Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler Soruları

A TYT/TÜRKÇE A 19. Öğrenciler program sayesinde; fikir üretme ve bu fikir- leri eyleme dökme yeteneğini kazanıp ekip çalışmasını, girişimde bulunmayı ve sorumluluk almayı öğreniyor. Gerçek bir şirketi yönetmenin ne anlama geldiğini de- neyimledikleri gibi ekonominin ve finansın projenin başarısına nasıl katkı sağladığını da daha iyi kavrama imkânına sahip oluyorlar. Ayrıca bu sayede matematik, fen bilimleri, dil bilgisi, teknolojik beceriler veya uzmanlık becerilerini pratik bir şekilde uygulayabiliyorlar. Program sonunda öğrenciler, Türkiye Cumhuriyeti ve Avrupa Bir- liği tarafından finanse edilen ESP (Entrepreneurial Skills Pass) Sertifikasyon belgesine sahip oluyor. Bu sertifi- kaya sahip öğrencilerin yurt dışındaki üniversitelere baş- vurması durumunda ESP sertifikalarının olması okula kabul noktasında artı bir değer. Aynı şekilde iş başvu- rularında ve bazı eğitim programlarında ESP sertifikası aranan bir kriter. Bu parçadan hareketle bahsedilen sertifika programı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Çeşitli bilim dallarını uygulamalı bir şekilde yapma imkânı sunmaktadır. ✓ B) Yurt dışında öğrenim görmek isteyenler için ayrıcalık tanımaktadır. ✓ C) Kimi durumlarda istenen bir belge özelliği taşımaktadır. D) Katılımcıların başarı kazanmasında maddi olanak sağlamaktadır. E) Öğrencilere mali konularda tecrübe kazandırmaktadır. E 20

A A Deneme - 1 31. UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde bulunan Gö- beklitepe, kalıcı listeye alındı. Şanlıurfa kent merkezine 18 kilometre uzaklıkta bulunan Göbeklitepe'yle birlikte Türkiye'nin Dünya Mirası Listesi'ndeki varlık sayısı 18'e ulaştı. Keşfiyle birlikte dünya tarihinde yeni bir sayfa açan Göbeklitepe, İngiltere'deki Stonehenge'den 6 bin 600, Mısır Piramitleri'nden 7 bin 100 yıl daha eski, günümüz- den yaklaşık 11 bin 600 yıl öncesine tarihlenen bir inanç merkezi. Buluntular bölgede yaşayan insanların ibadet- lerini Göbeklitepe'de yerine getirdiklerini göstermekte. 1995 yılından beri devam etmekte olan kazılarda tapınak kalıntılarının yanı sıra taştan oyulmuş heykeller de ortaya çıkarıldı. Göbeklitepe'de ortaya çıkarılan tapınağı önemli kılan nokta ise tapınağı yapanların yerleşik hayata geç- memiş avcı-toplayıcı insanlar olması. Bu keşifle birlikte, sanılanın aksine, yerleşik hayata geçişte ekonomik ya da ekolojik unsurların değil kalabalık ve uzun süreli dinsel törenlerin rol oynamış olabileceği düşünülüyor. Bu parçada "Göbeklitepe" ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Dinî bir merkez olarak yararlanıldığına B) Çalışmaların devam ettiğine C) Çok uzun bir geçmişe sahip olduğuna D) Dünya tarihinde önem taşıdığına E) Yapımının uzun sürdüğüne

. www. C IA 05/03/ 2.902.3 N Osmanlı'da mimari denince akla ilk gelen isim hiç şüphesiz Mimar Sinan'dır. Koca Sinan'ın estetik, matematik ve mühendisliği birleştiren muhteşem dehası ve dünyanın her yerinde nam salmış eserlerinin kıymeti tartışma götürmez elbette. Fakat Osmanlının bu denli büyük bir mimari deha yetiştirmesinin olumsuz yanları da bulunuyor. Koca Sinan'ın yanında Osmanlının diğer değerli mimarları görece arka planda kalıyor, isimleri yeteri kadar bilinmiyor. Osmanlının adı daha çok duyulmayı hak eden böylesi isimlerinden biri Sedefkâr Mehmed Ağa. Sultan Ahmet Camii başta olmak üzere payitahttaki en kıymetli eserlerden bazılarında imzası olan Sedefkâr Mehmed Ağa, lakabını ustalaştığı sanattan yani eski çağlardan beri özellikle Doğu coğrafyasında en sık tercih edilen süsleme biçimlerinden olan sedefçilikten alıyordu. Bu parçada vurgulanmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Mimar Sinan'ın muhteşem bir sanatkâr olduğu B) Osmanlının büyük mimari dehalar yetiştirdiği C) Osmanlıda Mimar Sinan'ın büyüklüğü Osmanlıda başka mimarların da önemli işler yaptığı E) Mimar Sinan'ın dehasının herkes tarafından kabul gördüğü C

DENEME 15 TYT / TÜRKÇE 21. (1) Eleştirinin yaşama geçebilmesi için önce sanat eserinin sergileniyor olması gerekir. (II) Sanatçı ve seyirci arasında bir ilişki vardır ve eleştirmen doğal olarak bu süreçte ken- di varlığını hissettirir. (III) Eleştiri, yaratıcılığın gelişmesi ve ilerlemesi açısından temel edimlerden biridir. (IV) Doğru ya- pılması ile yararlı ve anlamlı olur. (V) Eleştiride söz konu- su olan estetik obje izleyicinin alımlılığıdır. (VI) Sanatçı ile esere talip olan arasındaki ilişki ve doğal olarak bu ilişkiye müdahale etmesi beklenen kişi ancak bu noktadan sonra devreye girer. Bu parçada numaralı cümlelerin hangisinde koşula bağ- lılık söz konusu değildir? AYT. B) II. I DYTV. E) V. 7

20. Şiirimizin en usta kalemlerinden biri ve sözcükleri kullanmada olağanüstü başarılı bir şairimiz de hiç kuşkusuz Behçet Neca- tigil'dir. Sanatçı; "Garip" şiirinin de belli bir süre etkisi altında kaldıktan sonra tümüyle kendi çizgisini bulmuş, her zaman kısa ve sade yazmış ancak bu yalınlığa duygu yüklemeyi be- cerebilmiş, hiçbir zaman aşırıya kaçmadan sanatının zirve- sine oturabilmiştir. Ona göre şiir, kesinlikle düşündürmelidir. Aksi takdirde şiir, bir bildiriden başka bir şey olamaz. Ayrıca şiirde mutlaka bir örgü, dikkatli bir trafik olmalı; seslerin işleni- şine önem verilmelidir. Şiiri şiir yapan ögelerin başında cümle- nin değil, kelimenin kollayışının geldiğini vurgulayarak kelime seçiminin önemine dikkat çeker. Sanatçıya dair görüşlerini belirtirken ise onun bir toplum kaosuna müdahalede bulun- ması gerektiğini, bunu yapmazsa ferdî ve kifayetsiz bir sanata saplanıp kalacağını belirtir. Bu parçada Behçet Necatigil'le ilgili olarak aşağıdakiler- den hangisine değinilmemiştir? A) Şairliği süresince farklı edebiyat akımlarından etkilendik- ten sonra özgünlüğü yakalamayı başardığına B) Dili kullanma konusunda ve sözcük seçiminde sergilediği titizlikle başarılı şairler arasında yer aldığına C) Şiirlerinin herkesi düşündürmesini önemseyen bir sanatçı olup duygulu bir yalınlığı tercih ettiğine D) Şairliğinin yanı sıra çeşitli dergilerde edebiyat eleştirmen- liği de yaparak görüşlerini aktardığına E) Toplumun realitelerini görmezden gelerek salt hayal gü- cüyle yetinen bir sanatçı olmadığına 22

12. Çoğu arzulamak, insanlara mutluluk getirmez. Eşitsizlikler, cinayetler, sefaletler, haksızlıklar hep bu isteğin şiddetinden doğmuştur. Herkes, çoğu benim olsun ister/Bu çıkmaz, insanların isteklerini dizginlemediği sürece kötüye sürükler kişileri. Oysa adil dağılım, azla yetinmek insanı mutlu edip hu- zurlu kılar. Kıskançlık gibi bir duygu ve onun do- ğurduğu kin ortadan kalkar. Daha mutlu ve eşit bi- reylerden oluşan toplumlar, medeniyetin taşıyıcısı olacaktır. Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarıla- maz? A Toplumsal huzuru sağlamanın en önemli yolu eşitsizliği ortadan kaldırmak olacaktır. B) Kişilerin; daha fazlasını istemesi, ellerindekiyle yetinmemesi mutluluk getirmez. C) Medeni bir toplumda bireyler genel yapı itibariy- le eşit haklara sahiptir. D) Savaşları, cinayetleri, kavgaları hazırlayan or- tamlar hep fazlasının istendiği ortamlardır. E) Kin ve kıskançlığı ortadan kaldırmak için birey- lerin birbirlerini sevmesi yeterlidir.

ODULER SORU BANKASI I SÖZEL BÖLÜM 7. Ekip çalışmasına dayalı başarılar mı daha kalıcı mı? Bu soruyu kendime neredeyse hayatımın bir- olur ve bizi mutlu eder yoksa bireye bağlı başarılar çok döneminde sordum. Cevap hiç değişmedi Ekip başarısı. Bir toplulukla birlikte yakaladığımız başarı daha değerli ve kalıcı oluyor. Çünkü birçok Insanin ortak emeği vardır ve başarı karşısındaki mutluluk tüm bireylere çarparak çoğalıyor. Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarıla- maz? A) Başarı karşısındaki haz, başarının derecesine ve verilen emeğe göre değişim gösterir. B) Birden fazla insanın uğraşısı ile ortaya çıkan başarı daha kalıcı olacaktır. Cy Elde edinilen kazanımlar, tüm ekip için aynı değerde olduğundan herkesin ortak sevinci hâ- line dönüşür. D) Yaşamın her döneminde, deneyimlerle kesin- leşmiş olan şey, ekip başarısının daha kalıcı olmasıdır. E) Kazanımlar, ekipteki her bireye mutluluk hâlin- de değerek çoğalır. 9.

ilim- sini nda eyi iki bir ak ŞI il 3. Ülkemizde karasal iklim; Lç Anadolu, Doğu Anado- lu, Güneydoğu Anadolu gibi bölgelerde hissedilirken Trakya'nın iç kesimlerinde de zaman zaman karasal iklime rastlanılmaktadır. Bu iklim tipinin bitki örtüsü ise bozkır olarak bilinmektedir. Bu iklim tipinde yazların sıcak ve kurak, kışların soğuk ve özellikle kar yağışlı geçtiği bilinmektedir. Karasal iklim bölgelere göre de değişik özellikler göstermektedir. Özellikle sıcaklık değerlerinde değişiklikler görülebilir. Doğu Anadolu Bölgesi'ndeki karasal iklim, yüksek noktalarda alpin çayırlarının varlığından söz ettirirken Güneydoğu Ana- dolu'nun karasal ikliminde kurakçıl çalıların varlığıyla bizleri değişik bitki örtülerine götürebilir. Bu parçadan hareketle karasal iklimle ilgili aşağı- dakilerden hangisi söylenemez? A) Ülkemizin birçok bölgesinde rastlanmaktadır. B) Bölgeler arasında aynı özellikleri gösterir. Bitki örtülerinin de değişik olmasını sağlar. D) Sıcaklık değerlerinde farklılıklar olmaktadır. E) Mevsimlere göre değişik sıcaklıklar görülmektedir.

oldu n şiirler n, sığır ri olan et ön- ince- özlü çin an 1- 2. Doğal afetleri jeolojik ve meteorolojik gibi bir sınıflan- dırma ile incelemek mümkündür. Deprem, tsunami, heyelan gibi olaylar jeolojik afetlerdir. Sel, çığ, kuraklık gibi afetlerse meteorolojik etkenli olarak bilinmektedir. Özellikle yüksek ve eğimli noktalarda zeminin hareket etmesi olayı olarak tanımlanan heyelanı inceleyelim. Heyelanda kopan kütle yer değiştirir. Çok sık yaşanan bir olaydır. Bir anda olabileceği gibi zamanla da geli- şim gösterebilir. Ülkemizde Karadeniz Bölgesi bu ola- yın en sık görülebileceği yerdir. Heyelandan korunmak için set yapmak, zemini sertleştirmek, ağaç dikmek gibi çok önemli önlemler bulunmaktadır. Özellikle de ağaç dikimine gösterilecek hassasiyet bu olayın önü- ne geçmede en önemli etkendir. www.pelikonkitabe Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilme- mistir? ✓A) Doğal afetlerin tasniflendirilerek incelenebildiğine 3) Heyelanın en sık görüldüğü yerin Karadeniz Bölge- si olduğuna CYAğaç dikmenin heyelandan korunmak için bir yol olduğuna D Heyelanın zamanla da gelişim gösterebileceğine Set yapmanın heyelandan korunmak için en etkili yol olduğuna Neyin Peşindesin? Do

25. ve 26. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. çam zirvelaçılışıdüşünen takım arkadaşlarımız için Küçük Hacet'e Dağlar ve dağ kampçılığı ile tanışmak isteyen, yaz sezonu için (2543m) tırmanış planlıyoruz. Küçük Hacet, adında "küçük" ifa- desi bulunsa da planlı ve doğru dağcılık uygulamaları gerektiren n ormanları arasından yükselen bir zirvemizdir. Üç binlik zir- veler öncesinde özellikle dağcılığa yeni adım atacak, performans, bilgi ve deneyimini değerlendirecekler için tavsiye edebileceği- miz bu tırmanışta 1800 metrelerde kamp kurulur ve kamp ala- nindan zirveye git gel toplam 8 km'lik bir yürüyüş yapılır. Bu dağ yürüyüşü özellikle bu mevsimde teknik malzeme gerektirmez. Tırmanış günü yaklaşık 700 metre irtifa alırız. 25. Bu parçada anlatılanlar için aşağıdakilerden hangisi söylene- bilir? (A) Yaz faaliyetlerinin ilkine başlangıç BY Gezinti sonrasında ek bilgiler Doğa gezisine özendirme çabası Tecrübe dayanaklı tehlike uyarısı E) Etkinlik öncesi planlama bildirimi steging TES F 27

3. İletişim, insanlar arasındaki veri aktarımını sağlayan bir yöntem- dir Birey, iletişim kurmak zorundadır çünkü toplum içinde kendini var etmesi buna bağlıdır Bireyin, insanlarla doğru iletişimin kur- ması için konuşma etkinliğinin mümkün olduğunca düzgün olması çok önemlidir. Toplumda saygı görmek ve insanları etkilemek buna bağlıdır. Konuşmanın nitelikli gerçekleşmesi için ana dilin iyi kul- lanılmasi, ses tonunun iyi ayarlanması, sözcüklerin güzel telaffuz edilmesi göz ardı edilmemesi gereken durumlardır Konuşma, de- bisi yüksek bir nehir gibi akıcı olmalıdır. Konuşmacı, duygularını daha net anlatmak üzere akıcılığı sağlamaya çalışır. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden han- gisi söylenemez? A) Yarg gerekçesiyle verilmiştir. B Karşıtlıklardan faydalanılmıştır. Bir yargı, koşula bağlanmıştır. Tanımlamadan yararlanılmıştır. E) Amaç-sonuç ilişkisinden yararlanılmıştır ÖĞRENME

5. Nobel Edebiyat Ödülü'nü alanların tümü olmasa da önemli bir bölümü, kendi devletlerinin resmî politikalarıy- la uzlaşmayan, bu uzlaşmazlıklarını yapıtlarında dolaylı yansıtsalar da yaşananlar karşısındaki tutumlarıyla orta- ya koymaktan çekinmeyen yazarlardan oluşuyor. Yazar olmanın, aydın olmanın ölçütlerinden biri de egemen anlayışları sorgulamak, toplumun ve bireyin yaşadığı çelişkiler ve ikilemlerle yüzleşmeyi göze almak, dahası resmî politikaları eleştirmeye cesaret etmektir. Bu parçadan yazarlarla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz? A) Ödül almanın yolunun, devlet politikasını eleştirmek- ten geçtiği B) Ödül alanların çoğunun, devlet politikasını eleştir- mekten çekinmedikleri C) Yazarlığın bir ölçütünün de toplumsal olumsuzlukları eleştirmek olduğu D) Yönetimle uzlaşmazlığa düşmeyenin ödül alamaya- cağı E) Ödül alanlardan bazılarının, yönetimi dolaylı yollar- dan eleştirdiği

yansır. Ye- an yararla- n işlek ek- nleştirildi- enin bilim i takdirde mi kaybe- dakiler- ancı et- ken bir- masını ilimizi i edi- bir ģe- şiyi va- da Bir iir 8 30. Gazeteci: DENEME-1 Yönetmen: -Gerçekten çocukları o sahneler için çok dikkatlice hazırla- dim. Yaşadıkları bazı olayları tetikleyecek bazı sahnelerin ol- duğunu çok iyi biliyordum. Açık açık konuştuk çünkü çocuk- lanı çok ciddiye alıyorum ve onların kişiliklerine saygı duyuyo- rum. Onlara, "Öyle ya da böyle yaparsak kendinizi kötü hisse- der misiniz?" diye sordum. Gerçekten iyi hazırlanmış oldukla- rını düşünüyorum. Yapmaları gerekeni çok iyi biliyorlardı. Gazeteci: Yönetmen: -Çok şey yaşamış, travma geçirmiş çocuklarla çalıştığımı bi- liyordum. Onları ve duygularını film çekiminden korumam ge- rekiyordu. Bu filmin hikâyesi onların hayatlarını temel alıyor ama senaryoda farklı şeyler de yarattım ki oyunculuk yaptık- larını ve başkası olduklarını hissetsinler. Bu küçük mesafenin onları güvende hissetmelerini ve gereğinden fazla açıkta kal- mamalarını sağladığını düşünüyorum. Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangi- si sırasıyla getirilmelidir? (1) Normal hayattan koparılmış bu çocukların hayatlarıyla benzeyen sahnelerin çekim süreci nasıl gerçekleşiyor? (II) Filmin konusu ile karakterlerinin hayat hikâyeleri ara- sında benzerliklerin olması filmin başarısını artırıyor mu? 3) (1) Filmde başrol oyuncusunun yerine birçok karakterin ol- ması olayı ve olayın derinliğini nasıl etkiledi? (II) Çocuk oyuncularla çalışmanın çekim esnasında zorluk- ları oldu mu? C) (1) Çocukların oynayacakları karakterlere uygunluğunu nasıl belirliyorsunuz? (II) Filmin senaryosunun karakterlerin yaşamış olduğu trav- maları hatırlatmasını nasıl engelliyorsunuz? D) (1) Her sahnenin çekimi için farklı hazırlık süreçleri mi uy- guluyorsunuz? (II) Çocukların rollerindeki duyguları yaşıyormuş gibi his- şetmelerini nasıl sağlıyorsunuz? (1) Çekimler esnasında bazı olaylar çocuk oyuncuların bi- linçaltındaki kötü anılarını tetikledi mi? (II) Filmdeki karakterlerin hikâyeleri ve çocuk oyuncuların hayatlarıyla iç içe olması çekimleri nasıl etkiliyor? Diğer sayfaya geçiniz.

11. Türk dünyası, 19. asrin ortalarından itibaren maruz kaldığı esaret ve sömürü durumundan kurtulmak için eğitimin ışı- ğını bütün vatandaşlarına ulaştırmanın gerekli olduğunu anlamıştı. Bunun için modernize etmeye çalıştı. Yazım şekilleri üzerinde denemeler yapıldı. Ancak Osmanlı Devleti gibi ekonomik olmasa da siyasi açıdan İslam âleminin önde- ri konumunda görünen bir merkezde bile okuryazar oranını yüzde on seviyesine çıkarmak mümkün olmadı. Dünya Savaşı sırasında girişilen denemeler de yarım kaldı. Musta- fa Kemal, çağdaş uygarlık seviyesine ulaşmak için önemli gördüğü eğitim konusunu yaygınlaştırmak amacı ile büyük adımı atarak Latin harfleri esaslı Türk alfabesini 1928 yılında hayata geçirmiştir. ——== Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi uygun olur? A) eğitimi, eğitimde kullanılan materyalleri ve ders içerikle- rini B) uyguladığı, kullandığı öğretim sistemini ve kullandığı al- fabeyi C) halkı, aydınlan ve saray içerisindeki hanedan D) öğretim teknik ve yöntemlerinin yanı sıra eğitimin mali- yetini üyelerini ayelerini E harflerle birlikte belirli bir yaş grubunda bulunan kişilerin eğitimini

31. Franz Kafka, rutin yürüyüşlerini yaptığı parkta kü- çük bir kıza rastlamış. Kız oyuncak bebeğini kay- betmiş ve bu onu oldukça üzmüş. Kafka, bebeği onun yerine aramayı teklif etmiş ve ertesi gün aynı noktada buluşmak üzere sözleşmişler. Tüm uğraş- lara rağmen oyuncak bebeği bulamayan Kafka, kü- çük kıza bebeğin ağzından mektup yazmaya karar vermiş. "Lütfen benim için endişelenme, dünyayı görmek için uzun bir yolculuğa çıktım." Bu birçok mektubun ilkiymiş. Kafka, küçük kızla her buluştu- ğunda sevgili oyuncak bebeğinin yaşadığı hayali maceraları özenle yazdığı mektuplardan ona oku- muş. Derken günler geçmiş ve buluşmaların sonu gelmiş. Kafka, son görüşmede küçük kıza oyuncak bebek getirmiş. Küçük kız orijinalden oldukça fark- li olan bebeğe şaşkınlıkla bakmış. Bebeğin cebine iliştirilmiş küçük bir not ise kızın şaşkınlığını gider- miş. "Yolculuğum beni çok değiştirdi." Aradan yıllar geçmiş ve artık yetişkin bir kadın olan küçük kız gözü gibi baktığı oyuncak bebeğinde, gözden ka- çırdığı o notu bulur, şöyle yazmaktadır: "Sevdiğin her şeyi er ya da geç kaybedeceksin. Ama sevgi, başka bir surette tekrar karşına çıkacak." Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi- ne ulaşılamaz? A) Sevgi farklı şekillerde karşımıza çıkabilir. zavıkabil B) Sevilenlerin kaybedilmesi muhakkaktır. C) Sevgi bir nesne değil, duygudur. D) Sevgi şekil değiştirse de kendisi değişmeyecektir. Sevgi, kalıpları değişmeyen insana özel bir duy- gudur.

2. } İnsan bazen, hele ülkesinden uzakken bir sohbete köşesinden bir yerinden girmeye çalışır da başara- maz ya, hani her şeyin dışında kalma hissi oturuve- rir içine. Binbir türlü cambazlığa rağmen insanların samimiyetine ulaşamama hissi ile dolar. Her ne kadar kendini uzatsa da insanlara doğru, bir türlü dokunamaz içlerindeki çalgıların tellerine. Kendine doğru uzar. || Bu parçada altı çizili sözlerle asıl anlatılmak is- tenenler aşağıdakilerden hangisinde sırasıyla verilmiştir? I Duygusal bağ kurmak B) Düşüncelere yön vermek Müzikle hislerini ifade etmek D) Düşüncelerini duygulu ifade etme C) E) Müzik zevklerine hitap etmek || İç dünyasına hitap etmek Kendi sorunlarına çözüm bulmak Içe kapanık olma Çocukluk çağına dönmek Kendisiyle konuşmak