Paragrafın Yapısı Soruları

1 Uyku, insanoğlunun en temel ihtiyaçlarından biridir. Az uyudu- bezmiş gibi hissederiz. Kendimize gelmemiz için birkaç saatlik ğumuz ya da hiç uyumadığımız günlerde kendimizi hayattan bir uykunun bile yeteceğini düşünürüz böyle zamanlarda. Peki bir insan ne kadar süre uykusuz kalabilir. Bu sorunun deneysel olarak cevabı 264 saat, yani yaklaşık on bir gündür. Şaşırtıcı ama 1965 senesinde, Randy Gardner adında, on yedi yaşında bir lise öğrencisi, bir bilim fuarında bu dünya rekorunu elde etti. Başka birçok araştırmada, normal bireylerin sekiz günden on güne kadar uyanık kaldığı, dikkatle yürütülen deneyler yapıl- mıştır . Bu bireylerden hiçbirinde ciddi tibbi, sinirsel, fizyolojik ya da pskiyatrik problemler görülmemiştir. Bununla birlikte, deneye katılanların hepsinin de, uykusuzluk arttıkça ilerleyen ve belirginleşen bir şekilde konsantrasyon sağlamada, motive olmada, algılamada ve diğer yüksek zihinsel süreçlerde za- yıfladıkları gözlenmiştir. Buna rağmen, bütün denekler, bir iki günlük uykudan sonra normal hâllerine dönmüşlerdir. Bu parçadan genel olarak aşağıdakilerden hangisi çıka- hılamaz? A) Yetersiz uyku alımı bireyin hayat enerjisini azaltmaktadır. B) Uykusuz kalmamak adına planlı, programlı çalışmak ilke edinilmelidir. C) "En fazla ne kadar uykusuz kalınır?” üzerine araştırma- kahnır?" lar yapılmaktadır. Uykusuz kalmanın en belirgin özelliği zihinsel faaliyetler- de görülen azalmadır. E) Uykusuzluk neticesinde meydana gelen olumsuzluklar, uykunun alımıyla ortadan kalkacaktır.

13. Genç Şair: Usta Şair - Cok okurduk. Hatta hic seçici davranmaz: elimize ge- con her kitabı, her giri yutarcasına okurduk Okumakla da kalmaz, okudukdamizi akranlarımızla tartişirdik. Ne- rede usta bir şair oldugunu duysak şartlarımızı zorlayıp mutlaka onunla sahbet etmek, ondan bir şeyler ogrenmek Isterdik. Onlar yaşadigi sürece kendimizi hep ogrenci sa- yardik 19. Yeryü. gurm buyuk görme bunu ga ka lidir ye de olmu birlik sond kull yece ama miz dah Genç Şair (II) ---- Bu lem Usta Şair: - Elbette yeni neslin de başarıları var ancak bu nesil, öğrenci olmayı başaramiyor. Genç şairlerin bir kısmi, ye- terince okumadan yazma çabasında. Okuduklarının da ustunde düşünmeden, düşüncelerini olgunlaştırmadan kağıda döküyorlar, akıllarından geçtiği gibi. Bu da yet- mezmiş gibi, eski şairleri saygısızca eleştirme cüretini gösteriyorlar Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir? A) B) A) I. Sizin döneminizde şiir yazmak isteyen gençler na- sil bir yol izlerdi? II. Sizce günümüzün genç şairleri kalici eserler ver- mek için neler yapmalı? karekök B) Sizin kuşağınızda şiir yazanlar, beğenilen bir şair olmak için neler yapardı? IL Yeni nesil, kendini iyi yetiştirip eski kuşaktan yete- rince faydalaniyor mu size göre? C) L. Siz, genç bir şairken iyi şiir yazma konusunda neler yapardınız II. Günümüzün genç şairlerini başarılı buluyor musu- nuz? D) . Tanınan ve sevilen bir şair olmayı neye borçlusu- nuz? II. Genç şairlere, sizin gibi başarılı bir şair olmalar için neler önerirsiniz? E) 1. Sizce güzel şiir yazmak, ilham almakla mi yoksa çokça çalışmakla mi olur? II. Yeni nesil, şiir yazarken hang hatalara düşüyor size göre?

A YAPI 6. Telefona not alır gibi yazıldıkları için öykülerin di- li alışılmış kurallara pek fazla uygun değil. Kimi okurun dikkatini soru cümlelerinin fazlalığı çeke- cektir. Öykülerinin, türün klasik özelliklerinden ay- rıldığı nokta da işte bu. Bunlar da elbette ki bir ol- guyu, bir karakteri, bir yaşam dilimini, bazı etkile- şimleri anlatıyor ama karakterler genellikle bunla- ri, kendilerine sordukları sorular üzerinden haya- ta geçiriyor. Okuma tamamlandığında okur, ya so- ruların yanıtlarını seziyor ya da tamamen gerek- siz olduklarını anlıyor ve yeni bir soruyla karşıla- şiyor. Bu sözler aşağıdaki sorulardan hangisine kar- şılık olarak söylenmiş olabilir? A) Oykünüzü diğer öykülerden ve sizi diğer öy- kücülerden farklı kılan nedir? B) Öykülerinizde okur, kendisini şaşkınlığa sü- rükleyecek durumlarla karşılaşacak mı? C) Okurun, kitabı okurken kimi noktalarda kitap- taki yönlendirmelere kapıldığı olur mu? D) Kitap bir olay örgüsü hâlinde mi kurgulandı yoksa karakterlerin iç dünyalarına inildi mi? E) Okur, bu kitabı okuyup bitirdikten sonra ken- dini sorguladığında nasıl bir cevap verecek kendine?

7. (1) Türk edebiyatında tür ve eser analizinde önemli bir yeri dolduran Necip Tosun'un kitapları kendi içinde belli bir tutarlılığa sahip olmakla birlikte, yazarın önceki ve sonraki kitaplarıyla da bütünlük oluşturur. (II) Yazar, eserlerinin içeriğini belirlerken, yapısını tasarlarken her birinin öncesi ve sonrasıyla bütünlük oluşturmasını önemser. (III) Fakat onun bu bütüncül bakış açısı ve yaklaşımı, bir eserini tek başına da verimli olmaktan alıkoymaz. (IV) Eserlerinde, modern ve postmodern anlatım imkânlarından birlikte yararlanır. (V) Heykelden resme, resimden sinemaya pek çok sanat dalı üzerine kafa yorup değerlendiren Tosun; genelde edebiyat, özelde ise öyküye odaklanmıştır. Necip Tosun'un değerlendirildiği bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi şöylenemez? A) Mcümlede, sanatçının eserlerinde çizgisini koruduğu drgulanmıştır. B) cümlede eserlerin yapısını belirlerken neye dikkat ettiğine değinilmistir III. cümlede yazarın yaklaşımınıh eserlerini olumsuz etkilediğinden söz edilmiştir. . D) IV. cümlede sanatçının eserlerinde farkh tekniklerin harmanlandığı belirtilmiştir. E) V. cümlede sanatçının çok yönlü bir eleştirmen olduğundan bahsedilmiştir.

Şiir, toplumsal ve kültürel yaşamın olduğu gibi çevre- sel aktivizmin de ayrılmaz bir parçasıdır. Çoğu kez, haksızlık veya adaletsizliklere karşı toplumsal protes- tonun dili şiirde ifadesini bulur. - Bu dil çevresel akti- vizmin farklı aşamalarında farklı tarz ve biçim almakta- dır. Türk halk şiirinde çevreci protesto ekoaktivist şiirle ifade edilir. Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Çevre hareketleri, edebiyat ve doğa yazınıyla ya- kından ilişkilidir ve aktivistler direnişlerini çeşitli edebî çalışmalarla seslendirirler. B) Türkiye'de son on beş yılda sıklığı ve görünürlüğü artan yerel çevre ve ekoloji hareketleri de kendi şi- irsel dilini üretmektedir. C) Şiir sosyal ve ekolojik adaletsizliklere karşı muha- lefetin dile getirilmesinde bir toplumsal katılım ara- cidir. D) Şiir kısmen izleyicisinin, okurunun, dinleyicisinin duyarlılığını arttırırken, bilincini ve düşüncesini de etkileyebilir. E) Aynı şekilde şiir ile politik eylem arasında yakın bir ilişki vardır ve şiir toplumsal gerçekliğin ifade edil- mesinde önemli bir rol oynar.

20. Norveç sineması, şiiri film yapımında duygusal yönden geniş ölçüde kullanıyor. Bize çok farklı bir durum gibi gelse de Norveç filmlerinde o kadar çok kullanılıyor. Bizim melodramlarımızda müziğin yaptığını Norveç filmlerinde şiir yapıyor. Ünlü bir sanatçımızın deyişiyle "dört kişiden beşinin şiir yazdığı” ülkemizde Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre aşa- ğıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) şiire ancak duygusal yönden acı çektiğimizde değer veriyoruz. B) şirin sinemadaki işlevi nedendir bilinmez, maalesef oldukça sınırlıdır. C) şiire verilen değer roman türünün çok gerisindedir. D) müzikle şiiri bir araya getirdiğimiz gibi şiirle sine- mayı bir araya getirmeye çalışıyoruz. E) şiir edebiyatımızda Öksüz kalarak arka planda kal- mıştır.

29. Tarihi yüzyıllar öncesine uzanan Harran evlerinin benzerle- rini Şanlıurfa dışında iki yerde görebilirsiniz: Halep'te ve İtal- ya'da. Şanlıurfa'yla aynı kültür ve coğrafyayı paylaşması ne- deniyle Halep'te görülmesi doğal ancak bu evlere İtalya'da rastlamak oldukça şaşırtıcı. Bunun öyküsü şöyle: Şanlıur- fa'ya gelen Italyan ressamlar Harran evlerinden çok etkilen- mişler. Evlerin fotoğraflarını çekmişler ve İtalya'nın Puglia bölgesinde Harran evlerine benzer mimaride evler yapılma- sina öncülük etmişler. Bugün İtalya'da da Harran'da oldu- ğu gibi turistik amaçla kullanılan evler, restoran ve otel ola- rak hizmet veriyor. Harran mimarisinin uzantısı olan bu ev- lere İtalya'da "trulli" adı veriliyor. Harran'da toprağın bir çasıymış gibi görünen evler, İtalya'da bir süs eşyası, bir bib- lo gibi duruyor. par- Bu parçaya göre, Harran evleriyle ilgili olarak aşağıda- kilerden hangisi söylenemez? A) Belli bir bölgeye özdeşleşmiş durumda olduğu B) İtalya'da kimi mimarlara esin kaynağı olduğu C) Geçmişinin çok eski dönemlere uzandığı D) Kullanım amacında zamanla değişimin meydana geldiği E) Tarihî, kültürel değerleri ve nitelikleri nedeniyle koruma altına alındığı 30. Mezopotamya ve Mısır'da coğrafyayla ilgili etkinlikler büyük

B TYT / TÜRKÇE B 4 5. Bu parçada LA Gövded 8) Nitelem VO) Ek eyle VO) Edat ve (1) Dünyanın dördüncü büyük gölü olarak bilinen Aral Golu, Sovyetler Birliği Dönemi'nde, Aral Golu'nü Kalbim akryle besleyen Amuderya ve Siriderya irmaklannın pamuk merasıyla bir tarlalanına akıtılması sonucu 1960'lı yıllardan bu yana ciydi Suha A kurumaya başlamıştır. (1) Aral Golo: bugün itibariyle yüzde 90 oranda küçülmüş, ikiye bölünmüş ve eski kıyılarından 170 kilometreye kadar geri çekilmiştir. (III) Aral Gölü çevresinden her sene rüzgârla birlikte uçan yaklaşık 100 milyon ton tuzlu kum da bölgeyi büyük bir çevre felaketiyle karşkarşıya bırakmıştır. Adil go (IV) Kazakistan ve Ozbekistan'da yaklaşık 2 milyonluk omie nüfusun yaşadığı Aral Gölü Havzası'ndaki çevre fela- ketiyle halk arasında çeşitli hastalıklar yaygınlaşmış, bebek ölümlerinde de artış olmuştur. (V) 1960'li yıllarda Aral Golu'nun kıyısındaki balıkçı kasabası Moynak'ta tanm arazilerinin büyük oranda tuzlanması ve gölün kıyılannin yüzlerce kilometre geri çekilmesi yüzünden tarım ve balıkçılık zarar görmüs. halkın bir bölümü Olkenin diger bölgelerine göç etmiştir. Bu parçada yer alan numaralanmış cümlelerde Aral Gölu hakkında aşağıdakilerden hangisi söylene- mez? A 1. cümlede kuruma nedeni hakkında bilgi verilmiştir. B) II. cümlede önceki haline yönelik sayısal verilerden yararlanılmiştir et ill. cümlede olursuz bir durumdan söz edilmiştir. D V. cümlede etkiledici olkelerde görülen hastaliklar- dan bahsedilmiştir 6. V. cümlede halkın göç etmesinin altındaki gerekçe ? belirtilmiştir

E) Geleneksel 25. () Ahmet Hamdi Tanpınar, resim sanatı ve ressamların eserleriyle estetik ve entelektüel düzeyde ilişki kurmayı başarmış bir sanatçımızdır. (II) Bu özelliği, eserlerinin anlam düzeyinin derinleşmesine hizmet ettiği gibi onların özgünleşmesini sağlamıştır. (III) Baudelaire, resim sanatını tatma konusunda Tanpınar'a ilk yol gösteren şairdir. (IV) Bu resim terbiyelerinden biri, resmin kendi deyimiyle ona "gözünün bağımsızlığını" kazandırmasıdır. (V) Böylece bakmasını öğrenmiş, baktığı manzarayla kolayca bütünleşerek eserlerinde resmin ifadeye sağladığı açıyı yakalayabilmiştir. Bu parçada düşüncenin akışına göre numaralanmış cümlelerin hangisinden sonra "Bununla birlikte Fransız ve İtalyan ressamlarla bazı modern ressamlardan da etkilenmiş ve eserlerini nasıl zenginleştirmesi gerektiğinin ipuçlarını elde etmiştir. cümlesi getirilmelidir? A) B) || C) D) IV EV 6 Diğer sayfaya geçiniz

14 Türkiye Türkçesinin bu tarihî gelişme sürecinde İstanbul'un fethi, önemli bir dönüm noktasıdır. II. 11. yüzyılın başlarından itibaren Anadolu'ya göç eden Türklerin dili, Türkiye Türkçesi dediğimiz durağına gelinceye kadar belli süreçlerden geçmiştir. III. 20. yüzyıldan sonra Türk toplumunun yüzünü iyiden iyiye Batı'ya döndürmesi ise yine yeni bir dönemin başlangıcı olarak tarihteki yerini almıştır. IV. Bütün bunlar ışığında Türkiye Türkçesinin tarihî gelişiminde üç esas dönemin olduğu söylenebilir: Fetih öncesi, Fetih sonrası ve 20. yüzyıl sonrası. V. Bu önemli olaydan sonra Türkçe daha yüksek bir bilim ve sanat dili olarak gelişme imkânı bulmuş, imparatorluk medeniyetinin taşıyıcı bir unsuru hâline gelmiştir. Yukarıdaki numaralanmış cümleler kullanılarak anlamlı bir paragraf oluşturulduğunda hangisi baştan dördüncü olur? AT B) II C) III D) IV E) V DENEME-2 4

(1) Dede Korkut Hikâyeleri, Orta Asya'da bulunan ve Anadolu dahil pek çok yere göç eden Oğuzların yaşamlarını yansıtmaktadır. (II) Bununla birlikte hikâyelerin genel karakteri, bunların eski bir destandan kopmuş olduğu kanısını uyandırmaktadır. (III) Hikâyelerin, Oğuzların Anadolu'ya gelirken beraberlerinde getirdikleri sözlü destan kaynaklarıyla yaşanan yeni olayların birleşmesinden doğduğu düşünülmektedir . (IV) Bu hikâyelerde dil, tarih, edebiyat, etnoloji gibi alanlarla ilgili eşsiz bilgilere yer metinlerde Türk ulusunun örnek olabilecek erdemleri, gözleri ve gönülleri doyuran bir güzellikle anlatılır. verilmiştir. (V) Şiirle düzyazının bir arada olduğu 39. Dede Korkut Hikâyeleri'ne ilişkin bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) I.de, bir saptamada bulunulmaktadır. B) II., olasılık anlamı taşımaktadır. V Paraf Yayanlar C) III.de, bir önceki cümleyi destekleyen bir yoruma yer verilmektedir. D) IV.de, zengin bir kültürel çeşitliliğe sahip olduğuna değinilmektedir. E) y.de, karşılaştırma yapılmaktadır. 49, fu parçanın anlatımıyla ilgili 40 1. Tekdüzeliği kırmak için devrik cümleler kullanılmıştır. II. Açıklayıcı anlatıma başvurulmuştur. III. Anlatıcı, duygularını yansıtmıştır. IV. İkilemelerden yararlanılmıştır. yargılarından hangileri söylenemez? A) I ve II B) I ve IV C) Yalnız III D) Yalnız IV E) III ve IV 10 TÜRKÇE TESTİ BİTTİ. SOSYAL BİLİMLER TESTİNE GEÇİNİZ.

7. kemi seviyorum. Herkes seviyor belki. Ama kendinden ver- meye geldi mi sıra, kişisel kaygılar öne geçiyor. "Bana ne?", "Bir ben mi doğrucuyum?" gibi laflar geçiyor içlerinden; bun- ları dışa vuranlar da oluyor kimi zaman. Gerçek ülke sevgisi, kişisel ve toplumsal sorumlulukların bilincinde olmak demek- tir; gayretli bir karınca gibi ve doğru olmaktır. Aşağıdakilerin hangisi bu parçada konu edilen kavram- lardan biri değildir? A) Özveri B) Çalışkanlık C) Dürüstlük D) Bencilli! Cillik E) Yaratıcılık

--- 6. Yazarlık insan tabiatıyla uyumlu, faydalı, kişiyi sosyal- Jeştiren, zahmetsiz ve maliyetsiz bir uğraştır. Yazan in- sanlar yazmayanlardan Çünkü yazarlar hayalleri- ni yazarak gerçeğe dönüştürürler. 1. daha uzun yaşamış sayılırlar II. daha dolu bir yaşam sürerler III. daha geniş bir bakış açısına sahiptirler Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre yu- karıdakilerden hangileri getirilebilir? C) I ve II A) Yalnız! B) Yalnız 11 D) I ve III E) II ve III

1. Halit Ziya Uşaklıgil, ruh çözümlemelerine her zaman önem vermiştir. II. Söz gelimi Aşk-ı Memnu'daki Nihal'in bir olay karşısın- daki durumu, herhangi bir genç kızın ruh hâli olarak an- latılır. III. Bir de şu zaman zaman ruh çözümlemelerinin, roman kişilerinin somut durumundan değil de kitaplardan edinil- miş izlenimi var. IV. Ne var ki kimi yerlerde sözü gereksiz yere uzattığını söy- lemek gerek. V. Oysaki Nihal'in yaşadığı o olayda daha özel bir ruh hâli söz konusudur. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden anlamlı bir bütün oluşturulmak istendiğinde hangileri yer değiştirmelidir? A) I ve v B) Il ve IV C) II ve V E) III ve V D) III ve IV 299

raf 16. Muhabir: Ya ne ar Diyetisyen: Maalesef ki daha ince olma hevesi, aynada daha fit beden- ler görme isteği diyetlere ve diyet ürünlere olan ilgiyi artırdı. Milyonları ilgilendiren bu hassas konu, bu kadar da yoğun rağbet görünce elbette doğru ve yanlış uygulamalar, her za- man olduğu gibi bize göz kırpıyor. Bu da kişilerin sağlıkları- ni düşünmeden ne pahasına olursa olsun incelme isteğiyle hatalı yollara sapmalarına neden oluyor. Bana göre bu yol- lardan en tehlikelisi de "zayıflatan ilaçlar" adı altında satılan ürünlere kontrolsüz bir şekilde ilgi gösterilmesi ve açlık diyet- leri uygulanmasıdır. ya za le şi ü a Muhabir: te 1 e y y 2 n 3 SUPARA (11) Diyetisyen: Toprağın erozyona uğraması, tarımın giderek sunileş- mesiyle besinlerden yeteri kadar vitamin ve mineral alama- 17. dığımız durumlar olabiliyor. Dolayısıyla düzenli olarak kan tetkikleri ile vitamin ve mineral durumuna baktırmak gerekir. Vitamin D, omega-3, B12, demir gibi yetersizliği sık gözlem- lenen vitamin ve mineral yetersizliklerini, besinlerle ve hatta gerekirse doktor kontrolünde takviyeler ile destekleyerek ta- mamlamak gerekebilir; bunu ihmal etmeyin. Özellikle de ku- Jaktan dolma bilgilerle değil de hangi ilacı ne kadar miktarda kullanmamız gerektiği konusunda doktordan destek almanız gerektiğini önemle vurguluyorum. Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir? A) 1. Diyet yapan danışanlarınızda en çok karşılaştığınız yanlışlar nelerdir? II. Diyet ürünlerine ve gıda takviyelerine duyulan ihtiyaç neyeten kaynaklanıyor? BY 1. İnsanların sağlıklarını tehlikeye atma pahasına diyet ve diyet ürünlerine ilgi göstermesini neye bağlıyorsunuz? II. Günümüzde insanlarda en çok görülen vitamin ve mi- neral eksiklikleri nelerdir, bu eksikliğin tedavisi nasıl yapıl- malıdır? C) I. Spor yapmadan sadece diyet yaparak veya diyet ürünleri 18 kullanılarak kilo verilebilir mi? II. Gıda takviyeleri yerine mevsim sebze ve meyvelerini tüketmek yeterli olur mu? D Son dönemde diyet ve diyet ürünlere olan ilgiyi nasıl görüyorsunuz? II. Reklamlarda sık sık karşımıza çıkan gıda takviyeleri, vitaminler hakkında neler söyleyebilirsiniz? E). Diyet yapmak isteyen danışanlarınıza ne gibi tavsiyelerde bulunuyorsunuz? ll . Eczanelerde satılan gıda takviyelerini, vitaminleri hangi şartlarda kullanmak faydalı olur?

2021-TYT/Türkçe 5. U Japonya'da yaşayan ve üniversiteyi bırakmış olan Maki Kaji, sudokuyu 1984'te hayranı olduğu “number place” adlı oyundan esinlenerek buldu. (In Oyunda ufak değişiklikler yaparak sudoku isminde karar kılan Kaji, verdiği bir röportaja göre oyunu toplamda 25 saniyede buldu. (I) Wedeni ise yine kendi ifadelerine göre bir yere yetişmek istemesiydi. W Japoncada “tek sayılar" anlamına gelen sudoku adini oyuna oldukça umursa- maz bir şekilde veren Kaji, bu ismi belki milyarlarca insanın anacağından habersizdi. (V) Herkesin severek oynadığı sudoku oyununda amaç, dokuzar hücreden oluşan 9 eşit kutuya bölünmüş bir alan üzerinde sayıları tekrar etmeyecek şekilde dizmeyi başarmak. (VI) Her satır ve sütunda 1-9 arası olan sayıları sadece bir kez kullanarak dizmeniz gerekiyor. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci pa- ragraf numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar? A) II B) III C) IV D) V E) VI