Anlatım Biçimleri Soruları

6. İngilizce konuşulan dünyada, eleştirmen James Wood'un 50 yıl öncesinin Türkiye'sindeki Ataç'ı hatırlatan bir tarafı var. Wood'un en iyi eleştirmen olup olmadığını belirleyecek ölçütten yoksunuz ama onun değerlendirmeleri en fazla dikkate alınan eleştirmen olduğuna kuşku yok. Önemli bir kitap yayımlandığında en çok onun ne yazacağı merak ediliyor. Barack Obama'nın başkan seçildiği gece yaptığı teşekkür konuşmasından sonra bile gözler Wood'a çevrilmiş, o da New Yorker'da, konuşmanın söz dizimini ve dilini analiz eden bir yazı yayımlamıştı. Bu parçadan hareketle James Wood'la ilgili aşağıdakilerden hangisine kesinlikle ulaşılabilir? A) James Wood, dünyanın en tutarlı yorum yapan eleştirmenleri arasında gösterilmektedir. B) James Wood, Nurullah Ataç kalitesinde eleştiriler yazmıştır. C) James Wood, Barack Obama'nın konuşmalarını hazırlamaktadır. D) James Wood'un kaleme aldığı kitaplar eleştiri türünün en ünlü yapıtları arasında gösterilir. E) James Wood, yorumları en çok merak edilen eleştirmenlerden biridir.

10. Sürekli göz ucuyla, bana pis pis bakan o sinsi kara gözleri kollamak biraz randımanımı düşürdü. Yine de bana bayıldılar. Hatta ilginin bu kadar üzerimde toplanması adamdan biraz rol çalmama neden oldu. Gerçi bundan şikâyetçi olduğunu sanmıyorum. Öyle pek dikkat çekmeyi seven bir tip değil. Eve ilk girişi- miz çok komikti. Bir tür düğüm olayı yaşandı. Adam, âdeti olduğu üzere yeni gittiği evin tüm ihtiyaçlarını karşılama içgüdüsüyle bin tane paketle gelmişti. Bir eliyle de benim kutumu taşıyordu. Kadın bizi içeri alıp ailesine takdim ettikten sonra aceleyle torbaları almaya çalıştı. Ancak parmakları naylonlara sıkıştı, ikisi bir ara düğüm olup ayrılamadılar. Bu parçanın anlatımında, aşağıdakilerden han- gisi yoktur? A) Öznellik bildiren yargılara yer verilmiştir. B) Gözleme dayalı ayrıntılara başvurulmuştur C) Olayların oluş sırasıyla anlatımına başvurul- muştur. DY Deyimlere yer verilmiştir. E) Örneklerle anlatım zenginleştirilmiştir.

3. 15. yüzyıldan başlayarak Avrupa'da Türk müziğine, tekstiline, halılarına, yaşam tarzına gösterilen ilgi giderek büyümüştür. O yüzyılların en önemli med- yası sahnelenen opera, tiyatro ve bale eserleriydi. Türkler üzerine yaratılan eserler sayesinde her gece tiyatroları dolduran seyirciler, sahnede Türk giyim - kuşamını, Türklerin davranışlarını, yaşayışını, saray yaşamını, entrikalarını canlı bir biçimde görebili- yordu. Mozart'ın ünlü "Saraydan Kız Kaçırma" ve Topkapı Sarayı'nda geçen "Zaide" operaları; yine Mozart'ın Topkapı Sarayı'nda geçen ve kahramanı Kanuni Sultan Süleyman olan "Saray Kıskançlıkları" adlı balesi; Rossini'nin dört operası önemli örnekler- dir. Avrupa başkentlerinde halkın Türk giyim - kuşa- mini ve müziğini tanıması için en güzel fırsatlardan biri de yeni atanan Türk elçisinin görkemli bir alayla mehter müziği eşliğinde kente girişi ya da kralın sa- rayına kabulüydü. Bu görkemli alay, halkın üzerinde kolay kolay silinmeyen izler bırakıyordu. Bu parçada, aşağıdakilerin hangisine değinilme- miştir? A) 15. yüzyılda sahnelenen bazı tiyatro ve opera- larda Türk gelenek ve yaşantısıyla ilgili bilgilere yer verildiğine B) Avrupa'nın, Türk kültür ve yaşam tarzına ilgisi- nin zamanla geliştiğine C) Mehter müziğinin Türk kültür ve yaşamını bütün- lediğine D) Mozart'ın eserlerinde Türklerin yaşamlarını yan- sıttığına E) Türk elçilerinin törenle kente gelişinin halkı etki- lediğine

9. ve 10. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Bazen yağmur toprağa ulaşmadan buharlaşır ve bu durum vir- ga adı verilen yağmur çubukları ile sonuçlank (Yağmurun ze- mine ulaşamamasının nedenlerinden biri de taşıyıcılardır. (II) Ya- ğış oranları ve yağmurun şiddeti de yağmurun toprağa karışıp karışmayacağını belirler. (III) Çok küçük yağmur damlaları mü- kemmel bir küre şeklindedir; damlalar büyüdükçe daha da düz- leşir. (IV) Ortalama büyüklükteki bir yağmur damlası, biraz içbü- key değilse düz bir tabana sahiptir; kenarları ve üst kısmı yuvar- laktır. (V) Bir yağmur damlasının çapı 1 inç civarındaysa yere ulaş- madan parçalanır. 10. Bu parçadaki numaralanmış yerlerden hangisine düşüncenin akışına göre "Rüzgâr, yağmurdan şiddetliyse yağmuru taşır ve yağmur damlaları yere ulaşamaz." cümlesi getirilmelidir? A) I c/ / DIN EXV BII

Nar Ağacı romanı; meselesi, mesajı, kahramanları, ça- tışmaları olan bir roman. Öyle ki neredeyse siyasi bir ro- man olmaya yatkın bir yapısı var. Ama yazar siyasi ro- manların o bildik didaktiklik tuzağına ve kolaycılığına düşmez, ----, Dil ve mekânlar dönem ruhunu yansıtmak- ta en önemli enstrümanlar olarak kullanılırken anlayış ve bakış açısı bu tarihsel dönemi anlatmaya uygun bir bi- çimde yer alır. Ne var ki 530 sayfalık kitap roman olma- nın avantaj ve dezavantajlarını bünyesinde taşıyor. Olay- ların çokluğu, anlatım süresinin uzunluğu, fazlasıyla ma- lumatlar kuşkusuz türün bir gereği olarak yer alıyor. An- cak özellikle öykü dilini kullandığı kimi bölümler (sıkı ör- gü, lirik dil, yoğun anlatım) kitabın en başarılı metinleri. 37. Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre aşağıdakilerin hangisi getirilmelidir? Prf Yayınları A) yer yer roman türünün yazınsal sınırlarını zorlar B) modern anlatım tekniklerine yer vermez betimlemelere dayalı olay anlatımını tercih eder D) roman sanatının estetik gerekliliklerini önceler E) vermek istediği mesajın önemsiz olduğunu hisset-

1.Ünite Etkinlik Edebiyatın toplumla ilişkisi bahsinde, sıkça kullanılan benzetmelerden biri aynadır. Romandan ve gerçeklikten söz açıldığında, çok zaman Stendhal'ın Kırmızı ve Siyah'ında geçen meşhur cümle anılır: "Roman, uzun bir yol boyunca dolaştırılan aynadır." Bilindiği gibi, aynanın biri aydınlık ve diğeri karanlık iki yüzü vardır. Aydınlık olan ön tarafında suretimize bakıp kendimize çeki düzen veririz; arkaya, sağa, sola bakıp yansımaları izleriz. Bir edebiyat eserindeki izdüşümler, yansımalar, yankılar... aynada görülenlere benzer. Bir de arka tarafı vardır aynanın, duvara yaslı duran, kimse- nin dikkat etmediği yüz. Bildiğiniz gibi oranın adı "sır"dır. a. Aşağıdaki tabloda verilen düşünceyi geliştirme yollarının özelliklerini ilgili yerlere yazınız. b. Bu düşünceyi geliştirme yollarına Ayna ve Toplum adlı metinden alınan yukarıdaki parçadan uy- gun örnekler bulunuz. c. Bulduğunuz düşünceyi geliştirme yollarının parçadaki işlevlerini belirleyiniz. Düşünceyi Geliştirme Yolları Tanımlama Karşılaştırma Tanık gösterme Benzetme Özellikler

KAZANIM TESTI 7. Divanu Lugati't-Türk'ten beri Türkçe sözlüklerde örnek- lerine rastlanan argo, ortak dilden beslenen ancak ondan ayrı olarak belirli topluluklara mensup insanların sözcüklere ve sözlere yeni anlamlar yükleyerek oluşturduğu hususi bir dildir. Denebilir ki argo, dilin yaramaz çocuğudur. Argo kullanan kişi herhangi bir sebepten dolayı iletisinin sınırlı bir kesim tarafından anlaşılmasını ister. Argo aslında bir başka türlü söyleme, böylece "söyleyebilme"nin yoludur. Bu yolda kimi zaman ince bir alaya kimi zaman örtmeceye kimi zaman da mecaza rastlamak kaçınılmazdır. Bu parçadan argo ile ilgili aşağıdakilerden hangisi çı- karılamaz? A) Genel dilin etkisinde oluşmuş özel bir dildir. BSöylenmek istenenin gizlenmesi esastır. C) Çok anlamlılık bakımından zengindir. D) Bir tür dil kusuru kabul edili E) bir geçmişe sahiptir. Köklü Köklü İletişim ve Dil 1 9. Bir ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü we joh! w/ Arp Yol Fu B 10.

(1) Hep merak ettiğim kitapları ve o kitapların yazarlarını bu fuarlar sanki benim onları yakından tanımam için bir araya getirir. (II) Ayrıca renk renk kitapların bulunduğu bir mekânda dolaşmak ve onları elime alıp incelemek de ho- şuma gidiyor (III) Fuara gelen diğer kitapseverlerin birbiriy- le etkileşim hâlinde olması da fuarı böyle heyecanla bek- lememin başka bir sebebi. (IV) Daha sayacağım o kadar sebep var ki herhâlde bunları yazmaya kalksam bir kitap olur. (V) Bu parçadaki numaralanmış yerlerden hangisine "Her yıl bahar aylarında şehrimizde açılan kitap fuarını dört göz- le beklerim." sözü getirilse paragrafın anlam akışı bo- zulmaz? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

sinde verir. 2. Edebiyat duygu, düşünce ve hayallerin dil malzemesi vasıtasıyla ifade edildiği yazılı ve sözlü ürünlerin ta- mamını kapsar. Bu kapsamda var olan bilginin, duygu ve düşüncenin ifade ediliş tarzı bir sanattır. Geçmişi ilgilendiren bir sanat eserini oluşturmanın ve değerlen- dirmenin yolu hiç şüphesiz geçmişi iyi bilmekten geçer. Yazarlarının olaylar hakkında üst düzeyde bilgi sahibi olmalarının gerekliliği de buradan doğar. Bu bağlamda söz konusu eserlerin ilgili olduğu, dönem ve ortamların; sosyal, siyasal ve kültürel özellikleriyle bağlantılı olarak incelenmesi gerekir. Bu parça edebiyatın aşağıdaki bilim dallarından hangisiyle ilişkisini gösterir? Tarih B) Coğrafya C) Felsefe E) Psikoloji D) Sosyoloji 364

40. JURASSIC WORLD DENEME-1 Jurassic World Yıkılmış Krallık filminin konusu şöyle: Tema parkı ve lüks tatil yeri olan Jurassic World dinozorlar tarafından yok edi- leli dört yıl olmuştur. Isla Nublar, hayatta kalan dinozorların, ormanlarına sığındığı ve insanlar tarafından terk edilmiş bir yer hâline gelmiştir. Adanın uykuda olan yanardağı hareke- te geçince Owen ve Claire adada kalan dinozorların soyu- nun tükenmesini engellemek için bir kurtarma kampanyası başlatır. Owen, hâlâ ormanın derinliklerinde kaybolan öncü Raptor Blue'yu bulmak ister; Claire ise bu canlılara saygı duyduğunu anlamıştır ve görevini yerine getirmeye karar- lıdır. Adaya vardıkları sırada lavların da harekete geçme- siyle her şey arapsaçına döner, tüm gezegeni ölümcül bir tuzağa doğru sürükleyen olaylar birbiri ardına gelir; bu girift olaylar seyirciye filmin sonunu iple çektirecek niteliktedir. Yönetmen Colin Trevorrow'un yönettiği bir filmin anla- tıldığı bu parçadan sözü edilen film için, I. Birtakım didaktik ögeler içermektedir. Bilim kurgu yönü bulunmaktadır. III. Fantastik nitelikler taşımaktadır. II. IV. Merak ögesini kamçılayacak özelliktedir. ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir? A) , 11 ve 11 III B) II ve III D) II, III ve IV v C) Yalnız III E) III ve IV

B) II C) III D) IV E) V 30. Geçenlerde posta ile bir kitap geldi. Yazarının adını söyleme- yeceğim ama kitabının başına kısacık bir ön söz koymuş, onu olduğu gibi alacağım. Diyor ki: "Ey Okuyucu! Bu eseri bir sa- nat iddiasıyla değil, saf ve samimi bir aşkı terennüm maksa- dıyla kaleme aldım. Bunu bil ve sanatı samimiyetimde ara." Pek tutulurum böyle sözlere. Mademki sanat iddiasıyla yazmı- yormuş, ne diye kitap çıkarıyor, bizim de okumamızı istiyor? Seviyormuş, aşkı da safmış, samimiymiş... Pekâlâ ama bize ne? Bize âşık değil ya bu adam! Yazdıklarını, o tertemiz, özden gelen aşkının söylettiklerini gitsin de sevgilisine okusun; onun hoşuna gider, koltuklarını kabartır. Ortaya ben de bir şey koya- cağım, diyerek yani sanat iddiasıyla yazdığı şeyler varsa bize onları getirsin, okuyalım. Bu parçanın yazarının aşağıdakilerden hangisini söyleme- si beklenemez? A) Bir eserin estetik bir anlayışla yazılmış olması, değerini be- lirleyen unsurların başında gelir. B) Bir yazın türünün okunabilirliğini artıran özellik, onun anla- tim gücünün yüksek oluşudur. C) Güzelliğin verdiği haz, toplumsal değerler hakkında yazılan eserler arşında ortaya çıkmaz. D Bir eserin yazılma amacı, okurda hoşa gitme duygusu uyandırma olmalıdır. E) Bir kişinin sanat yapma endişesi taşımadan yazarlığa kal- kışmasını onaylamıyorum. Toprak Yayıncılık 9 bir z Vakt ayrıl D) Kitap ğını E) Rom eme a 32. Kalkınm leşme, anlamla ekonom geçecek ğişme is araların taya çık arasında yerine l kalkınm kavramı içerecel kalmış E ve dola edilmek Bu parg A) Kav mas B) Yap tanı C) Eko kım D) Moc mal- E) Eko bir s

3. Kendimi sokağa attım. Nasıl olsa işe geç kalmıştım. Bugün de gitmem, dedim. Şakır şakır yağmur... Bizim oradan tramvayı kal- dırdılar. Otobüs geliyor yarım saatte bir. Binmenin imkânı yok. Tıklım tıklım dolu. Dolmuşlar dersen tika basa dolmuş. Arabalar Vizir vizir geçiyor ama hiçbiri durmuyor. Ayakkabı su alır. Yağ- mur kovadan boşanır gibi. Sırılsıklam oldum. Tir tir titriyorum. Bir delikanlı yanıma geldi. - Affedersiniz amca, dedi. Ben saati soracak sandım. - Dünkü maçtan haberiniz var mı, demez mi! Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi doğru de- ğildir? A) İkilemelerden yararlanılmıştır. B) Öyküleyici anlatım kullanılmıştır. C) Devrik cümlelere yer verilmiştir. D) Eksiltili cümle kullanılmıştır. E) Mecazlı söyleyişler vardır.

Şair, geleneğin sürüp giden hazır düşünme kalıplarını parçala- dığı zaman gerçek parıltıyı, yani iyi şiiri elde edebilir. Bu cümleyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Şiir alanında sağlam bir yer edinebilmenin ön şartı, kendini geliştirmektir. B) Bir şair için nitelikli ürünler ortaya koymanın yolu, alışılmışın dışına çıkmaktır. Şiirde sesini duyurmak isteyen bir genç sanatçı, kendinden öncekileri aşmalıdır. D) İyi şair olmanın yolu, başkalarını besleyecek kaynaklar orta- ya koymaktır. E) Şiirde yerleşik olan anlayışları yıkmak, genç sanatçılar için zordur. Cevap: B

1. Söz ve düşünce özgürlüğüne dayanarak olayların bozuk ve çarpık yanlarını belirten eleştiri karikatürü ile olayların karikatürünü birbirinden ayırmak her zaman mümkün olmuyor. Komikleşen olaylarda da çoğu kez dokunulan, bozuk ve çarpık yanlardır. Düşünce kari- katürüne gelince bunu Cemal Nadir "Sanatkârın kendi kültür seviyesi nispetinde belirtmek istediği fikirleri yayan karikatürdür." diye tanımlar. Bu tipin en güzel örneği bence "Hukuku Düvel" adlı karikatürdür. Aslanın ağzında tilki, tilkininkinde kartal, kartalınkinde fare, fareninkinde kertentekele, kertenkeleninkinde kurbağa, kurbağanınkinde örümcek, örümceğinkinde de karasi- nek. İşte size uluslararası hukuk! Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakiler- den hangisi şöylenemez? A) Karşılaştırma yapılmıştır. B) Tanıma yer verilmiştir. Örneklemeye başvurulmuştur. D) Betimleme yapılmıştır. E) Tanık göstermeden faydalanılmıştır. IZINE

5. ---- ama eleştirmenin değerini beğendiği yazara bakarak ölçeriz. Bir bakıma, bana arkadaşını söyle sana kim oldu- ğunu söyleyeyim durumu. Nice eleştirmenin kurduğu şa- tolar seçtiği ve kral ilan ettiği kişilerin tahttan düşmesiy le yıkılıverir. Yazarın başarısızlığı, onu başarılı ilan eden eleştirmenin övgüleriyle kapatılamayacağı gibi eleştirmeni de başarısız ilan ettirir. Çünkü el ele tutuşmak bazen bir- likte düşmekten başka bir sonuç doğurmaz. İşte gerçek eleştirmen, bunun bilincindedir ve bu yüzden işini kılı kırk yararak yapar. Bu parçanın başına dil ve anlam bakımından getirilebi- lecek en uygun cümle, aşağıdakilerden hangisidir? A) Yazarın değerini yazdığı yazılara bakarak belirleriz. B) Eleştirmen, beyaza siyah, siyaha beyaz diyemez. Sanatın değerini bilen toplumlar, eleştirmenin değerini bilir. D) Yazar, yazdıklarının değerini kendisi anlatmaya çalışır- sa komik duruma düşer. 7. Bilm E) Eleştirmenle yazar, el ele verip sanatta yeniliklere yol açmalıdır. yi de ba te (

TYT - Paragraf 20. Bir metre boyunda, balık gibi oval ve tombul bir be- deni var. Yuvarlak başının tam ortasında, dokuz kü- çük tümsekle çevrili, yumruk kadar bir çıkıntı bulu- nuyor. Gözleri, yuvalarında her yöne dönebiliyor. Arı- ninki gibi, petek göz niteliği taşıyor. Bu yüzden gö- rüş alanı çok geniş. Denizlerin ve göğün derinlikle- rini, açık seçik görebiliyor. Onun için uzaklar yakın oluyor. Balığınkini andıran ağzı, kıkırdağımsı dolgun dudaklarla çevrili. Yüzün yerinde, burun yok, ama iki burun deliği var. Boynu belirgin. Balığa benzeyen gövdesinin iki yanında, kanadı da andıran, yüzgeç katmanları var. Bu yüzgeçlerin altında, kıkırdaktan oluşma, kol gibi iki uzantı bulunuyor. Kolların biti- minde, kuş pençesini andıran organlar var. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdaki- lerden hangisi söylenemez? A) Benzetmelere yer verilmiştir. B) İzlenimsel betimleme yapılmıştır. CNesnel ifadelere yer verilmiştir. & Kanıları değiştirme amaçlanmıştır. E) Niteleyici sözcüklerden yararlanılmıştır. 21. YAYINLARI - LİMİT