Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler Soruları

Edebiyat veya plastik sanat alanlarında çeşitli anlayış farkları o ürünlerin farklı biçimlerde yansı- masının yolunu açar. Söz gelimi, klasik anlayışla modern anlayış arasında kimi zaman uzlaştırıla- maz ölçüde farklılıklar ortaya çıkmaktadır. Klasik anlayış tarzında genelde konu duragan biçimde yansıtılmaya çalışılır. Koşan bir at dört ayağının üzerinde çizilir ya da oyulur. Modern anlayışta ise koşan bir atın ayak sayısını belli bir enstantane içinde belirlemek mümkün olmayabilir. Klasik anla- yışta denizin renai mavidir, oysa izlenimcilikte o renk pembe görünebilir, başka herhangi bir renk olarak da tuvale yansıyabilir.. 38 Bu parçada asıl üzerinde durulan konu aşağı- dakilerden hangisidir? A) Sanat eserlerinin, oluşturulmalarında benimse- nen yaklaşım tarzlarına göre çeşitlenmesi B) Çağdaş sanat anlayışının temellerini oluşturan unsurlar C) Bir edebî akımın oluşmasında etkili olan faktör- ler D) Edebiyat ve diğer sanat dalları arasındaki bü- tünsel ilişki E Sanat eserlerinin ortaya çıkışında yaşanan sü- reç 40. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Sanatçının bilinci, eserinin üzerinde türlü yön- temlerle yansıma bulur B) Sanat düşsel becerilerin çeşitli materyallerle aktarılmasıdır C) Sanatın özünde anlama ulaşabilme yatmakta- dir D) Edebi eserler birbirini tekrar eden yapılar ol- mamalıdır E) Her sanatçı bir gerçekliği aktarmaya çalışır 70

3. Osmanlı Devleti'nin IV. Murat Dönemi'nde, kötü gidişatı önlemek amacıyla başta Koçi Bey olmak üzere devletin ileri gelenlerinden raporlar alınmıştır. IV. Murat'ın devlet adamlarından raporlar alarak islahatlar yapması; islahatların daha çok askeri alanda yapıldığı, II. islahatlarda Batı'nın örnek alındığı, III. köklü islahat girişiminde bulunulduğu yargılarından hangilerine kanıt oluşturur? A) Yalnız YET Dve III B) Yalnız II E) Ive III Yalnız III

7. Yaşamım boyunca biriktirdiklerime gittim ağırlıklı olarak. Tanıklıklar, okunanlar, izlenenler, ülkede, yakın ya da uzak çevremde yaşananlar, insanlık hâlleri... Sıkça verdiğim bir örnektir: Yazmayı, eski bir kazağı sökmeye benzetirim hep. İpliği doğru yerden çekerseniz yumak hiç takılmadan sökülüp gider sonuna dek. Takıldığı yerde de düğümü sabırla çözmek, hırpalamamak, zedelememek kaydıyla! Nicedir aynı biçimde olan ve artık algılamadığımız kazak, bambaşka bir dokuya dönüşür, ardından da farklı bir kalıba girer yeniden. Bu romanda da öyle, çoğu ev içlerinde geçen, çocuk olmanın ardından, anneliğin de deneyimlendiği bir hayatın biriktirdikleri; biraz çözülme, biraz duyguları sınıflama, istifleme... Bir arkadaşımın deyişiyle hayatı temize çekme! Bu parçada yazar verdiği örnekle aşağıdakilerden hangisini vurgulamak istemektedir? C A) Geleceği yansıtabilmek B) Ahlaki değerleri benimsemek C) Geçmişin birikiminden yararlanmak D) Beğenilere göre hareket edebilmek E) Sadece yaşamın gerçeğinden yola çıkmak

Edebiyat veya plastik sanat alanlarında çeşitli anlayış farkları o ürünlerin farklı biçimlerde yansı- masının yolunu açar. Söz gelimi, klasik anlayışla modern anlayış arasında kimi zaman uzlaştırıla- maz ölçüde farklılıklar ortaya çıkmaktadır. Klasik anlayış tarzında genelde konu duragan biçimde yansıtılmaya çalışılır. Koşan bir at dört ayağının üzerinde çizilir ya da oyulur. Modern anlayışta ise koşan bir atın ayak sayısını belli bir enstantane içinde belirlemek mümkün olmayabilir. Klasik anla- yışta denizin rengi mavidir; oysa izlenimcilikte o renk pembe görünebilir, başka herhangi bir renk olarak da tuvale yansıyabilir. 39 Bu parçada asıl üzerinde durulan konu aşağı- dakilerden hangisidir? A) Sanat eserlerinin, oluşturulmalarında benimse- nen yaklaşım tarzlarına göre çeşitlenmesi BY Çağdaş sanat anlayışının temellerini oluşturan unsurlar C) Bir edebî akımın oluşmasında etkili olan faktör- ler D) Edebiyat ve diğer sanat dalları arasındaki bü- tünsel ilişki E) Sanat eserlerinin ortaya çıkışında yaşanan sü- reç

Dünya ve bilmediğimiz binlerce âlem büyük bir orkestra aslında. Her şeyin bir müziği ve tinısı var. Bulutların, gökyüzünün, ayın, güneşin, yıldızların, galaksilerin... Hepsi de farkında olmadığımız bir ahenkle terennüm ediyorlar. Bu eşsiz müziğe ancak kalbini açarsan katılabilirsin. Haydi, durma öyleyse! Dokun, gör, kokla, duy, hisset! Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağı- dakilerden hangisidir? A) Evrende, günlük hayatımızda olandan daha çok ses vardır. B) Kâinattaki her şey notaları birbiriyle uyumlu bir müzik parçası gibidir. C) Müzik evrenin sonsuzluğunu anlamlandır- manın bir yoludur. D) Dünya dışında birçok keşfedilmemiş ge- zegen mevcuttur. E) Kâinatın melodisini ancak içten isteyip çabalayanlar duyabilir.

5. Yazar son eserinde yine kendi imzasını atmış. Okudu- ğum her saniye onun kitabı olduğunu daha net anladım. Kitap çok ilerlemeden kullanmayı çok sevdiği ansiklope- dik bilgileri sıralamaya başlamış. Öyle ustaca yapmış ki ruhum bile duymadı. Bu ansiklopedik bilgileri toparlamak için aylarını harcadığını yazmıştı bir yazısında. Her dö- neme göre kendini evirip çeviren yazar, önceki kitabının üzerinden yıllar geçmesine rağmen bugünü yakalamayı başarmış. Çizgisini asla bozmadığı gibi hep birkaç adım ileriye bayrağını koyuyor. Bu parçaya göre söz konusu yazar aşağıdakilerden hangisi ile nitelendirilemez? A) Özgün B) Kararlı D) İstikrarlı C) Çalışkan E) Çağdaş

Yayınları tid DENEME-4 36. ve 37. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. (1) Günümüzden iki yüz yirmi yıl önce gerçekleşen Fransız Devrimi'nin yıl dönümünde düzenlenen etkin- liklerden biri de döneminin devrim mahkemesi kararıy- la ölüm cezasına çarptırılan Fransa kralı ve kraliçesini temsili olarak yeniden yargıladığı "halk mahkemesi'y- di. (II) Temsilî mahkemenin kararı bu kez ikisi için de beraat oldu. (III) Yeni kanıtlar mı bulunmuştu, sorunu- za olumlu yanıt veremiyorum. (IV) Günümüz Fransa'sı, vatana ihanet kavramı konusunda o günün Fransa'sın- dan farklı düşünüyordu. (V) O hâlde kral ve kraliçenin suçluluğunu ileri süren tarihçilerin tezleri doğruluğunu yitirmiş mi sayılacaktı? (VI) Bu soruya hemen "evet" demeden önce, sorunun nasıl sorulduğuna bakmak gerekiyor. (VII) İki asır önceki devrim mahkemeleri, ha- nedanlar arası ilişkilerin devletler arası ilişkilerden önce geldiği bir Avrupa'da, kralla kraliçenin öteki akrabala- rından, yani yabancı ülke hanedanlıklarından yardım istemelerini vatana ihanet saymıştı. (VIII) Halk mah- kemesiyse olaya iki yüzyıllık bir uzaklıktan bakmanın sağladığı ayrıcalıkla doğru soruyu sorarak yoruma gitti. 36. Yukarıdaki parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşa- ğıdakilerden hangisi söylenemez? A) Farklı yapıda cümlelere yer verilmiştir. Siis olenyori sine neb B Sözde soru cümleleriyle gerekçeler belirtilmiştir. + ne (C) Okurun kanılarını etkilemek amacıyla yazılmıştır. + D) Açıklama yargılarına yer verilmiştir. + E) Karşılaştırmalar yapılmıştır. dakilerden hangisine varılamaz?

7. Yaşamım boyunca biriktirdiklerime gittim ağırlıklı olarak. Tanıklıklar, okunanlar, izlenenler, ülkede, yakın ya da uzak çevremde yaşananlar, insanlık hâlleri... Sıkça verdiğim bir örnektir: Yazmayı, eski bir kazağı sökmeye benzetirim hep. İpliği doğru yerden çekerseniz yumak hiç takılmadan sökülüp gider sonuna dek. Takıldığı yerde de düğümü sabırla çözmek, hırpalamamak, zedelememek kaydıyla! Nicedir aynı biçimde olan ve artık algılamadığımız kazak, bambaşka bir dokuya dönüşür, ardından da farklı bir kalıba girer yeniden. Bu romanda da öyle, çoğu ev içlerinde geçen, çocuk olmanın ardından, anneliğin de deneyimlendiği bir hayatın biriktirdikleri; biraz çözülme, biraz duyguları sınıflama, istifleme... Bir arkadaşımın deyişiyle hayatı temize çekme! Bu parçada yazar verdiği örnekle aşağıdakilerden hangisini vurgulamak istemektedir? C A) Geleceği yansıtabilmek B) Ahlaki değerleri benimsemek C) Geçmişin birikiminden yararlanmak D) Beğenilere göre hareket edebilmek E) Sadece yaşamın gerçeğinden yola çıkmak

da rar k, SİVRİ PARAGRAF-6 12. Peyami Safa, hastalıklı durumları romanlarına en canlı şekilde taşıyan yazarlarımızdan biridir. Matmazel Noraliya'nın Koltuğu romanında ruh ve sinir hastalıkları uzmanı gibi çalışmış olan yazar, müthiş bir psikolojik analiz gücü olduğunu göstermiş. Romanın da yazarın da edebiyatımızda hak ettiği değeri yeterince görmediğini fark ediyoruz. Romanın dili, o dönemin Türkçesine aşina olmayan okuyucuları yer yer zorlayabilir ama pes etmemek gerekir. Romana ağır bir başlangıç yapılmış, öyle ki 319 sayfalık kitabın yarılarına geldiğinizde roman zamanında altı gün geçmiş olduğunu fark ediyorsunuz. Bu ağır tempodan ötürü başlarda okunanlar, kişiye hiçbir şey ifade etmeyebilir ama sabredilmeli çünkü kitabın ikinci yarısından sonra olaylar olağanüstü bir çabuklukta geçiyor, romanda neler olduğuna akıl sır ermiyor. Bu parçadan Matmazel Noraliya'nın Koltuğu romanı ile ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? A) Dilinin günümüze göre ağır olduğuna B) Dilinin ağır olması nedeniyle sürükleyici bir eser olmadığına C) Sonuna doğru etkileyiciliğinin arttığına D) Yazın dünyamızda yazarına ilgi gösterilmediğine E) Psikolojik çözümlemelerin olduğuna

TYT/TÜRKÇERVIC 15-16. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Pekmez, geleneksel Türk besinlerinden biri olmakla birlikte günümüzde unutulmaya yüz tutmuş bir besin maddesidir. Pekmez, meyvelerin besleyeciliğini sürdürmenin yanısıra, içerdiği mineraller ve iyi bir enerji kaynağı olması bakımından da insanlar için son derece önemli bir besin maddesidir. Günümüzde pekmez; üzüm, dut, andız, incir, harnup, elma, armut, şeker pancarı gibi birçok meyve türü kullanılarak geleneksel veya teknolojik yöntemlerle üretilmektedir. Bizim çocukluğumuzda sofralardan eksik etmediğimiz doğal pekmezin yerini, günümüzde sağlığa yararının çok da belli olmadığı paketli, fabrikasyon ürünler aldı. Artık çocuklar pekmez yerine bu ürünleri tercih eder oldu. 15. Bu parçadan pekmez ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Eskiden beri üretilen bir yiyecek olduğuna B) Dogal şekilde üretiminin yapılmadığına C) Sofralardaki yerini başka ürünlere bırakmaya başladığına B) Gunümüzde eskisi gibi ilgi gösterilmediğine E) Farklı meyvelerden yapılabildiğine 16. Bu parçada aşağıdakilerden hangisinden yakınılmaktadır? Pekmezin geleneksel yollarla üretiminin sona ermesinden B) Doğal olmayan ve sağlıksız ürünlerin, pekmezin yerini almasından C) Günümüzde unutulan bir besin maddesi olmasından D) Üretiminde, içine farklı maddeler katılmasından E) Eskiden tüketildiği kadar şimdi tüketilmemesinden 1 C AF 17

6. Ortalama bir ömür, bırakın dünya edebiyatını ülke edebiyatını bile okumaya yetmiyor. Seçme yapmak fâni olmamızın bir sonucu. Ancak ülkemizde daha doğru dürüst okuma listeleri üzerinde bile anlaşılmış değil. Ne okullarda okutulacak eserler ne de hayat boyu okunacak, kanunun belirlediği kitaplar mevcut. Siyasi ve tek bakış açısını yansıtan listeler ise anlamsız ve değersiz. Bu yüzden insanlar okul kitaplarında, dergilerde, eleştirilerde rastladığı, dost ve arkadaşlarından duyduğu kitapları okuyarak bir okuma serüveni yaşıyor. İşte bu çalışmamda 30 yıllık okuma ve yazma tecrübelerimi aktardım. Okuma yazma süreçlerini, tecrübelerini, okuma listelerini, edebiyatın temel konularını bir araya getirmeye çalışan kitap iyi bir kılavuz kitap olmayı hedefliyor. Bu parçada anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Edebiyatın temel meselelerinin tartışıldığı, okuma listelerinin yer aldığı, edebiyat ortamına girmek isteyen insanların sorularının cevaplandığı yol gösteren kitaplara ihtiyaç vardır. B) Okuma eyleminin önemini kavrayan kitlelerin ihtiyaçlarını karşılamak üzere nitelikli kitapların özellikleri hakkında bilgi veren eserler gereksizdir. C) Daha çok kitabın okunmasını sağlamak için yazarların daha çok kitap yayımlaması gerekir. D) İstediği kitaba ulaşamayan okurun kitap ihtiyacını karşılamak için yayınevlerine büyük sorumluluklar düşmektedir. 3D yayınları E) Okurlara belli amaçlar doğrultusunda hazırlanmış okuma listeleri sunmak için elden geldiğince nitelikli eserleri eklemekte yarar vardır.

A 5. I. Derste işlemek üzere ele alınan okuma parça- sını her şeyden önce ilgi uyandırarak, zevk du- yarak sevdirmek için tam anlamayı sağlamak gerekir. II. Anlama bütünlüğünü gerçekleştirmek için de konu bütünlüğü gereklidir. III. Metin, derste okumaya ayrılan zamana sığma- yacak öykü, roman vb.den oluşuyorsa metnin alındığı eserin özeti verilerek parça eserin bü- tünü içine oturtulmalıdır. IV. Söz gelimi metin kısa öykü, masal, anı, fıkra vb. türde olmayabilir. V. Bunun için de gerekli durumlarda okuma par- çasıyla ilgisi ölçüsünde olayların, çağın, yerin tarihî, coğrafi, kültürel vb. özellikleri anlatılarak metnin bütünlüğü sağlanmalıdır. Yukarıda verilen numaralanmış cümlelerin anlamlı bir bütün oluşturması için hangilerinin birbirleriyle yer değiştirmesi gerekir? A) I ve III B) I ve IV D) III ve IV C) ve V E) IV ve V

şünce-74 2713 n Konsantrasyon Anlam Bilgisi 3. Akupunkturcular, bilim adamlarına bedenin "enerji sistemi" üzerindeki "meridyen" diye adlandırılan noktalarda geçiş yaparak tedaviyi gerçekleştirdiklerini açıklamaya çalışıyor. Ama Batılı bilim adamları, açıklamanın insan bedeninin işleyişi hakkında kendi geliştirdikleri modellerin dışındaki modellerle de açıklanabileceğini düşünemiyorlar. Bu bilim adamları, kendi ön yargılarının kurbanı. Kendi modellerinin tek gerçek olduğunu hatta gerçeğin ta kendisi olduğunu sanıyorlar. Bu parçada vurgulanmak istenen asıl düşünce aşağıdakilerden hangisidir? A) Batılı bilim adamlarının, tek gerçek sandığı kendi modellerinin dışında hiçbir şeyi kabule yanaşmadığı B) Akupunkturcuların meridyen denilen noktalardan girerek tedaviyi gerçekleştirmeye çalıştıkları C) Batılı bilim adamlarının, akupunktur yönteminin kendi buldukları yönteme uymasını istedikleri D) Batılı bilim adamlarının kendi bulgu ve modellerinin dışında da yöntemler olabileceğini kabul etmedikleri E) Batılı bilim adamlarının, akupunktur yöntemi karşısında zamanla yenilgiye uğrayacakları

4 C) Yayı değerlendirildiğint D) Yazılan eserlerin kişisel işlevleri karşılaması edebi yetkinliğinin farklı olabileceğine Edebi dergilerde sevgili, aile gibi kişisel temalar N üzerine yazılmış eserlerin yayımlanamayacağına He 8. Anadili öğrenimi, öğretimi insanın doğumuyla başlayıp yaşam boyu sürer. Çocuk altı yaşına değin çevreden, anadilinin kullanımını sözlü olarak edinir. İlköğretimde ise konuşma ve dinleme becerilerinin yanında, okuma ve yazma becerileri de kazanır. Okuldaki Türkçe öğretimi dinleme, konuşma, okuma, yazma becerilerinin gelişigüzellikten kurtarılıp temellendirildiği bir süreçti Genel olarak, anlama ve anlatma becerilerinin geliştirilmesi olarak da adlandırılan bu süreç, öğrenme etkinliklerindeki niteliği geliştirir. Başka bir söyleyişle diğer derslerdeki başarıyı olumlu etkileyen bir gelişmedir bu. Bu parçada anadili öğrenimiyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? A) Anlama ve anlatma yeteneklerinin geliştirilmesinin tüm derslerdeki başarıya etki ettiğine B) Başlangıcından sonuna tüm yaşam boyunca devam ettiğine Okulda öğrencinin bazı yeteneklerinin düzenli bir şekilde yapılandırıldığına D) Öğrencinin okul öncesi eğitiminin sonraki eğitim kadar önemli olduğuna E) İlköğretim çağında okuma ve yazma becerisi kazandığına Bu par anlatılr A) Top BY BI gü c) u C D) 2. Ş E

n ya 9 It Paragrafta Anlam Paragrafta Ana Düşünce - Yardımcı Düşünce-4- Ana fikir paragrafın tamamını kapsar. Bazı paragraflarda ana fikir cümle halinde metnin başında veya sonunda verilebilir. Bazı paragraflarda ise direkt verilmez. Okuyucu "anlam bütünlemesi" yaparak ana fikri bulur. 1. Bu roman toplumun değişik etnik katmanlarının bir hikâyesi aslında. Hikâyeleri anlatılan bu insanlar bir mozaiği oluşturan farklı renkte parçaları andırıyor. Birbiriyle benzerliği pek yok, birleştikleri tek nokta oluşturdukları resim belki. Bu kitabın anlattığı etnik resmi duvara asıp asmamak elimizde ama galiba bir bakıvermek gerek. Çatlamış bir nar fotoğrafını kapağına yerleştirmiş editör. "Nara sor, hangi tanesini daha çok seviyor" der gibi. "Hepimiz kardeşiz" mesajının yanında, şunu hatırlatıyor bize: "Sorsak aşureye, nesine bağlar lezzetini?" Bu parçaya göre, sözü edilen kitapla asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Toplumun, farklı kültürleri iyi değerlendiremediği BY Birbirine uzak kültürlerin aynı toplumda erimesinin güç olduğu C) Ulusların birbirine yabancı milliyetlerden oluşabildiği D) Ayrı özellikleri olan toplum katmanlarının yer yer aynı çizgide görülebildiği E Birlikte yaşayan farklı etnik birimlerin, o toplumun asıl güzelliğini oluşturduğu scinda HOCALARA GELDİK He va so g b

2r Alman doktorları arasında yapılan bir araştırma; doktorların yarı- sının yorgunluktan şikâyet ettiğini, günün her saatinde bu durum- da olduklarını, işe gitme düşüncesinin bile kendilerini yorduğunu gösterdi. Yine Almanya'da yayımlanan bir makalede yorgunluk depresyonun "lüks versiyonu" olarak tanımlanıyordu. Depres- yona olumsuz bir anlam yüklendiği için o "başarısız insanların hastalığıydı", iyi meslek sahibi ve eğitimli insanlar ise yorgunluk- tan şikâyet ediyordu. Oysa konu ile ilgili bir araştırma yayımlayan Katharina Schaffner ikisinin farkı olduğunu söylüyor. "Depres- yonda özgüven kaybı, hatta kendinden nefret etme durumu söz konusu olabilir, oysa yorgunluk ve tükenmişlik hissinde kişinin kendine bakışında değişiklik olmaz." diyor. Yorgunluk kronik yor- gunluk sendromu ile de karıştırılmamalıdır. Burada en az altı ay süren ve en küçük aktivitenin bile büyük bir fiziksel ve ruhsal yor- gunluğa yol açması durumu söz konusudur. 35. Bu parçada geçen "lüks versiyon" sözü ile anlatılmak is- tenen aşağıdakilerden hangisidir? Yorgunluğun belirti olarak depresyona göre çok daha fazla bulgu içermesi B) Yorgunluğa halkın bir kesiminin diğer kesiminden daha az yakalanması Yorgunluğun daha çok eğitimli ve zengin insanlarca şikâyet edilen bir durum olması D) Yorgunluk şikâyetlerine sayı olarak depresyon şikâyet- lerinden çok daha az rastlanılması E) Yorgunluğun, maruz kalanlar tarafından başarısızlığın bir bedeli olarak sunulması