Divan Şiiri Özellikleri Soruları

7. Bu suretler senin-çün rû-nümâdir a Nazar âyineye sanma sanadur Heman yan ağla Mevlâ'yı seversen Koma feryadı Leyla'yı seversen Meğer dîvâneye taş attı Leyla Komadi urmadık baş seng-i hârâ Olur maşuk dağ u zahme tâlip d Nişan lazımdır âşıklarda Gâlip d & Bu beyitlerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylene- mez? A) Telmih sanatına başvurulmuştur. B) Mesnevi nazım biçiminde yazılmıştır. C) Ahenk unsurlarına yer verilmiştir. D) Didaktik şiir türüne örnektir. E Hatime bölümünde yer alır. C

7. 8. PÇelebl Eserin yazım aşaması yirmi yıl sürmüştür. Sanatçı bu zaman zarfında eserini, Halep sahaflarında başladığı araştırma ve incelemelerini çeşitli şehirlerin sahaf ve kütüphanelerinde sürdürerek tamamlamıştır. Eserin adından da anlaşılacağı üzere kitapların yanında ilmî disiplinleri de ele almış yani ilimlerin sayımını ve taksimini de konu edinmiştir. Bu parçada söz edilen eser aşağıdakilerden hangisidir? A) Cihannüma Mizanü'l-Hak E) Mizanü'l-Evzan ↓ All Sir Nevdi Geleb 1 B) Fezleke Katip Seleb Keşfüz-Zünun atp Gelebi 10. L katip 1. Ey Fuzuli oluben garka-i girdâb-ı cûnûn Gör no kobru 11.

2. A) H B) |-|-|| HI D) III-1-11 1. Dibace II. Hicviye III. Fahriye IV. Devriye V V. Naat L Numaralanmış kavramlardan hangileri kaside ile iliş- kilendirilemez? A ve II BI ve IV C) H+H E) III-II-I D) Ive IV C) II ve IV E) IV ve V Telif ve çeviri olarak yirmiyi aşkın kitap yazdı. En önemlileri tarih, cografya ve bibliyografya alanındadır. Ayrıca dönemin medreselerinin din bilimleri ve pozitif bilimler alanındaki 6.

10. 1. En güzel örneklerinden birini 16. yy. divan şairi Bağdatlı Ruhî vermiştir. A 5-10 chrá terpoor II. Her bendi 3 ile 17 arasında beyitle yazılır. LÖvgü, yergi, sosyal eleştiri gibi farklı konular ele alınır. IV. Bentleri "hane" ya da "terkiphane" adıyla anılır. V. Bentler arasında yer alan "vasıta beyti", her bent vasitr sonrasında nakarat biçiminde tekrar edilir. Terc beyita des Terkibibent) ile ilgili olarak yukarıdakilerden değid hangileri söylenemez? A) I ve II og evermog nüsüy B) Yalnız II D) III ve IV nipt of E) Yalnız V C) II ve III Paraf Yayınları

2. Güzellik, aşk ve aşk sebebiyle çekilen acılar, şarap, eğlenceli ve keyif alınabi- lecek her şey bu nazım biçiminin konu- ları arasında yer alır. Bu divan edebiya- tı nazım şekline ---- adı verilir. Bu türün akla gelen ilk şairleri; Fuzuli, Baki, Taşlı- calı Yahya ve Şeyh Galip gibi isimlerdir. Bu parçada boş bırakılan yere aşağı- daki divan edebiyatı nazım biçimlerin- den hangisi getirilmelidir? A) mesnevi B) müstezat C) kaside D) kit'a E) gazel

6. (1) Divan edebiyatına İranlıların kattığı bir nazım biçimidir. (II) Bir ila üç dörtlükten oluşur. (III) Uyak düzeni aaba'dır. (IV) Kendine özgü 24 değişik aruz kalıbıyla yazılır. (V) Genellikle felsefi konular, aşkla, şarapla ve yaşamla ilgili düşünceler işlenir. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangi- sinde rubai ile ilgili bir bilgi yanlışı vardır? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

2. Matla beyti olmayan gazel gibidir. Beyit- lerde birinci dize serbest, ikinci dizeler birbiriyle kafiyelidir. Uyak düzeni xaxaxa biçimindedir. Genellikle mahlas kullanıl- mayan nazım biçimi en az iki beyitten oluşur. Bu parçada sözü edilen nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir? A) Şarkı B) Mesnevi C) Kaside D) Kit'a E) Müstezat

Anılar, a angisi 7. 1. Seci: Düzyazı kafiyesi II. Şehrengiz: Bir şehri ve o şehrin güzelliklerini anlatan eser III Surname: Şenlik ve düğünleri konu edinen eser IV. Nazire: Sanatlı söyleyişle yazılan divan edebiyatı düzyazısı V. Münşi: Divan edebiyatında düzyazı yazarı Yukarıdaki numaralanmış kavramlardan hangisi yanlış açıklanmıştır? A)V B) H Letry D) II E) I

11. (1) Divan şiirinde; Arap ve Fars edebiyatlarından alınma "gazel, kaside, mesnevi, rubai, terkibibert gibi nazım biçimleri kullanılmıştır. (II) Bu şiirler; her şair tarafından ortaklaşa kullanılan mazmunlar (boy için servi, yüz için ay, kirpik için ok...) ile yazılır. ( Kullanılan ölçü, Araplardan alınma aruz ölçüsüdür. (IV) Konudan çok anlatım güzelliği ve biçimsel ku- sursuzluk önemsenmiştir; bu yüzden aynı konular yüzlerce şair tarafından işlenebilmiştir. (V) Tam ve zengin uyak kullanılmıştır; uyak, kulağa göredir. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangi- sinde bir bilgi yanlışı vardır? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. 2.

Kaside ile iliş- C) Il ve IV e V En önemlileri yrıca dönemin er alanındaki da tanınmıştır. erden hangi- elebi 91 E) Nef'i 17 6. I. Enderunlu Vasıf, şarkı nazım biçimini en çok kullanan divan şairidir; şiire günlük hayatı ve sokağı sokmuştur. II. 16. yüzyıl şairlerinden Yenişehirli Avni hamse sahibi- dir ve Gencine-i Raz, Esrarname, Gülşen-i Raz adlı eserlerin yazarıdır. Peygamberler ve dört halifenin iç ve dış güzellikleriyle davranış biçimlerini anlatan manzum ve mensur eser- lere hilye denir. IV. Divan şiirinde müsebba 7, müsemmen 8, mütessa 9, muaşşer 10 dizeli bentlerle kurulan nazım biçimleridir. V. Lale Devri şairi Nedim'den ayırmak için Nedim-i Ka- dim olarak adlandırılan, 17. yüzyıl şairi, önemli gazel ustalarındandır. Numaralanmış yerlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? B) II D) IV E) V A) I C) III AYT-SB01/EDEBİYAT/A SERİSİ

11. Divan edebiyatı ile âşık edebiyatını karşılaştıran aşa- ğıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A) Divan edebiyatı, okumuş kesime yönelik yazılı bir ede- biyatken âşık edebiyatı halka yönelik sözlü bir edebi- yattır. Mar B) Divan edebiyatı, kaynağını Arap ve Fars edebiyatların- dan alırken âşık edebiyatı kaynağını sözlü dönem Türk edebiyatından almaktadır. C) Divan edebiyatı, soyut ve yaşamdan uzakken âşık ede- biyatı, somut ve yaşamla ilgilidir. D) Divan edebiyatı, belli nazım biçimleri olan klasik bir edebiyatken âşık edebiyatında şairler özgün biçimler oluşturmuşlardır. E) Divan edebiyatında dil anlaşılmayacak kadar ağırken âşık edebiyatında dil genellikle sadedir 12. ----, divan edebiyatına Türklerin kazandırdığı bir nazım biçi- midir. Halk şiirindeki türkünün etkisiyle ortaya çıkmıştır. Bu şiirler, dörtlük nazım birimi ile yazılır. Aşk, doğa, dünyadan bu türün önemli tat alma işlenen başlıca temalardır. ismidir. --- ronda bos bırakılan yerlere sırasıyla asağıdaki-

36 5. Aşağıdaki beyitlerden hangisi içerdiği duygu ve düşünce bakımından diğerlerinden farklıdır? A) Aşk derdiyle hoşem el çek ilâcımdan tabîb Kilma dermân kim helâkim zehr-i dermânındadır B) Aşk derdiyle olur âşık mizâcı müstakîm Düşmenimdir dostlar bu derde derman eyleyen C) Sâkiyâ mey sun ki aşk-ı yârdan bî-tâkatüm Evveli âsân göründi âhiri ammâ ne güç D) Derd-i yâr ile şunun kim başı hôşdur Bâkıyâ Ölmege cânlar virür derdine dermân istemez E) Derd-i aşkım def'ine zahmet çeker dâ'im tabîb Şükr kim olmuş ana zahmet bana râhat nasîb

XOY 5. Şiirin mutlaka ölçülü, kafiyeli olması gerekmemektedir. Dizeler hâlinde, ölçülü, kafiyeli yazılmış her metin de şiir değildir. "Şiir biçiminde” anlamına gelen manzumelerde sanatsal olmayan her konu işlenebilir. Bu açıklamaya göre aşağıdakilerden hangisi "manzu- me" özelliği göstermektedir? A) Bize nisbet mi sultanım Adularla salınırsın Yusuf misli misin canım Sevdikçe alınırsın B) Ne derece hizmetin Varsa odur himmetin Kıymetim var deme ki Gerçek ola kıymetin Dyed as snovub sig ON si sono co C) Artık ne gelen ne beklenen var Tenha yolun ortasında rüzgâr Teşrin yapraklarıyla oynar JobBRA folg ne D) Eyvah! Ne yer ne yar kaldı, STUTUNL Gönlüm dolu ah u zar kaldı. Şimdi buradaydı gitti elden Gitti ebede gelip ezelden EX Altın kulelerden yine kuşlar Tekrarını ömrün eder ilan Kuşlar mıdır onlar ki her akşam tulgummÂlemlerimizden sefer eyler Pimemliser Isid geboh shugu agae.

ştir. IZ III 44 6. Gül mevsiminde gülşene gel ayş u nûş kıl Destinde deste deste tutar her nigâr gül Aşağıdaki beyitlerden hangisi duygu ve düşünce bakımından bu beyitle aynıdır? A) Eşcâr yine dürlü şüküfeyle tonandi Ayş eyleyelüm gûşe-yi gülşende gel imdi B) Zülfünden ayru Bâkî bir hâl ile yürür kim Zencîrden boşanmış dîvânedür sanurlar C) Tabîbüm eyle müstagnîsin ehl-i derd hâlinden Ki kapında figân u zâr iden bîmâri tuymazsın D) Gamze peykânın gözün ben mübtelâdan saklamaz Sarf eder ehl-i nazar nakdin gedâdan saklamaz E) Her yeten meh-rûya sarf etme Fuzûlî ömrünü Bi-vefâlardan hâzer kil tut tarîk-i ihtiyât 9.

9. Erişip bahâra bülbül, yenilendi sohbet-i gül Yine nevbet-i tahammül dil-i bî-karâre düştü a Bu beyitle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur? A) Matla beyti olarak adlandırılır. B) "Bülbül" sözcüğüyle âşığın gönlünü çelen sevgili kastedilmektedir. C) Dizeler içinde iç kafiye söz konusudur. D) "Sohbet-i gül" sözüyle âşıkla ilgili dedikodular anlatılmak istenmiştir. E) Aşık, sevgiliyi kararsız olmakla suçlamaktadır.

2. Divan edebiyatında nazım biçimleri, beyitlerle, dörtlüklerle ve bentlerle kurulanlar şeklinde sınıflandırılmaktadır. Aşağıdakilerden hangisi beyitlerle kurulan nazım biçimlerinden biri değildir? A) Kaside D) Müstezat B) Kit'a E) Rubai cy Gazel