Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler Soruları

31. Beyşehir Gölü'ne yaklaştığınızda önce suyun uçuk mavi rengi etkiler sizi. Hele bir de güneş gökyüzünde parıldı- yorsa gölün 45 kilometrelik sahili boyunca mavinin her tonu aklınızı başınızdan alır. Göl; bu mavi menevşeli sularını, zemindeki kalker taşına ve derinliğinin değişken- liğine borçludur ama mavinin asıl sırrı, güneş ışınlarının İç Anadolu'nun temiz havasından süzülüp gelmesi ile 15 metreyi geçen ve geçmeyen su derinliklerindeki kalker taşının yansımasında yatar. Bu parçadan Beyşehir Gölü'yle ilgili, -im 1. Güneş ışınlarının geliş açısı II. Bulunduğu yerin iklim özelliği III. Hangi coğrafi bölgede bulunduğu belirlemelerinden hangilerine ulaşılamaz? A) Yalnız I D) I ve III B) I ve II C) Yalnız II E) I, II ve III

TYT / Türkçe 12. Ana ve babaların, çocuklarının geleceği hakkındaki kaygıları ve onların hayal ettikleri kişiliği kabul etmede zorluk çekmeleri, ergenlik çağındaki bireylerin sıkıntılarını artırabiliyor. Henüz kendisini tanımayan, sevenleri tarafından da tam kabul görmeyen ergenler; bu dönemde oldukça hassas bir ruh hâline giriyor. Ayrıca bedenlerindeki değişikliklere önem verdikleri için kolaylıkla aşırılıklara kapılabiliyorlar. Çok yemek yemek ya da hiç yemek yememek gibi. Bu davranışlar, nedenini kavrayamayan aileyi endişelendirmeye başladığında ailenin üstüne fazla düşmesi veya emirler vermesi huzursuzluğa neden olabiliyor. Aslında hızlı bir bedensel gelişme içinde oldukları için bu durum enerjilerini tam olarak kullanamamalarına neden oluyor. Tüm enerji bedene yansıyor ve yaşanan çatışmalar sonucu isteksizlik oluşabiliyor. Bu parçadan "ergen bireyler"le ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz? A) Ailenin yoğun ilgisinden rahatsız olabildikleri B) Kendini ispat etme, gösterme amacıyla hareket ettikleri C) Cevrelerindeki gelişmelere karşı duyarlı oldukları D) Ebeveynlerin beklentilerini karşılayamadıklarında sorun yaşadıkları E) Aykırı bazı tutumlarının, fiziksel değişimlerden kaynaklandığı

23. Günümüzde "zıplayan gen'lerin plasenta gelişimine kat- kı sağladığını ve erken embriyonik gelişim sırasında gen aktarımını aktif şekilde düzenlediğini biliyoruz. "HERVK" adıyla bilinen zıplayan genin, antik bir retrovirüs (kendini konak hücre genomuna entegre edebilen virüs türleri) en- feksiyonunun kalıntısı olduğu düşünülüyor. Bu virüs, ge- noma (kalıtım birimi) yaklaşık 200.000 yıl önce girmiştir. HERVK, embriyonik gelişimin çok erken evrelerinde aktif- leşir ve ortada bir virüs olmasa bile belirli bir antiviral (virüs enfeksiyonlarına karşı kullanılan ajan ilaçlar) cevabı tetik- ler. Bilim insanları bu genin, gelişen embriyoya bir çeşit vi- rüs direnci kazandırdığını düşünüyorlar. Zıplayan genler, beyin işlevlerinde de önemli rol oyuyor. Düzenleyici RNA molekülü kodlayan bir gen, beyin gelişimi için önemlidir. Bu genin mutasyona uğraması, infantile encephalopathy adlı bir hastalığa yol açar. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine ula- şılamaz? A) HERVK'in eski bir virüs enfeksiyonundan artakaldığı- na B) Plasenta gelişimi için zıplayan genlerin önem arz etti- ğine C) Beyin gelişimi için önemli olan bir gen düzenleyici RNA molekülü kodladığına D) Bir virüs tehdidi olmasa dahi antiviral cevabı tetikleyen HERVK aktifleşmesini embriyonik gelişimin başlarında gerçekleştirdiğine E) Embriyonik gelişime dâhil olan zıplayan genlerin RNA molekülüne giren virüs nedeniyle mutasyona uğradığı- na nus

22. ● ● Okyanuslar iklim değişikliği, aşırı avlanma, derin de- niz madenciliği, petrol çalışmaları ve plastik kirliliği nedeniyle tarihte hiç olmadığı kadar büyük bir tehli- ke altında. Bilim insanları sucul yaşamı korumak ve iklim değişikliğinin etkilerini azaltmak için 2030 yılına kadar okyanuslarımızın en az üçte birinin okyanus koruma alanları kapsamına alınması gerektiğini söy- lüyor. Greenpeace'in "Okyanusları Koru" kampanyası kap- samında Esperanza gemisinde yapılan Sargasso Denizi Plastik Kirliliği Araştırması, söz konusu kirli- liğin tek kullanımlık plastik şişelerden ve plastik am- balajlardan kaynaklandığını ortaya koydu. Bu iki parçayla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylene- bilir? A) Farklı düşünceleri pekiştirmeye yönelik benzer örnekler sunulmuştur. B) İki farklı konuya ilişkin ortak görüşler dile getirilmiştir. C) Ortak konu farklı yönleriyle ele alınıp değerlendirilmiştir. D) Farklı üsluplar kullansalar da konuyu benzer gerekçe- lerle açıklamaktadırlar. E) Farklı görüşlerin bilimsel araştırma neticesinde birbirini desteklediği görülmektedir.

21. Sosyal medyanın gündeminde bir kısa film olan "Save Ralph" var bugünlerde. Filmde tavşan Ralph karakterini, ünlü yönetmen ve oyuncu Taika Waititi seslendiriyor. Ses- lendirme kadrosunda ayrıca Zac Efron, Ricky Gervais ve Olivia Munn gibi isimler yer alıyor. Ralph isimli bir tavşa- nın gündelik hayatının anlatıldığı kısa filmde tavşanın işe gitmesi ve bir laboratuvarda denek olarak çalıştığı görü- lüyor. Burada Ralph'in anlattıklarının alt metni de şu olsa gerek: Uzaya gitmeyi başarmış üstün (!) bir varlık, bilimde ilerleyebilmek için hâlâ hayvanlara işkence yapacak kadar ilkel. "Siz hiç rokete binmiş bir tavşan gördünüz mü?” di- yor Ralph. Burada izleyicinin şu soruyu sormasını istiyor belki de: "Siz bir başka canlıya işkence eden bir tavşan gördünüz mü hiç?" Film ne kadar çarpıcı ise filmin yarattı- ğı farkındalık da bir o kadar büyük ancak bu sessiz çığlığa sadece sosyal medyada kulak vermemek lazım. Bu parçada anlatılanlar doğrultusunda aşağıdaki bi- reylerden hangisinin "hayvan hakları" konusunda bir farkındalık kazandığı söylenemez? A) Eczacıların, eczanelerde bitkisel ürünlerin yanında "deneysiz" sertifikasına sahip ürünleri satışa sunması B) Alışveriş yapan kişilerin acımasızca deney yapmaya devam eden, vegan amblemi olmayan markaları kul- lanmamayı tercih etmesith C) Ünlü bir sosyal medya kullanıcısının söz konusu rekla- mı sayfasında paylaştıktan bir gün sonra vegan ibare- sine dikkat etmeksizin A markalı ruju tanıtması D) Avukatların, siyah bölge olarak nitelendirilen ve hay- vanlar üzerinde deney yaptığını inkâr etmeyen marka- lara dava açması E) Bolca eleştirilen z kuşağının hayvanlar üzerinde deney yaptığını kabul eden markaları sosyal medyalarında afişe etmesi

3. Sosyal medyada hepimiz birer iyilik meleğiyiz. Sürekli ken- dimizi olduğumuzdan daha güzel, daha mutlu ve daha iyi gösterme çabasındayız. Hayatımızın zor kısımlarını ustaca eleyip güzel kısımlarını titizlikle süsleyerek birbirimize ser- vis etme konusunda uzmanlaşmış vaziyetteyiz. Yorucu mu? Çok yorucu! Hayatlarımızı bu kadar süslemek, aldığımız beğenilere ve güzel yorumlara değiyor mu? Değiyor olacak ki çılgın bir şekilde paylaşmaya devam ediyoruz. Çoğumuz hayatı gerçekten deneyimlemek yerine deneyimliyormuş gibi gözüküyor, istediğimiz kareyi yakalayınca da burnu- muzu telefonumuza gömüyoruz. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada yazarın sosyal medyayla ilgili olarak yakındıklarından biri değildir? A) Kişilerin paylaştıklarının etik olarak sorunlu olması B) Kişinin sadece güzel yönlerini göstermeye çalışması C) Kişilerin yaşam deneyimlerinden uzaklaşması D) Kişilerin kendini olduğundan farklı gösterme çabası E) Kişinin sanal dünyada çokça vakit geçirmesi P E

Palme 9. Insanların farklı psikolojik yapıya ve özelliklere sahip olması, olaylar karşısındaki tepkilerinin çeşitlilik gös- termesine neden olur. Bu nedenle -- Bu cümle düşünce akışı yönünden aşağıdakilerin hangisiyle sürdürülemez? UN A) toplumsal bir etkiye her insan aynı tepkiyi verme- yebilir. BY aynı güdüler, bireylerde farklı eylemlere yol aça- bilir. C) toplumsal olaylar karşısında insanlar farklı davra- nabilir. D) baskı altındaki insanlar farklı psikolojik reaksi- yonlar gösterebilir. E) bazı insanlar dışa dönük ve sosyal bazıları da içi- ne kapanıktır. 11 3

38. Aşağıdaki parçalardan hangisi "Dilin iyi yazar kullanılmasının önemine inanan bir olarak bugünkü öykücülerimize dil hakkında neler söylemek istersiniz?" sorusuna cevap vermemektedir? A) Nitekim günümüz ustalarının bugünkü üretimine yansıyan dil düzeyi bile insanı şaşırtıyor. Gençler bu düzeyi yakalamak, hiç değilse bunun altına inmemek zorunda! B) Dilinde "yazınsallaşmamış" bir genç öykücü, ağzıyla kuş yakalasa da hiçbir yere gelemeyeceğini iyi bilmelidir. Çünkü dilini geliştirmeyen biri, iyi öykü yazamaz. C) Yazın diliniz neyse yazarlığınız da o kadardır yani yazın dilinizin dışında bir dayanağınız yoktur öykü yazabilmeniz için. Bu yüzden bugünkü öykücülerimiz dil üzerine çokça durmalıdır. D) Farklı okuma hızlarına sahibiz. Bir bütün hâlinde, genciyle, erişkiniyle kimler ne ölçüde izliyor Türk öykücülüğünü bilmiyorum, ben izlediğim en geniş yelpazeden bakarak bunu söylemeye çalışıyorum. E) Öykü yazıyorsanız, tam bir şair tutumu sergilemeniz, bunu yüreğinizle benimsemeniz gerekir. Genç yazarların, dilden soğutulmadan öyküye özendirilmesi, yönlendirilmesi gerektiğini düşünüyorum.

31. Virginia Woolf, Orlando isimli kitabında "Kıyafetler bizi giyer, biz onları değil; belki biz onların kollarına ya da göğüslerine şekil verebiliriz ama onlar bizim kalplerimize, beyinlerimize, dillerimize kendi zevklerince şekil verirler." der. Virginia Woolf'un bu sözünden aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir? A) Kıyafetin insanın karakteriyle uygunluk göstermesi gerektiğine B) Günümüzde insanların giydikleri kıyafetlerle değer kazandığına C) Kıyafetin insanın davranışları üzerinde doğrudan etkisi olduğuna D) Kıyafetin algı oluşturmada önemli bir unsur olarak kullanıldığına E) Kıyafetin beden dilini daha iyi kullanmaya yardımcı olduğuna

30. Bazı bencil, çıkarcı kimseler vardır ki onlar, sırf kendilerine zarar vermiyor diye kötülük yapan kimselere engel olmazlar. Onların başkalarına kötülük yapmalarına, bu kötülüklerinin bütün bir toplumu zarara uğratmalarına ses dahi çıkarmazlar; onları görmemeye çalışırlar. Oysa bu tavır son derece yanlıştır. Yalnız kendimizi değil, toplumun diğer bireylerini de düşünmek zorundayız. Bana ne demek, nemelazımcı olmak toplumun dirlik ve düzenliğini temelden bozacak bir harekete yol açar. Bu parçada eleştirilen tutumu en iyi karşılayacak atasözü aşağıdakilerden hangisidir? A) Balık baştan kokar. B) Bağlı koyun yerinde otlar. C) Bal bal demekle ağız tatlanmaz.no D) Bana dokunmayan yılan bin yaşasın. E) Baş başa vermeyince taş yerinden kalkmaz.

28. Geçtiğimiz günlerde Fortnite adlı bilgisayar oyununda Travis Scott adlı şarkıcının verdiği konsere 12,3 milyon kişi katıldı. Tekrarlarıyla birlikte toplam 27,7 milyon kişi konseri izledi. Sanal konserler yıllardır çeşitli şekillerde gerçekleştiriliyor. Björk gibi şarkıcılar ve Gorillaz gibi müzik grupları çeşitli formlarda sanal konser denemeleri yapmıştı ancak ilk kez bir bilgisayar oyununda bu kadar geniş katılımlı bir konser gerçekleşti. Elbette bu konsere katılımın bu denli yüksek olmasında, pandemi nedeniyle insanların evde çok fazla vakit geçirmesi ve konserlerin iptal edilmesi de etkilidir. Bu parçada aşağıdakilerin hangisinden söz edilmektedir? A) Sanal ortamda bilgi paylaşımın her geçen gün artmasından B) Sanal ortamda verilen bir konserin ilgi görmesinden C) Sanal ortamda konser çalışmalarının öneminden D) Sanal oyunların kişisel gelişimin önüne geçtiğinden E) Pandemi döneminde sanal konser arayışı BD yaşanmasından

SÜPER 5. Ömrü boyunca övgü almış insanlarda kendi zekâ ve yeteneklerine sarsılmaz bir güven oluşuyor; onlar ne zaman yardıma ihtiyaçları olduğunu anlamıyorlar, anladıklarında ise başkalarının yardım edebileceğine inanmıyorlar. Bu cümlede övgüye alışmış kişilerin tutumuna dair yapılan eleştiri aşağıdakilerden hangisidir? Hangi konuda yardıma ihtiyaçlarının olduğunu asla anlayamamaları B) Zekâ ve yeteneklerine olan inançlarının gereken düzeyde olmaması C) Hırslarından dolayı kendi hatalarının hiçbirini fark edememeleri D) Güçlerine olan güvenlerinin gerçeklikle bağının kopmuş olması E) Başkalarının yardımını değil, övgüsünü talep etmeleri 7.

sınavyayın.com 35. Yazı yazarken, çalışırken veya oyun oynarken kullandığımız klavyeler, bilgisayarlarla aramızdaki en önemli etkileşim araçlarından biridir. Son zamanlarda üreticiler de bunun farkına varmaya başladı ve birbiri ardına piyasaya farklı mekanik klavye modelleri sürdüler. Diğer yandan bu tür klavyelerde kullanılan tuş mekanizmalarının çok fazla çeşidi var. Kiminin tuşa basarken gösterdiği direnç farklı; kimi basınca "klik" diye ses çıkarıyor, kimi tamamen sessiz. Peki, tüm bu mekanizmaların birbirinden farkı ne, hangi mekanizma birbirinden nasıl ayrılıyor, kullanımda ne fark ediyor? Input Club web sitesinde bu konuları açıklığa kavuşturmak için referans niteliğinde bir makale yayımlanmış. Böylece hangi marka klavye hangi tip anahtar kullanıyor, hangi anahtar kullanımda neyi değiştiriyor, detaylı olarak öğrenebiliyorsunuz. Bu parçada aşağıdakilerin hangisinden söz edilmektedir? A) Mekanik klavyelerin, insan sağlığı üzerindeki etkisinden B) Mekanik klavyeler hakkında ayrıntılı bilgi veren bir web sitesinin varlığından C) Mekanik klavye tasarımlarının artık kişiye özgü yapıldığından D) Yazarken ses çıkaran mekanik klavyelerin çok tercih edilmemesinden E) Mekanik klavyeler üzerine yapılan çalışmaların azlığından

21. Yeni doğanlar uyku sürelerinin yaklaşık %50'sini REM uykusunda geçirirken bu 10 yaşında y %25'e düşüyor ve yaşla birlikte azalmaya devam ediyor. Elli yaşın üzerindeki yetişkinler, uyku sürelerinin %15'ini REM uykusunda geçiriyorlar. Bilim insanları, yaklaşık iki buçuk yaşında REM uykusunun süresinde önemli bir düşüşün olduğunu, bunun da uyku işlevindeki büyük değişikliğin meydana geldiğinde gerçekleştiğini belirtiyor. Ayrıca denizanasından kuşlara ve balinalara kadar tüm canlılar için uykunun yemek kadar önemli ve sinir sisteminin ihtiyaçlarına uygun mucizevi bir şey olduğunu, beynin uyurken bile dinlenmediğini, kronik uyku eksikliğinin demans ve diğer bilişsel bozukluklar, diyabet ve obezite gibi uzun vadeli sağlık sorunlarında payı bulunduğunu da vurguluyorlar. yaklaşık Bu parçada sözü edilen araştırma sonucundan aşağıdakilerin hangisine ulaşılabilir? A) Çocukların ve yetişkinlerin uyku düzeni arasında oluşan fark, ortam etkisinden kaynaklanmaktadır. B) REM uykusunun süresinde önemli bir düşüş olan bireylerin psikolojik sorunlar yaşaması kaçınılmazdır. C) Uykuyu bir ihtiyaç olarak algılayamayan bireyler, diğer insanlardan daha çok yorgunluk hisseder. D) Uykusuzluk problemi yaşayan kişilerin, daha karamsar bir bakış açısına sahip olduğu görülür. E) Uzun süreli uyku yoksunluğu, insanlarda ve hayvanlarda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Kişinin tansiyonunu yükselterek nefes alıp vermesini düzensizleştiren stres, kalbin ve beynin düzenli oksijen alamamasına sebep olduğu için sağlık sorunlarına yol açıyor. Bir firma ise giyilebilir nefes izleme cihazı Spire ile stres kaynaklı birçok sağlık probleminin ilerlemesini durdurmayı hedefliyor. Adım sayısını ve yakılan kalori miktarını da ölçen cihaz; yapısındaki algılayıcılar sayesinde kullanıcının otururken, çalışırken, yürürken, koşarkenki nefes sıklığını ve derinliğini de takip edebiliyor. Arkasındaki metal klipsle kıyafetin vücutla temas eden herhangi bir bölgesine takılan cihaz, nefes ölçüm verilerini ve daha düzenli nefes alıp verme için belirlediği uyarıları Bluetooth üzerinden uygulamasına gönderiyor. Örneğin; stresli olduğunuzda hızlı nefes aldığınızı veya derin nefes almadığınızı tespit ettiğinde "Uzun süredir hiç derin nefes almadınız" diye bir uyarı veriyor. 39. Bu parçada Spire adlı cihazla ilgili, 1. sağlıklı bir yaşam için geliştirildiği, II. vücudun hareketlerini takip edebildiği, III. uzman bir ekip tarafından tasarlandığı bilgilerinden hangilerine değinilmemiştir? A) Yalnız I D) I ve III B) Yalnız II C) Yalnız III E) II ve III sinavyayin.com

24. (1) Rifat Ilgaz, Hababam Sınıfı adlı yapıtıyla genç neslin yakından tanıdığı isimlerden biridir. (II) Hatta o, çağdaşları arasında kendine has bir üslupla sivrilmiş gibi görünüyor. (III) Büyük mevzulara, süslü söylemlere hiç yanaşmamıştır. (IV) Yapıtlarında gündelik hadiselerden, apartman kapıcılarından, memur olan babasından, sanatoryum arkadaşlarından, mahalle komşularından bahsetmiştir. (V) Hemen bütün şiirlerinin konularını kendi küçük dertleri ve arzuları oluşturmuştur. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde çıkarım yapılmıştır? A) I B) II C) III D) IV E) V