Anlatım Biçimleri Soruları

2. 5 1. A) II 5'li Motivasyon Denemeleri • Bu testte Türkçe alanına ait 40 adet soru vardır. (1) Şehirlerin tarihi ile ilgili kitapları okumayı çok seve- rim. (II) Şehirlerin tarihi hep ilgimi çekmiştir. (III) Ge- çen gün görünümleri ile insanları kendilerine hayran bırakan şehirlerle ilgili bir kitap daha okudum. (IV) Ya- zar şehirlerin doğal güzelliklerini, tarihi eserlerini ay- rıntılı olarak anlatıyor. (V) Şehirleri âdeta gözümüzde canlandırıyor. (VI) Sonlara doğru şehirlerin nasıl gü- nümüze kadar bu görünümü koruyarak geldiğini an- latırken şöyle diyor: "Onların arkasında çok zengin bir kültür birikimi, gerçek hayat hikâyeleri ve gerçek kah- ramanlar var. İşte bunlar, bu şehirlerin ayakta kalma- sını sağlıyor." Bu parçanın VI. cümlesinde geçen "onların arka- sında" sözü ile anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Aklımızdan geçen gizli düşünceler B) Kitapta bahsi geçen şehirlerin bize asıl düşündür- mesi gereken anlamlar C) Kitabın arka kapağındaki yazıların içerdiği ma- nalar D) Hayatımızdaki tesadüflerin bize düşündürdükleri E) Yaşamdaki maddi ve manevi değerlerimizin bü- tünü (1) Türkiye, dünya kiraz üretiminde önemli bir yere sahiptir. (II) Yıllara ve iklim şartlarına göre değişmek- le beraber üretim miktarı bakımından 2 veya 3. sıra- da yer almaktadır. (III) Üretim miktarı 250.000 ton ol- makla beraber ihracat miktarı, üretimin ancak %10-15'i kadarıdır. (IV) İhracat miktarının azlığı; çeşit karma- şası, bahçelerin dağınıklığı ve düzensizliği, yetiştirme tekniklerinin yetersizliği ve ürünün standart olmayışı gibi faktörlere bağlanabilir. (V) Ülkemizde 35 farklı ki- raz türü vardır. (VI) Bunlardan meyve sapı uzun ki- razlar, hasatta kolaylık sağladığından yetiştiriciler ve ihracatçılar açısından arzu edilen bir özelliktir. (VII) Çeşitlere ait meyve sapı uzunluklarına baktığımızda ilk sırayı Dereçine Napolyonu alırken Merton Bigar- reau çeşidi ise son sırada kalmıştır. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci pa- ragraf numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar? C) IV D) V E) VI B) III tonguç kampüs- 3. Ne salt toplumcudur Yaşar Kemal ne gerçekçi ne de bunların dışında bir kavrama sığdırılabilir. Bu yüzden Ince Memed romanı aslında İnce Memed'in baş kal- dırma mecburiyetini anlatırken Abdi Ağa ile İnce Me- med'in romanlar boyunca süren ruh çatışması için- de okunduğunda anlamını bulur. Öte yandan Çu- kurova'ya bakıp bütün ülkenin ve toplumun yaşadı- ğı değişimi anlatırken toplumcu edebiyatı eski kötü alışkanlıklarından da arındıran yenilikçi bir tutum için- dedir Yaşar Kemal. Üstelik anlattığı değişimin ger- çekliğini yaşananlardan çıkarırken tanımlaması ko- lay olmayan bir büyüye de ulaşır. Bu parçadan hareketle Yaşar Kemal ile ilgili ola- rak aşağıda verilenlerden hangisi çıkarılamaz? A) Eserlerinde mekân olarak Çukurova dışına çıktığı B) Romanlarının psikolojik ögeler barındırdığı C) İnce Mehmed romanının bir seri olduğu D) Çukurova Üzerinden aslında toplumdaki değişimi ele aldığı E) Sanatçıyı bir kalıba sokmanın zor olduğu 4. Benim şiirim hep yaşamdan beslenir, hep yaşamın ritmi üzerine kuruludur. Zamanın bir anında yaşam- sal ritim yükselirse şiirimde frekans yüksekliği oluşur, ritim düşerse bu kez de uçurumun diplerini yazarım. Sözünü ettiğim bu başkalaşma tematik, müzik, den- ge olarak başkalaşma demektir. Bu parça aşağıdaki sorulardan hangisine verilmiş bir cevap olabilir? A) Şiirinizle yaşantınız arasında nasıl bir ilişki var? B) Sizin zaman anlayışınızın oluşmasında hangi şa- irlerin etkisi vardır? C) Şiirinizde en çok hangi temalara yer verirsiniz? D) Şiirinizin oluşmasında "müzik ve tema" kavramla- rının etkisi nedir? E) Zamanın hangi dilimi şiirinizde daha çok ön pla- na çıkmaktadır?

1. Şiirde sözcüklerin görsel ve fonetik değerlerini önemseyen şair, sembolist ve parnasyenlerin aksine, Sakarya Türküsü'nde sözcüklerin temel anlamlarındaki görsel ve fo- netik değerlerini öne çıkarmıştır. Şiirin iç nefesini ve dış ka- libini ahenk potasında eriterek şiirsel söylemine etkileyici bir güç katmıştır. Bu parçadaki altı çizili sözle anlatılmak istenen aşağı- dakilerden hangisidir? A) Şiirin konusunda özgün olmak B) Şiirin içerik ve biçimini kaynaştırmak C) Şiirde biçimsel kaygıyı ortadan kaldırmak D) Şiirdeki ahenk ögesini ikinci plâna atmak E) Şiirde biçim ve içeriğin farklı olduğunu öne sürmek

24 Memleket hikâyelerinde köyün ve köylünün sorun- larının geniş olarak ele alındığı söylenemez. Yaza- rin güçlü gözlemciliğine ve anlatımdaki başarısına karşılık, gerek tipler, gerekse üzerinde durulan sorunlar derinlikten uzaktır. Olaylar, yazarın gö- zünden anlatıldığı için birkaç öykü dışında yerel dil özellikleri görülmez. Ancak "Memleket Hikâyeleri", öykü kişilerinin şahsında kasaba ve köy insanının iç dünyası ile ilgili ipuçları verir. Bu yönü bile kitabın, yazınımızda belli bir yer edinmesi, ilgiyle okunması için yeterlidir. Bu parçada bahsedilen eser ile ilgili, 1. Anlatımdaki başarı konunun ele alınışında gö- rülmez. 2. II. Eserin genelinde yerel söyleyişlere pek yer ve- rilmez. III. Okuyucu üzerinde etki bırakacak güçte değil- dir. İfadelerinden hangileri söylenebilir? A Yalnız I B) Yalnız II D). ve II. C) Yalnız III. E), H. ve III. S E

umda Kitap uma- birlik- oktur una i ve bi- dir. de- k- ģi a 11. Ben bir şairim. Şafağa doğru her yöne yansıyan bir şair... Herkes derin uykuları yudumlarken ben, amatör tutanlar, denize açılanlar ve mahalle bekçileridir ortak- bir balıkçının oltasındaki balığım. Kör saatlerde nöbet larım. Bütün uykusuzların üzerine çisil çisil yağan bir nisan yağmuru kokusudur, zihnimdeki toprak. Gecenin derinliğine boy vere vere bir arı kovanının vızıltısına Aşağıdakilerden hangisi bu sözleri söyleyen bir s kelime ararım. şa- iri ifade eder? A) Yaşamın derinliğini ve karmaşasını uygun lemle ifade eder. bir söy- B) Dünyadaki çözümsüzlüklere işaret ederek bunu ön plana çıkarır. Çevresi ve kendi hayal dünyası arasında uzlaştırıcı bir söylem bulur. D) Yaşamın çelişkilerini ortaya koyucu ve çözümleyici bir üslup sergiler. Dünyadaki haksızlıklara karşı duyduğu sorumlulu- ğu şiir diliyle yansıtır.

8. Bütün güzel kadınlar zannettiler ki Aşk üstüne yazdığım her şiir Kendileri için yazılmıştır Bense daima üzüntüsünü çektim Onları iş olsun diye yazdığımı bilmenin (Orhan VELİ) Bu şiirde geçen "iş olsun diye" sözünün anlamını içeren bir söz, aşağıdakilerden hangisinde kullanılmıştır? A) Bu kadar albenili bir söyleyişi herkes yakalayamaz. B) Size kendimi tanıtmak için bu mektubu yazdım. C) Bazı zamanlar, sokaklarda öylesine gezerdim. D) Ben, şairliği meslek edindiğim için kelimeleri severim. E) Bir güzellik ancak ona hakkını veren varsa anlamlıdır. eve D Arasında kaldım. 9. "Bakmak" sözcüğünün verilen anlamıyla kullanımı a ğıdakilerde 11. (1) an se So bas kaz dev

nia- sinin kten yük ile ve tirir. şiyle hatır pla- S mis- bir- ma- ati- bir uk lir. 50 örneklerinden. 8. "Finger Reader", giyilebilir teknolojilerin son İşaret parmağına takılan ve kamerası olan yüzük, metni kişiye sesli şekilde okuyor. Görme engellilerin hayatını ko- laylaştıracak cihazdan, dil öğrenenler, turistler ve öğrenme güçlüğü çekenler de faydalanacak. Bu yüzükle görme en- gelli kişi, bir kartviziti, restorandaki menüyü veya herhangi bir metni okumak istediğinde yazılı olan yüzeye dokunuyor ve cihaz, metni sesli olarak okuyor. Şu anda araştırma pro- totipi olan aletin yakın tarihte seri üretimine geçilecek. Bu parçada hakkında bilgi verilen "Finger Reader" adlı cihazla ilgili, I. Ne şekilde kullanıldığı belirtilmiştir. Kullanımının yaygınlaştığı bildirilmiştir. X III. Kullanıcılarının görme engellilerle sınırlı olduğuna değinilmiştir. X IV. Hedef kitlesinin yaşamını kolaylaştıracağı vurgulan- miştir. V. Cihazın görüntüleme ve seslendirme özelliklerinin bulunduğu saptanmıştır. X yargılarından hangileri yanlıştır? A) I. ve II. B) II. ve III. D) III. ve IV. C) II. ve IV. E) III. ve V 10. 2008 Hüsn Kati diye Çün rab ka ni ir

RKCE / 01 4. OL00-$$, 050DS01.1 Yepyeni bir Türk romanı oluşturma yolunda olduğunu iddia eden yazar, birçok Batılı yazarın bol bol aşındır- dığı, fazlasıyla çiğnenmiş yolu kendisi de izleyerek bir yandan Türk romanını yenilerken bir yandan da yakın tarihimizi yeniden yorumlama savını sürdürüyor. Bu cümledeki "bol bol aşındırılmış, fazlasıyla çiğnen- miş yol" sözleriyle anlatılmak istenen aşağıdakiler- den hangisidir? A) Yazmada defalarca uygulanmış yöntem B) Batılı yazarlara özenerek gelinen nokta C) Tercüme ve alıntı yoluyla oluşturulmuş eserler D) Herkesin bildiği, tanıdığı konularda verilen ürünler E) Yazarların kendine özgü üslupları

8 Kapakta yazar adı mı üstte ve büyük olur, kitap adı mı? Şiir, öykü, roman, tiyatro oyunu, deneme, eleştiri gibi yaratıcı yazı türlerinde asıl olan yazar olduğu için, ben her zaman yazarın adını üstte ve daha büyük, kitap adını onun altında kullanmayı öneririm. Yazınsal yapıtın öteki bütün yazı türlerinin üstünde oluşu nedeniyle yaratıcısına verilen özel değeri göstermesi için. Öteki bütün alanlarda; tarih, siyaset, bilim vb. kitaplarda da tersi olmalı. Orada kitabın içeriği önceliklidir çünkü. Bu parçaya göre kitap kapağında yazar ve yapıt adlarının yerlerinin belirlenmesinde öne çıkan ölçüt aşağıdakilerden hangisidir? A) Yapıtın biçem özelliği C) Yapıtın türü E) Kitabın boyutlar B) Kitabın görüntüsü D) Yazarın ünü

23. Çünkü dost, insanın yarısıdır, aynı yüreği besleyen iki atardamara benzer; bölüştüğünüz hâlde eksiltmeyendir, ruhunuzun simetrisidir. Bir kış gecesinin gri alacası üs- tüne pembe kızartılar düşerken elektrik direklerinin di- bindeki aydınlıkta dostunuzla yol almak, karın omuzlara, saçlara kümelenmişini sarsmadan sessiz, ağır adımlarla konuşmadan yürümek hazzını yaşatandır size dost. --== Bu parçanın başına düşüncenin akışına göre aşağı- dakilerden hangisi getirilmelidir? A) Şehrin homurtularının sustuğu, sokaklardan kargaşa- nın çekildiği anda kimseniz yoksa içinize kapanırsınız. B) Karın yağmaya başladığı bir gece, sizi uyandırıp dışa- ri çağıracak bir dostunuz yoksa üzülmelisiniz buna. C) Kar yağarken adımlar yavaş atılmalı, zemin örselen- memeli, arkanızda bırakmalı izleriniz derdi tasayı. DDostsuz bir insan, soğuk bir kış gecesinde kimsesizli- ğini yorganına sarılarak unutmaya çalışan gibidir. E) Dostu olmamak, fakirliktir insana; ara ara kendini his- setiren ama acı veren bir fakirlik. la na ri fi r

6 9. Bu metinde edebiyatın hangi alanla ilişkisi vurgulanmak istenmiştir? A) Tasavvuf B) Edebî sanat C) Halk efsaneleri D) Düşünce akımları E) Teknolojik gelişmeler I. Belki bir insan hayatı, zaman fırınında ateşe attığımız bir kâğıt kadar çabuk yanıyor. Belki hayat, hakikaten bazı düşünürlerin dediği gibi bir oyundur. Küçük, ümitsiz savunmalardır hatta bir rüyadır belki. II. Bana öyle geliyor ki insanoğlu, ezelden başlayıp öngöremediği ya da anlayamadığı bir geleceğe uzayan korkunç bir kör dövüşü- ne dalmış. Karşılaştığı bir engeli yenmiş, biri hariç. İnsan sadece kendini yenemiyor. 1. E Bu metinlerde yazarların "insan" "hayat"la ilgili görüşleri bilim dallarından hangisiyle ilişkilidir? A) Tarih C) Psikoloji 2. E E) Coğrafya 3. E B) Sosyoloji D) Felsefe 4. A 5. E ve 6. A 7. D final yayınları 8.

5. Aşağıdaki parçalardan hangisinin anlatım biçimi ayraç içindeki ile uyuşmamaktadır? A) Türk halk edebiyatının bir 20. yüzyıldan öncesi bir de içinde yaşadığımız dönemi var. 20. yüzyıl öncesine ait metinlerin binde biri cönklere ve mecmualara yansımış- tır. Yaşayan halk edebiyatının Süleyman Kazmaz'ın yaptığı gibi il il, ilçe ilçe taramasında emek verenler de az değil Anadolu'da. (Açıklayıcı anlatım) Seneler var ki kuşlar gelmiyor. Daha doğrusu ben göre- miyorum. Güzün güzel günlerini pencereden görür gör- mez Konstantin Efendi'nin bulunabileceği sırtları hesap- layarak yollara çıkıyorum. Bir kuş cıvıltısı duysam kanım donuyor, yüreğim atmıyor. (Düşsel anlatım) C) Başımıza bir kez gelen şey büyük bir dert sayılmaz. Bir anda olup biten bir şey için bu kadar zaman korku çek- mek akıl kârı mıdır? Ölüm, uzun ömür ile kısa ömür ara- sındaki farkı kaldırır çünkü yaşamayanlar için zamanın uzunu kısası yoktur. (Tartışmacı anlatım) 7. D) İstanbul'un en eski sokaklarından biri burası. Evler sırt sırta, bir dayanışma içinde gelmişler bugüne dek. Me- nekşeler, balkondan balkona konuşuyor, ahşap evlerde- ki ayak seslerinden ev halkının ne yaptıklarını anlamaya çalışıyorlar. Açık pencerelerden mahalleye dolan yemek kokusunu rüzgâr alıp götürüyor, yerini karanfil kokuları alıyor. (Betimleyici anlatım) E) Kinetik enerji bir cismin ya da sistemin hareketinden dolayı sahip olduğu enerjidir. Kütle ve hız ile ilişkilidir. Birimi işin ve enerjinin birimiyle aynıdır. Kinetik enerjinin formülünü (yani matematiksel modelini) istersek deney- le bulabiliriz. Dikkatli bir biçimde kütle, hız ve yapılan iş ölçülürse kinetik enerjinin hızın karesiyle doğru orantılı olduğu görülür. (Öğretici anlatım). Düşü türü ladi sam ka be Fr iy y

3. Ahırın avlusunda oynarken aşağıda, gümüş söğütler altında görünmeyen derenin hazin şırıltısını işitirdik. Evimiz üç çitin büyük kestane ağaçları arkasında kaybolmuş gibiydi. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Öyküleyici anlatımla oluşturulmuştur. B) Betimlemeye yer verilmiştir. C) Görme işitme duyularına ait ayrıntılara yer verilmiştir. D) Birinci kişili anlatım söz konusudur. E) Bir söz benzetme amacı güdülmeden başka bir söz yeri- ne kullanılmıştır.

6. (1) Dünya bor rezervlerinin yüzde altmıştan fazlası bizim topraklarımızda. (II) Bor elementinin nerelerde kullanıldığını yazmayacağım bugün. (III) Çünkü bana ayrılan bölüm buna yetmez. (IV) Onun yerine "Bor nerede kullanılmaz?" sorusuna yanıt vermek daha kolay. (V) Bor elementinin kullanılmadığı yer hemen hemen yok gibi. (VI) Evinizdeki cam eşyadan tutun, otomobilinizdeki akaryakıta kadar, aklınıza gelebilecek her alanda ana madde ya da katkı maddesi olarak bor kullanılıyor. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi, anlamca kendisinden önceki cümleye yakın olduğu için, parçadan çıkarılırsa parçanın anlamında büyük bir değişme olmaz? AYII. B) III. C) IV. D) V. E VI.

e IV 1- m 1) k Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden anlamlı bir tün oluşturulmak istense hangisi sondan ikinci olur? B) II C) III D) IV E) V E Uğultusu dinmek bilmeyen rüzgârların estiği bir gün. Ha- va oldukça soğuk. Rüzgârlar; ağaçların yapraklarını ve kuş- ların kanatlarını savuruyor. Ortalığa gece karanlığı hâkim. Sessizliği bölen rüzgâr dışında bir ses yok. Kimsecikler kal- mamış ortalıkta. Balkonlarda çamaşırlar donmuş, ara- baların üstleri sanki buzla kaplanmış. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangi- si getirilirse parçada başvurulan anlatım biçimi öteki- lerden farklı olur? A) Yataktan aceleyle kalkıp, üstüme bir şeyler alıp dışarı çıktım B) Sokaktan vizir vizir geçen arabaların sesiyle irkilip doğ- ruldum C) Evden dışarıya adımımı atar atmaz bir gürültü ortalığı kasıp kavurdu D) Sobanın yanmadığı odada boş bir çay bardağı, bir de sürahi vardı E) Balkona çıkınca gecenin ıssızlığının her şeye hâkim ol- duğunu fark ettim C m

5. (1) Handan İnci'nin ekim ayında çıkan kitabı Orpheus'un Şarkısı, Tanpınar'ın dört romanında aşk ve kadın temsille- rini inceliyor. (II) İnci, romanlar arası zamansal düzlem ve hikâye devamlılıklarını incelikli okumalarla ortaya koyuyor; dört romanın dört kadın karakterini benzerlikler, aynılıklar ve devamlılıklarla pekiştirerek ilişkilendiriyor. (III) Sözü edi- len dört Tanpınar romanı, sırası ile Mahur Beste, Sahnenin Dışındakiler, Huzur ve Ay'daki Kadın'dır. (IV) Romanların basım yılları yerine ilişkili karakterler ve geçen dönemsel zeminler üzerinde yeniden bir tasnif yapıyor İnci. (V) Kita- bında karakterlerin ilişki tablolarını çiziyor ve elde ele ge- çerek bir diğer kitaba taşınan nesnelerin izini takip ediyor. (VI) Romanlar arası bağlantıları kurarak Tanpınar'ın kurma- yı hedeflediği dünyanın Prowst'vari bir bütünlük olduğunu söylüyor İnci. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangilerinde de- ğerlendirme yapılmıştır? A) I ve III ÇE D) II ve VI B) II ve III E) V ve VI C) II ve IV 41

TYT-AYT PARAGRAF SORU BANKASI 10. Bir dilin kelimeleri, o dili konuşan insanların düşleri, hatıra- ları ve özlemleri değil midir? Böyle olduğu içindir ki konu- şurken kelimelerimizi dikkatle seçmeye çalışırız. Bakmayın kağıt üzerinde kara kara dizildiklerine; onlar seslerden, seslerin işaretleri olan harflerden bir araya gelmiş küçük canlılardır. Seslerin, harflerin yan yana gelerek kelimeleri S oluşturması sonra o kelimelerin insan denen varlığın bütün ruhunu aydınlativeren sihirli anlamlara, cümlelere dönüşüp A duyguları, dilekleri, özlemleri seslendirmesi başlı başına mucizevi bir şey olmalıdır. Onların bizde çağrıştırdıklarıdır aslolan, sadece kulağımıza çalınan sesin tinısı değildir. Kelimelerin esprisi de burada gizlidir. M A Bu parçada vurgulanmak istenen düşünce aşağıdaki- lerden hangisidir? A) kelimeler, seslerin bir araya getirdiği sihirli nağmelerdir. B) Insan için en iyi iletişim aracı dildir. C Kelimeler, dilin yapı taşlarıdır. D Hayattaki mucizelerden biri de kelimelerin oluşumudur. E) Kelimeler, insanların duygu ve düşlerinin şekil almış ifadesidir. N