Paragrafın Yapısı Soruları

20. Rousseau'ya yazdığı bir mektupta Voltaire, "Sizin bu kitabınızda savunduğunuz düşünceler, benim tuttuğum, beğendiğim düşünceler değildir. Karşıyım ben onlara. Gene de sizin bunları söyleyip savunabilmeniz için canımı da vermeye hazırım." demiş. Gerçek özgürlük, budur işte. Neden böyle söylüyor Voltaire? Kendisi de düşünen bir kişi de onun için. Düşünen kişi hep özgürlükten yanadır. Bilir, anlar kendisinden başkalarının da düşündüklerini söylemek ihtiyacında olduğunu. Herhangi bir kimse, karşısındakini birtakım yasaklarla susturmaya kalkarsa bilin ki o kimse gerçekten düşünmüyordur; birtakım kanılara saplanmıştır, çıkarını, rahatını sağlayan birtakım kanilar, inanlar, onların doğruluğunu gösteremeyeceğini de sezer, göremez kendinde o gücü, bunun için de tartışmaya girişmez, o kanılara, inanlara bağlı olmayanları yasaklarla susturmaya kalkar. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Düşünen insanlar, daima hürriyetten yanadır. B) İşlerini yasaklarla yürüten kişi, düşünerek hareket etmiyordur. C) Rousseau, özgürlükçü bir düşünürdür. D) Düşünmeyen insanların başkalarıyla tartışacak kudreti yoktu E) Düşünen insan, tüm düşüncelere saygılıdır.

21. ÇAP / TYT 20. (1) 1980'lerin başından itibaren, serbest pazar ekono- misinin benimsenmesi beraberinde rekabet ortamı- ni, ürünlerde çeşitliliği, kültürel ve ekonomik sorunları gündeme getirmiştir. (II) Dışa açılma ile başlayan de- ğişimler, her alanda olduğu gibi mobilya sektöründe de kendini hissettirmiştir. (III) Konut talebinin artması, bü- yük ölçekli firmaların örgütlenmesi konut tiplerine göre mobilya üretiminin söz konusu olmasını sağlamıştır. (IV) Teknoloji, tüketim, küreselleşme ve kentleşme kavramları birbirini takip ederek büyümüştürd (V) Pışa açılım, mobilya sektöründe büyük değişimlere sebep olmuş, yeni ürünlerin sosyal yaşama girmesi, çeşitli ithal ürünlerin yanı sıra tüketicinin de bilinçlenmesini sağlamıştır. (VI) Tüketici haklarını savunan kuruluşlar da böylelikle örgütlenmiştir. Bu parça (iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf numaralanmış hangi cümleyle başlar? A) 11 B) il C) IV D) V E) VI

37 - 38. soruları aşağıdaki parçaya göre cevap layınız Abdürrahim Karakoç, benimsediği sanat anlayışını es- tetik bir bütünlük içinde inşa eden, şiirlerinde geçmişin ışıklı çizgilerini bugüne taşıyan güçlü bir şairdir. Türk şiirinin çeşitli anlayışların etkisiyle farklı kulvarlara sav- rulduğu bir dönemde divitini yaşadığı toprakların hokka- sina batırarak; bazen Köroğlu'nun yiğit, bazen Karaca- oğlan'ın duygusal sesini kuşanarak yazmıştır şiirlerini. Bunu yaparken içinde yaşadığı çağı da göz ardı etme- miştir. Nedenler ve nasıllar üzerinden durmaktan kaçın- mamıştır. aşa- b5 18. Bu parçadan hareketle Abdürrahim Karakoç ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Şiirlerini samimi duygularla kaleme aldığı B) Yerli ve milli bir sanat anlayışına sahip olduğu C) Şiirlerinin estetik yönden belli bir değer taşıdığı D) Yaşadığı çağa tanıklık edip onu sorguladığı E) Epik ve lirik içerikli şiirler yazdığı o

2. Popüler kültür kavramının Türkçedeki kullanımına bakıl- dığında bu kavramın birbiriyle birçok anlamı bünye- sinde barındırdığı görülür. Çünkü popüler kültür kelime grubu, kimi zaman halk üretilen, halka ait kültür kimi zaman halk tarafından tüketilen kültür kimi zaman halk tarafından talep edilen kültür kimi zaman halka kültür kimi zaman da yaygın kültür, yığın kültürü, kitle kültürü anlamlarına gelir. Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıda- kilerden hangisi getirilmelidir? A) uyuşan - arasında - yüklenen B) zit düşen - kültüründe - sunulan C) ayrışan - beklentisiyle - dayatılan D) örfüşen - eliyle - yönelen E) çelişen - tarafından - arz edilen

37. ve cevaplayınız. (1) Türk tasavvuf edebiyatıyla ilgili çalışmaları ve kütüphanelerimize kazandırdığı eserlerle tanınan Mustafa Tatçı, hakkında çok az belge bulunan Yu- nus Emre'ye özel bir önem veriyor. (IT Tatçı, Yunus Emre'nin Divân'ını, Risâletü'n Nushiyye'sini ve Aşık Yunus'un şiirlerini bir araya getirdiği oylumlu ciltte Yunus Emre'nin hayatını, eserlerini, dilini, düşünce dünyasını, sanatını ve edebiyatımızdaki etkilerini in- celeyen kapsamlı makalelere imza atıyor. (111Sade- ce Yunus Emre mi? (1) ismini ona bağlayarak Aşık Yunus namıyla şiirlere imza atan diğer Yunus hak- kında özel bir çalışma da bu ciltte yer alıyor. ) Türk edebiyatının klasik şaheserleri arasında kabul edilen bu şiir külliyatını Mustafa Tatçı'nın uzmanlığı refaka- tinde okumak, Yunus Emre kıtasında ilham verici bir yolculuk imkânı sunuyor. 37. Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinil- memiştir? AV Mustafa Tatçı'nın tasavvuf edebiyatı ile ilgilendi- ğine Targir Sanatçının Yunus Emre üzerine daha özenli ça- lışmalar yaptığına C) Kitabında Yunus Emre ile ilgili makalelerin yer aldığına ki ciltlik eserinde diğer Yunus'a da yer verdiğine EY Eserinin Türk edebiyatının klasikleri arasında yer aldığına v 38. Bu parça iki paragrafa aynimak istense ikinci pa- ragraf kaçıncı cümleyle başlar? AJI B) C) NI div DIV EV

TÜRKÇE Kokler tarihin derinliklerine uzanan Türk milleti zer- gin bir kültüre sahiptir. Misafire kahve ikram etmek, I bayramlarda büyüklerin ellerini öpmek, hastaları zlyaret etmek, sünnet ve düğün törenleri yapmak milli kültür ögelerindendir. Ayrıca hepimizin evinde milli kültürümüzü yansıtan eşyalar ve sanat eserleri dot bay I vardir. Bu parçadaki numaralanmış tamlamalardan hangisi D) IV E) V diğerlerinden farklıdır? B) // C) III A) / 14. CEVKO Vakfı, Türkiye'de ambalaj atıklarının ekono- I mik ve düzenli geridönüşümü için sanayi, yerel yöne-

TI TYT / TÜRKÇE 34. Öner Yager: (I) - Oktay Akbal: - Kimi zaman bir öykünün oluşması belli bir sürece bağlıdır. Kimi zaman da kısa sürede yazılır. Ama o kısa sürede yazılan da gün- lerin, gecelerin, belki ayların hatta yılların birikimine dayanır. Oyle öyküler var ki belki yirmi otuz yıl önce tasarlandi, yan yanya yazıldı ama bir türlo bitirilemedi. Bunların adı bile konmuştu: Bir insan Oldo. Anadolu Kavağı'nın kıyısında cesedi denizden çıkan bir adamla ilgiliydi. Yaşadığım bir olay. Kaç kez başladım yaz- maya ama olmadı. Tipki Diyojen Kendini Anyor romanım gibi. Herkes Harpten Bahsediyor. Oksüz Nesil gibi.... Öner Yağcu: ÇÖZÜ ÇA DEE TAKTİK Oktay Akbal: - Yaşadığını yazmak... Yazann, sanatçının önce kendisi için yazma- sinin kaçınılmazlığını belirttiğim ve gerçek sanat yapıtının önce yaraticinin kendisinin, sonra da Stendhal'in deyimiyle, "mutlu bir azınlık" tarafından beğenilmesini istediğim için geçmiş yillarda epey eleştiriye uğradım. Oykülerimde, romanlarımda "ben"den pek çok iz var elbette ama o "ben'ler öyküde Zaten isteseniz de gerçek yaşaminizin bir parçasını olduğu gibi vere- mezsiniz. Yazı, gerçeği değiştirir; başka bir biçime sokar, sanat yapıtında yaraticiyi aramak kolay bir yoldur, çoğu kişiyi yanıltan bir tutumdur. Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir? 1. Bir olayı öyküye dönüştürme süreciniz hakkında bilgi verir misiniz? II. Bir yazann yaşadığını yazma yaklaşımını nasıl değerlendiri- yorsunuz? 1. Başlayıp bitiremediğiniz eserlerinizi yeniden ele almayı düşünüyor musunuz? II. Yazarın kendi eserinin kahramanı olması gerçeklik duygusu- nu etkiler mi? C) I. Bir olayı öyküye dönüştürmek ne kadar zamanınızı alıyor? II. Eserinizi yazarker okurun beğenisini göz önüne alır mısınız? D) 1. Bir eseri yazmaya başlayıp onu bitirememek nasıl bir duygu yaratıyor? II. Sanat eserindeki gerçeklikle doğal gerçekliği nasıl ilişkilen- diriyorsunuz? E) I. Yillarni edebiyata yérmiş biri olarak sizce öykü mü daha zor yazılıyor roman mı? II. Eleştirmenler neden eserlerde yazann gerçek yaşamdaki izini bulmaya çalışıyor? Bu Vi

8. Aşağıdakilerden hangisi bir paragrafın giriş cümlesi olabilir? A Benim gibi pek çok seveninin ortak dileği, o zarif üslubuyla bize yeni kitaplar armağan etmesidir. B) Roman, istisnacılığın büyük ustasıdır; her zaman, etrafını saran kurallardan kurtulur. 2) Hepsi, kendilerine tanınan bu ayrıcalığın farkındaydı. 5) Modern dünyanın bir başka iddiası bireyin özgürlük alanını genişletmek söylemine dayanır. E) Yazarın söz konusu köşe yazıları tiryakilik meydana getiren, tarifsiz metinlerdi.

7. I. Beethoven yirmili yaşlarının sonlarına yaklaştığında sağırlığının ilk işareti belirmeye başladı. II. Genç besteci, tahmin edileceği gibi geleceğini tehdit eden bu olumsuz gelişmeden son derece rahatsız oldu. Bu iki cümlede ifade edilenlerin anlamca doğru bir biçimde birleştirilmiş hâli aşağıdakilerden hangisidir? A) Beethoven'ın müzik kariyerini sonlandıracak ve onu son derece rahatsız edecek olan işitme kaybının ilk işareti, yirmili yaşlarının sonlarına doğru belirmeye başladı. B) Beethoven’ın müzik kariyerini olumsuz yönde etkileyecek ve onu son derece rahatsız edecek olan işitme kaybının ilk emareleri, yirmili yaşlarının sonlarına doğru belirmeye başladı. C) Genç besteci Beethoven, yirmili yaşlarının sonlarındayken işitme kaybı yaşamaya başladı ve bu olumsuz gelişme onu bir hayli rahatsız etti. D) Genç besteci Beethoven, yirmili yaşlarının sonlarında, kariyerinin henüz başındayken işitme kaybı yaşamaya başladı ve bu olumsuz gelişme onu bir hayli rahatsız etti. E) Genç besteci Beethoven, yirmili yaşlarındayken işitme kaybı yaşamaya başladı ve bu olumsuz gelişme onu bir hayli rahatsız ederek geleceğiyle ilgili endişe duymasına neden oldu.

Her milletin kendine özgü davranış kalıpları vardır, bunlar bir milleti diğerlerinden ayırır. Tarihî süreçte bazı değişiklikler yaşansa da bu kalıpların özünü koruduğunu söylemek mümkündür. Bir bakıma milletin geleceğinin teminatı olarak görülen bu ortak davranış kalıpları, fertlerin olaylar karşısında benzer davranış sergilemesine yardımcı olur. Yeni yetişen nesillere değerlerin aktarımı, bireyin davranışlarına yön verme ve karar verme sürecini etkileme bağlamında büyük bir öneme sahiptir. Bu parçadan hareketle ulusal davranış kalıpları aşağıdakilerin hangisinde doğru tanımlanmıştır? A) Milletin kendine özgü değerleri, uluslararası değerlerle bütünleştiren anlayışlardır. B) Millî birlik ve kültürü güçlendiren, bireylerin hareket tarzını şekillendiren tutumlardır. C) Ulusal bilinci besleyen ve ortak tutum oluşumunu destekleyen yazın yapıtlarıdır. D) Bireylerin kendilerine has olan çeşitli yaklaşım tarzlarıdır. E) Evrensel insan tipinin belirgin niteliklerini gösteren tavırlardır.

9. Sınıf Deneme 4 (1) Bazı yetenekler vardır ki insan bunlar doğuştan getirir. (In Ses güzelliği, taklit yeteneği, çizim kabiliye- t, sportif özellikler gibi daha birçok unsur sayılabilir. (I) Bu özelliklerden başka, kimi edimler de vardır ki onlar da insan, yaşamın içerisinde zamanla ogrenir. (IV) Doğruluk, erdemli olma, yaşama güzel bakma, iyi niyetlilik gibi. (M) Bireyin hem karakterine hem de davranışlarına olumlu yönde etki eden bu özellikler, aynı zamanda yaşamı da anlamlı kılan olgulardir. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangilerinde adil kullanılmıştır? A) I ve II B) I ve III C) Il ve IV D) Il ve V E) IV ve v I. Kalıplaşmiş söz tekrarlanına başvurulur. IL Daha çok evrensel konular işlenir. be

kim an da k 12. Dünyada bazı insanlar vardır, yaptıklarını kolay kolay beğen- mezler. Hep daha iyisini yapmak isterler. Ben de yazdıkları- ma bir süre geçince yabancılaşırım, yazdıktan sonraki birkaç saat içinde onlardan son derece memnunumdur ama bir hafta sonra aynı metni görmesem benim için daha iyi olur. 21. 71 Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre aşağıdaki- lerden hangisi getirilebilir? A) Çünkü yazacağım yeni öykü de eskisinden farklı olama- yacaktır. B) Neden derseniz, yazabileceğimin en iyisini yazmışımdır. C) Bir süre, yazdığım öykünün keyfini yaşamak için iste- mem bunu. D) Yenisini ve daha iyisini yazmam gerektiğini düşünmeye başlamışımdır çünkü. E Çünkü her öykünün ayrı bir yeri vardır bende.

endemik 6. l. İnsanoğlu öncelikle kitle imha silahlarına olan delice tutkusu ve konforlu hayatının doğurduğu tükenmez enerji ihtiyacı nedeniyle atomun çekirdeğindeki tep- kimelerle ortaya çıkacak enerjinin peşine düşmüştür. II. İlk olarak, büyük atomları daha küçük atomlara böle- rek açığa çıkan enerjiyi keşfetmiş, bunu atom bom- bası ve nükleer reaktörlerde temel çalışma prensibi olarak kullanmıştır. III. Ancak küçük atomların birleşip daha büyük atom oluşturdukları tepkimede, bölünme tepkimesi sonu- cunda açığa çıkandan çok daha büyük bir enerjinin açığa çıktığı tespit edilmiştir. IV. Bu kütle kaybı açığa çıkan enerjiye dönüşen madde miktarı olup büyüklüğü mc2 denklemiyle hesaplanır ve bu olaya "füzyon tepkimesi" denir. V. Örneğin dört hidrojen atomu birleşip bir helyum ato- mu oluşturduğunda oluşan helyumun ağırlığı, dört hidrojen atomunun toplam ağırlığından azdır. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin anlamlı bir bütün oluşturması için aşağıdakilerin hangilerinin birbiriyle yer değiştirmesi gerekir? A) I ile III B) II ile III C) III ile IV D) lll ile v E) IV ile V 4

8. (1) Şu anda üzerinde çalıştığım bir dizi öykü var, biraz gotik çalışmalar. (II) Bir de uzun bir roman üzerinde çalışıyorum. (III) Bir dönem romanı olacak gibi görü- nüyor. (IV) Realist edebiyatın insan zihnine ulaşmakta kullandığı tekniklerin başarısını, modernistlerin dil ile yeni yapılar kurmaktaki arayışlarını postmodern-ede- biyatın insan zihnini kıskirtan tarafların önemsiyorum. (V) Her türden, ekolden öğrenecek çok şey var ama asıl önemlisi tekil olarak yazarlardan öğrendiklerimizdir. (VI) Çünkü ekoller, edebiyat eleştirisinin kuramsal yak- laşımlarından başka bir şey değildir neticede; sanat, sanat yapıtından öğrenilir. Bir mülakata verilen cevaptan alınan yukarıdaki parçada yazar kaçıncı cümleden itibaren farklı bir soruyu cevaplamaya başlamıştır? D) V. OUT. EWI. AWR. BT III. 111

olur. m ha A E Bu parçada Üretken bir sanatçı ile dakilerden hangisi söylenemez? A) Toplumdan farklı düşündüğa B) Yalnız ve anlaşılmaz olarak nitelendirildiği C) Sürekli halkın içinde bulunması gerektiği D) Halkı bilinçlendirme misyonu olduğu E) Düşüncelerinin toplumdaki karşılığını görmesi gerek- tiği C 33. 31. Şiir ödülleri ile ilgili güzel bir yorum hatırlıyorum. Nerde kim söylemişti hatırlayamadım şimdi. Ödül almış bir şa- irdi yorumu yapan ve "Şiir ödüllerinin faydalı olduğuna inanıyor musun?" sorusuna “Şimdi ben ödül aldığım için siz benimle söyleşi yapıyorsunuz, daha ne olsun?" de- mişti. Şiir ödüllerinin sağlayacağı imkânlar genç şairler için önemli (hem kitabının basılması hem de adının du- yulması açısından) tabii ki kullanılmalı ve bu açıdan şiir ödüllerinin teşvik edici tarafı yadsınamaz. Ancak Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre aşa- ğıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) ödül alan bazı arkadaşlar ödül alınca "artık oldum" duygusuna kapılıyorlar ki bu çok tehlikeli B) ödülleri veren seçici kurulda kimlerin olduğunu bil- mek daha da önemli C) şair, ödülün tek başına bir anlamı olmadığını ve yeni ödüllere yönelmesi gerektiğini bilmeli D) ödülü alan genç şairler, seçici kurula vefa göstermeli E) ödülle birlikte herkesin bildiği tescilli sanatçı kimliği kazanılmalı TYTREHBER20212-1

Türkçe 23 22. Anadolu insanı kuş ile hasbihâlini, bazen ejderle kav- gasını halıya koyarak, bazen çift kafalı kuş yapıp tapı- nağın girişine yerleştirerek, bazen kafasına tüy takarak sergilemeye çalışmıştır. Kartal kemiğinden müzik aleti, serçe gözünden nazarlık yapmıştır. (1). Kuşun ga- gasi, kanadı, pençesi ayrı ayrı stilize edilerek Anadolu insanının günlük yaşamının bir parçası olmuştur. (2). Kuş bazen sevgi, sevgili; bazen de ölen kişinin ruhu anlamlarında kullanılmaktadır. Anadolu'da kartal gökyü- zünü temsil eden, gelecekten haber veren, ruhları öbür dünyaya götüren kutsal bir hayvan olarak kabul edilir. (3). Kartal motifi 13. yüzyılda Anadolu'da kurulan medeniyetlerinden biri olan Selçuklu Devleti tarafından arma olarak kullanılmıştır. 2 I. Bu yüzden kartal motifi Anadolu'da kurulmuş mede- niyetlerin pek çoğunun sembolü olmuştur II. Hazarfen örneğindeki gibi adam kendisine kuş ka- nadı takıp Galata Kulesi'nden kendini aşağı salmış III. Anadolu sembolizminde kuş pek çok anlama gel- mektedir Bu parçanın anlamlı bir bütün oluşturabilmesi için 1, 2 ve 3 ile belirtilen yerlere I, II ve III numaralı cüm- lelerden hangileri getirilmelidir? 1 2 3 I III II B) II III II III 1 III I II = 11 1