Düşünceyi Geliştirme Yolları Soruları

5. Eski Türklerde sanayi, ticaret ve maliye ekonominin en önemli unsurlarından biridir şüphesiz. Ekonominin önem- li bir unsur olması, devletlerarası ilişkileri etkilemiştir. Eski Türkler, sanayide oldukça gelişmişlerdir. Demirin işlenme- si silah üretiminde, savaşların kazanılmasında ve ticaretin gelişmesinde etkili olmuştur. Bakır, tunç, gümüş, altın gibi madenlerin işlenmesi de sanayinin gelişmesini sağlamıştır. Bozkır ekonomisinde ticaretin önemi tartışılmaz. Türkler, kendi ihtiyaçlarından fazlasını satmışlardır. Üretilenin fazlası- ni satma anlayışı, bozkır ekonomisinde ticaretin gelişmesini sağlamıştır. Başlangıçta ticari ilişkiler, takas biçiminde yapıl- mıştır. Daha sonra ticarette madeni para kullanılmıştır. Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söy- lenemez? A) Sayıp dökmelere yer verilmiştir. B) Saptamalara yer verilmiştir. C) Kesinlik bildiren yargılar kullanılmıştır. D) Karşılaştırmaya yer verilmiştir. E) Bir yargı gerekçelendirilmiştir.

lamamıza, Imıştır. 12. SINIF TÜRKÇE 24. Az önce kitabı bırakıp yazmaya başladığımda bir kedi geldi yanıma, tuhaf bir şekilde bana bakıp gitti. İçimden seni de yazayım da gör ey sevgili sokak kedisi dedim. Beş dakika sürdü sürmedi geri geldi. Sanırım onun da bana anlatacak hikâyesi var, bakalım neler anlatacak bizim sokak kedisi diye incelemeye koyuldum. Duvarın üzerinde kuyruğunu havaya kaldırdı. Beni süzen bir tavırla gidip gitmemek arasında bir bakışla adeta beni inceliyordu. Beni sev modundaydı bu kedi. İçimden bu kediye isim takmak geçti. Kedi ile bakışmalarımız devam ederken "Ramiz" dedim. Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi soylenemez? LA ikilemelere yer verilmiştir. BY 1. kişili anlatıcıya yer verilmiştir. Ciç monolog tekniği örneklendirilmiştir. Betimleyici ögelere yer verilmiştir. Kişileştirmelere yer verilmiştir. 0 EJI

8. ÜNİTE Yazım Kuralları - 1 Pekiştiren FASİKÜL 8 1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ifadenin okunuşuna uygun bir ek getirilmemesinden kaynaklanan yazım yanlışı vardır? A) Arkadaşım BOTAŞ'ın personel alımı ilanına başvurmuş, sonra orada işe başlamış. B) TÜBİTAK'ın bilim dergilerini öğrencilerime tavsiye etmek istiyorum. C) TDK'nın yeni çıkardığı kılavuz, sınava hazırlananlar için çok faydalı oldu. D) Salgın hastalıktan dolayı THY'de yurt dışına yapılacak uçuşlarda ertelemeler yapıldı. E) ABD'de tipla ilgili bir toplantıda depresyon, sosyal fobi gibi rahatsızlıklar ele alındı. 4.

37-38. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Peter Pan sendromu, büyüme korkusu olan, yetişkin oldukları hâlde sosyal açıdan çocuk gibi davranan insanlarda görülen davranış bozukluklarına verilen addır. Çoğunlukla evlilikten uzak duran bu erkekler; kendi davranışlarını veya yetki alanlarına giren herhangi bir olayın sonuçlarını üstlenmekten kaçar, rahat ve kaygısız bir hayat sürmek için aileleriyle yaşamayı tercih ederler. Hangi mesleği yapmak istediklerini bilemezler, bu nedenle de eğitimlerini bitirmede zorluk yaşarlar. Herhangi bir şeye uzun süre bağlı kalamazlar. Kariyerlerinde bir başarı sağladıklarında işlerinden sıkılabilir ve sonuçları ne olursa olsun başka iş yapmak için eski kariyerlerinden vazgeçebilirler. Bu durum hobileri ve diğer projeleri için de geçerlidir. 37. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada söz edilen Peter Pan sendromlu kişilerin bir özelliği değildir? A) Yaşının gerektirdiği olgunluğu gösterememe B) Kararsızlık yaşama C) Sorumluluktan kaçma D) İstikrarsız olma Einsan ilişkilerinde çekingen davranma 38. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisine başvurulmamıştır? A) Tanımlamaya B) Nesnelliğe Tartışmaya D) Genellemeye E) Gerekçeli yargıya

27. I. Fransız şair Paul Valery "Aslanın vücudu yediği hayvan- lardan oluşur." der. Bu fikir, fertlerin kültür hayatına uygun olduğu kadar milli kültür sahasına da uygundur. Nasıl bir fert, maddi-manevi kimliğini dışarıdan aldığı gıdalarla ge- liştirebilirse milletler de öyledir. Her fert ve birey dışarıdan kendi bünyesine uygun olanları seçer. Bazıları da seçtikleri kültürün etkisiyle büyük bir değişim yaşar. II. Türkler akıncı bir kavim oldukları için gittikleri ve yerleştik- leri her yerde yabancı etkilere maruz kalmışlardır. Yalnız Çin'de değil, başka ülkelerde hanedan veya devlet kuran Türklerden de zamanla başka milletlerin etkisine girenler olmuştur. Çin'de büyük bir devlet kuran Tabgaçlar, Budizm'i kabul ettikten sonra yok olmuşlardır. Yine IX. yy.dan önce Türk olan Bulgarlar da millî kimliklerini yitirmişlerdir. Bu iki metin için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) I. metinde tartışma, II. metinde açıklamadan yararlanıl- mıştır. B) II. metin, I. metni örneklendirmek için kullanılmıştır. C) Her ikisi de aynı ana düşünceye sahiptir. D) Her ikisinde de karşılaştırma yapılmıştır. E) Her ikisinde de amaç bildiren ifadelere yer verilmiştir.

1. Ülkemize takılan "Hasta Adam" yakıştırmasının garip bir tarihi vardır. Bu sifat, Batılının zihnindeki Türk görüntüsünün değişmesine yol açmıştır. 1683'teki II. Viyana Kuşatması ile 1774'te imzalanan barış antlaşması sonucu Rusların Karadeniz kıyılarına yerleşmeleri arasında geçen süre içinde Batılıya göre asıl günahkâr kendileriydi, Türkler onları ceza- landırmak için Allah'ın bir gazabı olarak üzerlerine salınmıştı. Türkler hakkındaki yeni sifat, 1853'te St. Petersburg'da Çar 1. Nikola tarafından, İngiliz büyükelçisi ile yaptığı bir konuş- mada kullanılmıştır. Çar, "Elimizde hasta bir adam var, çok hasta bir adam... Her an ellerinizde ölebilir..." demişti. O gün- den itibaren hasta adamın ölmesi, komşuları -bazıları sevinç, bazıları da endişe içinde - ve herkes tarafından hiçbir kurtuluş ümidi kalmadığı düşünülerek beklenmiştir. 2. Bu parçaya göre, Osmanlı Devleti'ne "Hasta Adam" yakış- tırmasının yapılmasının asıl sebebi aşağıdakilerden han- gisidir? A) Devletin hiçbir kurtuluş umudunun kalmadığının düşünülmesi B) Toprak miktarının azalmasına bağlı olarak yeni bir devle- tin kurulması C) Savaşın sonlanmasının ardından Avrupa'dan destek almak zorunda olması D) Ülkeler arası antlaşmalar aracılığıyla yıkılmış bir ülke olması E) Savaşın son yıllarında aldığı mağlubiyetlerin ülke ekono- misini bozması Kültür tarihçileri, insanoğlunun hayatta kalma ve varlığını sür- enimhocam 3.

7. Selçuk Altun romanlarının ilginç ve akıcı olmalarının yanı sıra öne çıkan başka ortak özellikleri de var: Öyküler İstanbul başta olmak üzere pek çok farklı kentte örülür. Roman kahramanları genelde varlıklı kültürlü ailelerden gelmekte olup sanata, edebiyata ilgilidir. Romanlarda pek çok edebî esere, yazara gönderme söz konusudur. Tarihî alıntılardan yararlanılır. Bütün bunlar okuru, romanın ötesinde, başka okumalara yelken açmaya heveslendiren bilinçli satranç hamleleri gibi geliyor bana. Yer yer yazarın nükteci kişiliğinin ipuçlarına da rastlarız; yazar, romanlarında Selçuk Altun ya da Selçuk Altan adında yan karakterler olarak karşımıza çıkmaktan da çekinmez. Aşağıda verilen; 1. Pürüzsüz anlatım, X II. Kurguda birden fazla mekân, III. Kendi kişiliğin yapıta katma niteliklerden hangisi parçada üzerinde durulan yazarın değinilen özelliklerindendir? A) Yalnız I Dve Il B) Yalnız II x TEST 01 5. C) Yalnız III E) I, II ve II

10. Eskici başını hayretle kaldırdı. Uzun uzun Ha- san'ın yüzüne baktı: - Türk çocuğu musun be? İstanbul'dan geldim? - Ben de o taraflardan... İzmit'ten! Dişsizlikten peltek çıkan bir sesle tekrar sordu: - Ne diye düştün bu cehennemin bucağına sen? Hasan anladığı kadar anlattı. Daha çok dinlemek için de elini ağır tutuyordu. Fakat nihayet bütün ayakkabılar tamir edilmiş, iş bitmişti. Demirini top- raktan çekti, köselesini dürdü, çivi kutusunu ka- padı, çiriş çanağını sarmaladı. Bunları hep aheste aheste yaptı. uaugio Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdaki- lerden hangisi söylenemez? A) Öyküleme yapılmıştır. B) İlahi bakış açısıyla yazılmıştır. C) Anlatıcının psikolojik durumuna değinilmiştir. D) Sade, içten ve anlaşılır bir dil kullanılmıştır. E) Diyalog tekniğinden yararlanılmıştır.

6. Türkçede ünlüyle biten bir sözcüğe ünlüyle başlayan bir ek ge- tirildiğinde araya "n, s, ş, y" koruyucu ünsüzleri girer. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu kuralı örneklendiren bir kullanım yoktur? A) Gül güdük ama kokusu güzel, selvi büyük ama yapısı gü- zel. B) Kalabalikta eşeğin kuyruğunu kesme; kimi uzun der, kimi kısa. C) Hamama gider, kurna beğenmez; düğüne gider, zurna be- ğenmez. D) İyiliğe iyilik, her kişinin kârı; kötülüğe iyilik, er kişinin kârı. E) Kaçan kurtulur, kaçmayan harman döver.

inda ce- du- gu- nda ali- a- fi- le n CAP B o 32. Birbirini tamamlayıcı bir beceri kümesine katkıda bulu- habilecek kişilerin istihdam edilmesiyle ya da doğru bir biçimde görevlendirilmesiyle oluşturulması gereken takımlar, üst düzey sorun çözme ve karar alma yete- nekleriyle her türlü yönetsel uygulamanın belirleyici unsurları durumundadır. Örgütsel yapılanma içinde bu denli yaşamsal öneme sahip olan çalışma birimlerinin etkili bir liderlik anlayışıyla yönetilmesi gerekmektedir çünkü takım çalışmalarında takımın gösterdiği per- formans, takım üyelerinin gösterdikleri toplam perfor- manstan daha üstündür. Ortaya çıkan bu performans biçimini yönetmek ise geleneksel liderlik anlayışının dar kalıplarının dışına çıkmayı gerektirmektedir. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Birlikte çalışacak kişilerin üst düzey sorun çözme ve karar alma becerisine sahip olması gerekir. Birbiriyle uyum içinde çalışacak kişilerin oluştur- duğu takımlar iyi bir lider tarafından yönetilmelidir. B Yeterli beceriye sahip kişilerin oluşturduğu birimle- rin ortaya koyduğu performans hayati öneme sa- hiptir. D) Takım çalışmalarında elde edilen başarı takım üye- elerinin her birinin başarısından daha üstündür. E) Takım çalışmalarında elde edilen başarıyı yöneten liderin alışılmışın dışında özelliklere sahip olması gerekir. +

51- gün rü- up 121 ak an n 18.1. Bir kaplana silahsız saldıranı, nehri kayıksız geçmeye ça- lişanı ve öleceğinden ötürü hiçbir duymayanı yanıma al- mam çünkü benimle beraber gelecek kişi, sorumluluğunu bilen ve planlanımı seve seve uygulayabilen kişi olmalıdır. II. Insan sıcaklığıdır insanı insan sevgisine götüren. Öz kar- deşini, kapı komşusunu, okul arkadaşını, bakkal çırağını, küçümsenen çöpçüyü sevmeyen insan, nasıl adar kendini insanlık sevgisine sahteliğe ikiyüzlülüğe kaçmadan. III. Akıl toplumsal bir olgudur her şeyden önce. Toplum di- şında tek başına oluşmuş bir akıl olabilir mi? Robinson, tek başına yaşadığı adada toplumsal aklın verilerinden ya- rarlanmamış mıydı? Onu hayatta tutan bu toplumsal akıl değil miydi bir yerde? IV. Bazı eleştirmenler diyor ki: "Sanatçı, hayatın görünen çir- kin yüzünü anlatmamalıdır." Görünen gerçek çirkinse sa- natçının suçu ne? Gördüğünü, duyduğunu yansıtmamak sanatçının elinde değil ki. Sanatçı bu açıdan da kendini okura karşı sorumlu hisseder. Sanat insanda estetik he- yecanlar uyandıran bir çalışma türüdür. Renkler, şekiller, sözler eser için birer kaynaktır. V. Romanci ne fizikçidir ne de sosyolog. Ne var ki bu, bilim- sel konulara, toplumsal sorunlara değinmemek anlamını taşımaz. Romancı gerekirse okura bilgi de aktarmalıdır. Okurun ufkunu açmalı, düşünme yetisini geliştirmelidir. Fakat bunları yapmaya çalışırken bir sanatçı olduğunu unutmamalıdır. Okura nasıl davranması gerektiğini söyle- memeli, bunu sezdirmelidir Numaralanmış parçaların hangisinde "tanımlama ve örnek- leme"den yararlanılmıştır? A) I B) II D) IV E) V 30. H Am B K B

17, "Başıma bu neden geldi?" diye sorarız bazen kendimize. "Bunu hak edecek ne yaptım?" gerçek şu ki hayat hep güllük gülistanlık değil. Hayat aslında bir lunapark treni, bir aşağı inersin, bir yukarı çıkarsın. Bazen inişlerin ardı arkası kesilmiyormuş gibi gelir. Sanki dünyamız sorun- lanmız ve endişelerimizden ibarettir. Durumun gerçekte böyle olmadığını anlamak kolay değil. Bu kolayca unut- tuğumuz bir yetimizi kullanmamızı gerektirir: Hayatımız- daki dıştan gelen güzel şeyleri ya da hayatın güzelliklerini fark ettiğimizde benimsediğimiz bakış açısı olan şükran duymayı Bu, başkalarının bize yaptığı iyilikleri, bize olan güzel şeyleri fark etmek, tesadüfen gördüğümüz güzel- liklerin varlığını kabul etmek, onları görmektir. Yukarıdaki metinle ilgili olarak aşağıdakilerden han- gisi söylenemez? A) Zanimlamaya yer verilmiştir. B) Benzetmeler vardır. C) Kanılanı değiştirme amaçlanmiştir. bla Alıntı yapmadan yararlanılmıştır. E) Öznel bir bakışla yazılmıştır. 2X

O gün öğleden sonra gittim, nane şekeri aldım. Bir karton kutunun içine koydum. Ders başlama zili çalmadan satmaya başladım. Arkadaşlarımın birçoğu, babamın işsiz olduğunu öğ- renince benden şeker aldı. İkinci teneffüste şekerlerim bitmişti. Karton kutunun içinde bir yığın, şıngır şıngır öten para vardı "Ah, şu üçüncü ders de bitse..." diyordum. Koşsam fırına, en sıcaklarından üç ekmek alsam, ellerimi yaksa ekmekler, koş- sam eve, varsam anama, bağırsam anama... Öğle tatilinde üç sıcak ekmek kucağımdaydı. Kapıyı ayağımla tıklattım. Anam ekmekleri almadan önce bana sarıldı. Anamla aramızda ek- mek vardı. Ekmeğin sıcaklığı, anamın sıcaklığına karıştı. Bu parçada; Acıma v II. Sitem III. Özlem duygularından hangilerine yer verilmemiştir? 22. A) Yalnız I D) I ve III B) Yalnız II E) II ve HI C) Yalnız III

7.-8. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Okuduğumuz her satır, kafamızın içinde yeni bir düşünce álemi yaratır. Ya eski düşüncelerimizi yerinden oynatarak onları canlandırır ya yeni bir düşünce ile varımızı artırır. Dalgınlığa vurmadan okunan güzel bir kitaptan sonra tıpkı çok sevdiğimiz bir arkadaşla konuşmakla aldığımız tadı duyarız. Ona her an davetli gibiyizdir. Davetine icabet et- mesek bile o yine darılmaz, bıkıp usanmadan bizi bekler. Biz yanına gidinceye kadar gözleri, gözlerimize tatlı tatlı gülümser; açmaya ve çevirmeye başladığımız beyaz yap- rakları sevinçle ellerimizi okşar. 7. Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı yoktur? A) Bir arkadaşla konuşmak ile kitap okumak arasında nasıl bir ilgi vardır? B) Okumak bize ne kazandırır? CEn gerçek dost nedir? Kitap okumak bize ne kaybettirir? E) Davetine icabet etmediğimiz zaman en iyi dostumuz olan kitap nasıl bir tepki verir? 8. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak I. Öznel tanımlama yapılmıştır. II. İkilemeye yer verilmiştir. III. Kişileştirme yapılmıştır. IV. Tartışmacı anlatım söz konusudur. yargılarından hangisi söylenemez? A) Yalnız Til B) Yalnız IV D) II ve 111 C) I ve IV E) III ye Iv

4. 5. 4.-5. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Garip bir çocuktum. Saatlerce duvar halılarındaki hayvan figürlerini izliyordum. Pırıl pırıl bir dereden su içen ceylanlar, elvan renkleriyle tüylerini kabartan ta- vus kuşları, duru bir gölde yüzen yeşilbaş ördekler... Bir de üzerinde av sahnesi olan bir duvar halısı var- dı. Iri bir ağacın kökleri gibi çatallanmış boynuzları olan zavallı bir ceylanı yakalamış kimi bacağından, kimi boynundan ısıran benekli av köpekleri... O ge- yiğin açık duran gözleri, o köpeklerin parçalayıcı diş- leri, geceler boyu zihnimin duvarlarına çarpıp duru- yordu... Sonra duvarlarda asılı aile fotoğrafları ve o fotoğraflardan bakan insanların gözleri, tuhaf düşün- celer uyandırıyordu çocuk zihnimde. Ölüp gitmiş in- sanların siyah beyaz bir fotoğraftan yansıyan yüzle- ri ve bedenleri ölmüş olsa da ölmeyen, diri bakışla- ri... Ninem o kadar hayat dolu bakıyordu ki onun du- vardaki fotoğrafın çerçevesinden sıyrılıp ete kemiğe bürünerek yanıma geleceğini, ellerimi tutacağını, ba- na yine "Al Kız-Bal Kız-Kel Kız" masalını anlatacağı- nı düşünüyordum. Bu parçanın anlatımıyla ilgili aşağıdakilerin han gisi söylenemez? A) Benzetme yapılmıştır. B) Eksiltili cümleler kullanılmıştır. Sayıp dökmelere yer verilmiştir. D) Kişileştirme yapılmıştır. EX Yinelemelere başvurulmuştur. 6. Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisi çıkarı- labilir? A) Eski tarz yaşama ait gelenek ve hatıraların can- landırılması gerektiği B) Bir zamanlar gelenek hâlini almış olan duvarlara halı asma kültürünün ortadan kalktığı C) Çocuklukta karşılaşılan manzara ve tabloların ko- ay kolay unutulmayıp hafızalarda yer aldığı D) Çocuklar üzerinde olumsuz duygular uyandıra- cak tabloların evlerin duvarlarına asılmasının sa- kıncalı olduğu E) Çocuklukta yaşanan olumsuz olayların, ileriki za- manlarda travmalara yol açabildiği l açabildiği Bu yil düny selle Bu be A 7.

11 (1) Sarıkamış bölgesine gittiğiniz zaman burası tüm güzelliğiyle sizi karşılayacak. (II) Sarıkamış'ın Sarı- çam Ormanları içerisindeki yapı, günümüze kadar öz- gün mimarisini korumayı başarmış. (III) Bir zamanlar Türk filmlerine ev sahipliği yapan bu yer, size geçmişe uzanan keyifli bir yolculuk vadediyor. (IV) Geri dönüşte Kars kazını tatmanız, eve dönüş yolu öncesi sizi çok mutlu edecek. (V) Kaz etinden yapılan yemekler, yöre halkının kültürüne bile yansımış. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi nesne-yüklem ilişkisine göre diğerlerinden farklı- dır? A) I B) II C) III D) IV EV