Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler Soruları

"erde basılan "Mümeyyiz" sini ilgilendiren konulan benzeri yenilikler getire kil ediyordu. "gınlık ve etki sahası, sahibi olabileceği bir doğurmuştur. esinin sahipleri, bu in Mümeyyiz" adını maya başladılar. olan Tercüman-ı sa zamanda hatırı emli bir bilgi edin- ergileri de takip Vasıta-i Terakki, leri bunlar ara- mli bir bütün ngisi baştan EV S 8 R M H Deneme - 4 29. Nöroşirurjiyen olarak da bilinen bu uzman; mikrocerrahi tekniklerini bilir, dikkat ve konsantrasyon sahibidir, onun el-göz koordinasyonu yeteneği gelişmiştir, yoğun ve streakt çalışma temposuna uyum sağlayabilir. A II. Bu uzmanın görevleri: Tedavi planı oluşturmak, hastalara tibbi görüşlerini sunmak ve tedaviyi uygulamak için hay almak, cerrahi girişimlerin başarılı olup olmadığını ya da ek tedaviye gerek olup olmadığını değerlendirmek için amel- yat sonrası hastayı kontrol etmek... Bu görevlerinin dışında hastayı ve hastanım bakımından sorumlu olan kişileri ameliyat sonrası bakım, egzersiz, isti- rahat gibi konularda bilgilendirmek; gerekli gördüğü durum- larda diğer meslektaşları ile fikir alışverişinde bulunmak, akademik alandaki gelişmeleri ve yenilikleri takip etmek gibi görevleri vardır. 1. Fizyoterapist: Güç, esneklik, denge ve koordinas- yon faktörleri ile hastaların sağlıklı yaşam tarzını geliştirmesini teşvik eden, en iyi şekilde gelişme göstermesine yardımcı olmak için tedavi sırasında hastaları motive eden, egzersiz seanslan düzenle- yen, egzersiz ve hareket hakkında hastalara eğitim ve tavsiye veren uzmandır. Nöroloji Uzmanı: Nörolojik testler yardımıyla rahat- sızlığı teşhis eden, hastaları koordinasyon, refleks, duyu, dil becerisi, bilişsel yetenek ve zihinsel durum gibi alanların fonksiyonel durumu hakkında bilgi edinmek üzere inceleyen ve ameliyat gerektiren durumlarda hastayı ilgili cerrahi doktora yönlendiren uzmandır. III. Beyin Cerrahı: Sinir sistemi bozukluklarını ince- leyen, teşhis eden, hastaları cerrahi olarak tedavi eden, tümörleri çıkaran, kronik ağrıyı gideren, yara- ları, damar bozukluklarını, parkinson ve epilepsi gibi hastalıkları tedavi etmek için beyin, omurilik ve periferik sinirler üzerinde ameliyat yapan uzmandır. Yukarıda kimi özellikleri dile getirilen kişinin mesleği, numaralanmış mesleklerden hangileri olabilir? A) Yalpiz II B) Yalnızl e ve ll Dve Ill E) I ve III 30

arı bir bulun- zliğini kadar avun- uygu- tiğini mek, aktik aktik Kar- an- çok TYT DENEME (33) 39 ve 40. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Tüm dünyada çoksatar listelerine giren kitapta; ağaç- ların birbirleriyle arkadaşlık kurduğunu, birbirlerini koruduklarını, aralarında bilgi alışverişinde bulu- nup yavrularını yetiştirdiklerini okuyunca ağaçlara bakışınız değişiyor. Dünyaca ünlü bir derginin çok satanlar listesinin zirvesinden iki yıl boyunca inme- yen, yayımlandığı hemen her ülkede satış rekorları kıran Ağaçların Gizli Yaşamı, satışa sunulmasından bugüne Türkiye'de de en çok okunan kitaplar listesine girdi. Ağaçlar ve ormanlar üzerine düşüncelerini her kesimden insanın anlayacağı bir üslupla dile getirmiş- tir Wohlleben. Kitabın kapak tasarımı da albenisiyle dikkat çekiyor. 39. Bu parçada sözü edilen kitapla ilgili aşağıdakiler- den hangisi soylenemez? A) En çok okunanlar listesinde yer almıştır. BAğaçların yaşamına farklı bir pencereden bak- maktadır. e Herkesin anlayabileceği bir biçemi vardır. D) Okurun ağaçlara bakış açısını değiştirmektedir. F) Etkileyici bir kapak tasarımı vardır. ir

Okyanusun ve hüznün sesine hayat veren Cesaria Evora'nın, şarkılarını söylediği Creole dili, eski bir sömürge olmaktan doğan bir dil harmanı sanki. Yerlilerin esaretten kaynaklanan hüzünleriyle sömürgecilerin vatan hasreti birbirine karışmış hâliyle. Uzak denizlere savrulan Portekizli denizciler için söylenen fadoların hüznü var onun müziğinde. Bu parçadaki altı çizili cümleyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Kültürel açıdan birbirini besleyen ülkelerin dil özellikleri de benzerdir. B) Bir arada yaşayan iki farklı kültür, zamanla birbiri içeri- sinde eriyip yok olur. C) Milletleri etkileyen olaylar, ilk önce sanata yansır ve sanatı zenginleştirir. D) Kültürel alışveriş sayesinde yerli müziklerin ritmi Batı müziğiyle kaynaşır. E) Bir dili, besleyen ana kaynak, o dili konuşan insanlardır.

12. Tarihinde Anadolu insanı kadar savaşlardan, göçlerden, fakirliklerden, gurbetten bu denli nasibini almış başka bir toplum yoktur. İşin ilginç yönü acıyla yoğrula yoğrula, acıyı bal eyleye eyleye acılardan zevk alma raddesine varmış Anadolu insanı. Öyle ki acı sadece yaşamında yer almakla kalmamış edebiyatına, sanatına girmiş ve orada da epey yer kaplamıştır. Acıyı iliklerinde duyan Anadolu insanı, artık acıyı kategorize etmiş ve deyim yerindeyse derecelendirmiştir. Bu bağlamda, çaresi olmayan olguların dışında kalanlara acı gözüyle bak- mayacak kadar yüksek bir acı eşiğine sahip olmuştur. Bu temanın yer aldığı nazım biçimlerini ele alacak bir araştırmacının, Türk toplumun acı kabulünü ve ölçütleri- ni baz alarak hareket etmesi gerekmektedir. Deneme Sınavı - 11 1. Uzak bir köye gelin giden Zeynep isimli bir kızın ai- lesini görememesi ve kocasının kötü davranışları nedeniyle can verişini işleyen "Yüksek Yüksek Te- pelere Ev Kurmasınlar" türküsü II. Birinci Dünya Savaşı Dönemi'nde insanların, savaşa giden yakınlarının iyi bir haberini alabilmek için kara tren beklemelerini anlatan "Kara Tren Gecikir" türkü- SÜ III. Evlerinin önündeki misket ağacına çıkarak âşık ol- duğu kişi ile kendisine âşık olan kişinin düellosunu izlerken düşen Huriye'nin yaşamını yitirişini ele alan "Güvercin Uçuverdi" türküsü Yukarıdaki türkülerden hangileri bu sözleri söyleyen kişinin çalışma alanına girer? B) Yalnız II A) Yalnız I D) II ve III C) I ve III E) I, II ve III

21. lik ödülden beri ödüllerle ilgili fikrim değişmedi aslında. Ödüller, popüler bir tür olmayan öyküyü ve girişken olma- yan beni bir nebze öne çıkardı, okura sesimi duyurmama yardım etti. Bununla birlikte ödül bana bir olmuşluk hissi vermedi hiçbir zaman. Bu yanıma, daimi acemiliğime güvenerek ödüllere başvurdum. İyi okur yalnızca ödüle bakmaz, bunu kendimden biliyorum. Bu açıdan da içim hep rahattı. Bu sözlerine göre parçada konuşan kişi aşağıdakile- rin hangisiyle nitelendirilemez? A) Taninmak için yapıtlarını sanatseverlerin beklentisine göre üreten B) Ödül konusundaki düşünceler geçmişte de aynı olan C) Aldiği ödüllerin tanınmasına katkida bulunduğunu bi len D) Ödül alsa de sanatsal yönden skalklerinin farkına va ran E) Okurun aradığı şeyin sadece ödül olmadığının bilin cinde olan

eis Yayınları TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI DİKKAT: 1. Bu testte sırasıyla, Türk Dili ve Edebiyatı (1-24), Tarih-1 (25-34), 2. Cevaplarınızı, cevap kâğıdının Türk Dili ve Edebiyatı-Sosyal Bilir 1. Bir tiyatro yapıtı edebiyat kurallarından apayrı, kendine özgü nitelikleri olan bir üründür. Yazar ya da şair, şiiri- ni veya öyküsünü yalnız başına odasında hazırlarken bir oyun yazarı, hangi biçimde olursa olsun, fabrikaya gereksinme duyar. Edebiyatta metin yapıtın temelidir, ti- yatroda ise metin yalnız bir başlangıç noktasıdır. Tiyatro metinsiz de var olabilmektedir. Tiyatro, metne dayanarak ama metni aşarak birçok ayrı ögeyi birleştirir; söze can katar, düşünceyi eylem aşamasında değerlendirir. Bu parçada geçen "oyun yazarının fabrikaya gereksin- me duyması" ifadesiyle vurgulanmak istenen aşağıda- kilerden hangisidir? A) Yapıtın ortaya çıkması için, farklı koşulların bir araya gelmesinin gerekli olduğu BY Oyun metinlerini edebî ürün olarak görmenin doğru olmadığı Tiyatroda, oyun metninin değil, oyuncuların sahne- deki başarısının önemli olduğu Oyun metninde eylemlerle ilgili bilgilerin de olması gerektiği Oyun metinlerinin birden çok yazar tarafından da ya- zılabildiği 3. eis

aşka ninin irin z. ar IS n, AAA 39-40. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. TÜRKÇE Kişinin tansiyonunu yükselterek nefes alıp vermesini düzensizleştiren stres, kalbin ve beynin düzenli oksijen alamamasına sebep olduğu için sağlık sorunlarına yol açıyor. Bir firma ise giyilebilir nefes izleme cihazı Spire ile stres kaynaklı birçok sağlık probleminin ilerlemesini durdurmayı hedefliyor. Adım sayısını ve yakılan kalori miktarını da ölçen cihaz; yapısındaki algılayıcılar sayesinde kullanıcının otururken, çalışırken, yürürken, koşarkenki nefes sıklığını ve derinliğini de takip edebiliyor. Arkasındaki metal klipsle kıyafetin vücutla temas eden herhangi bir bölgesine takılan cihaz, nefes ölçüm verilerini ve daha düzenli nefes alıp verme için belirlediği uyarıları Bluetooth üzerinden uygulamasına gönderiyor. Ömeğin; stresli olduğunuzda hızlı nefes aldığınızı veya derin nefes almadığınızı tespit ettiğinde "Uzun süredir hiç derin nefes almadınız" diye bir uyarı veriyor. 39. Bu parçadan aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir? A) Stres altında çalışan insanların, önemli sağlık problemleri yaşadıklarına B) Stresin kalp ve beyin üzerinde doğrudan etkisinin olabileceğine C) Stresin ölçülebilir yanı olduğundan kolayca atlatılabileceğine D) Stresle yaşamaya alışamayan insanların sürekli tansiyon sorunu yaşadıklarına E) Nefes alıp verme sorunu olan insanların, stresle başa çıkmalarının zor olduğuna 40. Bu 1. sinavyayin.com 11. III. bil A)

14. Resim yapmanın verdiği hazzı hâlâ seviyorum ve resim ya- parken daha mutlu bir insan oluyorum ama yazarken dün- yayla daha derinden meşgul olduğumu hissediyorum. Resim ve edebiyat, "kız kardeş" sanatlar. Columbia Universitesinde verdiğim dersin konusu da bu. Öğrencilerimden gözlerini ka- patmalarını istiyor ve zihinlerine ilk önce bir imgenin mi yoksa bir kelimenin mi geldiğini soruyorum. Doğru cevap: Her ikisi del Romanlar, hem Dostoyevski'de olduğu gibi sözel hem de Proust ve Nabokov'da olduğu gibi görsel hayal gücümüze seslenir. Dostoyevski romanlarında unutulmaz sahneler var- dir ama arka planı, mekânı, objeleri hatırlamayız. Okurken zihnimizde resimler ve imgeler canlandırmamızı sağlayan başka romancılar da vardır. Yazarın zihninde, kusursuz söz- den önce, kusursuz bir resim olmalı. Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz? A) Resim yapmak ve yazmak sanatçı için benzer duygular ifade etmektedir. B) Varlığın görüntüsü ile adı insanların zihnine beraber gel- mektedir. C) Roman okurken zihinde öncelikli olarak hayalin belirmesi hayal gücünü geliştirmektedir. D) Bir roman aynı anda hem görsel bir imge hem de bir kelime çağrıştırmaktadır." E) Yazarın eserini oluştururken sözden önce görselliğe önem vermesi gerekir.

9. Toplu olarak yaşayan insanlar, tarih boyunca ken- dilerini sanat etkinlikleri ile ifade edebilmişlerdir. Mağaralara çizilmiş hayvan tasvirleriyle bugün video aracılığıyla kendini ifade eden insan arasın- da özünde fark yoktur. Sanatçı; içinde bulunduğu toplumsal ortamda ortak sorunları, dertleri, acıla- ri, sevinçleri, kısacası insanı ilgilendiren her şeyi yansıtmaya çalışır. Günümüzde de yaşadığımız ortamın karmaşasından bizi en iyi sanat ve kültür etkinlikleri kurtarabilir. Bu parçada aşağıdakilerden hangisine deği- nilmemiştir? A) Sanatın, tarihin her döneminde insanı ifade ettiğine B) Gerek eski insanların gerekse bugünkü mo- dern insanların sanata bakışının temelde aynı olduğuna V C) Sanatçının eserlerinde insanın hayatına dair her şeyi yansıttığına (D) Sanatın insani günlük hayata dair sıkıntılardan uzaklaştırdığına Sanatın ve kültürün geçmişten günümüze nasıl geliştiğine v

(1) Niteliksiz okur, okuduğu eserin yazarından eser hakkında bilgi ister. (II) Yazar, eserin dışında bir şey anlatmak istemez. (III) Yazar söylemek iste- diğini yapıtında söylemiş ve kitap bundan böyle okurların yorumuna bırakılmıştır. (IV) Her okur, eseri kendi bakış açısıyla değerlendirirken zen- ginleştirecektir. (V) Böylece eser hem yazarın hem okurun ortak emeğinin ürünü durumuna dönüşe- cektir. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangi- sinden önce "Çünkü sanat eseri açıklanamaz." cümlesi getirilmelidir? ✔ A) I B) II C) III D) IV E) V 5. (1) ba es bi Sa k S S

Özellikle son 30-40 yıl içinde insanlarla çevresi arasındaki ilişkiler tamamen değişti. Bu olumsuz yöndeki değişimin en önemli nedeni, günümüzdeki "insan uygarlığı" anlayı- şıdır. Bu korkunç gidişin önüne geçebilmek için şu gerçe- ği kavramak ve kabul etmek zorundayız. İnsanlar, aşırı nüfus artışı ile birlikte, hızla gelişen bilimsel-teknolojik ve ekonomik devrim sonucunda, çevresindeki canlı ve can- Sız varlıkları sömurerek, tahrip ederek dunyanin fizyolo- jik ve biyolojik yapısını değiştirmiş, tüm canlıların yaşam temellerini yıkmış ve böylece yaşanabilir bir dünyayı yok etmiştir. Bu gerçeğin bilincine varıp, insan olarak kendi- mizin de doğal bir varlık olduğunu anımsayarak doğaya karşı gelme alışkanlığından vazgeçmek gerekmektedir. Başka bir anlatımla insanlar artık "insan uygarlığı kavra- mı" için yeni bir düşünce biçimi geliştirmek zorundadırlar. Bu yeni düşünce şekli, bilge insan Mahatma Gandhi'nin "Sade yaşam, yüce düşünce" felsefesinden başka bir şey değildir. Bunun temelinde bir Kızılderili kabile reisinin söylediği şu anlamlı sözler yatmaktadır. "Dünya insanlara değil, insanlar dünyaya aittir. 37. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Modern toplumun doğaya karşı tutumu dünyayı eko- Llojik bir krize sürüklemiştir. B) Kapitalist üretim sisteminin çevre açısından en büyük açmazlarından biri onun tüketim temeline dayalı bir yapı üzerine oturmasıdır. C) İnsan sahip olduğu değerleri doğanın dengesini göz etmeyerek kullanmış ve sonucta icinde bulunduğu- muz ekolojik felaket ortaya çıkmıştır. D) Modern toplum doğa ile barışık olmayan kalkınma anlayışını benimsemiştir. Einsanın doğaya rekabetçi ve egoist yaklasımı pek çok kirletici unsuru doğrudan ya da dolaylı olarak hareke- te geçirmektedir. Hu ma ze bu ha h a Ş C 39

25. Gülümsemeyle hüzün yan yana gider benim şiirimde. Yazılarımda ironik bir tavır ağır basar. Yazılarımda da ironi kendisinin tersi olan ağırbaşlılıkla yan yanadır gibi geliyor bana. Bu, bir gereksinim mi, bilmiyorum. Ama bir yöntem olduğu muhakkak. Bir sonuç, diyelim. Özgürlük ve kendime güven durumu beni lirizme, sıkıntı ve bula- lim ise humora atmış. Oysa tersi olmalı gibi geliyor değil mi? Belki de humor, zayıf yanımın yansısı. Yine de orada daha güçlüyüm etkiliyim. Bu sözler aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık olarak söylenmiş olabilir? A) Şiirlerinizdeki lirik çizgiyi ironi ile mi yakaladınız? B) Hayatınızın acılarla dolu olması mı sizi ironiye itti? C) Asıl gücünüzü imgeden mi yoksa ironiden mi alıyor- sunuz? D) Sizin için ironi bir gereksinim mi, kaçınılmaz bir yön- tem mi yoksa bir sonuç mu? E) Şiirlerinizdeki ironi, zekâ ve duyarlılık ekseninde mi anlaşılabilir?

bin- emi cek- za- alıcı diği nin ya By- ara dar ne se la er- Ş- ok B B B Türkçe 33. Bir eser, milliyet, yaş, kültür seviyesi vs. ayırt etmeden gönüllere seslenebiliyorsa kuşkusuz o, sanat ürünüdür. Bu nedenle neredeyse altı yüz yıldır Süleyman Çele- bi'nin Mevlidi gönüllerle beraber ruhları da kucaklamış- tır. Aynı şekilde Mevlana da son tahlilde öğütler külli- yatı olarak nitelendirebileceğimiz dev Mesnevi'siyle yedi yüz yıl öncesinden 21. yüzyıl insanını İran'dan, Japon- ya'ya ve Amerika'dan Avrupa'ya kadar kuşatabilmeyi başarmıştır. Popüler kültürün bütün dünyaca tanınmış Amerikalı bir kadın şarkıcISI en beğendiği ozanlar ve yazarlar sıralamasında en başa Mevlana'yı koyarken el- bette onun şiirlerindeki yalın öğütlerin ötesinde bir şey- lerden etkilenmis olmalı Işte tam da bu, bir eseri sanat düzeyine çıkaran özdür. Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Suleyman Çelebi'nin Mevlid'inin ve Mevlana'nın Mesnevi'sinin gerçek anlamda birer sanat eseri-el- duğu B) Ayrım yapmaksızın gönüllere hitap etmeyi başarmış eserlerin gerçek sanat eseri olarak kabul edilebile- ceği Farklı ulusların insanları tarafından beğenilen eser- ler yazan kişilerin hakiki anlamda sanat eseri üretmiş sayılabileceği D) Edebiyatımızın, yazdığı zamandan yüzyıllar sonra bile okuyucu bulabilen, takdir görebilen sanatçılar yetiştirdiği E) Kendisini popüler kültürün bir parçası olarak kabul eden sanatçıların da klasik eserleri tanıyıp sevebile- ceği

25. Dünyada insanoğlu bütün güzel hareketleri sadece bir takdir kazanmak için yapmıştır. Gerçi para kazanmak, kazandığımız o para ile daha refahlı bir ömür sürerek rahat etmek için çalı- şıyoruz gibi görünüyorsak da bütün çalışmalarımızdan zaman zaman takdir edileceğimizi ümit etmesek geçinmek hesabına bile olsa çalışmak hevesimiz kalmaz. Daha çocukken henüz bütün kabiliyetlerimizin gelişmediği küçük yaşlarda bizi yattı- ğımız yerden ayağa kaldıran, annemizin, babamızın teşvikleri, takdirleridir. İlk adımlarımızı atmaya başladığımız zaman an- nemizle babamız bize "aferin" demeseler, kucakta taşınaca- ğımızı pekala bildiğimiz o günlerde bizler için çok zor bir şey olan yürümeyi herhålde çekici bulmayacaktık. Paranın insan için manası olmadığı çağlarda bir "aferin", bir "yaşa", "var ol", bir "arslanım" sözünün göze aldırmayacağı fedakârlık yoktur. Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? Bütün güzelliklerin arkasında beğenilmek arzusu yattığına BPara kazanmak ve rahat bir yaşam sürmek için çalıştığımı- za Çocukların anne ve babalarının övgüleriyle motive olduğu- na Paranın belirleyici olmadığı dönemlerde övgü dolu sözle- rin insanı harekete geçirdiğine Bir bebeğin bile ilk adımlarını "aferin" sözcüğünün büyü- süyle attığına Karaağaç Enerjik 7 8

AAA 27. Otobüs duraklarında uzun kuyruk oluşturan insanlardan kimi- leri en öne geçmeye başkalarının sırasını almaya çalışırlar. Alır- lar da bazen. Böylelerine acırım ben. Öbür dünyaya gidecek otobüsün önünde de oluyor böyle şeyler. Milyonlarca insanın meydana getirdiği kuyruktan biri fırlayıveriyor bazen, ta öndeki yaşını başını almış adamcağızın önüne geçiyor. Bu parçada ölümün hangi yönü vurgulanmaktadır? Zamansızlığı BY Kaçınılmazlığı D) Korkunçluğu C) Çaresizliği EXBeklenmezliği

A an- n ve FISI- cleri im. Har. un, e- ec ra t- AAA TÜRKÇE 35 ve 36. sorulan aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Sokrates'in "Kendini bill" sözü felsefeyi bir serüven olarak al- gılayıp yaşayanların kulaklarında çınlar. Bu söz; yalnızca ek- siklerini, kusurlarını, yanlışlarını bil; geride dur, aza kanaat et, sana yapılan haksızlıklara boyun eğ gibi kişilik törpüleyici bir öğüt değildir elbette. Basit, yalın, bir o kadar da zahmetli bir iş kendini bilmek. Kendini tanıma çabasını kendinden esirgeyen insanın, başkasını gerçekten tanıyabileceğini düşünmek abes olur. O zaman da sınanmamış, sınanmayacak, kısa erimli dost- luklanın, yüzeysel ilişkilerin nasıl doğduğu bir çıkar çevresinde birbirini kollayanların başka bir çıkar için ya da bir hiç uğruna dünkü gözdesini harcayanların mantığı şüphesiz anlaşılıverir. Ama etikten eser yoktur. O solan ya da sentetikleşen bahçe- de... 35. Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden han- gisidir? A) İnsanın kendisini arayışı; hep yeniden değerlendirmeye ve oluşturulmaya açık dinamik bir süreç olarak görülebilir. B) Kendimizi bildiğimiz ve yaşamlarımızı yönetebilme şansına sahip olduğumuz takdirde daha sağlıklı ve üretken oluruz. C) Kendi dışımızdaki dünyayı anlamlandırabilmek için ilk önce kendimizi bilmemiz gerekir. D) Kendini bilen insan çevresinde olup bitenin farkında olur ve bu objektif değerlendirebileceği bir bakış açısına sahip olmasını sağlar. E) Kendini bilmenin anlamını içselleştiren insanlar, diğer kişi- lerle çok ilişkiler kurabilir. Yük ADI SINIF NUM OKU IL