundan değil mi? Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinden sonra "Böyle olduğunda yazarın anılarıyla romanını nasıl ayırt edeceğiz?" cümlesi getirilirse parçanın anlam bütünlüğü bozulmaz? A) I B) II C) III D) IV E) V 127

EE ÖĞRETEN SORU 6. Kıyıdayız. Deniz sanki uzaklarda bir yerde. Oysa ayakla- rımızın altında, dipten dipten sahile vuruyor. Åleriye, karşı kıyıya doğru bakarsan sakin görünüyor. Sahilin betonu- nun altındaki boşlukta alabora oluyor dalgalar. Sanki çat- laklardan çıkıverecek bir an için. Koca betonu aliverecek içine. Kıyıya yakın geçen gemiler biraz uzaklaştıklarında geride bıraktıkları dalgalar kıyıyı dövmeye başlıyor. Gemi nin ardından, ondan geriye öfkeli dalgalar kalıyor. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır? Bilgilendirme B) Olay içinde yaşatma İzlenim kazandırma D) Kanıları değiştirme #) Bir kavramı ayırıcı özellikleriyle tanıtma

11. İnsan eğitiminde veya biçimlendirmede güzel sa- natların çok önemli bir yeri vardır. Güzel sanatlar, sadece ferdin heyecanlarını inceltmeye, duyguları- ni yüceltmeye yaramakla kalmaz, cemiyetlerin de birlik ve bütünlük içinde gelişmesine ve orijinal bir millî zevk etrafında toplanmasına vesile olur. İşte bu sebepledir ki her milletin hayatında güzel sanatlar eğitimi çok önemli bir yer tutar. Bunun için devlet bütçesinden büyük tahsisat yapılır. Ülkelerin milli eğitimi planlanırken pedagoglar, ilim kadar, ahlak kadar estetiğin de programlarda yer almasını ister- ler. Eğitim psikologları, güzel sanatların ferdin ken- dini ifade etmede oynadığı rolü belirtirlerken eğitim sosyologları, cemiyetin yoğrulmasında güzel sanat- ların veya estetiğin önemini ortaya koymaya çalı- şırlar. İnsan eğitimi başlı başına bir sanattır. Onun herhangi bir sanat dalında eğitimi ise, "Sanat içinde sanattır." diye düşünüyoruz. Bu bakımdan insanın, sanat dallarından birinde eğitilmesi çok hassas, cid- di ve önemli bir hadisedir. Bu parçada sanatla ilgili aşağıdakilerden hangi- si üzerinde durulmuştur? A) Sanatsal eğitimin özellikleri B) Eğitimcilerin sanata bakışı C) Sanatçıların yetişmesinde koşullar D) Sanatın insan eğitimindeki önemi E) Milli eğitimin etkileri olmaz ve zorla öğretilmez. öğrenilir. Sa-

3. Hak'tan gelen şerbeti içdük elhamdülillah Şol kudret denizini geçtik elhamdülillah Şol karşıya dağları mişeleri bağları Sağlık safalıgla aştık elhamdülillah Bu dizelerden hareketle Yunus Emre ile ilgili, I. Divan şiiri nazım biçimlerinden etkilenmiştir. II. Dinî-tasavvufi şiirler yazmıştır. III. Hümanist bir şairdir. yargılarından hangileri söylenebilir? A) Yalnız I B) Yalnız III D) I ve III C) I ve II E) I, II ve III

De- The- şkisi atlar, T.ya- e yer rinde hatta k bu- teklif in sa- endil aplan sidir? E) 5. Aşağıda verilen parçalanın hangisinde ötekilerden fark- ti bir anlatım tekniği kullanılmıştır? A) Irfan Sara'ya bakarak, - Sara götürdü. - Nereye gittiniz? - Bahçeye gittik, Harbiye'ye gittik, Maçka'ya gittik. Biraz sonra İrfan babasina: -Orhan'in tıramvayı bozuldu, dedi. B) - Hiç değil... Neye şaşkına döneyim? Ben başka şey düşünüyorum. ... Bu oyunu elbette birisi bana oynadı! - Hangi oyunu? Bu oyunu ... Saide bu mektubu yazamaz. Neden yazamıyormuş? C) Ertesi sabah Behin, Müeyyet'in odasına girdi: - Baksana yavrum, dedi, bu senin makinistin beni al- maz mı? Müeyyet gözlerini açıp: - Sahi mi söylüyorsun? diye sordu. D) Kumandan telefonu kapadı. Gevenli'den sordu: - Burada, dedi, muhacir mallarından yok mudur? Gevenli: Vardı ya, sattılar, dedi. Kalmadı. E) Bir ses duydum sanki: - Insan, hayal ettiği müddetçe yaşar. Sonra dönüp içime baktırn. Bu içimde yer tutmuş Yahya Kemal'in sesiydi. O ses, ruhumu hayal alemlerine götürüyordu.

e y- a- e- a- in ini va- iz- de 4. Beşinci şubeden Hayri geldi; otuz, otuz beş yaşlarında, bekâr, üstü başı düzgün, biraz saí, gayet terbiyeli bir me- mur; elinde imza edilecek evrak, göğsünü ilikleyip müste- şarın kapısına yaklaştı. - Beyefendinin yanında kim var? diye, hademeden sordu. Hademe dışarıda imiş, yeni gelmiş, o da arkadaşına sesien- di: - Kim var Hasan? Ben bilmem; ben görmedim, Ali'ye sor... Ali de ortada yok! İçeride kim olduğu anlaşılamadı. Hayri Efendi bir lahza tereddüt etti sonra kapıya büsbütün yak- laşıp iki üç, işitilmez darbecik vurdu ve cevap beklemeye- rek dikkatle, yavaşça tokmağı çevirdi. Bu parça ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy- lenemez? A) Betimleyici anlatima başvurulmuştur. B) Diyaloglara yer verilmiştir. C) Bir durum hikâyesinden alınmıştır. D) Öykülerne tekniği kullanılmıştır. E) Sade ve anlaşılır bir dil kullanılmıştır.

5. Dağlık yamaçlar, kıyıdan başlayarak beş yüz ile altı yüz metre yüksekliğe kadar olan kısımlarda bütün mevsimler- de yeşil kalan, sert ve parlak yapraklı bitkilerden meydana gelmiş Akdeniz makisi ile kaplıdır. Bu kısımlar çok tenha- dır, şurada burada bazı köylere rastlanır. Bu köylerin halkı kısmen küçükbaş hayvan sürülerinin geliri ile kısmen de dağınık tarlalarda yaptıkları çeşitli tarım ile geçinirler. Fakat eski zamanlarda bu dağlık alan, şimdikinden canlıymış. Kı- yıda birçok küçük koy, ticaret ve korsanlıkla geçinen gemi- cilere sığınak yeri hizmeti görüyormuş. Bu parçada aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır? A) Birinci kişili anlatım Tartışma B) Öyküleme D) Betimleme GELISTI Tanımlama

2. Bir milletin edebiyatı, millî ruhu ve millî hayatı gös- termek için en samimi bir ayna sayılabilir. “Bir mil- let, hayatı nasıl görüyor? Nasıl düşünüyor? Nasıl hissediyor?" Biz, bunu en doğru ve en canlı olarak o milletin düşünce ve kalem ürünlerinde bulabiliriz. Bu parçada vurgulanan düşünce aşağıdakiler- den hangisidir? A) Herhangi bir millet hakkında bilgi sahibi olmak için edebi ürünlerine bakmamız yeterlidir. B) Edebiyat, insanların toplum içindeki dengelerini sağlamaktadır. C) Düşünce yazısı yazan edebiyatçıların eserleri- nin insanları yönlendirdiği görülmektedir. D) Toplumdaki insanların ruh haline bakarak onla- edebiyatları hakkında bilgi sahibi oluruz. E) Milletlerin hayata bakış açıları o ülkede satılan kitap oranlarıyla alakalıdır. 80

RI 1 ¹5x40 A 17. Yaşar Kemal dendiğinde akla özgün bir roman dili gelir. Okurunu hemen saran, güçlü, çarpıcı bir dildir bu, gürül gürül akan bir Türkçedir Yaşar Kemal. Esas olarak halkın konuştuğu dile, sözlü halk edebiyatına dayanan Yaşar Kemal, bu yerel malzemeyi sanat yapıtının özgün diline dönüştürürken "çimgışmak", "döngele", "cikilti" gibi birçok yerel sözcüğü ortak dile taşır. Okur, onun Karacaoğlanlığına kapılır, Yazdıklarını; kullandığı sözcüklerin, deyimlerin, ata- sözlerinin üzerinde durmadan okur. A) Betimleme C) Örnekleme Deneme - 1 Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi var- dır? E) Öyküleme B) Tanık gösterme D) Karşılaştırma