Destan Soruları

7. Halkın çaresizliklerini, umutlarını, özlemlerini, dünya gö- rüşlerini halk edebiyatının diğer türlerinden daha açık belirtir. Çünkü bu türde bir "inanış" söz konusudur. An- latılanlar; halkın arasında doğru, gerçekten olmuş diye kabul edilir. Hatta inandırıcılığını artırmak için içerdiği konuyla ilgili olaylarda, zamanda ve mekânda ayrıntılara girerek bu konuyla ilgili tanık gösterir. Günümüzde ise artık inanç konusu olma niteliğini yitirmiştir. "Eskiden böyle inanırlarmış.", "Güya böyle olmuş." gibi ifadeler bu çeşit söylentilerin "eskiden" inanma konusu olduğu- nu belirtir. Bu parçada tanıtılan tür aşağıdakilerin hangisidir? C) Masal A) Fabl B) Efsane D) Destan E) Mit

mikZ YAYINLARI- 5 11. Mezopotamya'da yaşamış birçok ulusun ortak destanı hâ- line gelen ve Mezopotamya'nın en eski destanı olan bu yapıt, aynı zamanda tarihin bilinen en eski destanlarından biridir. 56 kil tablete Akad çivi yazısı ile kaydedilmiştir. Des- tanın Hitit ve Huni dillerinde yazılmış varyantları da bulun- maktadır. Tabletlerdeki boşluklar Mezopotamya'nın başka yerlerinde, Anadolu'da Hitit başkenti Hattuşaş'ta ve bir Fi- listin kenti olan Megiddo'da bulunmuştur. Destanın tümü- nü İngiliz araştırmacı Thomsen 1930 yılında İngilizceye çe- virerek yayımlamıştır. Destanda Uruk kralının ölümsüzlüğü arayışının öyküsü anlatılır. Bu parçada sözü edilen destan ve bu destanın milleti hangi seçenekte verilmiştir? A) Nibelungen - Alman nhau B) Ramayana - Hint C) Şehname-iran 13 D) Gilgamış - Sümer (E) Alp Er Tunga - Türk Diğer sayfaya geçiniz.

kolojisi, nların yerine amanlar k eder. angisi lir? üz şmuş alarımı de cin ku ene o nini câr e SI. eşil eti e Paraf Yayınlarr B 24. Türk destanları ve mitolojik kahramanlarıyla ilgili konferansta konuşmacılar aşağıdaki bilgileri vermiştir. I. konuşmacı: - İslamiyet sonrası destanlar, anlatımsal olarak çok değişmemiştir. Yine coşkun bir dif, olağanüstü ögeler ve kahraman odaklı bir kurgu söz konusudur. II. konuşmacı: Destan denince genelde doğal destanları anlıyoruz. Ancak İlahi Komedya'yla başlayan, edebiyatımızda da Uç Şehitler Destanı gibi örnekleri olan zengin bir yapay destan literatürü de vardır. III. konuşmacı: -Türk destanlarda ortak motifler söz konusudur. Söz gelimi ışık motifi, dinsel özellikli bir motiftir. Destanların büyük kahramanları ve onların evlenecekleri kadınlar çok defa kutsal bir ışıktan doğarlar. IV. konuşmacı: Destan belli bölüm ve aşamalardan oluşur. Söz gelimi bir savaştan sağ kurtulan II Han'ın küçük oğlu Kıyan ve eşi ile yeğeni Nüküz'ün bir vadiye gizlenmeleri ve buradan demir dağı eriterek çıkmaları, bu olayın ozanlarca aktarılması ve yazıya geçirilmesi, destanın farklı aşamalardan geçtiğini göstermektedir. V. konuşmacı: - Destanlar genelde manzum yazılmakla birlikte düzyazı bölümlerine de yer verilebilir. Çok sayıda dizeden de oluşabilir. Söz gelimi Kırgızlara ait olan destan yaklaşık 500 bin beyitten oluşmaktadır. Bu diyalogdan hareketle aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) IV. konuşmacının örnek verdiği destan, Ergenekon Destanı'dır. B) V. konuşmacının örneklediği destan, Manas Destanı'dır. C) II. konuşmacının sözünü ettiği destanlar, sırasıyla Dante ve Fazıl Hüsnü Dağlarca'ya aittir. O D) Ejderha, III. konuşmacının sözünü ettiği motiflerden birine örnek olabilir. E) Satuk Buğra Han Destanı, 1. konuşmacının verdiği bilgilere örnek olabilir. 2

B angisi muş- B B B AYT 10. Deli Dumrul kırk yiğit ile yiyip içip otururken ansızın Azrail çıkageldi. Azrail'i ne çavuş gördü, ne kapıcı. Deli Dumrul'un görür gözü görmez oldu, tutar elleri tutmaz oldu. Dünya âlem Deli Dumrul'un gözüne karanlık oldu. Çağırıp Deli Dumrul söyler, görelim hanım ne söyler... Der: "Bre ne heybetli ihtiyarsın Kapıcılar seni görmedi Çavuşlar seni duymadı Benim görür gözlerim görmez oldu Tutar benim ellerim tutmaz oldu Titredi benim canım cûşa geldi Altın kadehim elimden yere düştü Ağzımın içi buz gibi Kemiklerim tuz gibi oldu lir? X 3 B Bu parçadan hareketle Dede Korkut Hikâyeleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi kesin olarak söylenebi- 15. yüzyılda derlenerek yazıya aktarıldığı Oğuz Türklerinin gayrimüslimlerle yaptığı mücade- teleri konu edindiği C) Nazım nesir karışık biçimde oluşturulduğu DTürk örf ve adetleriyle ilgili ayrıntılı bilgiler içerdiği E) Oğuz Türkçesinin Anadolu'daki uzantılarından biri olduğu

Aşağıdaki açıklamalardan hangisi ayraç içinde belirti- len eserle ilgili değildir? Şiirler; sade bir dille, öğretici nitelikte, aruz vezniyle ve beyitler halinde, Hakaniye lehçesiyle yazılmıştır. (Di- van-ı Hikmet) B) Karahanlılar Dönemi'nde yazılmış, ideal bir devlet yö- netiminin nasıl olması gerektiği üzerinde durulmuştur. Eserin dilinde Arapça ve Farsçanın etkisi çok azdır. (Kutadgu Bilig) C) Bölüm başlıklarından da anlaşılacağı gibi Türk - İslam kültürü çerçevesi içinde, bireylerin terbiyesi için düzen- lenmiş esasları, Türkçe ve manzum olarak tekrarlayan bir ahlak kitabıdır. (Atabetü'l - Hakayık) D) Nazım-nesir karışık, destandan halk hikayesine geçiş dönemi ürünüdür, yazarı bilinmemektedir. (Kitab-ı Dede Korkut) E Türkçenin ilk sözlüğü ve dil bilgisi kitabı olarak kabul edilir. 7500 Türkçe kelimenin Arapça karşılığı verilmiş- tir. Türkçeyi Araplara öğretmek amacıyla yazılmıştır. (Divan-ı Lügati't Türk)

Türk er-1 Alp Er Tunga öldi mü Isiz ajun kaldı mu Ödlek öçin aldı mu Emdi yürek yırtılur Ödlek yırag közetti Ogri tuzak uzattı Begler begin azıttı Kaçan kalı kurtulur Bu dörtlükler için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? 11. A) Doğal destan örneğidir. B Dönemin dil özelliklerini yansıtır. C) Şiirin ahenk unsurları gözetilmiştir. D) Oğuz Türklerine aittir. E) Yiğitlikten söz edilmektedir. DENEMEKOLİK

Destanla ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Halk şiirinin en uzun nazım biçimidir. B) Dörtlükler hâlinde yazılır ve son dörtlükte kimi zaman şairin mahlası yer alır. C) Kafiye düzeni bakımından koşma ile benzerlik gösterir. D) Savaş, yangın, deprem gibi toplumu derinden etkileyen konular işlenir E) Ele aldığı konulara göre farklı isimler alır.

14. (1) İslamiyet'in kabulünden sonraki dönemde oluşan Battal Gazi Destanı, İslamiyet'i yaymak için mücadele eden bir kahramanın savaşlarını konu alır. (II) Destan- da gelişen olaylar, özünde Malatya ve çevresinde geçse de yer yer çok geniş bir coğrafyaya yayılır. (III) Destan, Anadolu ve Türklerin yaşadığı diğer coğrafyalarda halk ve askerler arasında okunan ve itibar gören bir eser- dir. (IV) Kim tarafından yazıya geçirildiği bilinmeyen eser, Anadolu sahasında ortaya çıkmış ilk destandır. (V) Gerçeğe uygun olayların anlatılması ve olağanüstü kişilerin/varlıkların bulunmaması bu destanın diğer bir öne çıkan özelliğidir. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) I B) II C) III IV E) V

6. Aşağıdakilerden hangisinde destan dili ile doğal dil arasındaki karşılaştırmada yanlışlık yapılmıştır? A) Destan dilindeki mitoloji, din ve musiki ögeleri, do- gal dilde aranmaz. B) Destan dilindeki şiirsel, ahenkli yapı doğal dilde yoktur. C) Destan dilindeki coşkulu, abartılı, epik anlatım do- gal dilde bulunmaz. D) Destan dili ortak değerlerin, doğal dil kişisel anlayı şın ürünüdür. E) Destan dili kültürel özellikleri yansıtır, doğal dil yan- sıtmaz. SAMSUNG

AYT/ Türk Dili ve Edebiyatı - Sosyal Bilimler-1 16. Seyyid Battal Gazi Hazreti dahi şahin gibi Aşkar'dan sıçradı. Yine durunca Şammas'ın iki ellerin kafasın- dan bağladı. Tiz âlem dibine Eflahon birleh gönder- di. Kâfirler feryad figan kopardilar ve İslam dilâverleri şâdlıklar idüb beşâret nakkârelerin deprettiler. Sey- yid'e hayr dualar idüb tekbir âvâzı âsumâne irişdirdiler ve Abdülvahhab Gazi eyitdi: Barek Allah ciğer gûşem bârek Allah Hatalardan saklasın seni Allah Müsavin söyleyen çürüsün Sana kast eden kollar kurusun Aleyke aynullah ey pehlüvan-zade didi. Andan Şim'on çün karındaşın bu halde gördü. Feryadidüb, Seyyid'in üstüne hamle kıldı. Ser-cümle küffar çerisi at saldılar. Seyyid'in üstüne gulû kıldılar. Zenberek oklar serpit- tiler. Seyyid Hazreti cûş u huruşa geldi ve kiştâb kal- kanın mübârek yüzüne alub cenge meşgul oldi ve bu taraftan İslam dilâverleri dahi ceng-i harbîler depredüb bir uğurdan tekbir getürdiler. 17. Aşağıdakilerden ilgili olarak söy A) Tanzimat in bilir çünk yışı devar miştir. Bu parçanın alındığı eserle ilgili olarak aşağıdaki- lerden hangisi söylenemez? A) Dilinde yabancı unsurlar vardır. B) Savaş ve kahramanlık temalıdır. C) İslamiyet'in etkisinin görüldüğü bir eserdir. D Destan Dönemi ürünlerindendir. E) Nazım nesir karışık bir yapısı vardır. B) Basina malara yapılm C) Dil a Mitha eles D) Ga bu O r +

yer alan boşlukları uygun bir şekilde doldurunuz. İslamiyet Öncesi Türk Destanları Altay Dönemi Sakalar Dönemi Hun Dönemi Göktürk Dönemi Uygur Dönemi Doğal Destanlar Türk Destanları İslami Dönem Türk Destanları Karahanlı Dönemi Kazak-Kırgız Kültür Dairesi Türk-Moğol Kültür Da- iresi Tatar-Kırım Selçuklu-Beylikler ve Osmanlı Dönemleri do vor plan bosluklan uygun bir sekilde doldurunuz. Yapma Destanlar Fazıl Hüsnü Dağlarca Nazım Hikmet Ran Mehmet Akif Ersoy Atilla İlhan Ceyhun Atuf Kansu Gülten Akın Cahit Külebi

N VI 10 40. Bu parçadan "mitlerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir? bilden dile aktarılırken biçim ve içerik olarak ciddi bir değişime uğramıştır. Yazının bulunmasına kadar tarihsel bir belge olma işlevini sürdürmüştür. Edebi eserlerin düşünsel ve anlamsal olarak gunlaştinimasında rol oynamaktadır. Farklı sanat dallarının birbiriyle ilişkisinde köprü işlevi görmüştür. Eek tek ulusları değil, tum insanlığı ilgilendiren kavram ve olguları yansıtmiştir. TÜRKÇE TESTİ BİTTİ. SOSYAL BİLİMLER TESTINE GEÇİNİZ

3. Aşağıdaki bilgileri doğru/yanlış olarak değerlendiri- niz. ( ) Efsanelerde genelde epik unsurlar ağır basarken destanlarda didaktik unsurlar ağır basar. ( ) Türk halk edebiyatının en önemli ürünlerinden olan "efsaneler", dünya halk kültürlerindeki çeşitli ortak motifler üstüne kurulmuşlardır. ( ) Türeyiş Destanı, Göktürkler'in bir düşman baskı- nıyla kırıldıktan sonra, dişi bir bozkurttan yeniden türediklerini anlatır. () Batı Edebiyatında "epope" terimiyle anılan eser- lerin tamamı da Türk edebiyatı geleneği içinde "destan" adı ile anılmaktadır. ( ) Destanlar her zaman tarihî gerçekleri doğru biçim- de naklederler. () Oğuz Kağan Destanı MÖ 209-174 tarihleri ara- sında hükümdarlık yapmış olan Hun hükümdarı Mete'nin hayatı etrafında şekillenmiştir. () Manas Destanı'nın kahramanı Manas, Satuk Buğra Han gibi İslâmiyet'i yaymak için mücadele eden bir kahramandır. () Battal Gazi Destanı'nın kahramanı, Türkler ara- sında Battal Gazi adıyla benimsenmiş bir Hun savaşçısıdır. stor 10. SINIF

10 18. 1. Her bir kötü huyunu bir diken bil. II. Dikenler, ayağını yaraladı. III. Beden ağacının köküne kurt düştü. IV. Ömür güneşi kuyuya düşmek üzere. V. Gücün kuvvetin varken şu işi bitir. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde ek fiil düşmüştür? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

9. A AYT/Türk Dili ve Edebiyatı-Sosyal Bilimler-1 Ecel, onu nice savaştan yara almadan kurtulmuş, stepleri bozkır kurdu İldiko'nun gök gözlerinde boğuldu, yok oldu. O ölmüş, öldürülmüştü. Şaman kâhinleri, bu kutluk ve bilge hânı gömecek yer bulamadılar. Tuna Nehri'nin kollarından birinin yatağını değiştirip üç günlük yuğ töreninden sonra kızıl otağın önünden alpler, sakallarını yolup; beyler, hançerleriyle yüzlerini çizip kızıl ateşlerin önünde sinsin oynadılar. Bu nehir yatağına gömdüler ulu hakanlarını. O, ulu bir sungurun kanadına takılıp göğe uçup gitti. Bu parça aşağıdaki destanların hangisinden alınmıştır? A) Alp Er Tunga Destanı B) Attila Destanı C) Cengiz Han Destanı D) Şu Destanı E) Oğuz Kağan Destanı A uygunar 11. E

2. 3. E) Şiirler, kopuz denilen saz eşliğinde söylenmiştir. 4. Aşağıdakilerden hangisi Göktürk Yazıtları'nın özelliklerinden değildir? A) 8. yüzyılda yazılmışlardır. B) Türk tarihi hakkında önemli bilgiler içerir. C) Yabancı dillerin etkisi belirgindir. D) Tonyukuk, Kültiğin ve Bilge Kağan adına dikilmiştir. E) Özdeyiş niteliğinde öğüt verici sözler vardır. 5. Aşağıdakilerden hangisi Türklerin doğal destanla- rından değildir A) Oğuz Kağan C) Alp Er Tunga E) Şu Aşağıdakilerden hangisinde ulus destan eşleş- tirmesinde yanlışlık yapılmıştır? A) Fransız - Nibelungen B) Rus - Igor C) Japon - Şinto D) Hint-Ramayana E) Ingiliz - Robin Hood A) Göktürklere C) Kırgızlara B) Gılgamış D) Türeyiş İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatında Orhun Yazıtla- rindan sonraki yazılı metinler aşağıdakilerden hangisine aittir? E) Azerilere . B) Özbeklere D) Uygurlara 7. 8. 9. Atgin Yandian Copyright © 2006 - Mithatpaşa Cad. No:37/6 Kizilay/AN