Düşünceyi Geliştirme Yolları Soruları

22. Artık Palmir bir sanat, irfan, ticaret kıblesiydi. Onu tavafa gelen hayran kafilelerle doğuya ve batıya gönderilen yiğit taburların ayakları bu ıssız kum denizlerini köpürtüyor, dünya yaratılalı beri uyuklayan sahra havaşı çan, borazan, kaside sesleriyle çalkanıyordu. İşte benim köyüm de o zamanlar bu cümbüş içinde kim bilir ne kadar gürültülü, kalabalık, hareketliydi... Şimdi, ayda yılda bir uğrayan dört dalgın devenin geçişi bir vaka; çanlarının sesi bir velvele oluyor. Odamda yanan lüks lambasını dışarıdan ilk gördüğüm gece çöllerin ürperdiğini hissettim ve bir ölüm ışınını uzatmış kadar pişmanlık duydum. Artık bir kısık lamba yakıyorum ve benimle beraber bütün boşlukların, düzlüklerin rahat edip sakin nefes aldıklarını anlıyorum. Refik Halid Karay'ın Yezidin Kızı adlı romanından alınan bu parça için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Cumhuriyet Dönemi romanı kapsamına girmektedir. BY Sayıp dökmelere yer verilmiştir, öznel cümleler ağırlıktadır. LC Metinde yer yer abartılı ifadeler ve kişileştirmeler bulunmaktadır. (monolog) DY Iç konuşma tekniği kullanılmıştır. E) Mektup roman türünün bilinen örneklerindendir. PC02-SS.02DES03 7 polimal

önlege 2. İnsan önce içindeki sıkıntıyı dağıtmazsa yer değiştirmek daha pinofazla bunaltır onu; nasıl ki yerine oturmuş yükler daha az engel Dolur geminin gidişine, bir hastaya iyilikten çok kötülük edersiniz oployerini değiştirmekle, hastalığı azdırırsınız kımıldatmakla. Nasıl ki kazıklar daha derine gidip sağlamlaşır sarsıp sallamakla. Onun poviçin kalabalıktan kaçmak yetmez, bir yerden başka bir yere git- mekle iş bitmez. İçimizdeki kalabalık hâllerimizden kurtulmamız, Sabe mine kendimizi kendimizden koparmamız gerek. smsiminist (A Bu parçanın anlatımıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söyle- nebilir? A) Örneklemeye yer verilmiştir. B) İkilemeler kullanılmıştır. C) Benzetme yapılmıştır. D) Tanımlamadan yararlanılmıştır. E) Kişileştirmeye başvurulmuştur. smda emsimited (0 ermetung ins (0 emoluxVO (3

27. Tekerlek kullanmak çoğu zaman uygarlığın şartla- rından zannedilir oysa kimi büyük uygarlıklar hiçbir zaman tekerlek kullanmadı. Örneğin tarım, hayvan- cılık, mimarlık, matematik, astronomi ve ticaret gibi alanlarda bir hayli ileri olan Mezoamerikan uygarlık- ları (İnkalar, Aztekler ve Mayalar) tekerlek ve dola- yısıyla yük arabası ya da el arabası kullanmıyordu. Bunun nedeni teknoloji ve bilim alanlarında geri olmaları değil, tekerleğe ihtiyaç duymamalarıydı. Arazinin çok eğimli olması, araba çekecek kuvvete ve dayanıklılığa sahip hiçbir yük hayvanının bulun- maması ve hem insan hem de yük taşıma konu- sunda büyük kolaylık sağlayan akarsuların bolluğu yüzünden bu Güney Amerika uygarlıkları, kanoları arabalara tercih ediyordu. Bu parçaya göre tekerlek gibi aletlerin icadında aşağıdakilerden hangisinin etkili olduğu söyle- nebilir? A) Gereksinim C) Üstünlük sağlama B) İlerleme isteği D) Sağlıklı yaşama E) Keşfetme arzusu

23. Karanlık bir odadaki eşya nasıl ancak bir ışıkla, ışığın yanışıyla varsa sanat da ancak beğeni karşısında vardır. Beğenisini ta- mamen yitirmiş bir dünya düşünün: Ne eski Yunan yontuları ne yeniden doğuş çağı, ne çağdaş resim ne müzik, ne şiir ne ti- yatro, bütün bu sanatların ustaları artık ortada yoktur. Louvre boşuna bir eşya kalabalığından, Bach bir kuru gürültüden, Ron- sard tatsız sözlerden ibarettir. Bütün bir uygarlığın varlık koşulu olan bu beğeni nedir? Açıklanamaz. Üstünde konuşulabilir, ko- nuşuldukça da belirsizleşir, kayar gider elden. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisinden fay- dalanılmamıştır? Tanık göstermeden M Mecazlı söyleyişten O B) Sayıp dökmelerden Varsayımdan E) Karşılaştırmadan

23. "Bizimkiler! Bizimkiler!" diye bağırarak uyandı. Doğruldu. Üstündeki kertenkeleler kaçtı. Limana baktı. Hakikaten kalenin karşısına bir donanma gelmişti. Kadırgaların, yel- kenlerin, küreklerin biçimine dikkat etti. Sarardı. Gözle- rini açtı. Kalbi hızla çarpmaya başladı. Ellerini göğsüne koydu. Bunlar Türk gemileriydi. Kenara yanaşıyorlardı. Gözlerine inanamadı. Sevinçten, hayretten dizlerinin bağı çözüldü. Hemen çöktü. Bu parçanın anlatımı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi şöylenemez? A) Anlaşılır ve duru bir dil kullanılmıştır. B) Hâkim bakış açılı anlatıma başvurulmuştur. C) Devrik cümlelerle akıcılık sağlanmıştır. Olaylar oluş sırasına göre verilmiştir. lar oluş E) Deyimler kullanılmıştır.

Anlatım Biçimleri, Düşünceyi Geliştirme Yolları 3. Raskolnikov, ağır, dermansız bir yürüyüşle diz kapakları tit- reyerek ve fena hâlde üşüyerek gerisin geriye döndü; oda- sına çıktı, Kasketini çıkarıp masanın üzerine attı. On dakika kadar öylece kımıldamadan durdu. Sonra takatten kesilerek kendisini divana attı. Hastalıklı, hafif bir inilti ile iyice uzan- d. Gözleri kapalı idi. Yarım saat kadar öylece yattı. Hiçbir şey düşünmüyordu. Yalnız birbirleriyle bağlantısı olmayan, dağınık birtakım düşünceler veya düşünce kırıntıları kafasın- da uçuşuyordu. Daha çocukluğunda gördüğü ya da şurada burada ömründe bir sefer karşılaştığı ve hiçbir zaman hatır- layamayacağı birtakım insan yüzleri, gözü önüne geliyordu. Kilisenin çan kulesi, meyhanede bir bilardo masası ve onun başında bir subay... Bodrum katında bir tütüncü dükkânında puro kabuğu içinde kapkara bir merdiven... Bütün bunlar bir kasırga gibi dönüyor, duruyordu. Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söy- lenemez? Foam VAX Duyular arası aktarım yapılmıştır. BÖrneklemeden yararlanılmıştır. Betimleyici ifadelere başvurulmuştur. Öyküleyici anlatım kullanılmıştır. İlahi bakış açısıyla anlatılmıştır. hiloti vorine azimet a

B 15. Bütün bu soruları yanıtlayabilmek için en başta kamuoyunda kullanılan tabiri düzelterek giriş yap- makta yarar var. Kamuoyunda şöyle bir ifade kul- lanılıyor: Türk tarımında GDO'nun kullanımı Hayır, bu ifadenin kullanımı doğru değildir. Bu ifade "Türk tarımında GDO'lu tohumla üretim" şeklinde değişti- rilmelidir. Bu ifadenin kullanımının düzeltilmesi as- linda atmamız gereken ikinci adımdır çünkü ilk adım bu tür ürünlerin üretiminin yapılabilmesi için GDO'lu tohumun üretilmesidir. Sonraki adım, üretilen bu tohumlarla Türk çiftçileri tarafından ekim yapılması ve ürün elde edilmesi olacaktır. Bu durumda şu an zaten tükettiklerimizi ithal etmemize gerek kalmaya- caktır. B J N1123 By metnin anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Öğretici bir metinden alınmıştır. B) Tartışmacı anlatımdan yararlanılmıştır. C) Kanı niteliğinde yargılar kullanılmıştır. D) Öneri cümlelerine yer verilmiştir. E Tanımlama ve örneklemeden yararlanılmıştır. 16. Bu türün Türk edebiyatına ilk olarak gazeteyle gir- mesi tesadüfi değildir. Bu tür. Türk toplumunun dü-

eshm (1) Ağaçların yapraklarını dökme zamanları türlerine ve hava koşullarına bağlı olarak değişir. (II) Örneğin bazı ağaçlar sonbaharda yapraklarının tamamını dö- ker, bazılarının yaprakları ise olgunluk dönemini ta- mamladıktan sonra dökülür. (III) Çam, köknar, servi ve ladin gibi bazı iğne yapraklı ağaçlar kış mevsimin- de yaprak dökmez ama yıl boyunca yaprak değişti- rirler. (IV) Bitkilerin yapraklarını dökme zamanını çev- resel değişimler ve kalıtsal etkenler belirler. (V) Yap- rağın dökülme sürecinde ilk olarak yaprak sapının gövdeye bağlandığı bölgedeki bir grup hücre farklı- laşmaya başlar. 1 Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisin- de flilimsi yoktur? BNA CHII. DIV. E) V.

AYT/Türk Dili ve Edebiyatı-Sosyal Bilimler-1 22. İç monolog tekniği ile kahramanın duygu ve düşünceleri, zihninden geçenler, durumu ve psikolojisi, olaylar karşısındaki tavrı anlatılır. Yazar kahramanların psikolojik durumlarını hâkim anlatıcıyla vermek yerine kendi dillerinden ortaya koyar. Bu teknikte kahramanlar kendine kendilerine konuşarak iç dünyalarını açık eder. Bu açıklamaya göre aşağıdaki parçalardan hangisi iç monolog tekniğine örnek olarak gösterilebilir? A) Gözlerimi açtığımda ortalık kararmıştı. Ay, henüz doğmamıştı. Yattığım sert yerde vücudum uyuşmuş bir şekilde uyandım. Yavaş yavaş uyuşmuş azalarımı sağa sola hareket ettirdim. Ayağa kalktım, sendeleyerek bir iki adım attım. Ayaklarımın uyuşukluğu az da olsa açıldı. B) Adam hey, hey diye bağırmak istiyordu, hem de ciğerlerinin bütün gücüyle. Ama artık kendisi için değil, o bir yıllık evli için, onun adına, onun korku sinmiş, dert bürümüş evi adına. Ve adam; ah gene o ilk işsizliğindeki gibi genç olsaydım diye hayıflanıyordu, gene bir çiçekçi dükkânının vitrinini tekmelemek istiyordu. C) Metin'in on yılı aşkın süredir yaşadığı kutsal bekâr evinin kapısını açmayı başardı. Bir oda, bir hol ile tuvaletten oluşan tek pencereli bir daireydi burası. Odada tahta sapları parlak turuncu boyalı, dört yeşil yapay deri kaplı koltuk, baş ucunda bir çiçek sepeti resmi olan beyaz, teneke bir göçmen karyolası ve küçük bir camlı dolap üzerinde elektrik ocağı ile çaydanlık vardı. D) On yaşındaydı o sıralarda. Her şeyi bugün gibi hatırlıyordu. Annesinin yaşadığını bile bilmiyordu o sıralar. Onun yokluğunu umursamazmış gibi görünüyordu. Ama annesiz olduğu için yarım, güçsüz, güvensiz duyuyordu kendini. E) Bir zamanlar bir aklım vardı benim. Bulanık sularında ördekler yüzerdi. Artık yok. Neyi, niye, nasıl yaptığımı az çok bilirdim. Artık bilmiyorum. Neyin, nasıl, neden olduğunu anlamaya çalışırdım. Artık anlayamıyorum. C

26. Efes, Klasik Yunan döneminde lyonya'nın on iki 1 41 şehrinden biriydi. Kuruluşu Cilalı Taş Devri MÖ 6000 yıllarına dayanır. 1994'te UNESCO tarafından Dünya Mirası Geçici Listesi'ne dâhil edilmiştir. V Numaralanmış altı çizili bölümlerin hangisinde bir ya- zım yanlışı vardır? A) I. B) II. C) III. DYIV. E) V.

maz. enin in nu me irift n ya, T 7 afın Bugün yaşı kırk civarında olanlar için Bob Ross ismi, akıllara heyecanla beklenen pazar günlerini getirir. (I) Yapti resimlerle izleyen herkesi büyülemeyi başaran Ross'un en büyük yeteneği sadece resim yapmak değildi. (III) Resmi, babacan tavrı ve güler yüzü ile bütünleştirerek onlarca çocuğa sevdirmesiydi. (IV) Ekran karşısındaki herkese "Bu kadar hızlı resim yapmayı nasıl başarıyor?" sorusunu sorduran Ross, televizyon programı sona erse de yeteneği, sevecen tavırları e meşhur saçlarıyla popüler bir karakter olmayı sürdürmüştür. (V) Dünyaca tanınan bir kutu oyununun yeni sürümüne konu olan Ross, 1955 yılında vefat etmesine rağmen birçok alanda yaşatılmaya devam edilmektedir. (VI) Türkiye'de Resim Sevinci adıyla yayımlanan programda çizdiği eserlerin de yer aldığı söz konusu kutu oyunu, huzur dolu tavrı ve resim sevgisini temel alan hayat görüşüyle tanınan Bob Ross'a âdeta bir saygı duruşu niteliğindedir. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf numaralanmış cümlelerden hangisiyle başlar? C) IV V 14. A) II B) III E) VI

TYT / Türkçe 7. (1) Hep iyi bir öğrenciydim, genel kültürüm duvarlarına tosladığım bir labirent gibidir ve hafızamda labirentteki fare. (II) Yeniden denemekten, yeniden öğrenmekten hiç usanmam çünkü. (III) Eskiden sadece içerikle ilgilenirdim, şimdiyse sevdiğim eserin yazarı, yazıldığı dönem, yazarın diğer eserleriyle de ilgileniyorum. (IV) Eskiden ne kadar çok okursam o kadar yol kat ederim zannederdim. (V) Sonra baktım ki tüm dünya kitaplarla dolu ve benim nüm ömrüm tümünü okumaya yetmeyecek; ben de daha seçici, daha bilinçli bir okur olmaya karar verdim. Bu parçadaki numaralı cümlelerle ilgili olarak aşağıda yapılan açıklamalardan hangisi doğru değildir? A) I. cümlede, yazar benzetme yoluyla somutlamaya başvurmuştur. B) II. cümlede, yaptığı benzetmenin nedenini açıklamıştır. C) III. cümlede, bir karşılaştırmayla eski ve yeni bakış açıları arasındaki farkı belirtmiştir. D) IV. cümlede, düştüğü yanılgının kendisini olumsuz etkilediğine değinmiştir. 0: E) V. cümlede, yazar daha bilinçli bir okur olmaya yönelmesinin gerekçesine yer vermiştir. islastix simpugsy Bow and Ud 8.

E) Elimizdeki imkânları iyi amaçlar için kullanmak gerekir. 18. Dil canlı bir varlıktır. Kendi içinde zamanla değişime uğrar. Eski Türkçedeki “kapığ" kelimesinin "kapı" şeklini alışı buna örnek olarak verilebilir. Bu farklılaşmada hem zaman hem de yaşanan coğrafi ve kültürel değişim etkilidir. Toplumun kültüründe, dininde, yaşadığı coğrafyada görülen değişim dilin de değişmesine sebep olur. Türkler 10. yüzyıla kadar yabancı kültürlerin etkisinden uzak kalmışlardır. Kendi alfabelerini kullanmışlardır. Ancak Islamiyet'in benimsenmesi ve yaşanan coğrafyanın değişmesiyle birlikte Arap ve Fars kültürlerinin ve dillerinin etkisi Türk kültürü ve dilinde kendini hissettirmeye başlamıştır. Bu dönemde Arap alfabesine geçilmiş, Türkçeye Arapça ve Farsça kelimeler girmeye başlamıştır. Batı medeniyetinden etkilenilen dönemde ise Latin alfabesi, Fransızca ve İngilizce kelimeler kendini göstermiştir. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada anlatılanlara örnek gösterilemez? A) "Edgü" kelimesinin zaman içinde "iyi" şekline dönüşmesi B) Doğu Türk lehçelerindeki "köz" kelimesinin Türkiye Türkçesinde "göz" oluşu C) 19.yüzyılda sone, terzarima gibi kelimelerin Türkçede kullanılmaya başlanması D) Computer kelimesinin yerine bilgisayar kelimesinin kullanılması E) Göktürklerin kendilerine özgü alfabe oluşturması

B 13. Yusuf uzun zaman olduğu yerde, kılını bile kıpırdatmadan kaldı. Neden sonra oğlu gelip yanına çökünce kendine geldi. Delikanlı, gözlerini dikmiş babasına bakıyordu. Boğuk bir sesle: "Bulamadım." dedi. Baba da gözlerini dikmiş, bataklığın üzerinde dolaşan iki kartala bakıyordu. "Ben, buldum!" diye mırıldandı. Genç adam, babasının baktığı istikamete döndü. Öfkeyle: "Namussuz ne işi varmış suyun, batağın içinde?.." diye söylendi. Yusuf, dönüp oğlunun yüzüne baktı: "Karşı yakaya geçmeye niyetlenmiş bir hâlde." Bu parça ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Öğretici bir metinden alınmıştır. B) Nesnel anlatıma başvurulmuştur. C) Kahraman bakış açısıyla yazılmıştır. D) Söyleşmeye bağlı anlatımdan yararlanılmıştır. E) Örneklemeye yer verilmiştir. 14. Türk edebiyatında toplumcu gerçekçi anlayışla eser veren sanatçılar; ✓ 1. köy yaşamındaki sorunları, köyden kente göçün neden olduğu sorunları, 15

Yaz mevsimi başlayınca yurdumuzun çeşitli yörelerinde, o yörenin bir ürününün adını alan festival ya da şenlikler dü- zenlenir. "Datça / Knidos Badem Şenliği" bunlardan biridir. Bu şenliklerde imza günleri de yapılır. İmza günleri başlı başı- na bir şenliktir. Adınızın bir kartona yazılı olduğu masa arka- sında önünüzde kitaplar, görücüye çıkmış taze gelin adayları une gibi çekingen çekingen oturursunuz, kitaplarınız şöyle bir karıştırılır. Belki birkaç kişi ilgilenirse imza verirsiniz. XA Bu parçanın anlatımıyla ilgili aşağıda verilenlerden han- gisi doğrudur? A) Deyime yer verilmiştir. B) Eksiltili cümle kullanılmıştır. C) Devrik cümleler kullanılmıştır. Alıntılamaya yer verilmiştir. E Tartışmacı anlatım hâkimdir. 1 1 1 1 1 1 1 I 1 1 1 1 1 1 1 1 22 1 1 1 I 1 1 1 1 1

4. Güneşin batışını izlemek için vakit kaybetmeden yola koyulduk. Kâhta-Nemrut Dağı arası 65 kilometre. Millî parka girdikten sonra yaklaşık 20 kilometre daha yol alıyorsunuz zirveye çıkmak için. Millî park girişinde bi- let almak zorundasınız. Nemrut Dağı eteğine varınca araba park sahasından sonra yaklaşık 30 dakika boyun- ca yürümek zorundasınız ve gerçekten nefes nefese kalıyorsunuz ama zirvede o manzara ve Kommagene Krallığı'nın tarihî film setlerini andıran heybeti tüm yor- gunluğunuzu unutturuyor. Servis şoförümüz tam kafa dengi biri, yeni tanışmamıza rağmen frekansımız tutu- yor. Zevkli bir sohbet eşliğinde dinlene dinlene millî parka geliyoruz. O da benimle beraber yukarı çıkıyor, birbirimizin fotoğrafını çekiyoruz. YAYINLARI SERİ Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Benzetme yapılmıştır. B) Öznellik söz konusudur. C) Sayısal veriler kullanılmıştır. D) Tanımlamalara başvurulmuştur. E) Deyimlere yer verilmiştir.. HEM PARAGRAF HEM PROBLEM (AW 6. 31