Anlatım Biçimleri Soruları

4. XY Dünyanın en üstün askerlerinin hangi ulustan olduğu soru- sunu Napolyon, "Sezar komutasında Romalılar, Hannibal komutasında Kartacalılar." diye cevaplar ve ekler: "Eh, be- nim Fransızlar da pek fena değil." Napolyon bu sözleriyle aşağıdakilerden hangisini vur- gulamak istemiştir? önfeden A) Savaşı hangi tarafın kazanacağının önceden bilineme- yeceğini B) Her savaşta bir kazanan bir de kaybeden taraf olacağını (C) Orduların başarısında komutanın rolünün önemli oldu- ğunu D) Savaş konusunda Romalıların Kartacalılar kadar yete- nekli olduğunu E) Ordusu güçlü olmayan komutanın savaşı kazanamaya- cağını 15 TYT DENEME SETİ

G 18. Düşünce özgürlüğü bir bakıma eleştiri özgürlüğü- dür. Eleştirinin olmadığı ortamda, hele hele korku- nun olduğu ortamda neyin güzel, neyin çirkin, ne- yin iyi, neyin kötü olduğu özgürce söylenemediği için sanat da bu gibi yerlerde gelişemez, kişilik ka- zanamaz. Çünkü eleştiri olmayan yerde kişilik de olmaz. Baskıdan, korkudan, kuşkudan doğacak ürünler ise ne sanata, ne sanatçıya, ne de insanlı- ğa onur kazandırır. Bu parçada anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? Y A) Düşünce özgürlüğünün olduğu toplumlarda eleştiri özgürlüğü de gelişir. B) Düşünmenin suç olmadığı toplumlarda mede- niyet her zaman ileriye doğru gider. C) Başarılı bir sanat eseri oluşturmak için eleştir- menlerin de çaba harcaması gerekir. D) Eleştirmen bir sanat yapıtını değerlendirirken her zaman nesnel olmayabilir. E) Eleştirmenin görevi okuyucuya iyiyi, kötüyü; güzeli, çirkini göstermektir.

14. Gideli çok olmadı; masamda kitapları duruyor. Bakıyorum onlara, karıştırıyorum onları. Osmancık, Yağmur Beklerken, Yarın Diye Bir Şey Yoktur, Dönemeçte, İbiş'in Rüyası... İş- te, Tarık Buğra burada, diyorum, yanı başımda. Bir hikâyesinde Murat Haseki'nin "Gün akşamlıdır devletlim; dün doğduk, bugün ölürüz." cümlesini ne çok tekrar edi- yordu! Evet, gün akşamlıydı. Ancak onu hâlâ yaşatan şey neydi? İşte bunu düşündüm ve dedim ki: -- Bu parçada boş bırakılan yere, düşüncenin akışına gö- re, aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Herkes bir gün ölüp bu diyardan gidecek B) Yazarları ölümsüz kılan onların eserleridir C) Yazarlar, içlerindeki insanlık sevgisiyle yaşarlar D) Özgün sanatçılar, üslupları sayesinde çok sevilirler E) Eserin değeri, yazarını insanlara sevdirmesinde gizlidir

1.) Yüz yıl öncesine kadar pek çok bilim insanı, can- sız nesneler ve yaşayan varlıklar arasında net bir çizgi olduğuna inanıyordu. II. Watson ve Crick tarafından 1953'te Nature'da yayımlanan makale, bilim tarihinde bir dönüm noktası olarak kabul edilmişti. x III. Aniden gelen bu şöhret, 128 satırdan ibaret ma- kalenin içerdiği bilginin, hayatın şifresini çözme- sinden kaynaklanıyordu. IV. DNA'nın moleküler yapısının açıklandığı bu ma- kale ile moleküler biyolojinin temelleri atılarak bu görüş derinden sarsıldı. V. Pek fazla tanınmayan bu gençlerin başarısı, bir- A den, dünyanın en ünlü bilim insanları arasına gir- melerini sağladı. Yukarıda numaralanmış cümleler anlamlı bir bü- tün oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baştan üçüncü olur? A) I B) II C) III V D) IV E) V 47 >>

16 2 5 II. (4 Gölgelerin küçüldüğü yerde bir park başlıyor; par- kın bir yönü yamacı kapsayan ormana, öbür yönü tarlalara ulaşıyordu. 3 II. Parkın ortasında taşlardan örülmüş yarı dolu bir havuzun yüzeyine çevresindeki kadın heykelleri yansıyordu. 1 Ormanlarla örtülü tepenin doruğunu, eski çağlar mimarisini bütün özellikleriyle yansıtan büyük bir şato süslüyordu. IV. Havuzun iki tarafından sırta yükselen ve yükseldik- çe küçülen katmerli küçük su birikintilerinde do- ruktan çıkan bir kaynağın suları süzülüyordu. V. Bu dev yapının çevresindeki kocamış ağaçlardan kuytu gölgeler uzanıyordu. Yukarıdaki numaralanmış cümleler anlamlı bir bütün oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baştan üçüncü olur? A) I. B) II. C) III D) IV. E) V. 3-

10. Kapıyı sessizce kapattı ve salona geçti. Havada o âşık ada- min parfümünün kokusu asılıydı. Bir ölünün kokusu. Sehpa- nın üzerindeki paketi aldı ve kâğıdını yırttı. Pencerenin ke- narındaki koltuğa ilişti. Gümüş işlemeli bir çerçevenin içinde hâlâ yaşıyormuşçasına gülümseyen gözlerin sahibine baktı uzun uzun. Resmi göğsüne bastırdı ve kendi kulaklarının bile duyamayacağı kadar kısık bir sesle fısıldadı: "Affet bizi Yasemin! Hepimizi affet!" Bu parçanın anlatım biçimi aşağıdakilerden hangisidir? A) Tanımlama BBetimleme C) Öyküleme D) Açıklama E) Örnekleme

5. Elbette ki... 1939 yılında yazdım ilk şiirimi ve bu şiir Urla Halkevi dergisi Ocak'ta çıktı. 1943 yılında ise "Kızılçul- lu Yolu" adlı şiir kitabım... Bu kitapta evleri, sokakları, iskelesi, balıkçıları, denizi, gökyüzü ile küçük bir kıyı ka- sabasının donmuş zamanlarından çizgiler getirmiştim. Biliyor musunuz doğayı çok severim ben. Doğa kirlen- dikçe âdeta canım yanıyor. Açıklama: Bir soruya karşılık söylenmiş cevap metinleri sorularında ilk cümle hatta ilk kelimeler çok önemlidir. Çünkü ilk kelimeler soru cümlesinin hangi kalıpta so- rulduğuna dair önemli ipuçları verir. Örneğin çünkü ile başlayan bir cevap cümlesi, niçin veya neden gibi se- bep soran bir soru cümlesine karşılık söylenmiştir. Bu açıklamalardan harketle parçanın aşağıdaki so- rulardan hangisine karşılık verilmiş bir cevap cüm- lesi olduğu söylenemez? A) İlk şiirinizi yazdığınız zamanları hatırlıyor musunuz? B) İlk şiirinizin tarihi hatırınızda mı? C) İlk şiirinizi yazdığınız zaman aklınızda mı?___ mi? D) İlk şiirinizi yazdığınız yılı anımsıyor musunuz? lk şiirinizi ne zaman yazdınız, ilk şiir kitabınız ne zaman çıktı?

(1) Bilgisayarın daktilonun tahtını alması yıllar önce- sine rastlar. (II) Daktilonun gürültülü ve yavaş ritmi, bilgisayarın sessizliğine ve hızına karşı koyamadı. (III) Artık her evde bir bilgisayar varken daktilo sade- ce eskicilerde süs olarak yerini koruyor. (IV) Birçok eskicide bulma ihtimaliniz bile çok az. (V) Bilgisayar kullanımı daktilonun saltanatını adeta yerle bir etti. (VI) Bunun en büyük nedeniyse kullanıcıya hız ka- zandırıyor olması. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci pa- ragraf hangi cümleyle başlar? A) II. B) III. C) IV. D) V. E) VI.

1. Fazıl Hüsnü Dağlarca'nın ilk yazısı, yerel bir gazetenin or- taokul öğrencileri arasında düzenlediği öykü yarışmasında birincilik kazanarak bu gazetede yayımlandı. Sanatçının ilk şiiri ise İstanbul dergisinde okuyucuyla tanıştı. Harp Oku- lunda öğrenciyken Varlık dergisinde yayımlamaya başladı- ğı şiirleriyle yazın dünyasında adını duyurdu. Dağlarca, ilk kitabi Havaya Çizilen Dünya'daki şiirleriyle geleneksel Türk şiirinin o günkü döneminin yaygın etkilerinden arınarak şi- irimize yeni bir ses, özgün bir duyuş getirdi. Bu parçada Fazıl Hüsnü Dağlarca ile ilgili aşağıdakiler- den hangisine değinilmemiştir? A Farklı türlerde eser verdiğine B) Edebiyat dünyasına düzyazı ile giriş yaptığına Kendine özgü bir şiir anlayışına sahip olduğuna Edebiyat dünyasında ilk olarak şiirleriyle tanındığına E Şiirlerinde İstanbul ve geleneksellik konularını işlediği- ne

(25 Denizi şöyle tanımlar sözcükler: "Yeryüzünün büyük bir bö- lümünü örten çok geniş, tuzlu su kütlesi veya bu su kütlesi- nin belli bir parçası." Düşünce gücüyle yapılan, mantıklı bir bakışın ürünüdür bu tanım. Denizi belirleyen ortak özellikle- rin toplamıdır. Denize böyle bakıp onu şiirleştirmek isteyen ozanlar da çıkmıştır ne yazık ki "Deniz engin bir sudur, tuz- lu, yeşil dalgalı..." gibi söyleyişlerle. Oysa ----. Aza Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre aşağıda- kilerden hangisi getirilmelidir? A) şiir, akıldan çok duyguya, kafadan çok yüreğe dayanır B) şiirde, sözcükler günlük yaşamdaki biçimleriyle karşımı- za çıkar C) şairin, okurun bilgi birikimine katacağı şeyler de vardır D) şiirin okura vermek istediği bir mesaj olmalıdır E) şiirde ortaya konan gerçeklik, günlük yaşamdan bağım- sız değildir IJ 27

1. Evimizin damı, annemin botanik bahçesiydi âdeta. Atıl durumdaki varillere, tenekelere, sandıklara toprağı doldu- rur çeşit çeşit sebze, çeşit çeşit çiçek yetiştirirdi. Analığın, anaçlığın, üretkenliğin ve faydalılığın iki sembolünün bu- luşmasının şöleni başlardı baharla birlikte. Orada babamın da bir çardağı vardı. Yediveren üzümün asmasıyla gölgele- nen bu çardakta, babam bize altın değerinde öğütler verir- di. Şunları anımsıyorum: ● . ● Gücünün yetmediğini istememeyi biliyorsan sana kim- senin gücü yetmez çünkü kimseye muhtaç olmazsın. Güneşin doğacağının en önemli işareti, karanlığın iyice koyulaşmasıdır. Denize düşmeyen köpek yüzmeyi, rüzgârda savrulma- yan kartal, uçmayı öğrenemez. Var zamanında sofra kuranı unut, dar zamanda lokma vereni unutma. Sac, tava gelir, hamur biter; iş, tava gelir, ömür biter. Aşağıdaki kavramlardan hangisi verilen öğütlerden herhangi biriyle eşleştirilemez? KONTROL LAY Vefalı olmak B Haddini bilmek C) Umutlu olmak LDY Deneyim sahibi olmak E) Comert olmak ✓ mibratsi domamionu sesemio

5. Bu bayram, dilimizin bir kelime daha kaybettiğine iyice inandım. "Tandır" gibi "kağnı" gibi artık yaşanan hayatta, yeri kalmamış, böyle böyle bir kelime değil; zarif, ince, medeni bir kelime. Bahşişini alan bekçinin kavlak dudaklarından onu bekledim. Yok!.. Bakkalın çırağından, sebzecinin yamağından, kasabın oğlundan onu işitmek istedim. Yok!.. İpek mendilini alan oğlan, eşarbını kıvıran kız, iki buçukluğu cebine indiren manav, üç gün kapımızı kim çaldıysa hediyesini kim aldıysa bana o beklediğim kelimeyi vermeden gitti. Haaa! Affedersiniz, deminden beri, yana yakıla hasretini D çektiğim bu kelimenin ne olduğunu söylemedim değil mi? Teşekkür! Bu parçada aşağıdakilerin hangisinden yakınılmaktadır? → A) Dildeki değişimin çok fazla olmasından B) Dilimize gereğinden fazla yabancı kelime girmesinden C) Dilimizde unutulan kelimelerin yerine yeni kelimelerin kullanılmamasından DDuyarlılığı ifade eden kelimelerin artık kullanılmıyor olmasından e E) Eserlerde yabancı sözcüklere ağırlık verilmesinden YAYINLARI

Eleştiri, günümüzde ne yazık ki kitap tanıtım yazıları ya da içi boş polemik yazılarıyla dolu. Enerjimizi ve dikkatimizi metne çekecek yazılardan da tartışmalardan da yoksunuz. Şiirin kendinden kaynaklanmayan sorunları bağlamında temel meselemiz güçsüz eleştiri ortamımız. Eleştiri yazılarımız kötü şiire kötü, iyi şiire iyi diyebilecek nitelikte değil ne yazık ki. O da kendi çapında siyaset yapıyor. Bu parçanın yazarı aşağıdakilerden hangisinden yakın- maktadır? msgruv A) Eleştirilerde öznelliğin öne çıkarılmasından B) Nitelikli eleştiri yazılarının olmamasından Kitap tanıtım yazılarının eleştiri sayılmasından DY Okura kötü şiirlerin iyi şiir diye sunulmasından EX İyi şiirlerin okuyucuya ulaşmamasından X X X + 81

2. Edebiyat, öncelikle sanatçıya ait bireysel bir yaratmadır. İkincisi millî olmasıdır. Diğer güzel sanatlarla birlikte düşünüldüğünde edebiyat, en millî sanattır. Bununla birlikte, farklı dillerde var olmuş farklı milletlerin edebiyatları arasında birtakım yakınlık, benzerlik ve ortaklıklar da olabilecektir. Milletlerin diğer milletlerle olan çeşitli düzeylerdeki ilişkileri, bu yakınlık, benzerlik ve ortaklıkları kaçınılmaz kılar. Nitekim tarihin hemen her döneminde milletlerarası ilişkiler ve karşılıklı etkilenmeler hep olagelmiştir. Önemli olan ----. Bu parça aşağıdakilerin hangisiyle sürdürülmelidir? A) milletlerin kendi değer yargılarını gelecek kuşaklara aktarmayı hedeflemesidir B) sanatçının yaratma yeteneğinin zaman içinde körelmemesidir C) bu etkileşimin içeriği, boyutları ve ne derece özümsenip özümsenemediğidir D) Kendi doğrularını her ortamda başkalarına kabul ettirme bilincine sahip olmasıdır EX evrensel değerler arasında her hangi bir derecelendirme yoluna gitmemektir

da bir şti. im 2. Söylemek istediğim, antolojilerde mutlaka uyulması gereken kurallar vardır. Antolojiler ve yıllıklar üstüne çokça yazmış biri olarak konulu seçkileri ve yıllıkları bir tarafa bırakırsak -çünkü onlar çok farklı kurallara tabi- ulusal antolojiler söz konusu olunca bu kuralların ilk dördünün vazgeçilmez olduğunu söylemeliyim. Bunlardan belki de en önemlisi, değerlendirme yapılırken nesnel olmak yani her şaire aynı özeni göstermektir. İkinci olarak öznel yargılarını bile bu nesnel zemin üstünde dillendirmeye yani havanda su dövmemeye dikkat etmektir. Sonra Türk şiirini temsil hakkı kazanmış başarılı şairlere mutlaka yer vermek. Diğer bir önemli madde ise geçmişten bugüne gelirken yani 1970 sonrasından 2000'li yıllara değin devam eden süreçte huninin geniş tarafına benzer biçimde yelpazeyi geniş tutmak; kişilikleri henüz biçimlenme sürecinde olan gençlerden ortada dönüp duran şiirden farklı, özgün bir şiir yazan, şiir teorisine çalışanları işaret etmektir. İşte benim yaptığım antoloji, bu kurallara tipatıp uygundur; gerisi boş sözdür. Ha, bu arada ille de laf söyleyecek olanlar, bel altı vuracak olanlar, haddini bilmeyenler elbette olacaktır. Bu parçadaki altı çizili ifadeyle Je Do eleştirileri nesnel ölçütlere dayandırmak, . geçmişten günümüze eleme yapmasını bilmek, 1. daha önce oluşturulmuş antolojileri tarafsız bir gözle incelemek kurallarından hangilerine gönderme yapılmamıştır? A) Yalnız I B) Yalnız II DI ve Il EII ve III Yalnız III

malı ve ve Yazar, sürekli olarak yazma hazırlığı içerisinde ol- çevresinde olan bitenle ilgilenmelidir. İyi bir yazar, aynı zamanda iyi bir gözlemcidir. O, en küçük ayrıntıyı kaçırmadan, hayatın bütün hadise e durumlarını bir başkasına aktarmaya kenetlenir. Böylece, başkasının umursamadığı, görmediği veya fark edemediği birçok olayı etraflı bir biçimde algı- lar, yorumlar ve onu estetik bir duyarlılıkla yeniden oluşturur. İşte bu yüzden de yazarlık mesleği; ha- yatta veya sanatçının iç dünyasında şekillenenleri, anlama, yorumlama ve onu bir başkasında heyecan ve duyarlılık uyandırmak amacıyla güzel ve etkili bir dille anlatma becerisidir. Bu parçadan aşağıdakilerin hangisine ulaşıla- maz? kura A) Yazarlığın, yaşananları okura estetik biçimde sunmak olduğuna B) Yazarın, önemsenmeyen olayları fark edip algı- ladığına Yazarın çevresinde yaşananlarla ilgilenmesi ge- rektiğine 11. D) Yazarın yazma sürecinde hazırlığa önem ver- mesi gerektiğine EX Yazarın iyi bir birikim ve dil yetkinliğine ulaşması gerektiğine