Geçiş Dönemi Türk Edebiyatı Soruları

9. Şilili büyük şair Pablo Neruda, 12 Temmuz 1904 tarihinde Parral kentinde, demiryolu işçisi bir baba ve öğretmen bir annenin çocuğu olarak doğar. Neruda, Latin Amerika başta olmak üzere dünya edebiyatının en tanınan isimlerinden birisidir. Onu tanınır yapan şey, şairliğinin yanında ülkesindeki ve Ispanya'daki sömürü düzenine karşı büyük bir siyasi tavır sergilemesidir. Yaşamı boyunca güçlü siyasal duruşuyla ve yazdığı şiirler üzerinden direnişiyle bütün dünya tarafından takdir edilen, saygınlık gören Pablo Neruda, Şili'de olduğu kadar Ispanya'da da sömürüye var gücüyle direnmiş; demokrasi, toplumsal eşitlik, adalet ve özgürlükler için mücadele etmiştir. Mağdur olan, ezilen halkların yanında yer almıştır daima. Sömürüye sonuna kadar karşı çıkmış, hem çağının tanığı hem de şiirin vicdanının sesi olmuştur. Yaşadıkları, tanık oldukları, protestoları ve şiirleri bir bütünlük oluşturmuştur. Halkının çok sevdiği, bağrına bastığı şair, ülkesinin en uzak köşelerine kadar gitmiş; on binlerin, yüz binlerin karşısında, madencilerin önünde şiirlerini okumuştur. Bu parçada hareketle Paplo Neruda ile ilgili aşağıdakilerin hangisine ulaşılamaz? A) Şiirleriyle evrensel bir sanatçı olmayı başardığına B) Tanınmasında dünya görüşünde kararlılık sergilemesinin de etkili olduğuna CŞiirlerinde toplumsal sorunlara yer verdiğine D) Içeriği her zaman biçimden önde tuttuğuna E) Şiirlerini büyük topluluklar önünde okuma olanağı bulduğuna PALME YAYINEVI B TYT/ Türkiye Geneli-1 10. 1960 sonrasında ilk ve ortaöğretim okullanında okuyan her öğrenci müzik derslerinde Zuckmayer'in Türkçeye uyarladığı, Tembel Çocuk gibi, Dostluk gibi, Dere Geliyor Dere gibi okul şarkılarıyla büyümüş, müzik zevkini geliştirmiştir. Ne zaman çok sesli olarak Üsküdar'a gider iken aldı da bir yağmur desek, kulaklanmızda Zuckmayer'in sesleri çınlar. İlköğretim okulu öğrencilerinin müzik derslerinde mandolinle çalıp söyledikleri ilk şarkılardan biri Tembel Çocuk diğeri de Dostluk adlı okul şarkısı idi. Dostluk şarkısı ilköğretim okullarında yürekten söylenen bir sevda, bir umut, bir vefa şarkısı hâline gelmişti. Profesor Zuckmayer, Alman okul şarkılarının birçoğunu Türkçeye uyarladı. Bu parçadan aşağıdakilerin hangisine ulaşılabilir? A) Sanat eserleri ancak başka ülkelerde değer kazandığında anlamlı olur. (B) Bir ülkeye ait sanat eserleri, başka bir dilde de çok beğenilip değer görebilir. C) Müzik, evrensel özellik taşıyan en önemli sanat koludur. DY Sanatçıların çeviri yaptığı ülkelerin dilinin inceliklerini bilmesi gerekmektedir. E) Bazı çeviri eserler, doğduğu coğrafya dışında daha çok sevilir. 11. Günümüzde uluslararası bir üne sahip olan Immanuel Kant, çok hassas bir bünyeye sahipti. Doğup büyüdüğü Königsberg şehrinden hiç çıkmamıştır. Her gün bir rutin belirleyip ona uymuştur. Günlük yürüyüşüne hep aynı saatte çıkmış, disipline dikkat etmiştir. Kant'ın başarılı olmasında etkili olan bu özellikleri, diğer insanların da dikkatini çekmiştir. Königsberglilerin saatlerini Kant'a göre ayarladıkları yönünde bir rivayet vardır. Günlük hayattaki rutinini yalnızca bir kere bozduğu söylenegelmiştir. O da Jean-Jacques Rousseau'nun Emile adlı romanı yüzündendir. Kitabı birkaç kere okuyarak günü geçirdiği söylenir. Bu parçadan aşağıdakilerin hangisine ulaşılabilir? A) Başarılı olabilmenin ön koşulu her zaman çok çalışmaktır. B) Bazı insanların takıntılı kişiliklere sahip olması onlara farklılık kazandırmıştır. C Dünyaca tanınmış bazı kimselere, zamanı dikkatli kullanma ve davranışta titizlik başarı getirmiştir. D) Bilim insanlarının obsesif davranışlarının arkasında başarma ve tanınma arzusu yatmaktadır. E Zaman çizelgesi olmayan bir insanın hayatta başarılı olma şansı ne yazık ki çok düşüktür. Diğer sayfaya geçiniz.

3. 9. Aşağıdaki açıklamalardan hangisi ayraç içinde ve- rilen terimle uyuşmamaktadır? A) Nazım şekillerinden gazel ve kasidenin son beyitle- ri için kullanılan isimdir. (Makta) B) Şarkı nazım biçiminde ikinci dize ile her bendin so- nunda tekrarlanan dizelere verilen addır. (Miyan) C) Divan edebiyatında bütün beyitleri arasında bir duygu ve düşünce birliği bulunan şiirlere verilen isimdir. (Yek-ahenk) D) Kaside nazım biçiminde şairin adının geçtiği beyte verilen addır. (Taç Beyit) E) Divan edebiyatında, beş mesnevinin bir araya ge- tirilmesiyle oluşan yapıtlar için kullanılan terimdir. (Hamse) KafaDengi

✓. Hoca Ahmet Yesevi'nin şiirlerine hikmet adı verilmektedir. VII. Bu hikmetlerin toplandığı esere ise Divan-ı Hikmet adi verilmiştir. III. Hoca Ahmet Yesevi'den sonra mürid ve halifeleri tara- fından kayda geçirildiği tahmin edilen hikmetlerin elimi- ze ulaşan nüshaları XVI. ve XVII. yüzyıldan kalmadır. IV. Hikmetlerin çoğu dörtlüklerden meydana gelmektedir fa- kat beyitlerden meydana gelen hikmetler de mevcuttur. V. Hoca Ahmet Yesevi'nin eserinde halk dilinde yer alan kelimeler, deyimler, atasözleri ve şiir örnekleri bulun- maktadır. Numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı yapıl- miştir? A) I B) II C) III D) IV E) V

10. Kitabi analiz eden araştırmacının yaptığı aşağıdaki tes- pitlerden hangisi doğru değildir? A) Geçiş Dönemi'nin önemli bir eseri olan bu kitabın giriş bölümünde eserin nasıl yazıldığı, kaç bölüme ayrıldığı anlatılmaktadır. B) 1074'te yazılan eser, Türkçe-Arapça bir sözlüktür, yazılış amacı Araplara Türkçeyi öğretmektir. C) Türkçenin zengin dil varlığını ortaya çıkarmayı deneyen eserde Türkçe kelimelerin Arapça karşılıkları verilmiş ve Türkmen, Oğuz, Çiğil gibi çeşitli Türk boylarının dilleri tanıtılmıştır. Tamamı Uygur alfabesiyle kaleme alınan eserde Çağatay Türkçesinin ses özellikleri görülmektedir. E) Türkçenin bilinen ilk sözlüğü kabul edilen eserin sonunda Türk illerini gösteren ve tarihi önem taşıyan bir harita bulunmaktadır.

2. (1) Dede Korkut Hikâyeleri, Oğuz Türklerinin 12-14. yüz- yıllarda Anadolu'nun doğusundaki geleneksel yaşam tar- zını, dünyaya mitolojik açıdan bakışını ve Araplarla olan mücadelelerini anlatmaktadır. Dede Korkut Hikâyele- ri'nin her birinde toplumun yaşayışı, âdetleri, gelenekleri ve çeşitli yönleri ile bütün bir Oğuz kavminin yaşamı yan- sıtılmaktadır. (1) Eserin bu yönüyle dilin kültür taşıyıcılığı özelliğini yansıttığı ve toplumun ortak değerleri hakkında bilgi verdiği söylenebilir, (IV) Örneğin Dede Korkut, Oğuz Türklerinin sesi olarak doğruyu ve Tanrı'nın birliğini dile getiren bir ulu kişi olarak hikâyelerde yer edinir. (V) İyilik imgelerini, Oğuz boyunun kendini gerçekleştirmesi yö- nünde ortaya koyan Dede Korkut; öykülerde Boğaç Han, Uruz, Kan Tunalı ve Yigenek'in iyi, güzel ve doğru gibi çeşitli değerlerden yana olması konusunda rehber olur. Numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) I B) II C) III D) IV b E) V MEB 51

10. sözümüz budur Her nerde çağırsam Hak onda hazır Her duzaha bastırırsın kim ne der Yakma kullarını bundan sana ne Bir "şathiye'den alınan bu dörtlüğün ilk dizesinde bo bırakılan yere, aşağıdakilerden hangisi getirilebilir? A) Yunus Emre'yim B) Nesimi'yem TEST C) Kaygusuz Abdal'ım D) Hacı Bayram Veli'yim E) Eşrefoğlu Rûmî'yim 11. 19. yüzyılda yaşayan halk şairi, yaşadığı devrin siyasi ve sosyal olaylarını, değersiz dey bigust

1. I. Aruz ölçüsü II. "â, û, î" gibi uzun ünlüler III. Uyak ve redif IV. Dörtlük birimi V. Hece ölçüsü VI. Beyit birimi Yukarıda numaralandırılmış özelliklerden hangileri hem Destan Dönemi'nde hem İslami Dönem'de hem de günü- müz edebiyatında kullanılmıştır? A) I., III ve VI. B) II., III ve IV. C) III., IV. ve V. E) III. ve IV. D) IV. ve V.

8. Biligdin urur men sözümke ula Biliglike ya dost özüngni ula Bilig birle bulunur saadet yoli Bilig bil saadet yolını bula (Günümüz Türkçesiyle) Bilgiden atarım sözlerime temel; Ey dost, bilgiliyle hep beraber ol; Mutluluk yolu bilgi ile bulunur, Bilgi edin ve mutluluk yolunu bul. İçerik ve şekil özellikleri incelendiğinde bu di- zelerin aşağıdaki eserlerin hangisinden alındı- ğı söylenebilir? A) Atabetü'l Hakayık B) Divan-ı Hikmet C) Kitab-ı Dede Korkut D) E) Divanu Lügati't-Türk Muhakemetü'l-Lügateyn

ET 1. İslamiyet Öncesi Türk Şiiri - Geçiş Dönemi Bayat atı birle sözüg başladım Törütgen, igidgen, keçürgen idim S Kitab adı urdum Kutadgu Bilig Kutadsu okiglika tutsu elig b Sözüm sözledim men bitidim bitig C Sunup iki ajunni tutgu elig c ... Bu dizelerde sözü edilen eserle ilgili, Beyit nazım birimiyle yazılmıştır. II. Nazım biçimi mesnevidir. III. Didaktik bir eserdir. IV. Tasavvuf ağırlıklı bir eserdir. V. Dünyada ve ahirette mutlu olmanın yollarını gösterir. yargılarından hangisine ulaşılamaz? D) IV A) BI C) III E) V

15. Şiirleri hem yerli hem evrensel mesajlar taşır. Insani Yaradan'dan ötürü sevmek gerektiğini ifade eder. Ağırlıklı olarak hece ölçüsünü kullanmakla birlikte aruzla yazdığı şiirleri de vardır. "Divan" bir de "Risâletü'n-Nushiye" adlı eseri vardır. Yukarıda özellikleri verilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir? A) Yunus Emre B) Kaygusuz Abdal C) Abdal Musa D) Hacı Bayram Veli E) Pir Sultan Abdal 19.

2 Divan-ı Hikmet, Kutadgu Bilig ve Atabetü'l-Hakayık'ın ortak yanı aşağıdakilerden hangisidir? A) Nazım-nesir karışık olmaları B) Dini - tasavvufi konuları işlemeleri CHakaniye lehçesinin dil özelliklerini taşımaları D) 14. yüzyıla ait olmalan E) Nazım biçimlerinin mesnevi olması

6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek eylem diğerlerin- den farklı bir görevde kullanılmıştır? A) Hava güneşli görünse bile havanın çok soğuk olduğu belli oluyordu.idí B) Vefat ettikten sonra da hakkında saygıyla söz edilen bi- risi idi. C) Bu genç adam sahip olduğu becerilerin farkında değildi. D) O gün üzerinde ince bir gömlekten başka bir şey yoktu. E) Yaptıkları yalıtım çalışmalarından sonra ev eskisinden daha sıcakmış.

21. (1) Rio de Janeirolular, dünyanın en güzel şehirlerinden birinde yaşadıkları için çok şanslılar. (II) Neredeyse yüzde 20'si bitkilerle kaplı bu şehir, dünyanın en büyük kent ormanına ev sahipliği yapıyor. (III) Burası, şehri bir lokmada yutmak istiyormuş gibi duran bitkisel bir güç gibi görünüyor. (IV) Güçlü yeşil tepelerin ve göz alıcı plajların sıra dışı birleşimi, şehri eşsiz kılıyor. (V) Bir çeşit duygu ve sevinç yarışmasındaymışçasına parlak renkli kıyafetler giyen, yürüyüşleriyle panterleri andıran kadınlar ve sokaklardaki orkideler, beni şaşkına çeviriyor. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? A) I. cümle, bir isim cümlesidir. BMI. cümle, öznesi sifat tamlaması olan basit bir cümledir. C) III. cümle, içinde işaret zamiri olan birleşik bir cümledir. D) IV. cümlede, hem tamlayanı hem de tamlananı sıfatla nitelenmiş bir isim tamlaması vardır. E) V. cümle, iki ögeli bir fiil cümlesidir.

ati' wr." r. V T. 1 10. Edip Ahmet Yükneki; Karahanlı beylerinden Muhammed Dâd Sipehsalar'a sunduğu Atâbetü'l- Hakâyık adlı eserde, ahlaklı insan olmanın yollarını, ahlak ilkelerini açıklamış; çeşitli ah- laki öğütlerde bulunmuştur. İslami düşünce ve görüşlerle yol gösterici olmuştur. Eserde dünyayı, Allah'ı, insanı bilmenin sadece bilim yoluyla olabileceği anlatılmıştır. Bilginin faydası ve bilgisizliğin zararı işlenmiştir. Bu parçadan hareketle dönemin zihniyeti ile ilgili aşağı- dakilerden hangisi söylenemez? A) Din ile bilim birbirlerinden ayrı düşünülmektedir. B) İnsani değerler önemlidir. ✓ C) Öğretici metin türünde eserler yazılmaktadır. D) Yazılan eserler devlet büyüklerine sunulmaktadır. E) Bilime önem verilmektedir.

Öncesi Türk Edebiyatı Şiir Anlayışı 4. TEST 3 Yukarıdaki görselle ilgili olarak aşağıdakilerden han- gisi söylenemez? A) Uygurlara ait hayat ağacı mitini anlatmaktadır. B) Hayat ağacı, aynı zamanda devleti temsil ederdi. C) Tanrı dokuz insan cinsini, bu insanlardan önce yarat- tığı dokuz dallı ağacın gölgesinde barındırmıştır. D) Türklerin inanç dünyasına ait önemli bir unsura yer vermektedir. E) Türklerin mistik (dini) hayatının çok güçlü olduğunu göstermektedir. OKUMA

5. Yanut berdi Ögdülmiş aydı özüm Tilek birle keldi açayın sözüm Bu Kün Toğdı ilig eşitti seni Özine kereklep kör idti meni Katığ arzuladı seni körgüke Meni sözçi idti okip eltgüke Bu dizeler aşağıdaki eserlerin hangisinden alınmıştır? A) Dede Korkut Hikâyeleri C) Kutadgu Bilig B) Atabetü'l-Hakayık D) Mecalisü'n-Nefais E) Divanü Lügati't-Türk