Anlatım Biçimleri Soruları

****** 32. Bir yazar, bize neyi nasıl yazdığını anlatabilir fakat ma- tematik problemi çözer gibi bir makale, bir deneme, bir hikâye yazdıramaz. Sanat, kişinin ruhunda, iç dünyasın- da var olan bir kabiliyettir; var olan bu kabiliyet de dene- meler yapılarak geliştirilebilir. Eleştirmenler, öğretmenler ve okuyucular, bir sanat eserini neden beğendiklerini ya da neden beğenmediklerini söylerler. Ama hiçbiri, bir sa- nat eserinin nasıl vücuda getirileceğini öğretemez. Bu parçadan hareketle yazarlıkla ilgili olarak aşağıda- kilerden hangisi çıkarılamaz? A) Anlatım yoluyla öğretilecek bir iş değildir. B) Yazma yeteneği olan kimselerce yapılabilecek bir iş- tir. O Belli bir eğitim alınmadan yapıldığında başarı sağla- namayacak bir alandır. D) Çalışılarak, uygulamalar yapılarak geliştirilebilecek bir yetenektir. E) Değişmez kurallara bağlı bir yöntemle yaptırılabile- cek bir iş değildir.

51. Kansas Universitesinde bir sergi salonunda, duvarlar nıldığında insanlar sergide yavaş hareket etmiş. Fon birkaç kez farklı renge boyanmış. Fonda beyaz kulla- kahverengiye döndüğünde ise insanların sergi salo- nunda daha çok yeri, daha az zamanda gezdiği göz- lenmiş. Bu parçadan aşağıdakilerin hangisi çıkarılabilir? A) Renkler, değişik insanlar üzerinde benzer etkiler yaratır. Renkler, insanlardaki duygusal farklılıkları ortaya çıkarır. C) Seçilen renkler, insanların ruhsal durumlarını yansıtır. D) Sergi salonları, sergilenecek ürünlerin niteliğine uygun olmalıdır. E) Renk seçimi yaşa ve kişiye göre değişir. APEGEM AKADEMİ A) B) D

Aşağıdaki parçaların hangisinde ötekilerden farklı bir anlatım biçimine başvurulmuştur? A) Şiir sadece duyguların estetik bir kalıp içinde yazıya aktarılması, şairlik de o ustalığı gerçekleştirmekten ibaret değildir. Bu iş, bu kadar basit olmamalı çünkü hiçbir insan durduk yere söz söylemez. Söz söyleyenin bir derdi, bir isteği, duyurulacak bir haberi vardır illa. (B) Edebiyat; olay, düşünce, duygu ve hayalleri dil aracılığıyla estetik bir şekilde ifade etme sanatıdır. Daha öz bir tanımla, edebiyatın, bir sanat formu olarak oluşturulan yazılar olduğu düşünülmüştür. C) İnsanın bilimsel alanda artık daha ileriye gidemeyeceğini ve kendini geliştiremeyeceğini zannedenler, aslında bilmeyerek onu hayvan seviyesine indirmek isteyenlerdir. Hâlbuki insanın bilgi ve görgüde olgunlaşma süreci devam etmektedir. D) İlgili ilgisiz her yerde ağzını açıp saçma sapan söz söyleyenlerin kafa ve gönüllerinden daha büyük olan dilleri, bir gün onların halk içinde rezil olmalarına neden olacaktır. Atalarımız, boşuna "Sözünü bil pişir; ağzını der, devşir." tavsiyesinde bulunmamışlar. E) Kahramanıyla veya yazarıyla içli dışlı olduğumuz kitaplar olmamış mıdır? Tıpkı bir insanı tanıdıktan sonra değişen hayatımız gibi, bir kitabı okuduktan sonra da elbette hayata ve dünyaya farklı baktığımız olmuştur.

Sınavda Bu tarz Sorarlar 5. İletişim, bugün değerini kaybetmiş kavramlardan biridir. Bakınız, bugün daha iyi şartlarda yaşamamıza rağmen eskisinden daha mutsuzuz çünkü iletişim kuramıyoruz ya da yanlış kuruyoruz. Yoldan geçen insanlara göz atıyorum. Çoğu bağırıyor, çağırıyor, sinirleniyor, tartışıyor. Hepsi yanlış fakat kolay olanı yapıyor. Zira hatır almak, tatlı dilli olmak, bir sorunu çözmeye çalışmak onlara zor geliyor. Ne demiş Montaigne: "İnsan yalnız sözle insandır ve yalnız sözle bağlanırız birbirimize." Ne kadar da doğru, değil mi? Insan düşünebildiği için diğer varlıklardan üstün değil midir? Eğer konuşurken düşünme yeteneğimizi kullanmazsak diğer canlılardan ne farkımız kalır? Sözlerimiz, zekâ seviyemizi gösteren ölçüt değil midir? O zaman neden hala gittiğimiz birçok ortamda sarf edilen boş sözeüklerin doğurduğu kuru gürültülere maruz kalıyoruz? Bu parçada aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır? A) Tasvir yapma B) Olay içerisinde yaşatma Ckanı değişikliği oluşturma Bilgi verme F Olayları devinim halinde yansıtma Uc külerden biri ocağın çengeline bir bakraç asmıştı. çarın alevi vurmuş; içindeki, bir sabun köpüğü gibi reprenk kabarıyordu. Indirdiler, ihtiyara bir tas verdil fe üfüre zevkle icivord e

93. Flaubert için şöyle diyorlar: "On sene, yirmi sene sonra aynı dizelere hayranlık duyar, aynı biçimleri arar, aynı şeyleri beğenir. Öyle görünüyor ki yirmi- sine doğru kavrayabildiği düşünceleri kavramış ve sonra bütün yaşamı boyunca bunları somutlaştır- maya çalışmıştır. Yaşamını hiçbir biçimde yapıtla- rına yansıtmamıştır. Durağan bir yaşamı olan bu sanatçıyı tutucu olarak nitelemek yanlış olmaz." Aşağıdakilerden hangisini söyleyen kişi, bu parçada belirtilenlere karşı çıkmaktadır? 2 P A) Ağır ama özenli çalışan bir yazardı; sanatıyla ilgili düşünceleri zamanla daha da kesinleşti. B) Yazıda dilin ritmik akışını ve hecelerin uyumu- nu arar, tıpkı müzik gibi okurun zihninin derin- liklerine seslenmek isterdi. C)) Zaman içinde beğenileri aynı kalan bir yazarın, "Madam Bovary" gibi çağının çok ilerisinde bir roman yazabilmesine ne demeli? D) "Madam Bovary"de karakterlerin bütün özel- liklerini ya da olayları, duygulara kapılmadan yansıtarak nesnelliğini ortaya koymuyor mu? E) "Mektuplar"da kendi kişiliğini yapıtına yansıt- mamak için çırpınan bir yazarın, bunu roman- larında da yapmasını doğal karşılamak gerek- miyor mu? (1998-ÖSS) 95

22. (1) "Bilginiz olmadan fikriniz olmasın." diyor bir yazar. 7) Günümüzde ise sanki bu söze inat, herkes dilediği konuda konuşabiliyor. (III) Kulaktan dolma, tıknaz bil- giler öne sürülerek hatta önemli bir şey söyleyecekmiş havası verilerek herkes konuşuyor. (IV) İnsan olarak hastalığımız bu belki de. (V) Bir konuda söyleyecek sö- zümüz yoksa cahil sanılmaktan korkuyoruz. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinden sonra "Oysa konuşulanlar bomboş bir sözcük yığının- dan öteye gitmiyor." cümlesi getirilmelidir? A) I B) C) III D) IV E) V

TYT 31. Sessiz ve el değmemiş Cenevre kendi içinde biricik, diğer hareketli metropoller ile arasında oldukça önemli farklar var. Dikkat çekici müzelere, pazarlara, en yüksek kalitede ürün- lerin satıldığı mağazalara ve başka hiçbir yerdekine benze meyen muhteşem manzaralı bir yürüyüş yoluna sahip. Şe- hirde dolaşırken ana istasyondan kısa bir süre yürüdükten sonra, şehirdeki en büyük fiskiye olan Jet d'Eau'ya rastla- dim. Burası turistlerin önemli uğrak yerlerinden. 1886'da ya- pilan fiskiye, Cenevre Gölü'nü güçlü sularla süslüyor, Fiski- yenin motorları saniyede 500 litre su pompalıyor ve su 140 metre yüksekliğe ulaşıyor. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden han- gisi söylenemez? A) 1. kişili anlatımla oluşturulmuştur. B) Sayısal verilerden yararlanılmıştır. C) Karşılaştırmalara başvurulmuştur. D) Benzetmeye yer verilmiştir. E) Sessel yinelemeler vardır. rkçe Testi lan Yayınları 2

TYT/Türkçe C 34. Sevgili Anneciğim, Babacığım, Bütün duygu ve düşüncelerimi dile getirebilseydim, size şunları söylemek isterdim: Sürekli bir büyüme ve değişme içindeyim, sizin çocuğunuz olsam da sizden ayrı bir kişilik geliştiriyorum. Beni tanımaya ve anlamaya çalışın. Deneme ile öğrenirim. Bana özgürlük tanıyın. Beni her yerde, her za- man koruyup kollamayın. Davranışlarımın sonuçlarını ken- dim görürsem daha iyi öğrenirim. Bırakın kendi işimi ken- dim göreyim. Büyüdüğümü başka nasıl anlarım? Büyümeyi çok istiyorsam da ara sıra yaşımdan küçük davranmaktan kendimi alamıyorum. Bunu önemsemeyin. Ama siz beni şi- martmayın. Hep çocuk kalmak isterim sonra. Her istediğimi elde edemeyeceğimi biliyorum. Ancak siz verdikçe almadan edemiyorum. Bana yerli yersiz söz de vermeyin. Sözünüzü tutmayınca sizlere güvenim azalıyor. Bana kesin ve kararlı davranmaktan çekinmeyin. Yoldan saptığımı görünce beni sınırlayın. Koyduğunuz kurallar ve yasakların hepsini be- ğendiğimi söyleyemem. Ancak, hiç kısıtlanmayınca ne ya- pacağımı şaşırıyorum. Tutarsız davrandığınızı görünce hem bocalıyor hem de bundan yararlanmadan edemiyorum. Bu parçadaki gibi düşünen bir çocuk için aşağıdakiler- den hangisi söylenemez? A) Kendi kişiliğine saygı duyulmasını istemektedir. B) Seçimlerinde özgürlük sağlanması gerektiğini düşün- mektedir. Hatalar yapınca yaptırımla karşılaşmaktan çekinme- mektedir. E E DY Kendisine güven duyulmasını beklemektedir. VE) Devamlı himaye edilmeyi uygun görmemektedir. 35. Başla yazar Mosk şiir an miştir nerek ardı şiirini Türki şiirler Bu p den A) B) C) D)

Zaman, bireyselliğin, kendini parlatma ve pazarlamanın ön plana çıktığı bir dönem. Edebiyatta da başlangıç noktasını kendi kılarak yola koyulanlar var, olmaya da devam edecek. Oysa hepimiz hayat denen büyük dairenin ve onun içinde dâhil olmayı tercih ettiğimiz diğer dairelerin birer parçasıyız. Kaldı ki ben eskilerin o "kavimdaş şair" dediğim geleneğini. çok seviyorum. Birbirinden bağımsız şiir dünyaları kuran ama bu arada karşı çıktıkları akımlar dâhil eskilerin ve çağdaşlarının hakkını da teslim eden o vakur duruş... O duruştan nasiple- necek çok şey var ama almak isteyene... Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden han- gisidir? A Sanatçı ancak bir edebi geleneğin içinde kalarak özgün yapıtlar verebilir. B) Şair, sanatının ortak bir edebi kültürün sonucu olduğu gerçeğini yadsıyamaz. Edebiyatta bir döneme damga vuran yazarlar aynı sanat- sarbakış açısıyla yazmışlardır. D) Şairler sanata adım attıkları noktanın geleneksel şiir anlayışıyla uyumuna bakmalıdır. Yazdıklarıyla insanın ruhuna dokunmayan bir şiirin kalıcı olması mümkün değildir. 10

T HIT 33. Bu romanda, olaylara yetişmekte zorlanacağımız hızlı bir akış var. Bir olayın başladığı yerde öteki bitiyor, sonra bun- lar kar topu gibi büyüyüp iç içe giriyor ve sonuçta her olay çözümsüz kalıyor. Alâkasız bir yerde karşımıza çıkan sıra- dan bir insan, olayın başkahramanlarından biri.oluveriyor. soe Daha ilginç olanı şu ki olay değiştikçe cümlelerin yapısı da değişiyor. Yazar, bir bölümde kurallı ve kısacık cümlelerle olayı anlatırken olayların iç içe girdiği daha karışık bölümler- de cümleleri de uzatıp karıştırıyor. slmü pilip by Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisinin söz konusu romanın olumsuz özelliklerinden biri olduğu söylenemez? A) Kelimelerin doğru seçilmemesi B) Başkahramanların özenle seçilmemesi dC) Olayların bir çözümle sonuçlandırılmaması Cümlelerin yapısının olaylara bağlı olarak değişmesi Vi (O

Sahkespeare yaşadığı dönem içinde değil ama bırak- tığı mirasın yüzyıllara yayılan yeniden keşfedilme süreciyle edebiyat başta olmak üzere pek çok alana dair anlayışları değiştirdi. Shakespeare'in bu anlamda ne denli belirleyici bir rol oynadığı tartışılmaz. Bugün tüm ülke edebiyatları onun gelip geçtiği bir dünyanın mirasını devralmıştır ve bunu yadsımak, balığın suyun farkında olmaması gibi bir şeydir. Bu konuda küçük bir test için romantik aşk kavramının ne kadarını Romeo ve Juliet'e borçlu olduğumuzu kendimize ve etrafımızdakilere sorabiliriz. 29. Bu parçadan Shakespeare ile ilgili olarak aşağıda- kilerden hangisine ulaşılamaz? seqünərə A) Düşüngel Düşünsel değişimlere kaynaklık ettiğine B) Kuşku götürmez bir etkiye sahip olduğuna C) Yazınsal anlamda evrensel bir etki taşıdığına D) Çağdaşlarına ilham verdiğine E) Etkileyiciliğinin edebiyatla sınırlı olmadığına

18. (1) İnce iplikler gibi uzayan, göze değip değmediği pek fark edilemeyen yağmurlar başladı. (II) Madam Maria'nın bah- çesini dolduran çiçeklerin açık yeşil, koyu yeşil, kokulu, kokusuz yükseklere uzanan yaprakları cilalandı. (III) Yağmurun iplikleri, gökle yer arasında mekik dokuyup durdu gün boyunca. (IV) Yağmur gökten aldığını düzenli ve sessizce toprağa bıraktı. (V) Daha o gürültülü ve savruk yağmurların gelmesine vakit vardı. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? A) I. cümle, birden fazla yan cümleciği bulunan fiil cümle- sidir. B) II. cümle, kurallı, olumlu bir cümledir. C) III. cümle, devrik bir isim cümlesidir. cümlizdir. fil D) IV. cümle, kurallı, girişik bileşik bir fil cümlesidi E) V. cümle, olumlu bir isim cümlesidir.

1 ve 2. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplandırınız. 3. Fotoğraf makinesi, resim sanatını öldürür mü? Sine- manın icadı, tiyatronun sonunu getirir mi? Televiz- yon, sinemayı saf dışı edecek mi? Bu soruların he- men hemen hepsi zaman içinde ve zaman tarafından yanıtlandı. Fotoğraf resmi öldürmedi; kendine ayrı bir yer açtı, kendini kabul ettirdi. Tiyatro, sinemanın etki- sinde, hatta gölgesinde kaldı kalmasına ama ortadan kalkmadı, yeni yollar aradı buldu, sinemanın olanak- larını kullandı, yenilendi. Sinema da korkulduğu gibi yenik düşmedi televizyona, hem televizyonu besledi hem de televizyondan beslendi. Yine öyle olacak, bilgisayar kitabın yerini alamayacak, kitap biçim de- ğiştirip varlığını sürdürecek. 1. Bu parçaya dayanılarak sanat dallarının çeşitlen- mesinde aşağıdakilerden hangisinin etkili olduğu söylenebilir? Insan ilişkileri Toplumsal değerler Sanatçı duyarlılığı Teknolojik gelişmeler

8 i L 15. (1) Avustralyalı uzmanlar, ananasın içindeki bir enzimin, antibiyotiğe dirençli bakterileri durdurabildiğini öne süren bir çalışma yaptı. (II) Süper bakteriler nedeniyle 2050'de 10 milyon kişinin hayatını kaybetmesi beklenirken bulgu- nun yeni nesil antibiyotikler geliştirilmesine öncülük etmesi nem bekleniyor. (III) La Trobe Üniversitesinde yapılan çalışma- new da enzimlerin farelerdeki ishali kesin olarak engellediği fark G edildi. (IV) Enzimleri terkibinde barından bir antibiyotiğin yapılması durumunda insanlarda da başarılı sonuçlar ve- receği bildirildi. (V) Süper bakteriler denen bu bakterilerin giderek ölümcül olma riskini artırdığı ve acil önlemler ge- rektiği belirtildi. 4767 ninie Bu parçada akışının düzeltilmesi için aşağıdakilerden hangisi yapılmalıdır? A) I. cümle, V. cümleden önce getirilmeli B) III. cümle, V. cümleden sonra getirilmeli C) II ve IV. cümle, yer değiştirmeli D) III ve IV. cümle, yer değiştirmeli male E) V. cümle, I. cümleden sonra getirilmeli

Türk Dili ve Edebiyatı - Sosyal Bilimler - 1 21. Burada misir koçanı, meşe palamudu ve palamut kabukla- nini kanıştırarak ekmek yapan ve bununla yaşayan insanlar, daha küçük yaşlarından itibaren kendilerini beyaz buğdaya kavuşturacak meçhul bir mucizeye bel bağlamışlardı. Ne bekliyorlarsa meçhulden bekliyorlardı. Çünkü etrafta ken- dilerini kurtaracak bir şeycikleri yoktu. Babalarından kalma tarlalar gittikçe kötüleşiyor; gök, bereketini istediği zaman yere indirmiyordu. Aylarca, senelerce beklemeye mukabil tarlalardan bir şeyciklerin elde edilmemesi ekseri zaman- lar için olağan şeylerdendi. Ne toprağa ne yağmura güve- nebiliyorlardı. Muhtarın dostluğu, zaptiyenin merhameti, tahsildarın oturuşu, kalkışı da zaman zaman değişiyor ve çok defa insanı her şeyden bezgin bir hâle koyuyordu. Çıkrıklar Durunca adlı romandan alınmış bu parça ile il- gili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Toplumcu gerçekçi anlayışla yazılmıştır. B) İlahî bakış açısı söz konusudur. C) Sadri Erter tarafından kaleme alınmıştır. D) Olay, hareket hâlinde sunularak ön planda tutulmuştur. E) Halkın bulunduğu ruh hâli hakkında bilgi sunulmuştur. 22. g tif Öğrenme Yayınları

7. (1) Yahya Kemal'in şiirlerini ikiye ayırarak yarısına eski, yarışına yeni demek garip bir hatadır. (II) Bir ruh nasıl hem yeni hem eski olabilir, özellikle Yahya Kemal gibi kişiliği bilinen bir şairde birbirine karşıt iki dünya nasıl bir arada yaşayabilir? (III) Herhâlde bu yanlışlık, onun gazellerini birer taklit olarak görmekten, Yahya Kemal'i taklitçi olarak değerlendirmekten ileri geliyor. (IV) Belki birçok kişi taklit yapabilir, taklitçi olabilir ama onun bu sınıflandırmaya girmediği kesinlikle doğrudur. (V) O, yeni şiir anlayışıyla oluşturduğu gazellerinde Türkçenin lezzetine ve öz şiire susamış bir şair olarak çıkar karşımıza. Yahya Kemal'in anlatıldığı bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? A) I. cümlede, şiirlerine yönelik oluşmuş bir yanılgıdan söz edilmiştir. B) I. cümlede, kişiliğiyle ilgili araştırmaların yetersizliğine değinilmiştir. C) III. cümlede, şaire ilişkin bir görüşün sebebi belirtilmiştir. D), IV. cümlede, kimi şairlerden ayrılan yönüne dikkat çekilmiştir. E) V. cümlede, şairin dil ve şiir anlayışındaki duyarlılık ifade edilmiştir.