Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler Soruları

Çağımızda hayatın hızlı akışına yetişme çabası, pek çok alanda değişimi zorunlu kılmıştır. Üretim ve tüketim ağ- ları, iş yaşamı, sağlık ve eğitim başta olmak üzere, her alanda köklü bir dönüşüm sürecine girilmiş; bu alanların başaktörleri ve paydaşlarından beklentiler değişmiştir. Ekonomiler küresel bir bağımlılıkla, bugüne kadar hiç olmadığı kadar birbirlerinden etkilenmeye başlamıştır. Ekonomik değerlerin ve üretimin amaç ve araçları de- ğişmiştir. Küresel ekonominin odak noktasını inovasyon oluşturduğu için çalışanların farklı beceri kombinasyon- larına sahip olması gerekmektedir. Çalışanların doğal olarak sahip olması beklenen okuryazarlık, aritmetik gibi temel becerilerin yanı sıra iş birliği, iletişim, eleştirel düşünme, analiz ve sentez yapabilme, yaratıcılık, payla- şimcılık, problem çözme gibi beceriler çağımızda ön pla- na çıkmaktadır. Bunların yanında sebat, merak, inisiyatif alma gibi karakter özellikleri de günümüz iş yaşamında olması beklenen ve önem verilen niteliklerdir. 35. Aşağıdakilerden hangisi iş dünyasında çalışanlardan beklentilerin değişme sebeplerinden biri değildir? A) Çağımız ekonomik değerlerinin değişiklik göstermesi B) Hayatın hızlı temposuna uyum sağlama gereksinimi C) Üretim sektörünün kullandığı araçların değişmesi D) Küresel ekonominin yenileşmeyi merkezine alması E) Çalışanların yeterli becerilere sahip olmaması

KÜ Bu Ş- Ik mi di- eyi ini xta ak- 32. Danışan : Kendimi bilmem, maddi yeterliliğe ulaşmam; ken- Sonra. dimi gerçekleştirmem için yetmez mi? bak Psikolog: Kismen bu doğru olabilir ancak ben, bunlardan ziyade kendini gerçekleştiren insanlarda sosyalli- ğin önemli olduğunu savunuyorum. uz- - 10- Danışan : Buraya gelen benim, kendi sorunlarım ve yeter- sizliğim için çare arıyorum. Sonuçta sosyal olup olmamam bana bir şey kazandırmıyor, emek ve para harcıyorum. Haksız mıyım? Psikolog: Haksız olduğunuzu söylemiyorum elbet ama so- nuçta kişi kendini gerçekleştirmek istiyorsa diğer etkenleri ve insanları da yok sayamaz. Aşağıdaki yargılardan hangisinin bu parçadaki psikolo- ğun kendini gerçekleştirme fikri ile örtüştüğü söylene- bilir? A) Kendini gerçekleştirme yolculuğu bireyle başlar, bireyin farkındalığı ile tamamlanır; bireyin yeterliliğini kendisiyle sınırlandırdığı an, bu yolculuk başarıya ulaşır. B) Psikolojik durumlar bireyden bağımsız olmadığı gibi çevreden de bağımsız olamaz ancak istisnai durumlar- dan ötürü her zaman çevre ele alınmaz. C) Psikolojik sorunların çözümünde emek ve para harca- mak, bu işin sadece bir bölümüdür; önemli olan kişinin kendini gerçekleştirebilecek olgunluğa erişmiş olmasıdır. D) Kendini gerçekleştirmek isteyen insanın çevresine ka- yıtsız kalması büyük bir eksikliktir çünkü insan, çevre- siyle bütünleşmiş bir varlıktır. E) Kendini gerçekleştirme fikrini savunanların bu yolculuğa çıkarken önce kendilerini kendilerinden soyutlamaları ve hayatın akışına bırakmaları gerekmektedir. Diğer sayfaya geçiniz E 34. Ta ma rir Şi dü ali ele zü növ Bu gis A)

verilmelidir. Sonra bak 23, Hititlerin yıkıldığı dönemde Doğu Anadolu'da Hurri kökenli, aşiret hâlinde ve dağınık hâlde yaşayan birtakım halk bulun- maktaydı. Farklı beyliklerin olduğu bölge Asur belgelerinde Uruatri olarak geçmektedir. Her ne kadar bu kabileler zaman zaman Asur tehdidine karşı federatif bir yapı oluştursa da bölgenin coğrafik koşullarından dolayı bu yapı uzun ömürlü olmamıştır. Asur tehdidi ve baskısının artması, aşiretler ara- si bağların güçlenmesine neden olmuş ve aşiretlerin birlikte hareket etme anlayışını ortaya çıkarmıştır. Bu birlik ve da- yanışma anlayışı sonucunda, Biaini Devleti ya da Asurların deyimiyle Urartu Krallığı kurulmuştur. Kısa sürede siyasi bir- liği sağlayan Urartular, Doğu Anadolu'da merkezî etkin bir devlet hâline gelmişlerdir. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi söyle- nebilir? A) Asur tehdidinin aşiretler arası bağları geliştirmesi, Urar- tu Devleti'nin kurulmasına zemin hazırlamıştır. Doğu Anadolu'da kurulan en merkezî etkin devlet olan Urartular, burada yüzyıllar boyunca hüküm sürmüşlerdir. C) Asur tehdidine karşı oluşturulan federatif yapıların hep- si, bölge üzerinde söz hakkına sahip olmuşlardır. D) Hurri kökenli kabileler, Asur tehdidini kısa sürede berta- raf ederek bölgeye hâkim olmuşlardır. E) Asurlular; henüz yerleşik yaşamı tam benimsememiş, dağınık yaşayan, aşiretler hâlindeki halkları bir araya getirmiştir.

7.-8. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. 1) Ingilizce "fanatic" ve "magazine" kelimelerinin kısaltmasıyla oluşan, profesyonel baskı ve yayın tekniklerine alternatif olarak fotokopi makineleri ile çoğaltılán, daha amatör bir ruhla çıkarılan baskı materyalidir fanzinler. (II) Söyleyecek bir sözü, paylaşacak bir düşüncesi olan herkesin kolaylıkla üstesinden gelebileceği bir yayın olan fanzinler, dergiler gibi belirli aralıklarla çıkmaz, genel- likle süreleri düzensizdir. (III) Fanzinler çoğu ülkede 70'lerin orta- sında yayın hayatına katılmış olsa da Türkiye'de ilk olarak 90'lar- da çıkmaya başladı. Ancak artık günümüzde sosyal medyanın da etkisiyle fanzinler, çok az baskı yaparak okurlara ulaşıyor. (M) Her şeyin birbirine benzemeye başladığı bir ortamda hâlâ dire- niyor olmaları ise özellikle genç yazarlar için bir alternatif çünkü edebiyattaki gruplaşmalardan ötürü birçok basılı mecrada genç ve yeni kalemler kendilerine yer bulamıyor, fanzinlere yöneliyor. 7. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinden sonra du- şüncenin akışına göre "O dönemde fanzinlerin alternatifi olarak sadece dergiler gözükürken azımsanmayacak ölçüde baskı ya pabilen fanzinler de vardı." cümlesi getirilirse parçanın a bütünlüğü bozulmaz? anlam A) I B) II C) III D) IV E) V

8. Temel araştırmalar, bilgileri derleyerek seçilen olguyu açık- lama ve yorumlama amacı güden çalışmalardır. Bu uygula- mada yazar, daha önce işlenmiş bilgileri değişik bileşenler- le yeniden üreterek yeni teoriler geliştirmeye çalışır. Bu yön- temde araştırmacının amacı, pratik bir uygulama yapmak, incelendiği konuya pratik bir çözüm getirmek değil; tersine konuyu daha iyi bir biçimde anlamak, bilgisini tamamlama- ya çalışmak veya yeni bir kuram geliştirmektir. Bu yöntem- de başlıca sorun, seçilen yorum ve yönelim tarzının “"değer- li" ve "geçerli" olduğunu belirlemeye yarayacak bir yöntemin bulunmamasıdır. Bir diğer sakınca getirilen yorumun ne öl- çüde " tutarlı" olduğu konusunda ortaya çıkar. Aşağıdakilerden hangisi bu araştırmayı kullanan bir araştırmacının süreç içinde soracağı sorulardan biri değildir? A) Uygulamalardan bağımsız olarak yeni bir soyut bilgi el- de etmek mümkün mü? B) Araştırma yapılan uygulamada belirlenen hedef kolaylı- ğı ortaya çıkarmak mı? C) Bu yöntemin artıları yanında yöntemi zayıflatan özellik- ler nelerdir? D) Bu araştırmayı diğer araştırmalardan farklı kılan nitelik- ler var mıdır? E) Araştırmacı, yöntemini kullanırken kişisel fikirlerini de dile getirebilir mi? FINY IWILVING RIVE

n Yapısı (Giriş, Gelişme, Sonuç, Paragraf Tamamlama) 3. Aşağıdakilerden hangisi bir paragrafın giriş cümlesi olamaz? A) Ozcan Yüksek'in kaleme aldığı "Kayıp Deniz" iki kitaptan oluşuyor. B) Okyanuslar dünya yüzeyinin yüzde 71'ini kapsıyor ve gezegenimizin su kaynaklarının yüzde 97'sini barındırı yor. C) Kadir Can'ın Türkiye denizlerini konu alan ve geçen ay çıkan kitabında ise 40 yıl öncesine değin süren, denizle- re ve balıklara en az zarar veren geleneksel balıkçılıktan sonraki tükeniş dönemi anlatılıyor. D) Dünya denizlerindeki büyük balıkların yüzde 90'ı yok ol- du; sırada diğerleri var. E) Köleliğin 1888 yılında kaldırılmasıyla oluşan iş gücü açı- ğını kapatmak için kahve baronlarının baskısı ile Avru- pa'dan göç teşvik edildi. KONSEPT BİLGİ Giriş cümlelerinde bağlaçlara yer verilmez. Giriş cümlesi net, açık, genel bir cümle olmalıdır. Asağıdaki cümlelerden hangisi kir 5.

24 Biz ve bizden önceki kuşaklarda, bugünkü uz- manlaşma gerektirmeyen türden eser verme anlayışı yoktu. Aldığımız eğitim ve toplumsal anlayış, bireylerin çok boyutlu olmasını gerek- tiriyordu. Aydınlanma çağlarının ürünüydük bizler. Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre 1. Eser verirken biçimsel özellikleri iyi bilme- miz gerekiyordu. II. Eserlerimizde bireyin kendisiyle hesaplaş- masını ana tema olarak alıyorduk. III. Toplumu bütün cephelerden anlamayı, kav- ramayı bir zorunluluk olarak görüyorduk. IV. Sanattan felsefeye, edebiyattan müziğe çok geniş bir anlayış ve zevk geliştirmek zorun- daydık. numaralanmış cümlelerden hangileri getiri- lebilir? A) I ve IV B) II ve III D) Yalnız IV C) Yalnız III E) III ve IV

wa göre cevap- astalıklardan bir siler hiçbir şekil- anları çöplükten tişim kurmayan aranlık olması- girmesini iste- dırmazlar. Açık nizam içinde endromu veya ler yapmakta- r ve önerilerle manlarda ilaç raber Diyojen i bünyesinde ktedir. i olarak aşa- ardır. cih ederler. F. eğillerdir. ini istemez- en koku ve ediğim gibi dan rahat- dansa ka- in stası kul- C ] ve II 39-40. soruları aşağıdaki parçaya göre cevap- layınız. (1) Bir yazınsal eser, tanıtılırken birbiri içinde kenet- lenmiş en önemli üç teknik ile donatılmaktadır: ifa- de, edebî dil, üslup. (II) Edebî metnin ifadesi, onun yazınsal diline ait özellikleriyle anlatılabilir ve ede- bî dil de metnin üslup özelliklerini gündeme getirir. (III) Günlük dilde kullandığımız "ifade" kelimesi çok genel anlamları kapsar; anlatım, açıklama, tavır, dav- ranış gibi kelimeler Türkçede "ifade"nin yerini tutabi- lir. (IV) Bir toz bulutu, portakalın kokusu, bir bardak su, içimizde yıldız gibi parlayan bir fikir, bir duygu, gerek dışarıdan gerekse içeriden gelen her türlü etki... (V) Kâinatta bütün şekiller, görüntüler, eşyalar, hareketler, olaylar, durumlar, sesler, kokular bir ifa- de içindedir. (VI) Suyu ele alalim; onun rengi, koku- su, girdiği kaba göre şekillenmesi, eğime uygun ola- rak akışı, sıcakta buharlaşması, soğukta donması, tenimize dokunduğu zamanki yumuşaklığı, sıcaklığı, bir insanın suya özenip denize ulaşmak istemesi gibi çağrışımı ve fonksiyonu, kendine has bir ifade kodu yahut anlam birimi içindedir. 39. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisin- den önce düşüncenin akışına göre, "Yani evrende her varlığın, her olayın, her eşyanın kısaca her şe- yin beş duyumuza ulaşan veya iç dünyamızda şekil- lenen bir ifadesi vardır." cümlesi getirilebilir? A) # B) I C) IV D) V 40. Bu parçadan hareketle suyun, I. Hâl değişimi geçirmesi II. Ciltte bıraktığı yumuşaklık III. Ağızda bıraktığı ferahlama hissi özelliklerinden hangileri anlam birimi kapsamın- da yer alır? A) Yalnız I D) II ve III B) I ve II E) VI C) I ve III EI, II ve III

30. İda Dağı (Kaz Dağı) bugün de doğal güzellikleri ile insanı büyüleyen, oksijen deposu, eteklerinde pek çok antik şehri barındıran önemli bir dağdır. Balıkesir ile Çanakkale arasında kalan bu dağ, Homeros'un İlyada adlı eseri ile iyice tanınmış shave pek çok efsaneye şahitlik etmiştir. Tanrıların Olympos'tan Ensi Ida'ya gelip sık sık konduğu, Zeus'un Troya Savaşı'nı bura- dan takip ettiği, Aphrodite ile Ankhises'in burada bir araya geldiği ve Roma'nın kurucusu Aeneas'ı var ettikleri rivayet edilir. İda Dağı'ndan akan Skamandros (Kara Menderes han Nehri), Simois (Dümrek Çayı) ile birleşerek Troya Ovası'nı oluşturur. Atlas'ın kızı Elektra ve Zeus'un oğlu Dardanos bu imovada bugünkü Troya şehrini kurar. 4. Bu parçadan hareketle İda Dağı ile ilgili; Mitolojik anlatıların kaynağı olduğu 11. Dünya üzerindeki ilk yerleşim yeri olduğu M. Bazı coğrafi şekillerin oluşumuna sebep olduğu yargitarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I D) II ve II Tevento B) I ve III ind E) I,II ve III C) I ve II

(36.- 37. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.) sling Sürrealist sanatçılar, Freud'un yazılarından önemli bir şekilde Hetkilenmiştir. Freud, uyanıkken zihnimize hâkim olan bilinçli be düşüncenin zayıfladığı anda, içimizdeki çocuğun ve vahşinin öne çıktığını söylemiştir. Akla ve mantığa karşı çıkan sürrea- listler, uyanık bir aklın sanat üretemeyeceği kanısına vardılar. Onlara göre, akıl bize bilimi verdi ama bizlere sanatı verecek olan sadece akıl dışı bir şey olabilirdi. E.H. Gombrich Sanatın Öyküsü kitabında, bu kuramın doğru olmadığını ve Freud'un fikirlerini yansıtmadığını bunun yanı sıra düşlerimizde, çok sık olarak kişilerin ve eşyaların garip bir şekilde birbirine karıştı- ğını belirtir. 36. Bu parçaya göre sürrealistlerin sanat anlayışını belirle- yen özellik aşağıdakilerden hangisidir? A) Akla ve mantığa uygun olmask B) Bilimsel yönden tutarlı olması C) Varlığın bilinç düzeyinde ele alınması D) Rüya ve bilinçaltının öne çıkması Estetik açıdan başarılı olması 37. Bu parçada Gombrich'in sürrealistlere yönelik eleştirisi aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) Kişileri ve eşyaları gerçek hayattan farklı olarak ele almala- B) Etkilendikleri düşünsel dayanak noktasından uzak olma- ları C) Eserlerinde düşlere çok sık olarak yer vermeleri D) Gerçek hayatla hayal âlemini karıştırarak esere yansıtma- ları E) Konuları ele alış tarzlarındaki ve üsluplarındaki yetersizlik- lexi

6. Herkesin daha doğrusu kalabalık içinden pek çoğunun rahmetli anasını hatırlayarak içi ka- bardı. İçlerinde ağlayanlar hatta hıçkıranlar oldu. Ağıt ve hıçkırık bulaşıcıydı. Acısı artıyordu ana kaybının gittikçe. Anası hayattakilerden çoğunun babaları ölmüştü, onlar da babalarını hatırlayarak ağıt ve hıçkırık faslına katıldılar. Yukarıdaki parçayla ilgili olarak aşağıdaki- lerden hangisi söylenemez? ✓ A Birden fazla adlaşmış sifat-fiil vardır. B) Edilgen ve geçişli eylemler kullanılmıştır. C) Belirtili ad tamlamasında tamlayanla tapa- nan arasına eylemsi grubu girmiştir Farklı türden zamirler bulunmaktadır. Zincirleme ad tamlaması vardır. L S

pala u or şıkla me sair cüd şm gis cafe le 6) (1) Ruşen Eşref Ünaydın modern edebiyatımızın en eski başvuru kaynaklarından biri olan Diyorlar ki'de, Refik Halit'in yaradılıştan bir yazar olduğunu söyler. (II) Eski ve yeni edebiyatı derinliğine okumak kısmet olmamıştır Karay'a. (III) Doğuştan bir yazar olduğu için yazı yazmaktadır o. (IV) Çünkü yazı yazmanın ilmî kısımları hakkında hiçbir bilgiye sahip değildir. (V) Kısaca alaylı bir yazar olduğu için onun günümüzün yaratıcı yazarlık atölyelerinde ders vermesi söz konu- su bile olamaz. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisin- den sonra düşüncenin akışına göre, "Arı gibi bal ya- par ama bali tarif edemez." cümlesi getirilmelidir? A) 1. B) II. 9 C) III. D) IV. E) V. 8)

5. Oğuz Atay'ın Korkuyu Beklerken başlıklı öyküsünde Go- gol'un Bir Delinin Hatıraları, Dostoyevski'nin İnsancıklar ve Beyaz Geceler yapıtlarındaki eser kişilerini çağrıştıran paranoya ve şizofreni yoğun olarak hissediliyor. Aynı ra- hatsızlıklar Tutunamayanlar ve Tehlikeli Oyunlar'ın başkah- ramanlarında da vardır. Yine de Oğuz Atay'ın eser kişileri farklıdır çünkü varoluş kaygısı taşırlar. Ve bu kaygı hastalık derecesindedir. Toplumdan beklentileri vardır, fark edilmek isterler. Sonuçta da kimlik bölünmesi yaşarlar. Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi Oğuz Atay'ın eser kişilerini bekleyen son olarak nitelendirilebilir? A) Dostoyevski'nin kahramanlarına benzemek B) Beklentilerinin karşılığını toplumda bulamamak C) Kimlik bütünlüğünü kaybetmek D) Toplumsal yaşamda yalnız kalmak E) Kendi varlığını sorgular hâle gelmek

2. "Dil, yaşar. Soluk alıp verir. O da tıpkı insan gibi yere, zamana, mekâna göre değişir, gelişir; insanla birlikte de- vinir." diyerek başladığımda bu tümceler bizlere çok faz- la bir şey ifade etmeyecektir. Bunun birinci nedeni buna benzer tümceleri daha önce en az binlerce kez okuduğu- muzdan, ikincisi ise zaten bunun aksini söyleyen, söyle- yebilecek ya da yazabilecek kimsenin olmamasındandır. Öyle ya, kim kalkıp artık "Dil ölüdür, devinmez." diyebilir. Onun için de sizin dili "yaşayan bir şey" olarak tanımlama- nız, aynı zamanda onun başkalarınca "ölü" bir şey olarak tanımlanmış olmasına da bağlıdır. der Bu parçada dilin hangi özelliği üzerinde durulmuş- res tur? -orA) Dil, bütüncüllüğüyle ele alınan bir varlıktır. ils B) Dil, insanoğlunun varlığından beri tartışılan bir kav- nspo ramdır. C) Dil, iletişim var oldukça canlı kalacaktır. D) Dilin canlı oluşu ile ölü oluşu arasında net farklılıklar yoktur. E) Dilin canlılığı insanoğlunun bakış açısına göre değişir. GÜR YAYINLARI 50

2. Değişmek zorundayız; değişime ayak uydurmak, boyun eğmek zorundayız. Vücudumuzu, ruhumuzu, kendimizi şekilden şekile sokmak zorundayız. Her ne kadar görmez- den gelsek de o, karşımıza çıkacak, yolumuzu kesecek ve biz "modern" olduğumuz için değişeceğiz kendimizden bin bir parçayı yok ederek. "Diğerleri" gibi olacağız, olmak zorundayız; diyorum ya gönüllü esaret bu. Yukarıdaki parçada var olanları düşünen yazar için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) İnsanlığın değişiminin bir ruh değişimi olduğunu düşü- nür. B) Değişim için insanoğlunun benliğini terk etmesi gerek- tiğini savunur. C) İnsanların gün geçtikçe değiştiğinin ve buna ayak uy- durmanın iyi olabileceğinin farkındadır. D) Değişim sürekli olduğunun ve bu değişimin insanlara huzur getireceğinin farkındadır. E) Değişimin topluma ayak uydurmaktan ibaret olduğunu düşünür ve bunu pek de desteklemez. GÜR YAYINLARI 52

eğerli ken- ların bet- rüst mu- ktir. an n wika surovimevuto slight remas niney ingle A) 1 I 6. Keçilerle ilgili söylemlerin, rivayetlerin yaratıcıları ise ke- çiler değil atlardır. (1) Ne alakası var bilinmez ama atlar Kendilerini keçilerin yanında rahat ve huzurlu hissederler. (II) Ahırda bir keçinin bulunması en azından kokusunun oraya sinmiş olması atları sakinleştirici bir etki yaratır. (III) Keçinin yokluğunu hisseden at sıkıntıya düşer, sinir- lenir, anormal davranışlarda bulunur, sonunda da girdiği yarışı kaybeder. (IV) Bunu bilen at eğitimcileri geçmişte gergin atları sakinleştirmek için yakınlarında mutlaka bir keçi bulundurulardı. (V) Günümüzde ise 'keçileri kaçır- 'mak' deyimi atlar için değil de insanlar için düşünme dü- zeni bozulma veya aklını yitirme anlamında kullanılıyor. Yukarıdaki numaralı cümlelerden hangisinden itiba- ren anlam akışı bozulmuştur? B) IIbis C) III GÜR YAYINLARI D) IVSTE) V