Düşünceyi Geliştirme Yolları Soruları

3. UNITE Çözümlü Örnek Soru "Kisa" kelimesi, aşağıdakilerin hangisinde "Kısa zaman içinde bize yetişti," cümlesin- dekinden farklı bir görevde kullanılmıştır? A) Tatilde yaşadıklarını arkadaşlarına kısa bir yazıyla anlattı. B) Kısa oyunlar çocukları neşelendiriyor. C) Boğazından kısa kısa ay sonunu getiriyordu. D) Kısa bir ara verildi toplantıya. Çözüm "Kisa" kelimesi soru kökünde verilen cümlede sifat görevindedir. A, B ve D seçenek- lerinde sıfat, C seçeneğinde ise zarf görevinde kullanılmıştır. Bu yüzden soruda istenen farklı görevdeki kelimenin C'de olduğu görülür. Cevap: C 1. Uygulama Aşağıdaki yargılar doğruysa yay ayraç içine (D), yanlışsa (Y) yazınız. Birden fazla sıfat bir isimi niteleyebilir. (...) Bir sifat birden fazla ismi niteleyemez. (...) İsimlerden önce gelerek onları niteleyen ve belirten kelimelere sıfat denir. (...) Sıfatlar tek başına kullanıldığında isimleşir. (...) Sıfatlar isimler gibi çekim eki almaz. (...) 2. Uygulama Aşağıdaki atasözlerinde yer alan sıfat görevli kelimeleri bulunuz. Ağır kazan geç kaynar. (. Tatsız aşa tuz neylesin, akılsız başa söz neylesin.(. Karga yavrusuna bakmış, "Benim ak pak evladım!" demiş. ( Hayırlı komşu, hayırsız akrabadan iyidir. (. Kurtlu baklanın, kör alıcısı olur. ( Her vaktin bir padişahı var. ( Allah sağ eli sol ele muhtaç etmesin. (. İki testi çarpışınca biri kırılırsa biri çatlar. (. Yarım hekim candan eder, yarım hoca dinden eder. Hangi gün vardır akşam olmadık? (. ŞİİR 109

16. Tanzimat Dönemi ile başlayan dilde sadeleşme süreci Harf Devrimi ve dil reformuyla birlikte yeni bir evreye girmiş- tir. Bu evrede yoğun tartışmalar yaşan- mıştır. Bir tarafta ilimlilar; bir tarafta tas- fiyeci, özleşmeci ya da öz Türkçeciler; bir tarafta ise Osmanlı Türkçesinin korun masını savunanlar bulunmaktaydı. Bu üç grup arasında aşırıcılar olarak nitelenen öz Türkçecilerin dilde sadeleşme anlayı- şi, özleşmedir. Türkçedeki tüm yabancı sözcüklerin atılmasını ve yerlerine dilin öz kaynaklarından sözcükler bulunup konulmasını istemişlerdir. Bu evrenin belki de en aşırı ismi Nurullah Ataç'tır. Çeşitli kaynaklardan bulup çıkarttığı, kendisinin türettiği pek çok yeni sözcüğü yazılarında kullanmıştır. Dil devrimine, dil davasına kendini tümüyle_adamış- tır. Ataç, dilin özleşmesi için neredeyse herkese savaş açmıştır. Yabancı sözcük kullanan yazarları yazılarında sert bir şekilde eleştirmiştir. Oldukça üretken bir yazar olan Ataç, özellikle eleştiri yazı- larında oldukça öfkeli ve sert bir üslup kullanmıştır. Ataç'ın dil kavgası sade- ce sözcüklerle sınırlı kalmamış, anlatım hususunda da müdahaleci bir yaklaşımı olmuştur. Jay Cemb Bu parçadan yola çıkılarak, Nurullah Ataç'ın öz Türkçeyi savun- mayan ve yazılarında yabancı söz- cükleri kullanan yazarlara hem ifade tarzı hem de dilleri ile ilgili sert müda- haleleri olmuştur. Türk edebiyatında dilde sadeleş- me birden olmamış Tanzimat ve Cumhuriyet dönemleri arasında aşama aşama ilerlemiştir. III. Dilin Osmanlı Türkçesinden ayıklan- masını isteyenlerin yanı sıra Osmanlı Türkçesinin korunması gerektiğini düşünenlerin tartışmaları dilde sade- leşme sürecini hızlandırmıştır. Sadele BENİM HOCAM IV. Türkçedeki tüm yabancı sözcükle- rin Türkçeden atılmasını isteyen öz Türkçecilerin en şiddetli savunucusu Nurullah Ataç'tır. öncüllerinden hangilerine ulaşılamaz? Att vetv B ve III C) Yalnız III -D) Yatmız V -E) ttt ve TV 17. Diğer ülkeler başlayan rady devletinin tali olan TTTAS' ilk yıllarında teremediğinc olarak yapıla kadar TTTA 1936 - 194 PTT'ye geç döneminde ve eğlence sergilenmey Türkiye rac Umum Müc örgütsel y Dünya Sav alma aracı arttığından lojik olarak Bu parça kilerden şılabilir? A) Radyo hem. gelişm B) Mizah ilk ke: C) Tüm geç b D) Rady toplu mişti E) Türk timi

(1) Çocuklarımızın gelişiminde kütüphanelerin rolü yadsınamaz bir gerçektir. (II) Oyuncak kütüphaneleri, çocuk gelişiminin yanı sıra çocuklara ve ailelerine destek veren, onlara birçok aktivite ve buna uygun materyallerle oyuncaklar sunan merkezlerdir. (III) Oyuncak kütüphaneleri, çocukların eğitimsel gelişiminin yanı sıra sosyal, kişisel ve becerisel gelişimlerine de katkıda bulunmaktadır. (IV) Bu kütüphanelerin, çocuğun kütüphane kullanımını artırmak, oyuncak alacak durumu olmayan çocuklara oyun oynama imkânı sunmak, çocuğa sorumluluk bilinci aşılamak gibi birçok hedefi vardır. (V) Bunlar, çeşitli faaliyetlerle çocukları hem kütüphane kullanımına teşvik ediyor hem de kendilerini keşfetmelerini sağlıyor. Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdakilerin hangisi yanlıştır? A) I. cümlede kütüphanelerle ilgili bir saptama yapılmıştır. B) II. cümlede oyuncak kütüphanelerinin işlev ve faydasından söz edilmiştir. C) III. cümlede eğitimsel gelişimdeki bazı koşullar üzerinde durulmuştur. D) IV. cümlede amaçlanan bazı durumlar açıkça belirtilmiştir. E) V. cümlede bazı eylemlerin olumlu durumlara özendirici olduğu söylenmiştir.

2. Cahit Uçuk'un kitapları, bir kadın yazarın kapalı, renksiz dünyası değildir. Onun bireysel eksen çevresinde kendi dürbününden anlatmayı seçtikleri, imparatorluktan cumhuriyete geçen bir ülkenin panoramasıdır. Bu parçada altı çizili sözle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Bizzat yaşadıklarını ve gözlemlediklerini öznel bakış açısıyla ele alma B) Yorum ve analizlerini yaparken sağlam bilgi birikimine dayanma C) Dar ve seçkin bir zümreden gelip halka inmeyi tam olarak başarma D) Sorunları yalnızca tespit etmekle kalmayıp onlara çözüm yolları da sunma E) Kişisel yaşamından yola çıkarak evrenselliğe ulaşmayı başarma

15. Aşağıdaki parçaların hangisinde hâkim bakış açısı kullanılmıştır? A) Bir saat sonra yine acı bir haber geldi. Gamsız, ölmek üzere idi. Saklandığı taş kovuğundan çıkmış, mütemadiyen çırpınıyordu. B) Elbiselerini masanın üzerine ativermiş, pijamasını da giymemişti. Yatağının yanındaki sandalyede öyle onu düşünüyordu. C) Sonra yedinci yaş... Mektebe götürdüğüm gün ne kadar ağlamıştı: Sanki varlığına evden başka bir ortak kabul etmek istemiyordu. D) "Her hafta giderim." dedi; "Şehre varır varmaz İsmail Ağa'nın hanına inerim, İsmail Ağa'yı tanırsın değil mi? O benim dayımdır." E) Sabah serin, Haliç sişliydi. Arkadaşlarını sandal iskelesinde buldu; hepsi de dinç delikanlılardı. Beş kişi Halıcıoğlu'na geçtiler.

1. ● ● ● ● Sözel Mantık İstanbul'a geziye giden Coşkun, Efe, Buket, Selim, Caner, Mahmut, Pinar ve Sude şehirdeki Topkapı Sarayı'nı, Ayasofya Camisi'ni ve Kız Kulesi'ni gezmişlerdir. Kişilerin gezdikleri yerlerle ilgili bilinenler şunlardır: Topkapı Sarayı ve Ayasofya Camisi'ni üç, Kız Kulesi'ni iki kişi gezmiştir. Mahmut, Ayasofya Camisi'ni gezmiştir. ● KAVRAMA TESTİ Efe ve Coşkun aynı yeri, Sude ve Buket farklı yerleri gezmiştir. Selim, Pinar ile aynı yeri gezmiştir. Sude; Mahmut ile farklı, Selim ile aynı yeri gezmiştir. Buna göre; ABC I. Sude, Topkapı Sarayı'nı gezmiştir II. Buket, Ayasofya Camisi'ni gezmiştir. III. Caner ve Coşkun farklı yerleri gezmiştir. IV. Mahmut, Pınar ile aynı yeri gezmiştir. numaralı yargılardan hangiler kesinlikle doğrudur? A) I ve II. B) I ve III. Topkap pro Saray Mozaik 3 So de Selim Pinari C) II ve IV. M mozaik Yayınları Pinor Ayasofya Camisi AL3 Mahmut D) IIl ve IV. K₁2 Kules 2 S Sel

A 29. Sivil mimari örnekleri; kültürü, o kültürün ortaya çıkıp geliştiği coğrafyayı anlamanın ve açıklamanın önemli araçlarından biridir. Cosgrove'a göre bu mimari unsurlar, insanın kendini anlattığı çok katlı ifadelerdir. Eklentileriyle birlikte bir sistem olarak bu mimari yapılar, ait olduğu yörenin ekonomik özelliklerinin, ikliminin, bitki örtüsünün, dini inanışlarının ve orada ikamet eden insanların ideolojilerinin aynasıdır. Bu yapılar, aynı zamanda insanla doğanın etkileşiminin kodlarını içeren kültür hücreleridir. Her mesken ve eklentisi kendisini üreten kültürü ve coğrafyayı yansıtır. Bu parçadan sivil mimari örnekleri ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine varılamaz? A) Bir yörenin inanış ve düşünüş biçimini öğrenmek için kaynak niteliğindedir. B) İnsanın kendisini simgelerle anlatıp dünyaya bakışını yansıttığı eserlerdir. C) İnsanın kendisini çevreleyen doğaya bakışını ve doğayla ilişkisini yansıtır. D) Üzerinde oluştuğu coğrafyada yetişen mimarlarca üretildiğinde kültürel değeri artar. E) Kültürle ilgili araştırmalarda bilgi toplama ve değerlendirme olanağı sunar. 30. Anadolu'nun kuzey noktasına konumlanmış bir antik 31. X

2. Aşağıdakilerin hangisinde ek eylem almış ad soylu bir sözcük vardır? A) Gidince, gülün rengi sarardı gözlerimde Mutluluk dolu dünyam karardı gözlerimde Dudaklarım ismini hecelerdi derinden Bakışlarım hep seni arardı gözlerimde C) O esrarlı yangına bu can nasıl dayandı? Sahile vurdu kalbim, su yandı, kum da yandı. D) Ahımdır zannederdim en belalı kıvılcım, Kirpiğine dokunan kanlı âhım da yandı. E) Gözlerinin renginden almışsa ahengini Ruhum nasıl unutur gözlerinin rengini B)

aláyiş-i zâhiriden mütecerrit- kadar ali buldu ki tezyinât-ı p etti. Bu makaleleri tevlid Qu için onlara mensür şiirler Fiiri vezin ve kafiyede ara- dimde hiç-a-hiç kalır." dile getiren ve Türk milk örneklerini veren ngisidir? 8 M R 1 6 11. Yürür zavallı kırık teknecik, yürür; “Yürümek, Nasibin işte bu!... Hâlâ gözün kenarda... Yürü!" Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hang sine yer verilmiştir? A) Teşbih B) Tezat D) Mübalağa C) Teşhis E) Telmih 2. Gönlüme avde Ne zaman ger Eskiden pemb Toplanır leble Bu dizeler mez? A) Sarmal B) I ve IV C) II ve II D) Ahen E) Birey

1. 2. 3. 4. 5. 6. Cümleler Geniş, loş merdivenlerden yukarıya çıkınca ihtişamlı bir salona var- dilar. Bu büyük köşkün yemek odasında misafirler için akşam yemeği ve- rilecekti. Ocağın yanındaki kandilin solgun ışığı bu küçük odayı yeterince aydınlatmıyordu. O güzel bahar sabahını, büyük bir sevinç ve coşkuyla karşılamıştık. Kütüphaneden aldığım şiir antolojisinin bazı sayfalarını kardeşim koparmış. Bir hiç yüzünden yaşadığımız bu anlaşmazlığı büyütmeyelim.

1. Düşündüm ki hepimiz olgun insan hâline gelmeden önce çocuk olduk. Uzun zaman, çoğunlukla birbirine aykırı istekler, tutkular ve eğitmenler tarafından yönetildik. Belki de bunların hiçbiri bize en doğru yolu göstermedi. Bunun için yargılarımız yanlışsız ve sağlam değildi; oysa doğar doğmaz aklımıza sahip olsaydık ve hayatta yalnız o. bize yol göstermiş, bizi yönetmiş olsaydı yargılarımız yanlışsız ve sağlam olacaktı. Bu sözleri söyleyen kişi hangi akımın etkisinde olabilir? Cevap: .....

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisi biçemle ilgili bir yargı değil- dir? A) Yazarda söz tasarrufu var, kısa ve öz bir şekilde söylemek istediğini okuyucuya ulaştırır ve kenara çekilir. B) Yazar kelimelerle âdeta dans ediyor, kitaplarında akıcı bir dil hâkim. C) Sanatçı vermek istediği mesajı cümlelerinin arasına usta- ca sıkıştırıyor. D) Bu kitabında yazar, ana mesajı kitabın sonuna yerleştir- miş. E) Eserin yalınlığı karşısında şaşırıp kaldım, nerdeyse bütün- cül bir yalınlıktı.

3. Tarih bilimi kapsamında tarih bilgisinin doğruluğu ve güve- nilirliği çok önemlidir. Doğa bilimleri karşısında tarihin sağ- lam bir bilim olarak temellendirilmesi, tarih araştırmalarında kullanılan yazılı belgeler ve geliştirilen yöntemlere ilişkindir. Tarihsel bilginin güvenilirliği, tarihçiliğin özellikleri ve yön- temleri; analitik tarih biliminin temelini oluşturmaktadır. Bu parçaya göre aşağıdaki önermelerden hangisi tarih biliminin bakışıyla örtüşür? A) Tarihî olaylar kendi coğrafi koşulları içinde incelenir. B) Tarihin seyrindeki her olay tekrar eder. C) Tarih her zaman kendi standartlarını oluşturur. D) Tarih bilimi sadece yazıya çekilmiş belgeleri önemser. E) Tarih, felsefe gibi genellemeler yapmaz.. 6.

20. Romanı tasarlarken yazdıktan sonra ve yazım sırasında romandaki karakterlerin gerçekten nasıl gözüktüklerini. öğrenmek istiyorum. Ayrıca kitaba uyan her projeye bir stil bulmaya uğraşıyorum. Örneğin, son romanım için 1,5 metre boyunda tahtadan bir oyuncak bebek heykeli yap- tim; camdan gözleri, insan saçı da dâhil çünkü bu oyun- cak bebek, romanın bir parçası ve onunla yaşamak nasıl bir his, öğrenmek istedim. Bu parçanın yazarı için aşağıdakilerin hangisi söyle- nemez? A) Duygudaşlık kurmaya önem verir. B) Aklına geleni uygulamaya koyar. C) Biçimsel özelliklere özen gösterir. Tasarladığını somutlaştırma gereği duyar. F) Oluşturduğu kahramanlara özgün anlamlar yükler. karekök & dakika- 7 O m 22. Sar ola gör Si; kita gine Üçl yan 14. lanı tinc De gör baş Bu değ X BY H

Claude Helft'in, kelimelerin perde arkasına karşı, edebiyata ve tiyatroya olduğu kadar, ayrı bir tutku- su vardır. Bu sözcük âşığı, Paris'te bir yayınevin- de fotoğraf ve görüntülerle mesleğe adım atmıştır; makaleler yazarak ve bir sözlük için resimleme yaparak kariyerine devam etmiştir. Editörlük ya- pan yazar, Desclee de Brouwer'de Çocuk Kitapları Bölümü'nü açmıştır. Her şeyden öte, bir çocuk ki- tabı yazarı olan Helft'in kitapları Fransızca olarak basılmış; on dile çevrilmiştir. Ayrıca seyyah olan yazar, Moskova'dan Pekin'e Trans Sibirya treniyle gitmiş; bir kasırgayla Japonya'yı geçmiştir. Müziğe olan aşkını keşfetmiş olan yazar, şu sıralar, son zamanlarda yazdıklarının konusu olan bir 18. yüz- yıl ressamına ilgi duymakta, ondan esinlenmekte- dir. Eser Gez E) Yap ir ir ti $1 h in k aşağı- aktadır. 39. Bu parçada geçen "kelimelerin perde arkası" sö- züyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden han- gisidir? A) Alışılmışın dışına taşan söylemlerde ortaya ko- nulma Özellikleri ve sınırları belirgin olmayan yazınsal türlerde kullanılma Herkesçe bilinmeyen, çok katmanlı yönler bu- lundurma D) Edebiyatta anlaşılması zor konulara açıklık ge- tirme Belirli biçimler içinde sıkışıp kalmayan bir yapı- ya sahip olma .n YAYIN DENİZİ

3D yayınları 5. Hey benim koca kafam! | Tatlar, ağzımın içindedir; duramaz 11 Sesler, kulaklarımın derinliğindedir; uçamaz ||| Kelimeler, dilimin ucundadır; kalamaz IV V Bu dizelerde verilen altı çizili bölümlerden hangisi bir cümlenin herhangi bir ögesi değildir? A) I. B) II. C) III. D) IV. & E) V. 8