Paragraf Genel Tekrar Soruları

2. Bilge Karasu'nun eserleri, metnin boşluklarını okurun kendi ta- mamlamasını gerektirdiği ve ona farklı okuma sunduğu için okuma uğraşını bir tür oyuna veya serüvene dönüştürür. A) birikimleriyle - olanakları B) deneyimleriyle - yönelimleri C) eğilimleriyle - seçenekleri D) beklentileriyle -tutumları E) ifadeleriyle - teknikleri

26. Doğada bütün renkler bir iletişim sisteminin parçası ola- rak karşımıza çıkar. Renklerin psikolojik etkileri konusun- da pek çok çalışma yapılmıştır. Beyinde, her bir temel renk için uzmanlaşmış bir bölge vardır. Şekil ve hare- ketlere kıyasla renkler daha hızlı algılanır. Sıcak renkler olarak bilinen kırmızı ve turuncunun isinma hissi verdiği, mavi ve yeşilin ise serinletici olduğu biliniyor. Atları sakin- leştirmek için mavi, kırmızıdan daha etkili oluyor. İnsan- lar da kırmızı renkli odayı mavi renkliye göre daha sıcak buluyor. Kırmızıya boyanmış restoranlarda yemek daha hızlı tüketiliyor. Kırmızıya kıyasla mavi renkli ortamda daha fazla alışveriş yapılıyor. En çok kazaya karışan ara- baların kırmızı renkli olduğu biliniyor. Sınav sırasında kır- mızı renkli dosyada soru verilen öğrencilerin diğer renk dosyalarda soru alan öğrencilere göre daha az başarılı oldukları görülmüştür. Müzayede salonlarında, sırasıyla en çok mavi, kırmızı, yeşil, sarı renk içeren eserlerin be- ğenildiği, satıldığı biliniyor. Bu parçadan çıkarılabilecek en genel yargı aşağıdaki- lerden hangisidir? A) Renkleri canlıları etkilemeleri yönüyle incelemek, il- ginç sonuçlar ortaya çıkarır. B) Kırmızı; insanların en çok ilgilendiği, en etkileyici renktir. C) Her rengin insanlar üzerindeki etkisi, bir başka renk- ten farklıdır. S D) Renkler, insanların davranış ve duyguları üzerinde et- kilidir. E) Ekonomik hayata yön verenler, renklerin insanlar üzerindeki etkisini dikkate alırlar.

22. Gregor Samsa, bir sabah bunaltıcı düşlerden uyandığında kendini yatağında dev bir böceğe dönüşmüş olarak buldu. Zırh gibi sertleşmiş sırtının üstünde yatmaktaydı ve başını biraz kaldırdığında bir kubbe gibi şişmiş, kahverengi, sert- leşen kısımların oluşturduğu yay biçimi çizgilerle parsellere ayrılmış karnını görüyordu; karnının tepesindeki yorgan ne- redeyse tümüyle yere kaymak üzereydi ve tutunabileceği hiçbir nokta kalmamış gibiydi. Gövdesinin çapıyla karşılaş- tırıldığında acinası incelikteki çok sayıda bacak, gözlerinin önünde çaresizlik içerisinde, parıltılar saçarak sallanıp dur- maktaydı. "Ne olmuş bana böyle?" diye düşündü. Gördüğü düş değildi. Biraz küçük ama normal, yani içinde insanlar yaşasın diye yapılmış olan odası, ezbere bildiği dört duva- rin arasında eskiden nasılsa şimdi de yine öyleydi. Üstünde paketten çıkarılmış kumaş örneklerinin-Samsa'nın uğraşı pazarlamacılıktı- yayılı olduğu masanın üzerinde, kısa süre önce resimli bir dergiden kesip altın yaldızlı güzel bir çerçe- veye geçirmiş olduğu bir resim asılıydı. Bu parçayla ilgili aşağıdakilerin hangisi söylenemez? A) Hayatın olağan akışına uymayan durumlardan söz edil- miştir. B) Anlatımda ilahi (Tanrısal) bakış açısı kullanılmıştır. C) Öyküleyici anlatıma başvurulmuştur. D) iç konuşma tekniğinden yararlanılmıştır.(iu Ciobambame) E) Anlatım örneklerle zenginleştirilmiştir.

30. Aşağıdaki parçalardan hangisi "Çocuk kitabı yazarlığının, okuru çocuk yerine koyma yazarlığı olmadığı düşüncesi ede- biyatımızda yeni yeni yerleşiyor; yazar ve yayıncıların güzel olanın yaşa göre değişmeyeceğini fark etmeleri gerekiyor." düşüncesine uzak düşmektedir? A) ilk yazdığım çocuk öykülerini yıllar sonra okuduğumda kendime epey kızdığımı hatırlıyorum. Bunca tatsız tuz- suz kelime yığınını bir çocuk okuyup da ne yapacak? B) Çok satılan yabancı çocuk kitaplarını okuyana dek içine birtakım öğütler yerleştirilen ve birbirinden farksız hikâ- yeleri çocuk kitabı sanıyordum. Çocukların bu kitaplar- la okuma alışkanlığı edinmesini beklemek tabii ki hayal- di. Bir büyüğün de keyif alarak okuyamayacağı kitabı “Oku!" diye çocuğun eline tutuşturmak çocuğa da edebiyata da saygısızlık. Acaba o kitabı, yazarı bile ikinci kez oku- maya tahammül edebilir mi? DJ Her çocuğun severek okuyabileceği kitap farklıdır. An- cak her çocuk için ortak olan husus şu: Adam yerine konmak ve zekâsıyla alay edilmemek. E) Çocukları, kişilik ve etik açıdan yücelteceğine inanma- sak bu kitapları ne çocuklara ne velilerine önerirdik. An- cak görüyoruz ki veliler bunları okumaya direnç göste- ren çocuklarına yeterince israrcı olamıyor.

3 I 7 1. Aşağıdaki parçalardan hangisi “iyi bir yazarın ileri sürdüğü ve savunduğu bir tezi olmalıdır, eğer bunlar yoksa yazdığı eserlerin ayakları yere sağlam basmaz." düşüncesine uzak düşmektedir? A) Peyami Safa, Yalnızız romanında eğitimde uygulama alanı bulamayan, teoride kalan birçok görüşün Simeranya'da te- oride kalmayıp uygulandığını belirtir. Kısacası yazar, yaşadı- ğı toplumun eğitim sistemine ciddi tenkitler getirmektedir. Bu tenkitler, evrensel niteliktedir. B) Aşk-ı Memnu, Halit Ziya Uşaklıgil'in yazdığı altı romanın en olgunu kabul edilir. Sıkı yapısı, kahramanlarının psikolojik ge- lişiminin gerçekçi tasviri, etrafımızdaki dünyaya dair gerçek- çi gözlemi ve tasviri, dili ve üslubu övgüye değer görülür. C) Ayaşlı ve Kiracıları romanında Memduh Şevket Esendal, ede- biyat sosyolojisi için çalışmalar yapanlara kaynaklık edecek ipuçları verir. Roman, özellikle de toplumsal görüşlere yas- lanacak kitlesel gözlem ve değerlendirmeler için kaynak ni- teliği taşımaktadır. D) Mehmetakif Ersoy, Safahaťta yer alan çoğu şiirinde emeğin ve çalışmanın kutsallığına dikkat çeker. Onun israrla vurgula- dığı bir düşünce vardır: “Kim kazanmazsa bu dünyada bir ek- mek parası / Dostunun yüz karası, düşmanının maskarası!" E) Talip Apaydın, Toz Duman İçinde romanında vatan duygusu- nu kahramanlık düşüncesiyle harmanlayıp başat unsur ola- rak kullanır. Direnmek ve toprak bilincine sahip olmak, Ax- şa Kadın'ın "Ben kökümden ayrılamam." sözüyle zirveleşir.

1. Eleştirmen, küratör, danışman ve yönetici olarak birden fazla nedenle çağdaş sanat dünyasının içindeyim. Peki, o zaman koleksiyoner kimdir? Bu zor soru bana sık sik yöneltilir. Cevabım basittir. Koleksiyoner; belli bir döneme yoğunlaşmış, çok sayıda yapıt alan, özellikle yeni sanatçı ve yapıt keşfeden, koleksiyonunu ne pahasına olursa olsun parçalamayan yani satışa çıkarmayan kişidir. Koleksiyonerin mutlaka danışmanları olmalıdır. Koleksiyoner, sezgisiyle ve sevgisiyle çalışabilir ama özünde bilgiyle çalışmalıdır. I. Sanatsal değeri yüksek eski eserleri toplarken kanunen gerekli şartı yerine getirmek Geçmişin belirli dönemlerinde ortaya çıkan sanat akımlarını incelemek III. Belgelenmemiş tarihi eserlerin suça neden olacak ticaretinden uzak durmak Yukarıdakilerden hangileri bu sözleri söyleyen kişinin çalışma alanına girer2 A) Yalnız! B) Yalnız II C) I ve III D) II/ve III E) I, II ve III

10. Her şeyi yazmak, bir süre sonra da size yazmayı öğretiyor. Deneme yazmayı bunun için severim. Denemedeki herhangi bir konu, durum, olay, olgu, düşünce ipiltisi hemence yazılmaya değer bende. Bu cümlelerde boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) seçerek - isteksizliği yaratır B) anlaşılmaz - düşüncesini köreltir - C) ayıklayarak - kapı aralar D) isteksiz - fikrini uyandırır E) düşünmeden - kuşkusu yaratır Paragrafın Şifresi

25. Bir dostun dediklerine büyük bilginlerin sözleri kadar değer veriyorum, kitaplar kadar kendi gördüklerim- den de yararlanıyorum. Onlar şöyle diyor: "Erdem uzamakla daha büyük olmaz." Ben de "Gerçek ih- tiyarlamakla daha akıllı olamaz." diye karşılık ve- riyorum. Hep söylerim ve söylemeye de devam edeceğim: "Hakikati yalnız yabancılardan ve kitap- lardan öğrenmek acizliktir." Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakiler- den hangisidir? (A) Gerçekleri kitaplarla sınırlamak yerine gözlem ve yakın kişilerin görüşlerine dayandırmak doğru bir yaklaşımdır. B) Bilgi ve tecrübenin yaşla ilgisi olduğunu iddia edenler yanılgı içindedir ki birikim yaşanmışlıkla kazanılır. C) Yabancı kaynak ve kitapların insanlık âlemine ka- zandırabileceği, kişinin yakın çevresi ve kendi yo- rumuyla elde ettiğinden daha azdır. Bilgin sadece öğrendiklerini, dost ise tecrübelerini anlatır; bu nedenle bilgin ve dostun dinamiklerini aynı potada eritmek gerekir. E) Insan yalnız kendi bildiklerine ve gözlemlerine değil, aynı zamanda başkalarının görüşlerine de değer vermelidir.

B TYT / Türkçe 18. - 19. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Bu pa II. yar A) Birçok araştırma gösteriyor ki mitolojiler ve uygarlıklarla ilgili önemli bilgilere ulaşmada seramiğin yeri çok önemlidir. Kullanım eşyalarında veya mimaride seramik yüzeylerde kullanılan hayvan figürlerinin anlamları da uygarlıkların inançlarının ve geleneklerinin tanınmasında yardımcı olmuştur. Yunan, Roma, Iskandinav mitolojilerinde olduğu gibi Çin, Iran, Hint ve Türk mitolojilerinde de hayvan figürlerine rastlanmaktadır. Türk sanatında, özellikle Islamiyet sonrasında bu hayvan figürleri anlam değişikliğine uğramış ve birçoğu kullanılmamaya başlanmıştır. Geniş bir coğrafyaya yayılmış olan Türkler, hem dini inançları hem de etkilendikleri diğer uygarlıklar doğrultusunda hayvan figürlerine kendi yorumlarını katmışlardır. Örneğin ejderha, Uzak Doğu mitolojisinde dünyayı koruyan bir hayvan olarak betimlenirken Türkler için tehlikeli olan ejderhayı yenen kahraman sayesinde dünya kurtulmuştur. Göktürk, Anadolu Selçuklu ve Büyük Selçuklu Devletleri dönemlerinde seramiklerde fantastik hayvan figürlerine yer veriliyorken daha sonraki Türk devletlerinde güc, iktidar gibi anlamları gerçek hayvanlardan yola çıkarak kullanmaya başlamışlardır. Türk seramik sanatı içinde yer alan “çini"nin en güzel örneklerine Kubadabad Sarayı, Karatay Medresesi ve Büyük Saray'da rastlanmaktadır. Özbekistan, İran gibi ülkelerde de çini örnekleri bulunmaktadır. Palme Yayınevi 20 18. Bu parçada söz edilen araştırmanın sonucundan hareketle aşağıdakilerin hangisine ulaşılabilir? A) Türklerde seramik sanatında kullanılan hayvan figürleri her dönemde diğer toplumlardan farklı olmustur. BY Türk mitolojisinde ejderha dünyayı koruyan bir varlık olarak düşünüldüğü için seramik sanatında ejderhaya da yer verilmiştir. e Türkler zamanla seramiklerde gerçekçi hayvan figürlerini bir kenara bırakarak fantastik hayvan figürlerine yer vermişlerdir. Türk seramik sanatlarından olan çini örneklerine Türk toprakları dışında da rastlanmaktadır. E) Islamiyet öncesi dönemlerde Türklerin seramiklerde kullandığı hayvanların hiçbirine Islamiyet sonrasında yer verilmemiştir.

30. Nasreddin Hoca bir gün pazara gittiğinde bir papağa- nin çok yüksek fiyata satıldığına şahit olur. Şaşırır şa- şırmasına ama kanatlı türünden kendi kümesinden bir hindiyi kaptığı gibi pazara getirir ve papağanın satış fi- yatının çok üstünde bir fiyat isteyerek etrafa seslen- meye başlar. Merakli müşteriler Hoca'nın başına top- lanır, “Bu hindiye neden bu kadar çok para istiyorsun?” diye sorarlar. Nasreddin Hoca da az önce bir papağa- nin çok yüksek fiyata satılmasını örnek gösterir. Etra- findakiler ikna olmazlar tabii, “Ama o papağan konu- şur." diye itiraz ederler. Nasreddin Hoca durur mu, “Bu hindi de düşünür.” diyerek itirazları bastırır. Bu fıkradan hareketle Nasreddin Hoca ile ilgili, 1. Aleyhine görünen şartları lehine çevirme gayretin- dedir. II. Düşünme eyleminin konuşma eyleminden üstün- Tüğünü ima etmektedir. III. Sözün etki gücünün sinirli olduğunu ifade etmek- tedir. - heden almar 2 yargılarından hangileri söylenebilir? A) Yalnız! B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III

8. - 9. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. İnsan evrendeki her organik yapı gibi doğar, büyür, yaşar ve ölür. Ancak insanı diğer canlılardan farklı kılan en önemli özelliklerinden biri de hatıralarının olmasıdır. Hatıra; geçmi- şin tortusu, geleceğin ise ham maddesidir. Aslında hepimiz, âdeta görünmez bir güç tarafından zihnimizde bireysel de- neyimlerimizden kaynaklanan nesneler ve belgeler tarihini genetik bir kod olarak taşımaya mecbur edilmişizdir. İnsan unutmak istediği birçok şeyi hatırlarken hatırlaması gereken bir sürü şeyi de unutur. Zihin hatırayı nasıl seçer, bilmek imkânsız ama bir koku, bir görüntü ya da bir sesin varlığıyla devreye giren o mekanizma, otomatik olarak bizi geçmişe götürür. 8. Aşağıdakilerden hangisi bu parçadaki altı çizili cümleyle anlam bakımından çelişir? A) İnsan geçmişi hatırlayarak geleceğe doğru yol alır. B) Hatıralar geçmişle gelecek arasında bir bağ kurar. C) Yaşadıklarını hatırlaması insanı geleceğe hazırlar. D) Insan için gelecek, geçmişini unuttuğu andan itibaren başlar. E) insanın geleceğini, geçmişte yaşadıkları biçimlendirir. 9. Bu parçanın anlatımıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi sövlenemez? A) Benzetmeye başvurulmuştur. B) Öznel yargılara yer verilmiştir. 6) Karşılaştırma yapılmıştır. D) Genellemelerden ve zıtlıklardan yararlanılmıştır. E) Örneklerle düşünceye inandırıcılık kazandırılmıştır. Diğer Sayfaya Geçiniz.

18. 8o. (1) Fotoğraf makinesi 1839'da Fox Talbot tarafından icat edildi. (II) Başlangıçta seçkinlerin kullanımına açık olan cihaz; 30 yıl gibi kısa bir süre sonra polis dosya kayıtları, savaş muhabirliği, aile albümleri ve kartpostallar için kul- lanılmaya başlandı. (III) Kullanım alanı hızla artan fotoğ- raf makinesinin halk için ucuz maliyetli üretilen ilk örneği, pazara 1888'de sürüldü. (V) Kullanım olanaklarının böylesine artması, fotoğraf makinesinin toplumu çok derinden ve can alıcı bir biçimde etkileyeceğinin göster- gesiydi (V) Fotoğrafın, görünümlere gönderme yapmada en baskın ve en doğal yol olması, sanayileşmenin sonuçla- rinin alınmaya başlandığı dönemde gerçekleşti. (VI) Fotoğ- raf, her şeyi yakından gören tanık olarak dünyanın yerine o zaman geçti. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci parag- raf numaralanmış cümlelerin hangisiyle baslar? DIV 5 V AI B) II C) III

4 5 33. Distopya edebiyatının dünyadaki en güçlü örnekleri arasın- da yer alan, başka dillerin yanı sıra Türkçeye de aktarılan Ce- sur Yeni Dünya adlı roman, eleştirel bakış açısını hayal gücü ve kara mizah ile harmanlıyor. Böylece yapıt, geleceğin mo- dern toplumuna ağır bir insanlık dersi veriyor. Birinci ve İkin- ci Dünya Savaşları arasındaki dönemi bütünüyle ele alarak o yılların karamsar atmosferini güçlü bir şekilde hissettiriyor. Savaşın ve gelişen teknolojinin insanlık üzerinde yarattığı et- kiye dikkat çekerken eleştiri gücünü en çarpıcı şekliyle orta- ya koyarak yepyeni bir dil yaratıyor. Bu parçadan hareketle Cesur Yeni Dünya romanı ile ilgi- li aşağıdakilerin hangisi söylenemez? 6 A) Kendi türüriçinde önemli bir yer edindiğine B) Farklı dillerde çevirisinin bulunduğuna CL Kapsamlı bir içeriğe sahip olduğuna Di Mesnel bir anlatımı ön planda tuttuğuna E) Kendine özgü bir söylem taşıdığına 9 1. OTURUM

Afrodisias antik kenti adini, güzellik tanrıçası Afrodit'ten almıştır. Ilk Roma imparatorları, kendilerinin Afrodit'in soyundan geldiklerine inandıklarından, bu kente birçok imtiyaz tanımışlardır. Daha sonra Hristiyanlığın yayılması ile Afrodit kültünün önemi azalmış, tanrıça ve kentin ismi tüm yazıtlardan silinmiştir fakat kent verimli toprakları, kültürel konumu, felsefecileri ve heykeltıraşlarıyla değerini korumuştur. Yüzyıllar sonra usta fotoğrafçı Ara Güler, bir baraj açılışı için bölgeye gittiğinde kent kalıntılarının fotoğraflarını çekmiş, Türkiye'deki çeşitli kuruluşlara göndermiş ancak pek bir ilgi görmeyince aynı fotoğrafları Times dergisine göndererek dünya basınında fotoğrafların büyük bir yankı uyandırmasını sağlamıştır. Dünya basını kendisinden daha detaylı bilgiler isteyince Güler, arkeolog arkadaşı Prof. Kenan Tevfik Erim'den yardım isteyerek ona fotoğrafları göndermiştir. Gördüklerinden etkilenen Erim, kazılara başlamak için gerekli izin başvurularında bulunmuş ve Afrodisias kazı çalışmalarını başlatarak Afrodisias gün yüzüne çıkmıştır. Palme Yayınevi Bu parçada Afrodisias antik kenti ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Afrodit'ten gelen adının Roma imparatorları tarafından ayrıcalık olarak görüldüğü B) Coğrafi konumu, felsefe ve sanatla olan ilgisinin tarih boyunca kenti önemli kıldığı C) Ara Güler'in farklı bir amaçla yaptığı fotoğraf çekimi ile ortaya çıktığı D) Varlığının ilk zamanlar Türkiye'de ilgi ile karşılanmadığı E) Prof. Kenan Erim tarafından başlatılan tanıtım çabalarına Ara Güler'in fotoğraflarıyla katkı sağlandığı

B. B 6. Aytmatov, doğayı insanı anlatmanın bir aracı olarak kullanmıyor; onu kendisi olduğu için önemsiyor, "do- laysız" anlatıyor, insanı da “doğal” hâliyle. Bu cümleden aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz? A Aytmatov'da doğa da bizzat eserin kahramanların- dan biri sayılabilir. B) Aytmatov, doğayı bir tiyatro dekoru gibi kullanmaz. C) Aytmatov, pastoral betimlemelerinin güzelliğiyle ta- ninan bir yazardır. Los Aytmatov, kahramanlarını gerçekçi bir yaklaşımla anlatır. E) Aytmatov, eserlerinde doğaya yer veren bir yazardır.

A 23 Türkçe 21. Yeni bir zevk ortaya çıkarabilmek için eski olan her şey- den uzak duran Orhan Veli, hece ve aruz vezinlerini kullanmayı reddetti. Kafiyeyi ilkel; mecaz, teşbih, mü- balağa gibi edebî sanatları gereksiz bulduğunu açıkladı. "Geçmiş edebiyatların öğrettiği her şeyi, bütün geleneği atmak" amacıyla cesur bir şekilde yola çıkan şairin bu arzusu şiirinde kullanabileceği teknik olanakları azaltsa da ele aldığı konular, bahsettiği kişiler ve özgün tarzıyla kullandığı sözcükler aslında kendisine yeni alanlar oluş- 1. turdu. Bu açıdan Bu parçanın sonuna düşüncenin akışana göre, kendi şiir alanını ne kadar genişletmişse kendisinden sonraki şairlerin şiir alanını da daraltmış kabul edilir II. kendine özgü bir dil ve biçim oluşturmuş, edebiyatı- mizin yerleşik kurallarını yıkan yürekli şairlerden biri olarak görülür III. modern edebiyatımızın başlangıç noktasındaki kapi- nin anahtarı sayılır cümlelerden hangileri getirilebilir? A) Yalnız B) Yalnız II C) Yanız III D) I ve II E) Il ve Ill