Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler Soruları

9. Sokaklarda yaşayan, hiçbir işi gücü olmayan bir in- sandı. Bir gün karşısına çıkan temiz giyimli, beye- fendi görünümlü biri ona, görünüşüne bakarak bir iş teklif etti. O da yanında bulunan ve ışıl ışıl par- layan bir elmayı adama göstererek "Ne görüyorsu- nuz?" dedi. Sonra da elmayı bıçakla bölerek elma- nın içini gösterdi, elmanın içinde kurtlar vardı. Son- ra da yanında dıştan kötü görünen bir elmayı aldı el- manın kabuğunu soyup elmayı ikiye böldü ve "Han- gisi daha iyi bu elmaların sence?" diye sordu ada- ma. Bu parçada vurgulanmak istenen aşağıdakiler- den hangisidir? A) Aldığımız teklifleri iyi düşünmeliyiz. B) İnsanların her söylediğine inanılmamalıdır. C) İnsanları değerlendirmede dış görünüş yanıltıcı olabilir. D) Anlatmak istediklerimizi kısa ve anlaşılır anlat- malıyız. E) Herkesin görüşüne saygı duymalıyız.

SNVUEDEN Eğer Türk dünyası için ayrı bir Nobel Edebiyat Ödülü tayin edilmiş olsaydı, tartışmasız bir şekilde Tursunay Sakim Hanım alırdı. Çünkü Türk yazar ve bilim adamlarının eserlerinin Uygur Türkleri arasında tanıtılmasında, çok büyük emekleri olmuştur. Belki de edebi ve ilmi eserleri, Türkiye dışındaki bir Türk ülkesin- de en çok onun tanıttığını söyleyebiliriz. Yaşamında çevirmenli- ğin yanı sıra muhabirlik, spikerlik, yazarlık da yapan Tursunay Sakim'in yaptıkları bize kültürel faaliyetlerde şahısların özverili çalışmalarının, devletlerden bile önde gittiğinin en güzel örneği- dir. Bu edebiyat ve kültür aşığı insan, 2006 yılının eylülünde 68 yaşında vefat etmiş bulunmaktadır. Sağlığında kendisi ve eser- leri ülkemizde pek bilinmeyen bu insanın ölümünden sonra Türk kültür dünyasında hak ettiği yeri alacağını ümit ediyoruz. 3. Bu parçadan hareketle Tursunay Sakim'le ilgili olarak aşa- ğıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Uygurlar arasında yeterince tanınmadığı BY Geçim sıkıntısı çektiği için farklı işlerde çalıştığı C) Nobel Edebiyat ödülüne aday gösterilen ilk Uygur Türk'ü olduğu TEST 13 D) Türk dünyasına ait birçok eserin Uygur Türkleri tarafından tanınmasını sağladığı E) Çalışmalarını devlet adına yürüttüğü

20. Aşılması güç bir kişilik, ulaşılması çok emek ge- rektiren bir mevki annesi babası için söz konusuy- sa genci kendi gelişiminde olumsuz etkileyebiliyor. Olağan ölçüler içinde bile bir problem durumunda- ki bu olgu, "dâhi" denen dev kişiliklerin yakın çevre- sinde bir dram boyutlarına ulaşıyor. Edebiyat-sanat dünyasından örnekler ararsak büyük isimlerin birço- ğunun bu bağlam içinde yeri olacaktır. Goethe, kişi- liğinin ve dehasının kendi çevresinde bir bakıma bir yük olarak algılandığını hep sezmiş, zaman zaman da dile getirmiştir: "Ben ölünce ferahlayacaklar." Bu parçada vurgulanmak istenen aşağıdakiler- den hangisidir? A) Dev kişiliklerin mutsuz yakınları olur, onların kişi- likleri yanında ezilirler. B) Bütün büyük yazarların çevreleri onların ölümle- rini beklemişlerdir. C) Dev kişilik sahibi olmak için çevrenin kıskançlık- larını göze almak gerekir. D) Kendini kanıtlama isteği, insanları en yakınlarıy- la karşı karşıya getirebilir. E) Çevresine yük olan kişiler, istemeseler de bu du- rumun devamında fayda görürler. dükkânı 21

dükk 8. (1) Enis Batur, geçtiğimiz ay üç kitapla okurun kar- şısına çıktı. (II) Şehir Meydanınında Fıçı Yuvarla- mak ve Merak Cemiyeti Tutanakları 2009-2011 ara- si kaleme alınmış yazılardan oluşuyor. (III) Batur'un metinlerinde kışkırtıcı düşünce uçları, has edebiya- ta bolca övgü, günümüz hayıflanma dünyası ve ya- yın tutkusunun izdüşümleri var. (IV) Meraklısı için il- ginç anekdotlar da... (V) Mesela, 1970'te aldığı TDK Deneme Ödülü için "Hilmi Yavuz'un hakkıydı." diye- biliyor Batur, çoğu kişiden farklı olarak. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili ola- rak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) I. cümle, nesnel bir nitelik taşımaktadır. B) II. cümlede, olumlu bir eleştiri yapılmıştır. C) III. cümlede, yapıtların içeriğinden söz edilmek- tedir. D) IV. cümle, anlamca tamamlanmamış bir cümle- dir. E) V. cümlede, takdir etme anlamı vardır. Diğer sayfaya geçiniz.

1. Lise yıllarında bir sınıf arkadaşım vardı: Hasan. Li- seden sonra yurt dışına gitti eğitim için. Eğitimi bit- tikten sonra iyi bir iş sahibi olduğunu duymuştum. Uzun yıllar görüşmemiştik. Aslında iyi arkadaştık. Bir gün Ankara'ya gelince onunla görüştük ama bu görüşmemizde sesinde maske takılmış bir ses ha- vası vardı. Bu parçada geçen "maske takılmış bir ses" sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Samimi, içten bir konuşma yapmak B) Etkileyici bir ses tonuyla konuşmak C) Kırıcı sözler söylemek D) Özlemi gizlemeyen bir konuşma üslubu kullan- mak E) Yapmacık bir şekilde konuşmak

33. Okumayı gerçekten isteyen kişinin yapacağı iş, şu ya da bu koşulun düzelmesini beklemek değil, ken- disi için okumanın uygun koşullarını oluşturmaktır. Bu eylem için kararlılık taşımalı ve her türlü zorlu- ğu aşmaya yönelmelidir. Hangi güzel sonuç, çaba- sız ve amaçsız yakalanmış da bu çabasız yakalan- sın. Emek vermeden yemek olmaz. Bu parçada vurgulanmak istenen düşünce aşa- ğıdakilerden hangisidir? A) Okumak istemeyen kişi, türlü bahaneler bulur. B) Zorlukla elde edilen şeyler, kolay elde edilenlere tercih edilmelidir. C) Okumayı isteyen kişi uygun şartları kendisi ha- zırlamalıdır. D) Koşulların düzelmesini bekleyen insanlar hayat- tan zevk almayanlardır. E) Her çaba bizi, yaşam karşısında daha güçlü kılar. 35. 1: 2 la r C t A C k E t t I L

dük 12 34. Bundan önceki yapıtlarında ölçüyle uyağa, başka bir deyişle müziğe fazla önem vermezdi. Bu yapıt- larında ise ses uyumlarına bayağı özen gösteriyor. Kısacası biçim üzerinde ustalığını gösteriyor. Bunun için yalnızca ahenkli uyaklar dizmekle yetinmiyor, halk deyimlerinden, tekerlemelerden de yararlanı- yor. Anlam zenginliği amacıyla mecazlardan yarar- lanmayı da geliştirmiş ve ustaca kullanmış. Bu parçada sözü edilen şairle ilgili aşağıdakiler- den hangisine değinilmemiştir? A) Yapıtlarında sözcükleri sözlük anlamının dışın- da kullanmaktadır. B) Belli bir döneminde şiirin dış yapısına fazla önem vermemiştir. C) Biçim üzerinde usta biridir. D) Yapıtlarında deyimlerden ve tekerlemelerden yararlanıyor. E) Konularını halkın yakından bildiği olaylardan alı- yor. Diğer sayfaya geçiniz. BA

10. (1) Dergiciliğin de gazetecilik gibi Türkiye'de topu to- pu yüz elli yıllık bir geçmişi var. (II) İlk Türkçe dergi Mecmua-i Fünun adıyla 1861'de çıkmış. (III) Adin- dan da anlaşılabileceği gibi bu dergi bilim ve teknik alanındaki yenilikleri okurlara iletmek amacıyla çıka- rılmış. (IV) Dergiler tıpkı gazeteler gibi belirli okurla- ra seslenir. (V) Ama dergilerin, gazeteler gibi reklam yapmadığından, okur sayısı daha sınırlıdır. Bu parçadaki cümlelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) I. cümlede dergicilikle ilgili olumlu bir değerlen- dirme yapılmıştır. B) II. cümlede kanıtlanabilir bir ifade kullanılmıştır. C) III. cümlede sözü edilen derginin amacı belirtil- miştir. D) IV. cümlede önceki cümlelerden farklı bir konuya geçilmiştir. 0180 E) V. cümlede karşılaştırmaya başvurulmuştur.

22. (1) Yaz tatilinde toplanıp ailecek yazlığa giderdik. (II) Akşamları atılan havai fişekleri izlemek için sahile inerdik. (III) Fişekler arasında bazen birkaç tanesi patlar fakat gökyüzüne ulaşamadan düşerdi. (IV) İş- te yukarı tırmanmaktansa yarı yolda patlayan ateş parçaları gibi düşen hayatlar. (V) Dedemin, baba- min ve tanıdığım pek çok insanın hayalini düşünün- ce aklıma hep bu görüntü gelir. Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangi ikisi yer değiştirirse parçanın anlam bütünlüğü sağlanmış olur? A) I ve II D) IV ve V B) II ve IV E) III ve V C) III ve IV

öz ari- en 39-40. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Ortaçağ Avrupası'nda her 10 kişiden dokuzu kırsal kesimde yaşıyordu ve tarıma dayalı kırsal toplum- dan ticaret ağırlıklı kent ekonomisine geçiş pek hız- li olmadı. XI. ve XIII. yüzyıllar arasında tarımsal üre- timin iyi ve kötü hasat yıllarına göre dalgalanmadan istikrarlı biçimde artması birçok etkene bağlanabilir: nüfusun, dolayısıyla işgücünün artması; demir kul- lanımının yaygınlaşmasıyla karasabanın yerini pul- luğa bırakması; toprağın uzun süre nadasa bırakıl- masını ve her yıl başka tarlaların ekilmesini gerekti- ren dönüşümlü tarım yerine, aynı toprağa verimi ar- tırıcı değişik bitkilerin ekilmesine dayanan ekim nö- betinin benimsenmesi; önce su değirmenlerinin, XII. yüzyıldan başlayarak da yel değirmenlerinin yaygın- laşması; geliştirilen ağaçlama yöntemleriyle batak- lıkların kurutulması; akarsu taşkınlarının setlerle de- netim altına alınması; hatta denizden bile toprak ka- zanılması... DENEME Ldükkânı- 39. Bu parçaya göre XI ve XIII. yüzyıl Avrupa'sında tarımsal üretimin istikrarlı bir biçimde artması- nın nedenleri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Ekim nöbetinin benimsenmesi B) İş gücünün artması C) Pulluğun kullanılması D) Savaşların olmaması E) Bataklıkların kurutulup kullanılması 40. Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? A) XI. yüzyıldan önce Avrupa'da tarımsal üretim yıl- lara göre dalgalanma göstermiştir. B) Tarıma verilen önem Avrupa'nın zenginliğini ar- tırmıştır. C) Büyük toprak sahipleri tarımın gelişmesinde ön- cü olmuştur. D) Ticaretin gelişmesi tarım sayesinde olmuştur. E) Bataklıkların kurutulması hastalıkları önlemiştir.

27.(1) Bazı insanlar laftan anlamaz, hiçbir sözü dinle- mez. (II) Başkalarının düşüncelerine değer vermez, yalnızca kendi bildiklerini okumayı yeğlerler. (III) Bu asi ruhlu insanlar, hem kendilerine hem de çevrele- rine büyük zarar verirler. (IV) Bağımsız iş yapabil- me yeteneğine sahip olmalıyız. (V) Bunu yaparken önerileri de dikkate almalı, onlardan faydalanmaya çalışmalıyız. (VI) Böyle yaparsak gerçek başarıya ulaşmış oluruz. Bu parça iki paragrafa bölünmek istenirse ikinci paragraf numaralanmış cümlelerden hangisiyle başlar? A) || B) III C) IV D) V E) VI

Z, Bu e- bil- en ya ya nci yle 29. Şiirlerini, lise öğrencilerinden tutun da kendisinden yaşlı kimselere kadar, birçok kişiye okur; onların tepkilerini incelerdi. Dilden dile, kulaktan kulağa gi- dip gelirken şiirin neleri kalıyor, nereleri aşınıyor, not ederdi. Birçok şiiri, daha hiçbir dergide yayımlanma- dan bütün yurdu dolaşır, sonra kendisine döner ge- lirdi. Bu uzun yolculuktan tek bir kelimesi aksama- dan dönen şiirleri okşarcasına okur, ötesi berisi kırı- lip dökülenler olursa kızmaz, onları tekrar üzerinde çalışmak üzere saklardı. -lug Bu parçada sözü edilen şair için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Özgün şiirler yazmaya çalışır. Schon B) Okurların beğenisini geliştirecek şiirler yazar. C) Şiirlerini dergilerde yayımlatmaktan kaçınır. D) Ünlenmek için, şiirlerinin değişik kişilerce okun- masını ister. E) Şiirini okurların tepkisine göre biçimlendirir.

11. Benim gibi birçok kitapseverin "çok satan" yapıtlarla arasının iyi olmadığını biliyorum. Zaman zaman tutucu popüler alanlarda "suyu çıkmış pazarlama ürünlerine" bir tavırla saf edebiyatın peşinde koşuyoruz. Genellikle sırt çeviriyoruz. Bu türden sınırlı sayıdaki seçici okurlar gibi ben de kitap alırken, okurken titiz davranmaya özen gösteriyorum. Ama bunu yaparken ufkumu genişletmeyi, kütüphanemi zenginleştirmeyi, yeni şeyler öğrenmeyi de ihmal etmiyorum. Aşağıdakilerden hangisi yazarın bu sözlerinden çıka- rılamaz? A) Tanıtım yoluyla öne çıkan yapıtlar daha çok genç okurlara seslenir. Seçilen kitapların, kişinin gelişimine katkıda bulunma- si gerekir. Sanatsal değer taşıyan yapıtların çok okunduğundan söz edilemez. D) Kimi okurlar çok ilgi gören kitaplardan uzak durur. Bir yapıtın çok kişi tarafından satın alınması, onun nitelikli olduğunu göstermez.

B Türk Dili ve Edebiyatı B 17. "Neyse kısa keselim Sadullah Bey!" Tam o sıra göz- leri Sadullah'ın başparmağına takıldı. "Kısa keselim köylü amca! Şimdi biz bu büyük hastaneyi yaşat- mak ve yürütmek emelindeyiz. Herkese parasız bakarsak bu olamaz. Dekan Bey senin için büyük tenzilat yapmış. Üç bini 1500'e indirmiş, bu kadar- cığını da veriver. Biliyorsun iğneler ilaçlar pahalı. geliyor, onlar da Bütün araç ve gereçler dış pahalı. İnşaat malzemesi dersen ateş pahası. Yani babacığım, benim sana yapabileceğim iyilik şimdi sadece şudur: Getir buraya kızını, ben sana bir kâat vereyim, bakşınlar, ama senden de senet alırım. Te- daviden sonra köye gideceksin, hemen yatıracaksın parayı hesabımıza. Değilse Tahsili Emval Kanunu gereğince işlem yaparız, tarla tapan, bahçe falan, neyin varsa satılıktır, çok zararlı çıkarsın..." Gözleri ışıdı Sadullah'ın, "Yavu gine dünyada mer- hametli adamlar var! Bayâ oldu benim iş! Gabul etti adam!" Yükseltti sesini: "Işte ben bunu istiyordum! Allah razı olsun! Getir istediğin senede parmağımı basayım! Yani buna çok memnun oldum!.." Bu öykücük için aşağıdakilerden hangisi söyle- nebilir? 18. Doğanın k düzende A Bireyin iç dünyasını estetik bir amaçla yansıtmak için yazılmıştır. B) Milli duyarlılığı dile getirme amacı vardır. Toplumsal sorunları yansıtmayı amaçlayan ger- çekçi bir öyküden alınmıştır. D) Vahdet, hidayete erme kavramlarının öne çıktığı bir metindir. Nitelik Yayıncılık Kişinin kendisiyle toplumla olan sorunlarının yansıtıldığı psikolojik bir metindir. yaşam sü şımlarıdır makta be kilerlerine nırlar. Cc kralı diy caya ka ihtiyacı ten pay payını a yararla kalanın sabi ol kindac alman güzel dünya tan el bir şe Bu p bilir A) I B) EX

10. Ben saatçiye soru sormak gereğini de duymuyo- rum. Yalan söyleyeceğini biliyorum. "İşler nasıl ustam?" desem gözlüklerinin üstünden kuşkuyla bakar bana. Kim bu herif? Neden soruşturup du- ruyor? Vergimi artırmak için mi gönderdiler bunu, diye düşünür. “Kötü, kötü." der. Ne soracağım ona? Evli olduğunu, çocuğu olmadığını, çocuk istemedi- ğini de biliyorum. Bütün uyanık düş görenler gibi o da az bencildir. Dükkânının içine göreceğim de ne olacak? Duvarlarda durmadan işleyen saatler asılı olduğunu bilmek bana yeter. Adını da bilmek istemi- yorum. Soyadıyla dükkânı arasındaki zıtlık içimi bur- kuyor. İzmir Fuarı'ndaki sırtlanı düşünüyorum. Kafe- sinin beton tabanı çepeçevre aşınmış; gezinmekten. Aşınan yer kafesin en uzun yolu. Adını öğrenmek- ten korkuyorum. Tabelacının önündeki levhada. 'A. Yayladan' yazılı. "Ali ya da Ahmet'tir" diyorum içim- den. Birine sorsam? Sormam. Abdülkerim deyiverir de üzülürüm. Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangi- si söylenemez? A Kahraman anlatıcı vardır. ✓ Blç monolog ve bilinç akışı kullanılmıştır. Anlatı, olay temel alınarak oluşturulmuştur. X Durum öykülerinin özelliklerini taşır. E) Bireyin iç dünyasına ilişkin gözlemler vardır. Nitelik Yayıncılık 3 AXY 12. Yağmu lerin ke alışık c uygun diğind tabiat gözün Yağmu ranlığa liğina l rastlar Bu de hangi lir? A) Par CYDac Ror

İlk yazmaya başladığım zaman çocuklarım daha pek küçükler- di. Hizmetçi filan gelir, durmadan şunu bunu sorarlardı. Onlara cevap verirdim, kalemimi de kağıttan ayırmazdım. fikirler bey- nimde o kadar şiddetle yer tutmuş olurlardı ki hiçbir yabancı ses onların yoğunluğunu dağıtamazdı. Fakat şimdi yalnızlık ve sessizlik arıyorum mesela, romanlarımı herkesten uzak bir yerde yazarım ve son derece titiz, sinirli olurum. Yanımda çok kahve, çok sigara olmalı. Hem birkaç kutu sigara üst üste dur- mazsa rahat edemem. Kağıtlarımın büyüklükleri de hep aynı ölçüde olmalı.Daima ince ve uzun kağıda yazarım, yazdığım yer de alıştığım yer olmalı. Masam, hokkam, kalemim falan... Bu sözleri söyleyen bir sanatçı için aşağıdakilerden han- gisi söylenemez? A) Yazmaya çok tutkulu olduğu ve geçmişte dikkatini hiçbir şeyin dağıtamadığı B) Zaman içerisinde yazma alışkanlığının çok değiştiği C) Genç yaşlarda yazmaya başladığı ve benimsediği yerlerde yazmayı sürdürebildiği D) Hayatının her döneminde düzen ve tertipten taviz verme- diği E) Yazarken belli alışkanlıklarını yapamazsa kendisinde ger- ginlik oluştuğu.