Divan Şiiri Özellikleri Soruları

YINLARI 10. Mecnun ki mülket-i gam-ı Leylîde şâh idi Åhi duhânı başına çetr-i siyâh idi Mecnun'a yolda nâka-i Leylînin izleri Gündüzle âfitâb idi giceyle mâh idi Mecnûn diyâr-i gamda özin kılmış idi hâk Mûlar degüldi sînesi üzre giyâh idi Mecnun ki cism-i zerdini ber-bâd kıldı âh Gûyâ ki hirmen-i gam-ı Leyli'de kâh idi Mecnun'a kamet ü ruh-ı Leylîsüz Emriyâ Bâg-i cihânda serv ile gül şekl-i âh idi Bu gazelle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Mahlas, hüsn-i makta beytinde söylenmiştir. B) Rindane gezele özgü özellikler içermektedir. C) Yek-ahenk gazel çeşidine örnek oluşturmaktadır. D) Beyitler arasında konu birliği bulunmamaktadır. E) Hakimane gazel çeşidini örneklemektedir.

10. I. Aşkın oduna gönül pervånedir Tâkatım yok bilmezem pervå nedir Fursat olunca gönül sen yanadır Aşıkın âyini budur ya nedir II. Senden bilirim yok bana bir fâ'ide ey gül Gül yağını eller sürünür çatlasa bülbül Etsem de abesdir sitem-i hara tahammül Gül yağını eller sürünür çatlasa bülbül III. Yay! Yüz bin yay kim dildârdan ayrılmışem Fitne çeşme-i sâhir ü hunhârdan ayrılmışem Bülbül-i sûrideyem gulzârdan ayrılmışem Kimse bilmez kim ne nisbet yârden ayrılmışem Bir kâdi şimşad u gül-ruhsârdan ayrılmışem Bu dizelerin nazım biçimleri aşağıdakilerin hangisinde doğru sırayla verilmiştir? A) B) D) E) I Tuyuğ Rubai Kit'a Tuyuğ Rubai || Şarkı Murabba Tuy Rubai Kit'a ||| Muhammes Şarkı Muhammes Murabba Tuyuğ

6. Değişik sayıda bentlerden oluşan, her bendi aruzun aynı kalıbıyla yazılan ve dörder misradan meydana gelen nazım şeklidir. Bent sayısı genelde 5 ila 7 arasında değişmektedir. Bu şiirlerde aşk, övgü, bahar, bayram, savaş, ölüm gibi gibi konular ve öğretici, nasihat verici konular işlenir. İlk bendin dört misrası kendi aralarında kafiyeli, öteki bentlerin ilk üç misrası kendi aralarında, dördüncü misra ise ilk bentle kafiyelidir. Bentlerin sonundaki misraların aynen tekrar edilenleri de bulunmaktadır Bu parçada söz edilen nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir? A) Muhammes B) Murabba D) Terkibibent E) Şarkı C) Rubai

9. Nazım Biçimi 1. Rubai II. Kit'a III. Terkibibent IV. Şarkı V. Tuyuğ Özellik • Türk edebiyatında çok kullanılan bu nazım şeklinin en meşhur olanı Ruhi-i Bağdadi'nin manzumesidir. • Türk edebiyatına özgü bu nazım şekline daha çok Çağatay ve Azeri şairleri ilgi göstermişlerdir. • Kendine özgü aruz vezni olan, az sözle çok şey ifade etmeyi amaçlayan ve genellikle birinci, ikinci ve dördüncü dizeleri birbirleriyle kafiyeli dört dizelik nazım biçimidir. Yukarıdaki nazım biçimleri ile özellikleri eşleştirildiğinde hangi iki nazım biçimi dışta kalır? A) I ve II B) I ve IV C) Il ve IV D) III ve V E) IV ve V 11. E 75 C E F F

9. Aşağıdakilerden hangisinin bir kasidenin matla beytinden alındığı söylenebilir? A) Ol gül-i bâğ-1 hilâfet kim bahâr-ı devleti Alem-efrûz olalı göremez cefâ-yı hâr gül B) Habsden Yûsuf çıkıp Sultân-ı Mısr olmuş kimi Oldu açıp goncesin ârâyis-i gül-zâr gül C) Göstermeye bir ferde Hudâ âlemi sensiz Zirâ ki vücûdun sebeb-i emn ü emândir D) Bi-hamdillâh beşâşetler göründü rûy-ı dünyâda Bu vech ile gören hayrân olur hüsnün temâşada E) Molla ne acep bilmese ammâ bu acepdir Hiç olmaya bir nâkıd-ı kâlâ-yı zamâne 73 1

1. Nazım Aşağıdakilerden hangisinin bir gazelin matla beyti olduğu söylenebilir? A) Bâkî suhanda fark-ı sipihre kadem basar Lutf-i Hudâ olursa eger dest-gir ana B) Seni Yûsuf'la güzellikde sorarlarsa bana Yûsuf'ı bilmezin ammâ seni ranâ bilürin C) Dehenün var didi bir bûse kıl ikrâr didüm Nâz ile yok didi ol gonca-i handân gülerek D) Bu cihân kimine kasr-ı tarab u ayş u safâ Kiminün mihnet ile başına zindan ancak E) Cây itmiş idi Leyli'ye Mecnûn dil içinde Bir sûret idi cilve kılan mahmil içinde 4.

2. 1. Hoşgörü sahibi, yaşamaktan keyif alan, aynı zamanda da irfan sahibi kimselerin dünya görüşü çerçevesinde yazılmış gazellere denir. II. Şairlerin, sevgililerine duydukları aşkı nükteli bir üslupla anlattıkları gazellerdir. H. Ahlaki öğütler içeren didaktik tarzdaki gazellere verilen addır. IV. Dinî-tasavvufi tarzda yazılmış gazellere denir. Aşağıdakilerden hangisi numaralanmış bu açıklamalardan biriyle ilişkilendirilemez? A) Şuhane gazel C) Rindane gazel B) Âşıkane gazel D) Sofiyane gazel E) Hakimane gazel

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? Divan edebiyatında beş mesnevinin bir araya gelmesiyle oluşan külliyata "hamse" denir. B) Kit'anin konusu çoğunlukla felsefi bir fikir, tasavvufi bir görüş, bir nükte, bir olayın tarihi, bir kişiyi övme ya da yermedir. C) Divan şiirinde Kara Fazli, Azmizâde Haletî ve Nâbî rubai nazım biçiminin başarılı örneklerini vermişlerdir. D) Azeri edebiyatında Seyyid Nesimi, Çağatay edebiyatında Ali Şir Nevâî, Anadolu'da ise Kadı Burhaneddin ve Nev'izâde Atâî tuyuğlanı ile ünlüdür. E) Muhammes, üç ila on ya da daha çok misradan meydana gelen bentlerin birleşmesiyle oluşan nazım şekillerinin genel adıdır.

"Dörtleme, dörde çıkarma, dört köşelendirme" anlamlarına gelen ----; beyit esasına dayanan bir manzumeyi her beytin önüne aynı vezin ve kafiyede bir beyit daha ilave ederek dörder misra hâline getirmektir. Beyitlere eklenen misralara zamime adı verilir. Kafiye düzeni murabba ile aynıdır. İlk iki misra sonradan bir başka şair tarafından ilave olunur. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) rubai D) tuyuğ B) terbi C) murabba E) müstezat

12. Zinet-i bâğ oldi kat kat müstezâd Müjde it kim bülbül-i zâr ola şâd Handelerle oldi gonca-fem güşâd Müjde it kim bülbül-i zâr ola şâd Bu dörtlük aşağıdaki nazım biçimlerinin hangisinden alınmıştır? A) Murabba B) Şarkı D) Müstezat C) Muhammes E) Gazel

7. Bakış köz lebler lal olur serv-i hırâmândan Odlare gönül içinde bir damla yâr olur Bu beyitte altı çizili sözle yapılan edebî sanat aşağıda- kilerden hangisidir? A) Tecahülüarif (B) Hüşhütalil D) Tenasüp C) İstiare E) İrsalimesel

augus 2. Aşağıdaki dizilerin hangisinde konularına göre adlan- dırılan şiirler birlikte verilmiştir? A) gazel - mesnevi - kıt'a - müstezat B) aside - naat - münacaat - gazer mesnevi - mersiye - ağıtubai D) şarkı - nefes - murabba ilahi E) mersiye - ağıt - ilahi - gazelleme

4. Divan edebiyatında beş mesneviye hamse, beş mes- nevi yazan kişiye ise hamse sahibi denir. Aşağıdakilerden hangisinin hamsesi yoktur? A) Hoca Mesud C) Ali Şir Neval B) Taşlıcalı Yahya D) Hamdullah Hamdi E) Nevizade Atayi

mlerinden hangisiyle Müstezat C) Şarkı eser, aruzun azılmış; 1446 dir. Emir alınan ilhamla sanatçının en nebilir. Türklere prik biçimde ele zlerle anlatan eser, e ibret verici mektedir. Şeriat, bir dille anlatıldığı Ort kısa öyküden i derin bilgisini de si olan eser, dinî A ri aşağıdakilerin 15. Türk Dili ve Edebiyatı-Sosyal Bilimler-1 M Sınıf 10. 10. A) 10. A Anonim Halk Şiiri Konu Âşık Tarzı Halk Şiiri 1. Bahçenizde nar ağacı Kimi tatlı kimi acı Gönüldeki derd ilacı Ya bulunur ya bulunmaz Dinî-Tasavvufi Halk Şiiri II. Bunlar eve girmeyeler Züht ü taat kılmayalar Bu beyliği bulmayalar Zira geçti devranları III. İşte geldi bezirgân Kâğıt kibrit kav alın Şimden geri be yavrum Ötmez burda kavalin I Anonim Numaralanmış şiirlerin hangi konunun kazanımlarına yönelik olduğu aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla doğru verilmiştir? Âşık Tarzı Dinî Tasavvufi Âşık Tarzı Anonim Kazanım Anonim şiirlerin hangi adlarla gruplandığını belirler. Âşık tarzı şiirlerdeki ahengin hangi ögelerle sağlandığını belirler. Dinî-tasavvufi şiirin dil ve söyleyiş özelliklerini belirler. || Âşık Tarzı Anonim A Anonim Dinî Tasavvufi Dinî Tasavvufi Dinî Tasavvufi Dini Tasavvufi Âşık Tarzı Anonim Âşık Tarzı A 16. Zama çocu ve ve derv Birin de b bur bur eki isf kiz ar k T H

9. E) I-c, II-a, Ill-b Kasidenin bu bölümünde 15-20 beyit bulunur. Şairler, çeşitli betimlemeler yaparak eserin yazıldığı dönem hakkında bil- giler verir. Bu bölümde şairler yeteneklerini ortaya koyarken kasideler de betimledikleri dönemin, mevsimin adını alır. Bu parçada söz edilen kaside bölümü aşağıdakilerden hangisidir? A) Girizgâh B Nesib D) Fahriye 10. Ey hoş ki gam-ı aşka giriftâr degüldüm Rimêr d C) Methiye E) Tegazzül

3. Divan nesri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Nesir yerine “inşa” sözcüğü kullanılmış, nesir yazılarının toplandığı eserlere "münşeat" adı verilmiştir. B) "Sade nesir, süslü nesir, orta nesir" olmak üzere üçe ayrılır. C) Süslü nesirde dil oldukça ağırdır, sık sık secilere başvurulur. D) Aşk, şarap, doğa gibi konular işlenir; dinî ve tasavvufi konulara yer verilmez. E) Noktalama işaretlerine yer verilmez.