Düşünceyi Geliştirme Yolları Soruları

21. Üçleme yazmak, uzun bir zaman dilimine yayılan, dolayısıy- la yazar ve eserinin yazgısının iç içe geçtiği en büyük savaş- lardan biridir. Belki çok zaman önce başka şekilde ilerlemesi gerektiğini düşünmeye başladığınız olay örgüsü ve karakter gelişimlerini başa dönüp değiştirmenin imkânsızlığını bilmek, yazar için kendi kendini bir kafese kapatmak gibidir. Üçlemeyle yazarın kapandığı kafesin içindeki kara delik bir sarmaldır. Sü- rekli içe doğru döner. Oradan çıkış yoktur. Kapısının bir daha ne zaman açılacağını asla bilemezsiniz. Son cümleyi yazıp bitirmeniz dahi kapının açılması için yeterli olmaz çünkü son cümle her zaman uzar. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerin hangisine ulaşılabilir? A) Yazar, üçlemeyi oluşturacak kitaplarının konularını birbirine bağlı vermek zorunda değildir. B) Üçlemede yazar, kafa sesini metne yansıtarak belirgin bi- çimde kendini ortaya koyar. C) Üçlemenin her bir kitabı için yazarın farklı bir dil kurması, anlatacaklarını da özgün kılar. Üçleme yazarları, serideki kitaplar üzerinde değişim yapa- madığı için sınırlanmış hâldedir. E) Yazarlar, ispat çabasına girmeden yarattığı dünyayı en iyi üçlemeler aracılığıyla anlatır.

32. Yapılan araştırmalara göre IQ'su yüksek insanların daha sağlıklı olduğu ve diğer insanlardan daha uzun yaşadığı ortaya çıkmıştır. Bir milyon Isveçliyle yapılan dev araştırmada, en yüksek IQ'ya sahip olanlar ile en düşük IQ'ya sahip olanlar arasında, ölüm riski açısından üç kat fark bulunmuştur. Bunun elbette bazı farklı sebepleri de olabilir. Örneğin yüksek IQ'lu insanlar beslenmelerine dikkat eder, zararlı alışkanlıklardan daha uzak dururlar. Ayrıca yüksek IQ'lu insanların kazalardan veya aksiliklerden kaçınma konusunda daha dikkatli olmaları da bunun başka bir sebebi olabilir. Yüksek IQ'lu insanların trafik kazasında ölme oranının daha az olması bunun bir göstergesidir. Bu parçaya göre, IQ düzeyi yüksek kişilerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Ortalama ömür beklentilerinin yüksek olduğu B) Ölüm risklerini, doğru seçimlerle düşürdükleri C) Beslenme alışkanlıklarına dikkat ettikleri D) Bedensel tehlikelere karşı önlem aldıkları Zararlı alışkanlıklara karşı insanları uyardıkları 33. Bilgisayar, internet ve video oyunları ile hızla gelişen bir klor

17. (1) Fransızcadan günümüze gelen "kaos", "biçimsiz ve mutlak düzensizlik" anlamındadır; Eski Yunancada ise "xáos", yeryüzü yaratılmadan önceki boşluk olarak tanımlanmıştır. (II) Kaos teoremi ile ilgili bulgular antik zamanlara kadar dayanmaktadır. (III) Antik Çin kalıntıları arasında kaos teoremi üzerine bazı el yazması eserler bulunmuştur. (IV) Ancak konuyla ilgili temel çalışmalar, 18. yüzyılda Henri Poincare ve Georg Cantor tarafından yapılmıştır. (V) Modern anlamdaki çalışmalar ise 1960 yılında ABD'deki MIT bilgisayarlarında bir hava modeli oluşturulmasıyla başlanmıştır. (VI) Basit ve güçsüz bir kelebek kanatlarını çırparken dünyanın farklı bir yerinde bir kasırgaya neden olabilir, cümlesi bu teorinin özetidir. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar? A) II B) III C) IV D) V E) VI

15. Dudak ünsüzlerinden "b" kendinden önceki "n"yi, "m'ye dönüştürür. Türkçede bu ses olayına "dudak ünsüzlerinin benzeşmesi" denir. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu açıklamayı örneklendirecek bir kullanım yoktur? A) Bunları senin gibi düşüncesiz birinden umabildiğim için kendime kızıyorum. B) Her gün pembe hayaller kurarak şiir okumak onun en büyük keyfiydi. C) Küçükken arkadaşlarımla saklambaç oynarken ebe olduğumda üzülürdüm. D) Kazancını paylaşan herkesi sırtında bir kambur olarak görüyordu. E) Dolambaçlı işler çeviren insanlarla çalışmaktansa boş otururum daha iyi. AVNIS 18

arşılıyor da gös- 19. Aşağıdakilerin hangisinde büyük harflerin yazımıyla il gili bir yanlışlık yapılmıştır? Dünya'nın en gösterişli alışveriş merkezlerinden biri daha Dubai'de açıldı. B) Uzak Doğu'dan gelen heyeti Vali dün erken saatlerde havaalanında karşıladı. C) Türk spor tarihinin efsane isimlerinden Baba Gündüz mezarı başında anıldı. D) Yaşanan yoğun trafik nedeniyle Boğaz'ın her iki tarafı da geçici süreyle kapatıldı. E) Belediye, Yunus Emre Caddesi'nin yol bakımını büyük ölçüde tamamladı. Osmanlı Beyl söylenemez A Ganimet by Fetihler C) Inalcik D) Osma E) Paul

7. ● ● ● Türkçenin bütünlüklü ilk yapıtıdır. İşlenmiş ve zengin bir dil kullanılmıştır. Tarihe kaynaklık etmektedir. "Türk” sözcüğünün geçtiği ilk Türkçe eserdir. Söylev niteliği ağır basmaktadır. Yukarıda bazı özellikleri verilen edebî eser aşağıdakilerden hangisidir? Yenisey Yazıtları BGöktürk Yazıtları Uch Bes Prens Kalyanamkara ve Papamkara Hikâyesi DY Altun Yaruk E) Kodeks Kumanikus

ŞİİR Manzume ve Şiir, Konularına Göre Şiir Türleri 1. (1) Uyaklı, ölçülü dizelerle yazılan metin parçalarına manzu- me denir. (II) Manzumenin anlamı "şiir biçiminde "demek- tir. (III) Manzumeler ile sadece sanatsal olan konular işle- nebilir. (IV) Manzume sözcüğü kimi zaman şiir anlamında kullanılsa da ikisi arasındaki temel fark, şiirin sanat değeri taşımasıdır. (V) Manzumede anlatılanlar düzyazı ile ifade edilebilir iken şiirde anlatılanlar düzyazı ile ifade edildiğinde şiirin sanat değeri kaybolur. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bil- gi yanlışı vardır? A) I B) II C) III 2. Elimde bir koca değnek, onunla yoklayarak, Önüm adaysa basıp, yok, denizse atlayarak, - Ayakta durmaya elbirliğiyle gayret eden, Lisân-ı hål ile amma rükûa niyyet eden O sâl-hûrde, harab evlerin saçaklarına, Sığınmış öyle giderken, hemen ayaklarına A) I Bir manzumeden alınan bu parçadan yola çıkılarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? befor C) Bu dizelerde anlatılanlar düzyazıya çevrilebilir. D) Anlatım yönü güçlü, çağrışım yönü zayıftır. E) Metinde somut anlamlılık ön plandadır. 3. Manzumeler ile ilgili olarak, A) Dize sonlarında ses benzerliği yoktur. B) Metinde yaşanmış veya yaşanabilecek olaylar anlatıl- mıştır. 1. Estetik kaygı taşımayan ürünlerdir. II. Her dizede edebî sanata yer verilir. D) IV III. Imgesellik güçlü değildir. IV. Öğreticilik ağır basabilir. V. Ölçü ve uyak kullanılır. yargılarından hangisi söylenemez? B) II C) III E) V D) IV E) V KONU TESTİ 4. Manzume ve şiir ayrımı için aşağıdakilerden hangisi doğru değildir? A) Şiirlerde toplumsal konular, yaşanmış ya da yaşanabi- lecek olaylar işlenirken manzumede daha çok bireysel duygulara ve çağrışımlara yer verilir. 22 B) Manzumelerde didaktiklik ön plandayken şiirlerde lirik, pastoral, satirik ya da didaktik şiir türü öne çıkabilir. C) Şiirde anlatılanlar düzyazıyla ifade edilmeye çalışıldı- ğında anlam kaybı olurken manzumede anlatılanlar, düzyazı ile ifade edilebilir. D) Şiirlerde çok anlamlılık ve mecaz anlam yani imgesellik ağır basarken manzumelerde sözcükler genellikle ger- çek anlamı ile kullanılır. E) Manzumede olay örgüsü bulunurken şiirlerde olay örgü- SÜ oktur. 5. Akşam, yine akşam, yine akşam, Bir sırma kemerdir suya baksam; Akşam, yine akşam, yine akşam, Göllerde bu dem bir kamış olsam! Bu dizeler konusuna göre hangi şiir türüne aittir? A) Epik B) Didaktik C) Lirik D) Satirik E) Pastoral 6. Doğa güzelliklerini, orman, köy ve çoban yaşamını, bunla- ra karşı duyulan duyguları anlatan şiir türüne ---- denir. Belli bir düşünceyi aşılamak, belli bir konuda bilgi, öğüt vermek, ahlaki bir ders çıkarmak amacıyla öğretici nitelikte yazılan şiir türü ise ----şiirdir. Bu parçadaki boşluklara sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir? A) didaktik - dramatik B) lirik-satirik C) dramatik-pastoral D) epik-didaktik E) pastoral-didaktik 9. Sinif Edebiyall

29. Tevfik Fikret'in Sis şiirinde bize nasıl karamsar bir İstan- bul manzarası çizdiği, hafızalardadır. Aynı şair, duygu- larının değişmesi neticesinde bir süre sonra Rücu şiirini yazarak önceki şiirde çizdiği karamsar tabloyu aklamaya çalışmıştır. Şiir eğer mutlak bilgiyi arzulayan bir sanat dalı, şair de onun bilgesi olsaydı okuyucunun Sis şii- rindeki bilgiye inanması gerekirdi. Aynı düzlemde düşü- nürsek Rücu şiirine gerek duyulmazdı. Şairlik bir bakıma bilinmezliktir. Dolayısıyla şairin duygularının, kompleks- lerinin onu nereye götüreceğini, nasıl davrandıracağını önceden kestiremeyiz. Bu parçada şiirle ilgili aşağıdakilerden hangisi vur- gulanmıştır? A) İnsanın iç dünyasının dışa vurumudur. B) Gerçekten uzaklaştığı ölçüde başarılıdır. C) Zıt duyguları bir arada yansıtmalıdır. D) Bilgiye dayalı karmaşık bir yapısı vardır. E) İçinde yaşanılan toplumun aynasıdır.

26. Evren Uzar'ın ilk kitabı Sesin Sahibi'nde, kendi kabuğuna çekilen, kendi içinde, zihninde yaşayan karakterlerin çoklu- ğu dikkat çeker; bu da hâliyle iç monologları, sorgulamala- ni anlatısal strateji açısından kaçınılmaz kılar. Kişiler, çok ses- liliğin hâkim olduğu mekânlarda dahi sağlıklı bir diyalog ku- ramaz ve kolektif monoloğa sürüklenirler çünkü herkes ken- diyle meşguldür; yokluk içinde varlık mücadelesi vermek, hepsini kendi hikâyesine çivilemiştir. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada sözü edilen Sesin Sahibi adlı eserden alınmış bir parça olamaz? A) Mutsuz posta memuru erken çalıyor kapımı. Aramızda- ki iletişim birbirimize günaydın bile demeden bir imza ile sonlanıyor. Artık o sormadan nereyi karalayacağımı bi- liyorum. B) Baksana şu karşıdaki apartmanlara. Birbirine benzeyen bu beton evlerde insan, nefes bile alamıyor. Kapı kom- şunu tanımadığın bu kutu gibi evlerde nefes alsan ne olacak? Şehir dedin mi kirlenir insan. Ne o üst üste yapılmış ev- lerde huzur var ne de birbirini tanımayan insanlarda. Üst üste kondurulmuş evlerin içinde yüzlerce yapayalnız kişi. D) Karşımdaki koltuğa iyice yaslanmış, elindeki telefona da- lan bu insanları tanıyorum. Daha önce de aynı otobüse, aynı saatte binen bu insanların arasına niçin tekrar dâ- hil oldum? E) Ayrılamam bu şehirden, bir gün birine selam verseniz ertesi gün nereye gittiğinizi soran canciğer dostunuz olu- yor o insan. İnsanların bu denli teklifsiz samimiyeti beni buraya bağlıyor.

15. Yeni sinemanın yönetmenleri içinde kendi tarihiyle en barışık insan, bana göre Yeşim Ustaoğlu'dur. Bu ne- denle karakterlerinden filmlerinin genel söylemine kadar Ustaoğlu'nun filmleri daha dengelidir ve daha direngen- dir. Kendi tarihine belirli bir kızgınlık, kızgınlığı zaman içinde ironiye dönüştürme, hayatı yaşamaya karşı çıkan ideallerine karşı zaman içinde "memnuniyet prensibi" ile belirli bir barışma dönemi geçirme onda görülebilecek özelliklerdir. Hayatın kendisine en gaddar davrandığı isim ise Zeki Demirkubuz'dur. Onun filmlerinde akıl dı- şına (en) çok meraklılık, çatışmaların en gergini, çıkış- sızlığın belki de biraz kader olarak görülmesi karşımıza çıkar ki bunda anlaşılmayan bir şey yoktur. Bu parçanın anlatımıyla ilgili aşağıdakilerden hangi- si söylenemez? A) Kişileştirmeye yer verilmiştir. B) Örnekleme vardır. C) Karşılaştırmadan yararlanılmıştır. D) Benzetme yapılmıştır. E) ÖzheLifadeler kullanılmıştır.

em 2 SUPARA 11. Edatlar, zarf ya da sifat öbeği oluşturur. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde edat, farklı öbek oluşturmustur? A) Duyduğum, çığlık gibi bir sesti, içimi titreten. B) Yerinden ok gibi fırladı, hemen dış kapıya vardı. C) Kurşunlar yağmur gibi yağıyordu. D) Sen de onun gibi el oldun benim için. E) Adam yaralı bir kaplan gibi inliyordu.

1. • PARAGRAF. (1) Eleştirinin değer ölçüleri, kalıplaşmış katı formüller olamaz. (II) Değer ölçüleri, eleştirmenin bağlı bulundu- ğu özel çevreden edinilmesi gereken unsurlardır. (III) Ancak eleştirmen eğilim ve yeteneklerine bu unsurların eklenmesi, çağdaş ve tarihsel sanat gerçeğini bilmeyi ve karşılaştırmalar yapmayı gerektirir. (IV) Değer ölçüleri- nin edinilmesinde başlıca rol, kişinin duyuş ve kavrayış gücüne bağlıdır. (V) Çünkü eleştirel değerleri gösteren sayaçlar icat edilemez. (VI) İç gerginliğini eleştirel yargı- larına aktaran eleştirmenler de vardır, eleştiride sakin bir iş hayatın yansıtanlar da. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense, ikinci parag- raf hangi cümleyle başlar? A) 1. B) II. C) III. E) V. D) IV.

4. Edebî eserlerde, bilhassa romanlarda ve piyeslerde, fikirler, her sayfada hareketin önüne geçer ve hayat içinde kendilerine misal tedarikine (arayıp bulma) çalışıyormuş gibi her an 1 kaideleşirse (kurallaşma), bu tenkid doğrudur.Bütün kahramanları, II fikir kuklaları hâlinde konuşan ve hareketlerinin sebeplerini hareketten evvel izaha çalışan roman ve piyeslerde (oyun) hayat fikir III kalıplarının emrinde olduğu için yapmacıklı ve soğuktur. Şuuraltı IV (bilinçaltı) kaynayışlarından doğan gerçek yaratmanın yerini şuurlu, muhakemeli (karşılaştırmalı) ve analitik düşünce almıştır. V Bu parçada numaralanmış sözcüklerden hangisinin anlamı, ayraç içind verilenle uyuşmamaktadır? A) 1 B) II C) III D) IV E) V

6. Klasik komedi ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Eğitim görmemiş ya da sonradan görme kişiler kahraman olarak seçilir. B) İlk örnekleri Klasik Fransız sanatçıları tarafından verilmiştir. C) Konu günlük hayattan, sosyal olaylardan seçilir. D) İnsanları güldürerek eğitmek amaçlanır. E) Cinayet, kavga gibi kaba sayılan olaylar sahnede, seyircinin gözü önünde canlandırılır. hangisi lirik bir siirden alınmamıştır?

7. Ey benim sarı tamburam Sen ne için inlersin İçim oyuk derdim büyük Ben onun için inlerim Küçük bir çeşmeyim yurdumun Unutulmuş bir dağında Hiç kesilmeyecek suyum Yıldızların aydınlığında Dost dost diye nicesine sarıldım Benim sadık yârim kara topraktır Beyhude dolandım, boşa yoruldum Benim sadık yârim kara topraktır Ben bir ayrık otuyum Ne buğday amcam, ne pirinç dayım Mısırla akraba bile değilim Bir yeşermeye görüyüm İnsan dışındaki varlıkların konuşturulmasına intak (konuşturma) denir. Bu sanatta insan dışındaki varlıklara söz söyleterek intak (konuşturma) yapılır. B) Buna göre, renkli kutucuklarla verilen dizelerde intak (konuşturma) sanatı olmayan kutucuk çıkarıldı- ğında son şekil aşağıdakilerden hangisi olur? & D) Kemal'i larından Anadolu kavrayış bir ses c diği bu dillendir Bu parç rularda Kalic B) Eser tir? C) Eser Han 10. Dil, bilg semba midir. birimle kadar bile ta san v sana nan Bu H coğ

28 Günde Paragraf 5. Bazen hayatımı büyük bir hikâye olarak düşünüyo- rum. Yaptığım her aptalca şey, yeni bir paragraf. Ve her sabah bir sonraki bölüme geçiyorum. Haya- ti bu şekilde düşünmek, her günü ayrı ve büyük bir macera olarak görmek oldukça eğlenceli. Böyle bil- gelik taslamak haddim değil. Ama sana bir tavsiye verecek olsam sadece şunu söylerdim, hayatım : Şanssız bir dönemden geçtiğinde ve işler istediğin gibi gitmediğinde, kendi hikayenin yazarı olduğunu hatırla. Onu seçtiğin herhangi biriyle, istediğin her- hangi bir şekilde yazabilirsin. Ve bu güzel ya da tra- jik bir hikaye olabilir. "Kendi araçları dahilinde yaşa- yan herkes hayal gücünün eksikliğinden muzdarip- tir." der Oscar Wilde. Seçim senin. Bu parçada yazar söylediklerini inandırıcı kıl- mak için aşağıdakilerden özellikle hangisine basvurmuştur? A A) Alıntı yapma B) Örnek verme C) Tanımlama D) Karşılaştırma E) Açıklama 7. 28 G N D E P A F