Divan Şiiri Özellikleri Soruları

8. Iran (Fars) edebiyatından alınmış, tek dörtlükten oluşan bir nazım biçimidir. Genellikle felsefi konular, öğüt, aşk, şarap, din, tasavvuf temaları işlenir. Uyak düzeni "aaxa" biçimindedir. Çoğunlukla mahlas kullanılmaz. Yukarıda bazı özellikleri verilen nazım biçimi aşağıdakilerin hangisidir? A) Müstezat D) Tuyuğ B) Kit'a E) Rubai C) Şarkı

Kalbim yine üzgün seni andım da derinden, Geçtim yine dün eski hazan bahçelerinden! Üzgün ve kırılmış gibi en ince yerinden, Geçtim yine dün eski hazan bahçelerinden! 1.Yukarıda verilen şiir hangi nazım biçiminden alınmıştır? Bu nazım biçimi ¹in iki özelliğini yazınız. (10P)

1. Divan şiirinde de Servetifünun şiirinde de ağır bir dil kullanılmıştır. II. Divan şiirinde bütün güzelliği, Servetifünun şiirin- de parça güzelliği ön plana çıkmıştır. III. Divan şiirinde beyit hâkimiyeti görülürken Servetifünun şiirinde beytin yanı sıra bentler de kullanılmıştır. IV. Divan şiirinde Arap-İran, Servetifünun şiirinde Fransız şiirinin etkileri görülür. V. Divan şiirinde de Servetifünun şiirinde de halka yönelme esas alınmamıştır. Divan ve Servetifünun şiirlerine yönelik yukarıdaki karşılaştırmalardan hangisi yanlıştır? B) II C) III D) IV A) I E) V

9. Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde yanlış bir bilgi- ye yer verilmiştir? A) Abdülhak Hamit Tarhan'ın yazdığı "Sahra" adlı şiir edebiyatımızda ilk pastoral şiir örneğidir. B) Divan şiirinde kasidelerin nesib ve teşbib bölümleri lirik şiir özelliği gösterir. Türk edebiyatında dramatik şiire fazla örnek veril- memiştir. Ziya Gökalp'in önemli didaktik şiir örnekleri vardır. Saf şiirciler, lirik şiirin en güzel örneklerini vermiş- lerdir.

8. Açıl bâğun gül ü nesrîni ol ruhsârı görsünler O Salin serv ü sanavber şîve-i reftârı görsünler Kapunda hasil itdi bu devâsuz derdi hep gönlüm Ne derde mübtela oldi dil-i bîmarı görsünler Bu dizeler aşağıdaki nazım şekillerinden han- gisiyle yazılmış olabilir? A) Muhammes D) Gazel B) Şarkı C) Rubai E) Mesnevî 9. Aşağıdakilerin hangisinde kasideyle ligill rilen bilgiyanlıştır

9 Klasik edebiyatımızda nazım birimi beyittir. Ancak üç, dört, beş, altı ... misralı bentlerden oluşan nazım şekilleri de kullanılmıştır. Bunların genel adı musammattır. Musammatlarda bentler arasında konu bütünlüğüne de dikkat edilir. Şairler ilk bentte mahlaslarını söylerler. YAYIN DENİZİ Çok çeşitli konularda yazılır. Edebiyatımızda en çok mu- rabba, muhammes, terkibibent ve terciibent şekilleri kul- lanılmıştır. En yaygın olanı dört misralı bentlerden oluşan murabbadır. Murabbanın geliştirilmesiyle şarkı ortaya çık- IV mıştır. Yukarıdaki numaralanmış sözlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) I. B) II. C) II D) IV. E) V. YAYIN DENİZİ

3. Aşağıdakilerin hangisinde bilgi yanlışlığı yapılmış- tır? A) Sade nesir, halkın konuştuğu dilden çok uzaklaş- mamaya çalışarak eser yazma geleneğidir. B) Sade nesir, şiiri de etkilemiş ve bu sayede Mahallileşme Akımı doğmuştur. C) Bazı dinî kitaplar, sade nesir kullanılarak kaleme alınmıştır.mp D) Sade nesirle kaleme alınmış çeşitli didaktik yapıt- lar vardır. Mercimek Ahmed'in Kâbusname tercümesi, sade nesirle kaleme alınmış yapıtlardan biri olmuştur.

2. Sebk-i Hindî, Hindistan'da, Babürlü Hint-Türk hüküm- darlarının saraylarında Farsça yazan ozanlarca ge- liştirilmiştir. Bu akımın 18. yüzyıldaki en önemli tem- silcisi divan edebiyatının son ve en büyük şairi Şeyh Galip'tir. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada söz edilen akımın özelliklerinden biri değildir? A) Anlam bütünlüğü B) Bilmeceyi andıran sözler C) Karmaşık mazmun ve anlatımlar D) Sentetik bir dil E) Beklenmedik, alışılmamış benzetmeler KARİYER

- Aşağıdakilerden hangisi divan edebiyatında nesir türü için söylenemez? A) Noktalama işaretleri kullanılmamıştır. B) Seciler kullanılması yaygın bir anlayıştır. C) Bugünkü anlamda bir paragraf düzeni söz konusu değildir. D) Daima şiir türünün gerisinde kalmıştır. E) 18. yy.dan itibaren Batılı türler de yazarlarca denenmiştir.

1. Aşağıdakilerden hangisi "Türki-i basit" akımı ile il- gili bir bilgi değildir? A) Mazmunlar yerine halk dilindeki deyim ve mecaz- lar kullanılmıştır. nato Anch o don sb. B) Arapça ve Farsça tamlama ve terkipler dile sokul- mamıştır. HE C) Türk şiirinin milli kimliğini kaybettiğini düşünen şairler tarafından başlatılmıştır. ve2 (8 D) Şairler biçimsel bakımdan divan şiiri geleneğine bağlı kalmışlardır. E) Aruz vezni tamamen terk edilmiş ve hece ile şiirler yazılmıştır.

Şarkı nazım şeklinden hareketle divan şiirinin aşağı- daki özelliklerinin hangisine ulaşılamaz? A) Şiirlerde aruz ölçüsünün kullanıldığına B) Genellikle tam ya da zengin kafiye başvurulduğuna C) Arap ve İran edebiyatı nazım biçimlerinin kullanıldı- ğına D) Yabancı kökenli sözcük ve tamlamalara sıkça yer verildiğine E) Sanatta toplumsal bir amaç güdülmediğine

2. Aşağıdaki beyitlerden hangisinde imgeye diğerlerin- den daha az başvurulmuştur? A) Bir eşek var idi zaif ü nizâr Yük elinden katı şikeste vü zâr B) Nedür bu handeler bu işveler bu nâz u istiğnâ Nedür bu cilveler bu şîveler bu kâmet-i bâlâ C) Lebleri mül saçları sünbül yanagi berk-i gül Bir semenber serv-i hoşreftâr dersen işte sen D) Bâğ-i dehrin hem hazânın hem bahânın görmüşüz Biz neşâtın da gâmın da ruzgârın görmüşüz E) Âlâyiş-i dünyâdan el çekmege niyyet var Yakında adem dirler bir şehre azîmet var A

A) Mevlânâ D) Nef'i B) Nesimi C) Nedim A) Hayrâbât E) Fuzuli 2. Divan şiirinin son büyük mesnevisidir. Hayrabat'a karşı- lık olarak yazılmıştır. "Söz söyleyecek zaman mı buldun / Sen git de ne olmalıysa olsun" misralarında görüldüğü gibi Türkçe söyleyişler yanında "ot tiktı canıma", "örtbas eder", "bir içim su", "yapmış yakıştırmış", "aktan karadan söz açmak", "yerden göğe dek", "ağız birliği etmek", "can baş ifade etmek" gibi halkın konuştuğu dilden alınmış Türkçe deyimler de çokça kullanılmıştır. Eserde âşıkların mektuplaşmaları, çok lirik bir biçimde anlatılmıştır. Tasav- vuf yoluna giren insanların çekeceği çileler, sembollerle özgün bir şekilde dile getirilmiştir Bu parçada bahsedilen eser aşağıdakilerden hangi- sidir? YAYIN DENİZİ BY Hüsnü Aşk C) Hayriyye D) Beng'ü Bâde E) Çarhnâme oderle günümüze ulas-

1. 14. yüzyılda gerek telif gerekse Arapça ve Farsçadan çe- viri olarak birçok mensur eser örneği verilmiştir. Bu tür eserler; İslâm tarihi, insanlara ders veren hayvan hikâye- leri, devlet adamlarına öğütler, sağlık, Kur'ân-ı Kerîm ve sureler, İslam dünyasındaki kahramanlıklar vb. konularla ilgili ve dinî, tarihî, destanî, didaktik, folklorik, tibbi nitelikli olup bir kısmı telif (özgün) olarak yazılmış büyük bir kısmı ise tercüme (çeviri) edilmiştir. Bu devrin bilimsel eserleri de çok büyük oranda mensurdur. XIV. yy.da öğretici metin örneği veren sanatçılar arasında __ __ sayılabilir. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki sanatçılar- dan hangisi getirilemez? A) Erzurumlu Kadi Darîr C) Kul Mesud B) Hamzavi Şeyhülislam Yahya E) Hekim Hacı Paşa YAYIN DENİZİ

9. İstivâyı gözler gözüm Seb'almesanidir yüzüm Ene'l Hakk'ı söyler sözüm Mi'râcımız dârdır bizim Yukarıdaki dörtlük aşağıdaki şiir türlerinden hangisi- ne örnek gösterilebilir? A) Varsağı D Nefes B) Destan C) Koşma E) Mâni 1-D 2-B 3-A 4-D 5-D 6-C 61

15. Divan şiirinde yaygın olarak kullanılan nazım şekillerinden biri de kasidedir. Genellikle önemli bir kişiyi övmek, kimi za- man da yermek amacıyla yazılan kasideler 5-15 beyitten 11 oluşur. Kasideler; nesip, girizgâh, methiye, tegazzül, fahri- ye, dua adı verilen bölümlerden oluşur. Ancak "tegazzül" bölümü her kaside de bulunmayabilir. Bu nazım şekli ko- nularına göre tevhid, münacaat, naat, mersiye, methiye. IV hicviye gibi türlere ayrılır. Beyitlerin uyak düzeni ise aa, ba, V D Mi? 0 ca... şeklindedir. Bu parçadaki numaralanmış yerlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) I B) II C) III D) IV E) V 2. OTURUM