Divan Şiiri Özellikleri Soruları

11 9. By dil hele âlemde bir âdem yoğ imiş Var ise de ehl-i dile mahrem yoğ imiş Gam çekme hakikatte eğer arif isen Farz eyle ki el'ân yine âlem yoğ imiş a Neff, toplam dört dizeden oluşan ve düşünsel yönü ağır basan bu ünlü şiirinde "Ey gönül, şu dünyada bir insan yokmuş. Varsa da gönülden anlayan bir sırdaş bulun- muyormuş. Eğer bilge isen asla gam çekme. Farz et ki dünya diye bir şey de zaten yokmuş." diyerek sitemini dile getirmiştir. Buna göre Nefi, bu şiirini aşağıdaki nazım şekillerin- den hangisiyle söylemiştir? A) Rübai Dy kaside C) Murabba ) kita E) Gazel

a 9. Ey dil hele âlemde bir âdem yoğ imiş Var ise de ehl-i dile mahrem yoğ imiş Gam çekme hakîkatte eğer arif isen Farz eyle ki el'ân yine âlem yoğ imiş a Nefi, toplam dört dizeden oluşan ve düşünsel yönü ağır basan bu ünlü şiirinde "Ey gönül, şu dünyada bir insan yokmuş. Varsa da gönülden anlayan bir sırdaş bulun- muyormuş. Eğer bilge isen asla gam çekme. Farz et ki dünya diye bir şey de zaten yokmuş." diyerek sitemini dile getirmiştir. Buna göre Nefi, bu şiirini aşağıdaki nazım şekillerin- den hangisiyle söylemiştir? A) Rübai By Kaside C) Murabba Di kita E) Gazel

8. V Şikâyetname - Mektup II. Mecalisü'n Nefais - Tezkire III. Cemşid ü Hurşid - Mesnevi IV. Siretü’n Nebi - Siyer V. Miratü'l Memalik - Vakayiname - Yukarıdaki numaralanmış eser-tür eşleştirmelerin- den hangisi yanlıştır? D) IV E) W C) III A) 1 B) ||

1. Selçuklular döneminde adı "Gülşehir" olan Kırşe- hir'de doğan şair, ismini buradan alır ve Türk edebi- yatında ilk kez mahlas kullanır. IL Eserlerinde Çağatay lehçesini kullanan şair, tüm Türkleri dil ve kültür alanında tek çatı altında topla- maya çalışan bir dil milliyetçisidir. III. Hayatı Bağdat ve Kerbela çevresinde geçer. İyi bir eğitim gören şair, şiirlerinde bu diyarların acı ve izdırapla yoğrulmuş duygulu atmosferini yansıtır. IV. Divan edebiyatının son büyük şairidir. Şiirlerinde sembolik anlatıma, kapalı hayallere yer verir. Aşağıdakilerden hangisi numaralanmış cümlelerde tanıtılan şairlerden birine ait değildir? Nefi A) Sihara- Kaza B) Mahakemetü'l Lugateyn C) Hüsn ü Aşk D) Şikâyetnâme segn Fuzuli E) Mantıku't Tayr Gelip TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - SOSYAL BİLİMLER-1

12. Alegorik bir özellik taşır. II. Nazım biçimi mesnevidir. III. XVI. yüzyılda kaleme alınmıştır. IV. Yazarı, Şeyh Galip'tir. V Tasavvufi özellikler de içerir. Hüsn ü Aşk adlı eserle ilgili olarak yukarıdaki cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı yapılmıştır? A) BYI C) HI D) IV D E) V

AYT / TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI SOSYAL BİLİMLER-1 Türk, İran ve Arap edebiyatlarında Fuzuli'ye asil şöhretini sağlayan eser, Türk edebiyatının klasik döneminde yazılmış mesnevilerin en güzelidir. Arap, Türk ve Iran edebiyatlarının ortak konuları arasında ilk planda yer alan hikâye, en tesirli ve samimi şekilde Fuzuli'nin eserinde ifadesini bulmuştur. Fuzuli'nin çok tanınan ve okunan eseri, mesnevi tarzında yazılmış, konusunu çölde geçen hüzün, gözyaşı ve acı dolu bir aşk hikâyesinden almıştır. Eserinde istiraba yatkın yaratılışına çok uygun gelen bir konuyu işlediği için son derece başarılı olmuştur. Yazıldığı tarihten başlayarak Türkçe konuşulan her yörede sevilerek okunmuştur. Bu parçada söz edilen eser aşağıdakilerden hangisidir? B) Hadikatü's Süeda A) Beng ü Bâde D) Leyla ve Mecnun C) Sıhhat u Maraz E) Rind ü Zahid

u Sultan veieu Rubansane E) Şeyyad Hamza - Mecalis-/ Seb'a Mecalist Sebo meulens 5. Eski şiirimiz, hayatı yasaklayan bir şiirdir. O, en güzel anlamın da bir soyutlama işidir. Eski şiirimizde Batı şiirinde olduğu gibi hayatla sıkı bir ilişki olmadığından içinde şiirin mucizesi gülme. yen eserler, büsbütün boş sadece hüner oyunu gibi kalıyor. Bu parçadaki düşünceye karşı gelen biri aşağıdaki şairler. den hangisinin şiirlerini örnek gösterebilir? Ah Şeyh Galip B) Bağdatlı Ruhi C) Fuzûlî D) Gülşehri E) Taşlıcalı Yahya Aşağıdaki açıklamalardan hangisi ayraç içinde veriler

9. "Hamse” ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Hamse, beş mesneviden oluşan yapıtların genel adıdır. B) Türk edebiyatında ilk hamse sahibi, Çağatay sahasın- dan Ali Şir Nevai'dir. C) Anadolu sahasındaki ilk hamse Hamdullah Hamdi'nin Heşt Behişt adlı yapıtıdır. D) Türk edebiyatında ilk mensur hamseyi Nergisi yazmış- tır. E) Taşlıcalı Yahya, Nevizade Atayi Türk edebiyatındaki ham- se sahipleridir.

10. Tanzimat sanatçıları divan şiirine karşı çıkarak bu edebiya- ti yıkma, yeni bir edebiyat anlayışı getirme gayreti göster- mişlerdir. Onlar şöyle yazmışlardır: Evet, tarz-i kadim-i şi'ri bozduk hercümerc ettik Nedir şi'r-i hakiki safha-i irfana derc ettik Buna göre aşağıdaki sanatçılardan hangisinin “tarz-1 kadim”e karşı tavır aldığı söylenemez? B) Namık Kemal A) Şinasi C) Recaizade Mahmut Ekrem D) Muallim Naci E) Abdülhak Hamit Tarhan

sve 14. 12. Muhammed Ali'nin çeşmi çırağı Erenler yolunun gülşeni bağı Ciğerler pâresi gönül durağı Gözlerimin nûru İmam Hüseyin Bu dörtlüğün nazım türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Neles B) Devriye C) Şathiye D) Nutak Es trahi

Edirne Şehrengizi son Tarih III. Vesiletü'n-Necat mis Münacat luk IV. Takvimü't-Tevarih Rotip Celebi Tazarruname Ba V. öld THIS Yukarıdaki numaralanmış eserler, türüyle eşleştiri- lirse hangi eser dışarıda kalır? Öv Ka A) I DIV E) V C) III B) || ga bi ö 4. b 0 0 0 0 la s Divan Şiirine Türklerin kazandırdığı şarkı biçimi, ilk kez 1 Kadı Burhaneddin tarafından kullanılmıştır. Bu nazım biçi- II mi dörtlüklerden oluştuğu için musammat biçimlerden biri III kabul edilir. Şarkının Türk şiirinde yerleşip gelişmesinde Nedim'in etkisi vardır. Divan edebiyatında en fazla şarkı M yazan sanatçı ise Enderunlu Vasif'tır. V Bu parçadaki bilgi yanlışının giderilmesi için aşağı- daki değişikliklerden hangisi yapılmalıdır? A) I. nin yerine "Farslarin" sözcüğü getirilmeli B) II. nin yerine "Nail-i Kadim" getirilmeli C) II. nin ve IV. nün yerleri değiştirilmeli D) III. nün yerine “nakaratlı” sözcüğü getirilmeli E) I. nün ve V. nin yerleri değiştirilmeli 5. Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

A Ilme sa'y eylememekten hazer et Ilm ü sa'y ikisi birdir nazar et Bilmek elbette değil mi ahsen Sorsalar ben onu bilmem demeden Etme âr öğren oku ehlinden Her şeyin ilmi güzel cehlinden Nazım biçimi dikkate alındığında bu beyitler aşağıdaki eserlerin hangisinden alınmıştır? A) Hayriyye B) Cihannüma C) Şikâyetname D) Siham-ı Kaza E) Su Kasidesi

SOSYAL BİLİMLER-1 TESTİ e 10. Sanatçılar yaşadıkları dönemden bağımsız düşünülemeyecekleri gibi edebiyat eserleri de ortaya konuldukları dönemden bağımsız değerlendirilemez. Divan şiiri metinleri, geleneksel yapısından dolayı her ne kadar bazı çevrelerce toplumdan uzakmış gibi gösterilmeye çalışılsa da Osmanlı medeniyetinin yüksek kültür birikiminin bir başka aynası konumundadır. Divan şiiri metinlerini meydana getiren çeşitli sosyal tabakalara mensup şairler; yaşadıkları toplumun tarihini, geleneklerini, yaşayış biçimini kısacası sosyal hayatına ait zihniyet unsurlarını eserlerine yansıtmışlardır. Buna göre, 1. Besleyüp beççe-i ceyrânı süd ogli idinür Mâder-i şîr olup dây-i re'fet-i fercâm II. Zer teşt ü sâbûn- mâh ile Gömleklerin gülâb ile yur câme-şûları III. Çünki satranc-i lutf oyuncısısın N'ola virsen piyâdeye bir at IV. Müdde'înün nefesi Şeyhî dimağın acıdur Güli basdursa n'ola sîr ü sogandur kohusi Derdim nice bir sînede pinhân ederim ben Bir âh ile bu âlemi vîrân ederim ben (Beççe-i ceyrân: Ceylan yavrusu, Gülâb: Gül suyu, Sir: Sarımsak, Pinhân: Gizli) beyitlerinden hangisi parçada savunulan düşünceye örnek gösterilemez? A) I B) II C) III D) IV E) V

4 9. Aşağıdaki beyitlerin hangisi ayraç içinde veri- en temayı örneklemez? A) ister isen mülk-i hüsn 'abâd ola dâd eyle kim Padişehler dâd ile mülkini âbâd eyledi (adaletli olma) B) Yâ Râb belâ-yi aşk ile kıl âşîna beni Bir dem belâ-yı aşktan kılma cüdâ beni (aşktan ayrılamama) C) Eylemem mazmûnina Cibril'i mahrem Nâ'ilî Gamzeler kim fitneden ifşâ-yı râz eyler bana (sırları paylaşmama) D) Cihân-ârâ cihân içredür ârâyı bilmezler O mâhiler ki deryâ içredür deryâyı bilmezler (farkında olmama) E Ferman-ı aşka can iledür inkiyadumuz Hükm-i kazaya zerre kadar yok inadumuz (kadere karşı gelme) X Diğer sayfaya geçiniz. a

X 6. Yok bende bir amel sana şayeste âh eğer A'mâlime göre vere adlin cezâ bana (şayeste: uygun, a'mâl: işler) Bu beyit için aşağıdakilerden hangisi söylene- bilir? Bir mesneviden alınmıştır. Halk şiiri geleneğine bağlı bir metindir. Pastoral şiire özgü nitelikler taşımaktadır. DKorku hâli tasvir edilmiştir. Ait olduğu şiirin matla beytidir.

6. I. Rusvalarından ol meh soymaz meni Fuzuli Divane olmayum mı dünyada yok mu ârum II. Tahammül mülkünü yıktın Hülagü Han misin kâfir Aman dünyayı yaktın ateş-i suzan mısın kâfir III. Gözün sadefinden nice dürdâne dökersin Şol dişi güher dudağı mercan ere umma IV. Aşka saldım ben beni pend almayıp bir dosttan Hiç düşmen eylemez anı kim ettim ben bana V. Sabreyle gönül derdine derman ere umma Can atma oda bi-hüde cânân ere umma Numaralanmış beyitlerden hangi ikisi bir gaze- lin matla beytine örnektir? A) I. ve II. B) II. ve V. C) III. ve IV. D) III. ve V. E) IV. ve V. S