Olay ve Durum Hikâyesi Soruları

9. (1) Meddah, tiyatronun bütün kişilerini varlığında bir- leştiren bir aktördür. (II) Ele aldığı öyküyü; yüksekçe bir yerde oturarak, canlandırdığı kişileri ağız özellikle- rine göre konuşturarak anlatır. (III) Meddahın iki aracı vardır: Biri boynuna doladığı mendili (makrame), öte- ki de elinde tuttuğu sopasıdır (değnek / baston). (IV) Konuşmalar genelde yazılı metne uygun olarak şe- killenir. (V) Meddahların çoğu, klasikleşmiş beyitlerle öykülerine başlar. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yansı vardır? A) I B) II C) III D) IV E) V CAP 11.

3. Bilinç akışı tekniğinde karakterin iç dünyası hiçbir kaygı olmadan okuyucuya aktarılır. Karakterin duyguları ve düşün- celerindeki değişimler bu teknikle verilir. Karakterin aklından geçen düşünceler, bütün karmaşıklığıyla ve herhangi bir sıra olmadan okuyucuya verilir. Bu sayede okuyucu karakterin psikolojisini ve ruh hâlini daha iyi anlayabilir ve bazı olaylarla bu olayların nedenleri arasındaki bağlantıları açıklayabilir. Bu açıklamaya göre aşağıdaki parçalardan hangisi "bilinç akışı tekniğine" örnek olarak gösterilebilir? A) Babasını hatırladı. Trene yolcu ederken "Aman oğ- lum!" demişti. "Yüzümü kara çıkarma. Babayın oğlu olduğunu göster şu millete, ille de mihtara. Benim oğ- lumsan sırtın yere gelmez. Heye İstanbul gurbeti çetin, İstanbullunun cinden de beter olduğunu söylerdi em- mim ya boş ver. Var git sağlıcakla eyi kötü bir işin başın geç, bize mektup sal. Ondan sonrasına karışma. Ben hepsinin yuvasını yaparım." B) Yavaş yavaş merdivenleri indi. Orta kata gelince müdü- rün odası gözüne ilişti. Şakir Bey'i bir kere görmek fena olmaz diye düşündü. Kocası hakkında ondan malûmat alabilirdi, hademe ile içeriye haber gönderdi. C) Getirip karşısına buruş buruş, upuzun bir gölge dikiyorlar ve o soruyor, kocanın ne işle meşgul olduğunu biliyor muydun? Gölge diyor, bilmiyordum. Ne zamandan beri bilmiyordun? Gölge diyor, beni kaçırdığından beri. Kaçırmış mıydı seni? Gölge diyor, he kasabamdan alıp kaçırmıştı. Peki bunca altını, halıyı, vesaireyi bu adam acaba hangi parayla alıyor diye hiç merak da mi etmiyordun? Gölge diyor, etmiyordum. Peki vukuat nasıl oldu vukuat, onu anlat! Gölge diyor, o eve yeni gelmişti, nereden geldiyse... Sonra? Sonra o geldiğinde çocuk ağlıyordu ve o çocuğu ağlar buldu. Evet? Ağlar bulunca öfkelendi o. D) Haftada iki gece dostlara danslı çay veriliyor, en aşağı iki üç gece de başkalarının davetine gidiliyordu. Aşağı sofa ile taşlık arasındaki camekân kaldırılmış, delik de- şik duvarlar sarı yaldızlı bir kâğıt ile kaplanmıştı. Davet akşamlanı taşlıktaki su küpü sofradaki yemek masası ve daha başka hırdavat eşya mutfağa taşınıyor, yukarıdan kilimler, iskemleler, süslü yastıklar indirilerek bir kabul salonu dekoru kuruluyordu. E) Ali Rıza Bey, Babiâli yetiştirmelerinden bir mülkiye memuruydu. Otuz yaşına kadar Dahiliye kalemlerinden birinde çalışmıştı. Belki ölünceye kadar da orada kala- caktı. Fakat kız kardeşiyle annesinin iki ay ara ile ölmesi onu birdenbire Istanbul'dan soğutmuş, Suriye'de bir kaza kaymakamlığı olarak gurbete çıkmasına sebep olmuştur.

miş eis 19. Dünya edebiyatında Rus yazar Anton Çehov tarafından geliştirilen bu tarz hikâyelerde, olay ve merak ögesi geri plana itilerek günlük hayattan alınan bir durumun yansı- tılması amaçlanır. Aşağıdaki yazarlardan hangisi bu öykü türüyle ilişki- lendirilemez? A) Sait Faik Abasıyanık B) Ferit Edgü C) Ömer Seyfettin D) Vüsat O. Bener E) Memduh Şevket Esendal

6 18. Metroya bindiğim zaman yanımdaki boş yere hey- keli bırakmadım. Hâlâ omuzlarımdaydı. Oradan vü- cuduma, içime ağır ağır süzüldüğünü ve bir zehir gibi kanıma karıştığını hissettim. Kalbim, vuruşunu artır- mıştı. Eve bir sıtma nöbeti içinde vardım; bir kart- postal büyüklüğünde kalmış, erimiş heykeli sırtımdan âdeta kopararak masamın üzerine bıraktım ve yata- ğımın üstüne boylu boyunca uzanıp bir sıtmalı gibi titreye titreye saatlerce kaldım. Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Birinci kişili anlatım ağzıyla yazılmıştır. B) Durum hikâyesine özgü nitelikler taşımaktadır. C) Benzetmeye yer verilmiştir. D) ikilemelerden yararlanılmıştır. E) Düşünceler bilinç akışı tekniğiyle aktarılmıştır.

21. "Bizimkiler! Bizimkiler!" diye bağırarak uyandı. Doğrul- du. Üstündeki kertenkeleler kaçıştılar. Limana baktı. Gerçekten, kalenin karşısında bir donanma gelmişti. Kadırgaların, yelkenlerin, küreklerin biçimine dikkat et- ti. Sarardı. Gözlerini açtı. Yüreği hızla çarpmaya baş- ladı. Ellerini göğsüne koydu. Bunlar Türk gemileriydi. Kıyıya yanaşıyorlardı. Gözlerine inanamadı. "Acaba rüyada mıyım?" kuşkusuna kapıldı. Uyanıkken rüya görülür müydü? İyice inanabilmek amacıyla elini Isırdı. Yerden sivri bir taş parçası aldı. Alnına vurdu. Evet, işte hissediyordu. Uyanıktı. Gördüğü rüya değil- di. O uyurken donanma burnun arkasından birdenbi- re çıkıvermiş olacaktı. (...) Kıyıya doğru koştu, koştu. Karaya çıkan askerler, ak sa- kallı bir ihtiyarın kendilerine doğru koştuğuna görünce, - - Dur, diye bağırdılar. İhtiyar durmadı, bağırdı: Ben Türk'üm, oğullar, ben Türk'üm. - Bu parçanın içerik ve üslup özellikleri aşağıdaki- lerden hangisinin hikâye anlayışına en uzaktır? A) Ömer Seyfettin B) Halide Edip Adıvar C) Refik Halit Karay D) Sait Faik Abasıyanık Diğer sayfaya geçiniz. E) Ahmet Hikmet Müftüoğlu

B Deneme - 3 17. Bereket, yol tenha değildi. Sağdan soldan kimi şehre, kimi Çubuk'a doğru yürüyen köylüler geçiyordu. Yağız bir eşek üstünde ak sakallı bir ihtiyar, karısı ardından, pabuç- lanını eline almış yayan gidiyordu. Bir yol dönemecinde uzunca bir kağnı dizisine rast geldiler. Bu kağnıların yüzü şehre dönüktü ve o kadar yavaş ilerliyorlardı ki yürüyüp yürümedikleri ancak gıcırtılarından belli oluyordu. Selma Hanım, bunlardan her birinin bir top mermisi taşıdığını gördü. Her birinde bir tek mermi... Ve bazısının üstüne uykuya dalmış bir çocuk gibi yorgan örtülmüştü. Bunları çeken mandalar o kadar zayıftı ki kalça kemikleri nerede ise derilerini bir burgu gibi delecekti. Selma Hanım'ın ku- lağına hiç duymadığı bir güfteden şu sözler çalındı: Ankara'nın taşına bak / Gözlerimin yaşına bak Biz Yunan'a esir olduk/ Şu Allah'ın işine bak Ve gözü yandaki zabite kaydı. Binbaşı Hakkı Bey'in yüzü akşamın kızıl aydınlığı içinde tunçtan bir madalyonun or- tasındaki gibi hissiz ve hareketsiz duruyordu. Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yan- liştır? A) Üskup ve içerik yönüyle toplumcu gerçekçi anlayışın özelliklerini taşımaktadır. B) Farklı duyularla ilgili ayrıntılardan yararlanılmıştır. Olaylar hâkim bakış açısıyla anlatılmıştır. D) Anlatiminda betimleyici unsurlardan faydalanılmıştır. E) Üçüncü kişili anlatım kullanılmıştır. A 18. (1) Karagöz, orta oyunu, meddah; Osmanlı Devleti'ne Bursa, Edirne ve İstanbul'da gelişmiş akiler-

19. Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Huzur'unda ve Yusuf Atılgan'ın Aylak Adam'ında İstanbul mekân olarak yer alır. Bu iki romandaki mekânı incelemek, Türk modernliğinin seyrinin izlenmesi açısından ayrıca önemlidir. Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Huzur'unda İstanbul (özellikle de İstanbul Boğaz'ı), görkemli Osmanlı medeniyetini yansıtan bir ayna işlevine sahiptir. Huzur'da, İstanbul geçmişteki kültürel zenginliğiyle alımlanır. Bu anlamda İstanbul'un farklı yerleri, geçmişi yansıtan derinlikli bir içeriğe sahiptir. Romanda, İstanbul büyük ve ihtişamlı bir medeniyetin izlerini taşır şekilde betimlenir. Buna karşılık Aylak Adam'da İstanbul'un görkemli geçmişle ilişkisi tamamen kesilmiştir. Metropol olarak konumlandırılan İstanbul; motor gürültüsüyle, kalkık yakalı, hızlı yürüyen, kayıtsız insanlarla doludur. Bu parçanın bütününde aşağıdakilerden hangisi anlatılmak istenmektedir? A) İstanbul'un, Aylak Adam ve Huzur romanlarında kurguya konumlandırılış biçiminin farklılıklar içerdiği B) Ahmet Hamdi Tanpınar'ın İstanbul'u ele almada Yusuf Atılgan'dan daha bilinçli davrandığı C) İstanbul'un, Türk edebiyatının önemli yazarlarının romanlarında mekân olarak yer aldığı D) İstanbul'un modern yaşamının değişimini en iyi yansıtan romanların Aylak Adam ve Huzur olduğu E) Aylak Adam'ın Huzur romanından daha gerçekçi bir anlatımla yazıldığı

6 daki ilk epik tiyatro örneğidir. Bu parçada boş bırakilan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Haldun Taner B) Recep Bilginer C) Necati Cumali D) Refik Erduran E) Turan Oflazoğlu 22. Orhan Kemal'in Ekmek Kavgası adlı yapıtıyla aşağıdaki yapıtların hangisi arasında konusal yönden kimi açılardan bir benzerlik kurulamaz? A) Çamaşırcının Kızı B) Önce Ekmek C) Kardeş Payı D) Müfettişler Müfettişi E) Mahalle Kavgası Diğer sayfaya geçiniz.

3. AD TÜRK DİLİ VE ED Hikâye T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI 1. Küçürek hikâyeler; betimlemeye ve çözümlemeye dayanma- yan, yalnızca bir anın saptaması olan anlatılardır. Çok kısa olmalarına rağmen bu hikâyeler yazarının dile hâkimiyetini, kelime dağarcığını, kurgu yeteneğini, duygu ve düşünce dünyasının derinliğini gösteren yoğun anlatımlardır. Küçürek hikâye uzadıkça okuru uyaran vurucu etkisini yitirir. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada tanıtılan hikâye tü- rünün temsilcilerinden değildir? A) Ferit Edgü B) Haydar Ergülen C) Necati Tosuner DY Adalet Ağaoğlu E) Vůs'at O. Bener ai Haydar Ergüles

31. Dünyanın bir anda düzelmesi, doğal olarak olanaksızdlede ku Öte yandan, insanoğlunun sabırsızlığı ve kişisel tutkuları, mutluluk getirecek sürekli bir değişimi körükler durur. İnsanlık tarihinin gösterdiği gibi acele iyileşme dilekleri, hamleleri toplumlara çok zarar vermiştir. insanlar birey olarak gelişip olgunlaşmadıkça anlık iyileşme görünümü, bütünüyle iyileşme, tüm dertlerden kurtulma anlamına gelmez. Bu parçadan çıkarılabilecek en kapsamlı yargı aşağıdakilerden hangisidir? A) Bireysel iyileşmeler olmadıkça toplumda tam bir kurtulma söz konusu olamaz Binsanoğlu sabırsızlığı yüzünden başarıya ulaşama- maktadır. Gelişme, ilerleme toplumdan topluma farklılık gösterir. D) Mutluluk daha çok çalışmakla, sabırla elde edilir. E) Toplumların zarar görmesini engellemenin bir yolu da çok çalışmaktır. EGIT mana asl

14. Modern hikâye türü ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Modem anlamda hikaye türünün kurucusu Italyan yazar Boccacio kabul edilmektedir. B) Edebiyatımızda ilk örnekleri Tanzimat Dönemi'nde verilmiştir. C) Temelde olay ve durum öykücülüğü şeklinde iki türü vardır. D) Manzum, mensur ya da manzum-mensur şekilde yapılandırılmışlardır. E) Yaşanmış ya da yaşanması mümkün olay ve durumlar anlatılır.

E) Sembolizm 2. Hepsinin gözleri güzeldir. Hepsinin canlı iken pulları kadın elbiselerine, kadın kulaklarına, kadın göğüslerine takılmaya değer. Nedir o elmaslar, yakutlar, akikler, zümrütler, şunlar bunlar?.. Mümkünü olsaydı da balolara canli balik sırtlarının yanardöner renkleriyle gidebilselerdi kadınlar; balıkçılar milyon, balıklar şanüşeref kazanırdı. Ne yazık ki soluverir ölür ölmez, öyle ki üzülmüş bebeklere döner balik sırtının pırıltıları. Benim size ölümünü hikâye edeceğim balığın öyle pırıltılı, yanardöner pulları yoktur. Pulu da yoktur ya zavallının. Hafifçe, belirsiz bir yeşil renkle esmerdir. Balıkların en çirkinidir. Kocaman, dişsiz, ak ve şeffaf naylondan bir ağzı vardır: Sudan çıkar çıkmaz bir karış açılır. Açılır da bir daha kapanmaz. Bu parçayla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? Bo Cundelik hayattan bir kesite yer verildiği B) Düşüncelerin, iç monolog tekniğiyle aktarıldığı Anlatımda betimlemelere başvurulduğu Neres gündelik hayet? I CLOlay öyküsüne özgü bir anlatım sergilendiği Sade, içten ve anlaşılır bir dil kullanıldığı 3. Fabr Mikro Antoxic!

or , bir nidi- ileri, arak , bir inde acık- ştır. yaz- iştir. erin- ya- enel ana aya olu- ok- rını onu Onu ele- ur. emik 0.72 FABER-CASTELL MSH 11. Hikâyede asıl olan "olay" değildir. Hikâye, sona erdi- ği zaman her şey bitmiş değildir. Hikâye, asıl bundan sonra başlıyor demektir. Zira, kişiler tamamıyla tanı- pantılmadığı, olaylarda kesinlik hâkim olmadığı için oku- shoyucunun hayal kurması devamlı hareket hâlindedir ve kendine göre yorumlar yapmaya uygundur. Bu de türün kurucusu kabul edilen Çehov hikâye anlayışını şöyle anlatır: "Kaleme alınan konular, "sade" olma- II. Piyer Semenovi, Maira İvanovna ile nasıl evlendi gibi... Hem sonra, yok psikoloji tahlilleri, yok hikâye, yok bilmem ne imiş! Bunlar hep özenti... Hatırınıza ilk gelen başlığı koyun, kılı kırk yarmayın, tırnak, çiz- gi gibi işaretleri çok az kullanmaya bakın, gösteriştir bu. Benim işim anlatmaktır. Ancak, onu başarabili- rim." Yukarıdaki bilgiler dikkate alındığında aşağıda- ki yazarlarımızdan hangisinin bu tarzda öyküler yazdığı söylenemez? A) Sait Faik B) Tarık Buğra C) Memduh Şevket Esendal D) Oktay Akbal E) Ömer Seyfettin 12. Bir romandan alınan aşağıdaki bölümlerin ZO ZEST T

8. Aksini düşündüğüm zaman, bir şeyleri sorgulamak, onu araştırmak, doğruya ulaşmaya çalışmak insanı nasıl farkl laştırır? Bu cümledeki altı çizili sözcükle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Edilgen bir fiildir. B) Dönüslü bir fiildir. C) Etken bir fiildir. D) iste's bir fildir Geçişsiz bir fiildir.

Asim birkaç adım yürüdükten sonra bir daha dur- du. Kendi hayatını düşündü. Bu hayat da böyle gör, halayı ziyaret et, onunla konuş, Ferruh Bey'le hiç zevkli bir şey değildi ya! Yalının masraflarını neticesi meşkûk bir işte sürüklen... Bunlarda ne mana var? Ben bunları yapmakla ne yapmış olu- yorum? Halası zengin olduğu için istediği gibi ya- bir adam. Herkes nasıl oluyor da kendisine şayan çıkıyor? Herkes akşam olunca evinde yemek, iç- bir iş, bir ticaret buluyor, bu kadar para nereden mek buluyor, halkta ne çok para var? Şehrin gün- düz hâli gözünün önüne geldi ve "Şehirlerde bana iş yok" diye düşündü. Değirmen ne kadar iyiydi. Değirmen onun olsaydı, bu endişelerden hiçbiri olmayacaktı. Yukarıdaki parça aşağıdaki eserlerin hangisin- den alınmış olabilir? A) Ev Ona Yakıştı B) Miras C) Ayaşlı ve Kiracıları D) Vassaf Bey E) Temiz Sevgiler 7.

19, dendiğinde akla ilk olarak Türk modern öyküsünün kuru- cularından biri olduğu bilgisi gelir. Lise yıllarında yazmaya başladığı öyküleri dönemin önemli dergilerinde ve gazete- lerinde yayımlanır. Yazdıklarıyla ilgili pek çok eleştiri yapıl- sa da onun modern öykünün kurucusu olduğu gerçeğini hemen herkes kabul eder. O, modern Türk öykücülüğünün öncülerinden olup dilde ve biçimde getirdiği değişimlerle kendine has özgün biçemini kurmuştur. Geleneksel anlam- da hikâye diyebileceğimiz formu dönüştürerek doğayı ve insanları yalın, samimi ve şiirsel bir dille anlattığı herkesçe bilinmektedir. O, hikâyelerindeki kahramanları da bu yalın dile uygun olarak günlük hayatın içindeki "birtakım insanlar" arasından seçer. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangi- si getirilmelidir? A Peyami Safa B) Mithat Cemal Kuntay C) Ahmet Hikmet Müftüoğlu D) Sait Faik Abasıyanık E) Refik Halit Karay