Anlatım Biçimleri Soruları

15 20. • Ebebî bir metne edebî niteliğini veren en önemli özellik, dilidir. Gerçekçi bir edebiyat metninde dil, gerçeği yan- sitmanın en önemli aracıdır. Jakobson'un, "Edebîliğin asıl belirtisi, bir sözcüğün sözcük olarak algılanmasında değil; sözlerin ve düzenlenişlerinin, anlamlarının, iç ve dış biçimlerinin bir araya geldiğinde değer kazanmala- rinda yatar." sözünü hatırlatıyor bu durum. • Yazarlık, genellikle, en yalın hâliyle kendini ifade etme gereksinimidir. Jean Paul Sartre, "Yazma Nedir?" başlık- li yazısında, kendini ifade etme konusuna “sözü olmak” ile “yazısı olmak” bağlamında net bir ayrım getirir: "Ya- zış diye bir şey vardır ortada. Birtakım şeyleri seçtiği için değil, birtakım şeyleri şu ya da bu biçimde söylemeyi seçtiği için yazar olur insan. Evet, düzyazıya değerini ve- ren yazıştır." V Bu iki parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy- lenebilir? A) Farklı görüşlerin aslında birbirini desteklediğini göster- mektedir . B) Birbirleri ile anlamca çelişen iki ayrı görüş dile getirilmek- tedir. C) Aynı olguyu farklı yönleriyle değerlendirip ele almaktadır. D) Aynı düşünceyi pekiştirmeye yönelik farklı örnekler sun- maktadır. E) Farklı üsluplar kullansalar da konuyu benzer nedenler- le açıklamaktadır.

MLAMA oluyla eme an veya XI rsatı VIN BER WE ./....../ im 3. (1) Bugün şiir eleştirisi yok dendiğinde bundan rahatsız olmamak gerekir. (II) Bu doğrunun rahatsız ediciliği nedense duygusal tepkilere, kişisel savunulara vardırıyor ilgili olanları. (III) Oysa açıklayıcı bir gerçek var ortada: (IV) Bir sanat disiplininden söz etmek için onun geçmişiyle sorunlarını gidermesi, geçmişi tarihselliği içinde açıklayıp kodlayabilmesi gerekir. W Dahası geçmişin değerlendirilmesiyle, bu süreçte gösterilen eylemlilikle kendi ilkelerini edinmesi ve sistemleşmeye başlaması beklenir. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinden sonra, “Türk edebiyatında eleştiri disiplininin böylesine bir gelişimi yok." cümlesi getirilebilir? A) 1 B) 11 C C) III D) IV ni ki enat müzelerini gezs u karsin E) V risin i ha

TYT-5 29. Maksim Gorki, fırıncı çıraklığı yıllarında, Tolstoy'un bir hikâyesini okurken öylesine kendinden geçer ki acaba kâğıdın içinde büyülü bir şey mi var diye kâğıdı hava- ya kaldırır, bakar. Ne insanlar ne evler ne de o gördüğü güzelim manzara oradadır. Beyaz sahife üzerinde siyah harflerden başka hiçbir şey göremez. Bu parçadan aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir? A) Hikâyelerdeki anlatım diğer edebî türlere göre daha yoğundur. B) Küçük yaştaki çocuklar anlatılanların etkisinden uzun yıllar kurtulamaz. C) Her şey insanın zihnindedir ve sözler zihinde var olandan başka bir şey anlatamaz. D) Hayal gücü geniş olan okurlar, okudukları metinler- den pek çok farklı anlam çıkarabilirler. E) Dil, gösterdiği eşyanın ya da kavramın hayalini göz önünde canlandırma özelliğine sahiptir.

TYT/Türkçe Sık sık beni ziyarete gelen bir öğrencim vardı. Bir gün bana okul dergisinde yazdığı bir yazıyı getirdi; nasıl buldunuz, dedi. Yalan söyleyemeyecek kadar sevdiğim bir öğrenciydi. Yazısını nasıl bulduğumu söyleyiverdim. Peşinden doğru dürüst yazabilmesi için çok okuması gerektiğini ilave ettim. Dudaklarının kenarında alaycı bir tebessümle "----?" dedi. Ona okuyarak bir yere varmanın spor yaparak fazla kilolardan kurtulmaya benzediğini, in- sanın bir sabah kalkıp, spor yaparak öğlene kadar fazla kilolarından kurtulmayı beklemesinin saçma olduğunu söyledim Bu diyalogda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Hangi kitabı okumamı tavsiye edersiniz (B) Siz çok kitap okur muydunuz Yazımı neden beğenmediniz D) Genç yazarları neden yeterli bulmuyorsunuz E) Başka türlerde mi yazmalıyım

PARAGRAE 5. Insanlar; yeryüzünde var olmaya başla- dıkları zamandan beri kim olduklarına, nereden geldiklerine, niçin ve ne şekil- de eylemde bulunduklarına daima kafa yormuştur. İnsanlık tarihinin büyük bir bölümünde, bilimsel yöntemlerle değil de söylencelerle bunlara yanıt aran- mıştır. Antropoloji ise bunları çözüm- lemede bilimsel yaklaşımı kullanan bir araştırma alanı olarak ortaya çıkmıştır. Bu bilimin temel konusu geçmişi ve bu- günüyle insandır. Antropologlar, önce- likle Homo sapiens adı verilen insanın ataları ve yakın akrabalarıyla ilgilenirler. Ancak bu bilim insanları, inceledikleri türün üyesi oldukları için konuya nesnel ve bilimsel bir bakış açısıyla yaklaş- makta zorlanırlar. Bu parçanın yazarıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebi- lir? YEDIIKLIM A) Antropologların, ilerleyen yıllarda daha başarılı çalışmalar ortaya ko- yacağına inanmaktadır. B) Araştırmacıların deneyimlerinin, yaptıkları çalışmaları etkilediğinden yakınmaktadır. C) İnsanlık tarihini açıklamada bilimin 2 yanı sıra anlatıların da kullanıldığına dikkat çekmektedir. D) Antropoloji ile birlikte insanlar üze- rine yapılan çalışmaların arttığını düşünmektedir. - E) Homo sapiens ile ilgili çalışmaları, gelecek için faydalı bir uğraş olarak görmektedir. - 1

5. I. Evliya Çelebi, 17. yüzyılda şehirde 600'ün üzerinde dükkân olduğunu kaydeder. II. Askerî amaçla da kullanılan bu hatta yer alması Harput'un hem kültürel hem de ekonomik gelişiminde önemli rol oynar. III. Buna birtakım nüfus hareketlilikleri de eklendiğinde yerleşimin merkezi, Harput'tan günümüzdeki Elazığ'a kayar. IV. Osmanlı Dönemi'nde Harput, Basra ve Bağdat'tan Anadolu içlerine uzanan ticaret yollarının üzerinde bulunuyordu. V. 19. yüzyıla gelindiğinde şehrin dağlık yapısının daha fazla büyümeye müsaade etmediği görülür. Yukarıdaki numaralanmış cümleler anlamlı bir bütün oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi bastan ikinci olur? D) IV E) V AI . C) III B) 11

Türkçe TYT 33. Aşağıd kapagi değerlendirmelerden uzak 32. Felsefi tartışmalar, okullarda küçük yaşlardan itibaren yaygın bir pratiğe dönüşmeli. Elbette felsefi tartışma pratiğini edinmiş, iyi niyetli yetişkinlerin eşliğinde ... Her hafta, her sinifta böyle bir tartışma düzenlenmeli ki hem pedagojik hem de ahlaki yargı ve bir ifade özgürlüğü alanı yaratılabilsin. Böylece çocuklar küçük yaşlardan itibaren düşüncelerini ortaya koyabilir, savlarını öne sürebilir, kendilerini dinleyebilir ve düşünceyi meydana getirebilirler. Bu parçanın bütününden çıkarılabilecek sonuç aşağıdakilerden hangisidir? conusunda e gelen dan Har eski Şinasi, dile çıkartıp hlatımına enilikleri çağın edebî termiş örnekleri eleştirel A) Şüphe ve sorgulama ile donatılmış bir nesil yetişmelidir okullarda. bu ile By Okullardaki derslerin ve materyallerin içerikleri felsefi tartışma pratiğine uygun olmalıdır. Bun par günlük C) Eleştirel düşünme, ancak okullarda özgür tartışma ortamı yaratıldığında ortaya çıkabilir. say A) D) İrade özgürlüğü her yaş ve kademede desteklenmelidir. E) Çocuklar eğitimcilerin gözetiminde özgür olmayı doğaları gereği öğrenemez, bu da yetişmelerinin önünde engel olur. riş alar, öresel sini den taya ksa lerle C wor,

6. . . Bitki uzmanı Hayoko Yamata, üniversite seminer salonunda öğrencilerine nadir bir bitki hakkında şu bilgileri veriyordu: Rafflesia arnoldii bitkisi, rafflesianın en büyük çiçekli olan türüdür ve dünyanın en uzun çiçeğidir. Kaynaklarda rafflesia hakkında bilginin kısıtlı olması bitkinin çok ender bulunmasındandır. c Boyuna nazaran ömrü kısa olan bu bitkinin ömrü yalnızca iki haftadır. Dünyada sadece Endonezya'nın Sumatra ve Borneo adaları ve Tayland'daki Khao Sok Milli Parkı'nda görülen ve bir metreye kadar büyüyebilen rafflesia'nın ağırlığı on bir kilograma kadar çıkabilir. Taç yapraklarının uzunluğu bir metre civarında olan rafflesia, tohumu olmayan bir çiçektir; ağaçların kökleri üzerinde parazit olarak yeterli isi ve suyu bulunca oluşur. Hayoko Yamata'nın rafflesia arnoldii bitkisiyle ilgili verdiği bu bilgiler arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Вir metreye kadar yuyüyebilen yapısıyla dünyanın en uzun çiçeğidir E) Endonezya'da ve Tayland'da sınırlı bölgelerde yetişir. C) Çok nadir görülmesinden dolayı hakkında fazla bilgi yoktur. D) Ağaçların köklerinde asalak olarak yetişen, tohumsuz bir bitkidir. E) Uzun boylu olmasına karşın en kısa ömürlü bir bitki türüdür. oborpare Dont

8. (1) Yükseklere çıktıkça günümüze kadar ayakta kalabilmig sedir ormanları eşlik etmeye basliyor bize. (II) Bir süre son- ra da yöre halkı tarafından 'ambar katrani) diye anılan 2.326 yillik sedir ağacı karşılıyor bizi. (I) Bu anıtsal ağacın çevre- sinde farklı bir bitki çeşitliliği göze çarpıyor. (IV) Burada ço- ğunlukla yastık biçiminde öbeklenmiş çok sayıda bitki türü- nü yakından görme fırsatı yakalıyoruz. (V) Onları sadece gözlemlemekle kalmıyor, dört gözle malzeme bekleyen der- gimiz için de fotoğraflıyoruz. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangilerinde kişi- leştirmeye başvurulmamıştır? A) I ve II B) Hve the C) II ve IV D) II ve IV E) III ve V 5 15 TYT DENEME SETİ

9. Bana güven veren insanlar, bu ülkede pek fazla yetişmiyor. Bunun eğitimi de yok. Bu insanlarla birlikteyken huzurlu- yum, rahatım. Onlarla derdimi rahat paylaşırım. Kötü bir şeyi onlara anlatırken çığlık atmaz, düşüncelerinin zinciri kopmaz. Hop oturup hop kalkan insanlardan değildir böy- leleri, çevrenizde varsa böyle birileri aman ha aman bilin kıymetini. Öyle bir kişiye ihtiyaç duyacağınız dalgalı bir de- nizdir hayat. Bu parçanın yazarına güven veren insanların temel özelliği aşağıdakilerden hangisidir? A) Onurlu B) Öz güven sahibi 9) Empati sahibi D) Sorgulayıcı E) Soğukkanli

31. Her sanatçının bir dünyası vardır. Bu dünya kendine öz- 1 güdür; çeşitli olaylarla, görüntülerle, gözlemlerle ve yaşan- G tılarla örülmüştür. Bunlar, onun duygu ve düş dünyasında 1 işlenerek çeşitli ürünlere dönüşür. Yani sanatçının dünya- B sindan süzülen, sanat yapıtı biçiminde insanlığın karşısına 5 çıkar. Söz gelimi edebiyatta şiir, öykü, roman gibi biçimlerde A okurla buluşur. M Bu parçada ası anlatılmak istenen aşağıdakilerden han- A gisidir? A) Edebiyat ürünlert , sanatçının öznel görüş ve yorumuyla şekillenir. B) Aynı konuyu işleyen sanatçılar arasında birçok yönden farklılık vardır. C) Her sanatçı, eserinin değişik yorumlara konu olmasını ister. D) Bir sanatçı çağının beğenisini göz ardı ediyorsa kalıcı olamaz. E) Gerçek sanatçı, her eserinde değişik bir anlatım yolu izler.

6. ( Yillar önce dondurma yiyebilmek için yalnızca yaz ay- lannda kepenklerini açan mahalle dondurmacılarını bek- lemek zorundaydık. (1) Günümüzdeyse marketlerde de- ğişik tatlan ve şık ambalajlarıyla yer alan rengârenk don- durmalar, dört mevsim bu lezzeti tatma olanağı veriyor. (III) Doktorlar, dondurmanın sanılanın aksine üst solunum yolu enfeksiyonlarına neden olmadığını belirtiyor (IV) Sağ- lik kurallarına uygun olarak hazırlandığı sürece çocukların tüketmesinde sakınca olmadığını vurguluyorlar. (V) Don- durmayla ilgili en önemli nokta eridikten sonra bir daha 9. kesinlikle dondurulmamasıdır. Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşa- ğıdakilerden hangisi söylenemez? 1. cümlede anlaticlan eskiye özlem duyduğu anlaşılı- yer. CB B) II. cümlede beğenme söz konusudur. III. cümlede yanlış bilinen bir duruma açıklık getirili- -yor D) IV. cümlede çocukların hangi koşulda dondurma yi- yebileceği anlatılıyor. E V. cümlede dondurmayla ilgili uyarıda bulunulmuştur.

6. () Erol Günaydın, sanat yaşamında elli yılı geride bırakan halkın gönlünde taht kurmuş usta bir oyuncudur. (II) Oyun- culuğun temelinde Karadeniz bölgesinin esprili insanları var kuşkusuz. (III) Daha çok Batılı tarzda oyunlarda rol alan Günaydın, Türk geleneksel tiyatrosuna da yönelmiştir. (IV) Türk mizahının da babası olan Nasrettin Hoca'yı yaklaşık otuz yıl canlandırmıştır. (V) Ünlü halk bilgesinin bir za- manlar yaşamış olduğu Akşehir'e gidip halk arasına Nas- rettin Hoca olarak çıkmıştır. Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşa- ğıdakilerden hangisi söylenemez? I. cümlede, sanatcı hakkında bilgi verilmiştir. BY ll. cümlede, çevrenin sanatçı üzerindeki etkisine yer verilmiştir. C) III. cümlede, sanatçının tiyatrodaki yönelimleri yansi- tilmiştir. IV. cümlede, sanatçının taklit yaparak geçimini sağla- dığı anlatılmıştır . CE) .cümlede, sanatçının halktan kopmadan gelenekle- rini sürdürmeye çalıştığı anlatılmıştır.

Soru Sende 1. 3. . Örneğin, halk edebiyatında da divan edebiyatında da bazı anonim öyküleri, yüzlerce şair şiirlerinde işlemiştir. Ancak bu yüzlerce şairin içinde bir ya da iki tanesinin şiiri anılır; Fuzuli'nin Leyla ile Mecnun'u gibi. Batı edebiyatın- da da birçok ünlü sanatçı, yapıtlarının konusunu başka- larından almıştır. Baudelaire, pek çok şiirinin konusunu Montepin'in şiirlerinden almıştır. Ama bugün Montepin'in şiirlerini okuyan ya da adını hatırlayan var mı? Aynı konu- lar Baudelaire'de yaşayarak yepyeni üsluplarla zenginleş- memiş mi? Bu parçanın başına getirilebilecek en uygun cümle aşağıdakilerden hangisidir? A Divan edebiyatının kendine özgü klasik konuları vardır B) Edebiyatta, bir başkasından etkilenmeyen sanatçi yoktur @ Halk şiirlerinin pek çoğunda evrensel konuları gör- mek mümkündür D) Sanatçı, kalıcılığı yakalamak istiyorsa eserlerinde ka- liplaşmış konuların dışına çıkmamalıdır E) Bir sanatçının başarısını, onun yapıtının değerini belir- leyen içerikteki farklılık değil , söyleyişteki özgünlüktür.

22° Peragraf ozma – İkiye Bölme an 9. r; 1- (0) Analitik tedavide yadsıma, özne bakımından o za- mana kadar bastırılan bir düşünce ya da bir isteğin tasarımsal içeriğinin öznenin bilincinde ortaya çıkartıl- masına dayanır. (II) Bu düşünce ya da istek ya olumsuz biçimdeki öneriyle dile getirilerek ya da öyle bir içeriğin kendisine ait olduğu olumsuzlanarak ortaya çıkarılır. (III) Ben açısından söz konusu olan, bastırılana bağlı olan affekti, bilinç dışında korumakla birlikte, bastıri- lan bir bölümünün bilincine düşünsel olarak varmaktır. (IV) Günümüz diliyle bu kavramı çevirmek gerekirse yadsıma, var olan durumu inkâr etmek olarak tanımla- nir ki yukarıdaki tanımlarının çok ötesinde ama anlaşı- lir bir tanımdır. (V) Yadıma, insanlar arasında birçok durumda kendini ortaya çıkarabilecek bir kavramdır. (VI) Bu durum tamamen insanların olaylar karşısında- ki tavrına göre değişiklik gösterir. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci pa- ragraf numaralanmış cümlelerin hangisiyle baş- lar? A) II B) III C) IV D) V EVI

5. Stephen King'in yayımlanır yayımlanmaz bir efsaneye dönen romanı O (It), 27 senede bir uyanan meçhul bir kötülüğü ve bu kötülükle baş etmeye çalışan bir grup genci anlatır . Kitaba adını veren O, palyaço formunda olmakla birlikte dünyadaki bütün kötülerden daha kötü bir şey olarak tasvir edilir. Karşısındaki insanın en korktuğu şeyin biçimini alan bir varlıktır. Bu durum Harry Potter'ın roman dünyasına da aynen taşınmıştır. Ancak asıl ilginç olan İngilizce orijinal adı "it" sözcüğünde gizlidir. Bu sözcüğün Almancadaki karşılığı olan “es”, üçüncü tekil nesneler için zamir olarak kullanılmasının yanı sıra Freud'un nesnel gerçeklerden bağımsız ve öznel yaşantı dünyası "id" için kullandığı sözcüktür. Gerçekten de karakterin zihnin kanalizasyonlarından çıkmayan ama batmayan da bir şey oluşu, akla ilk önce Freudyen bir id'i getirir. Bu parçaya göre O karakterinin Freud'un id kavramını çağrıştıran yönü aşağıdakilerden hangisidir? A) Bütün kötülerden daha kötü bir şey olarak tasvir edilmesi B) Bilinçaltının derinliklerinde kaybolmaksızın saklanabilmesi © Bireyi içgüdüsel tepki vermeye zorlaması D Gerçek niyetini bir palyaço görüntüsünün altına gizlemesi E) Insanın bilinçaltındaki korkularını hatırlatması