Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler Soruları

3 B B 7. Bir sanatçı vefat edince "-" türünde söylenen sözler, o sanat- çı hakkında söylenmiş nesnel değerlendirmeler değildir. Onu, sanatçı olarak düşünüp değerlendiriyorsak bırakalım zamana. Yıllar hatta asırlar sonra yapıtları okunuyor ve adı dillerde dola- şiyor mu, ona bakalım. Bu parçada boş bırakılan yere anlam akışına göre aşağıdaki cümlelerden hangisi getirilemez? A) Ortaya çıkardığı eserlerle son derece eşsiz, kişiliğiyle parla- yan bir insandı. B) Yazdığı yirmi romanı ve on iki hikâyesiyle pek çok kitapevin- de yerini almıştı. t C) Özellikle son eserleriyle sanat dünyasında yeri doldurula- maz bir boşluk bıraktı. D) Öylesine güçlü bir kalemdi ki eksikliğini çok derinden hisse- deceğiz. E) Yazdıkları ve söyledikleriyle birçok yüreğe dokunmuş fev- kalade bir insandı.

3 e el r. ck af 8. numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar? D) V A) II B) III CLIV E) VI Gümüş, en iyi ısı ve elektrik iletkenidir. Aynı zamanda bütün elementler arasında en yansıtıcı olandır. Tüm bu meziyetlerine rağmen elektrik teçhizatlarında gümüş yerine bakır tel kulla- nılmasının nedeni, bakinn gümüşten çok daha ucuz oluşudur. Dekoratif kullanımlanın yanı sıra, gümüş günümüzde çoğun- lukla fotoğraf sanayisinde uzun ömürlü piller ve güneş panel- leri için kullanılır. Bunun yanında, gümüşün suyu sterilize etme özelliği de vardır. Bu bilgi, Heredot MÖ 5. yüzyılda Pers Krali Büyük Cyrus'un, kaynatılıp gümüş kaplarda mühürlenen kendi kişisel su tedariğiyle seyahat ettiğini kaydettiğinden beri bilinir. Bunun yanı sıra hem Romalılar hem Yunanlılar gümüş kapla- ra konan yemeklerin daha geç bozulduğunu fark etmişlerdir. Gümüşün güçlü antibakteriyel nitelikleri, bakteri keşfedilme- den yüzyıllarca önce kullanılmaya başlanmıştı. Bu, antik kuyu- lanın dibinde neden gümüş paraların olduğunu açıklayabilir. Gümüşün bu özelliğini duyup gümüş bardaklarınızı suyla dol- durmaya başlamadan önce önemli iki uyan: Birincisi, gümüş, laboratuvarda bakteriyi kesinlikle öldürürken vücutta bu etkiyi gösterip göstermeyeceği tartışmalıdır. İkincisi, suda seyreltilen gümüş, cilt renksizleşmesi denilen bir hastalığa yol açmakta- dir. Bu hastalığın en bariz belirtisi, cildinizin dikkat çekici ölçü- de mavi renge dönüşmesidir. Bu parçaya göre, gümüşle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Kimi özellikleri yüzlerce yıl öncesinde, gözlem yoluyla tes- pit edilmiştir. B) Antik kuyulann dibine gümüş para atılmasının bilimle örtü- şen bir yönü vardır. C) Antibakteriyel yönüne rağmen pahalı oluşu, ilaç sanayisin- de kullanımını kısıtlamıştır. D) Günümüzde, farklı alanlarda, farklı nedenlerle kullanılabil- mektedir. E) Öne çıkan bir yönü, tarihi bir belgede kayıt altına alınmıştır.

ARAGRAF n D n 4. 3. DVD DE DESA016A DENEME 1. Ziya Gökalp, çağdaş dünyanın iki temel kavramından demokrasi ve feminizmden söz ederken Türklerin demok- rat ve feminist olmak için edebiyat eserlerine bakmalarının yeteceğini ifade etmiştir. Gerçekten de Türk adının kul- lanıldığı ilk edebî metin olan Göktürk Yazıtları'nda, Bilge Kağan, babası İlteriş Kağan ile annesi İlbilge Hatun'un adlarını birlikte zikretmiştir. II. Şüküfe Nihal Başar'ın romanları, otobiyografik izler taşır- ken yazarının hayat karşısındaki duruşunu da içermekte- dir. Şüküfe Nihal, kadınların evlilikte söz sahibi olmalarını savunan, kadının toplumdaki yerini araştıran, romanların- da Anadolu kadınının yaşamındaki zorlukları işleyen ilk yazarlardan biridir. Bu iki parçada örneklendirilerek üzerinde durulan konu, aşağıdakilerden hangisidir? A) Kadının toplum yaşamındaki yeri B) Türk edebiyatında kadının yeri C) Türk tarihinde kadın teması D) Kadının düsünce ve ifade özgürlüğü E) Kadın konusuna farklı yaklaşımlar 1. Kimya alanında Nobel Ödülü alan Robert Lefkowitz'in önderliğindeki bir ekibin yaptığı bir araştırmada, kronik stresin DNA'da hasara neden olan bir mekanizma yarattığı ve bunun saçın ağarmasına yol açabileceği tespit edildi. Jakarta Houelin yapmak zorunda kalan Pilot

UZMAN 9. PARAGE "Benim yaşamam bana aittir, kim ne karışır?" diyor küçük kız. On beş yaşında bir çocuk söylüyor bu sözleri. Yaşamı biliyor, yaşantısının kendine ait olduğunu biliyor, kimsenin buna karı- şamayacağını biliyor. Biliyor, diyorum; daha doğrusu sanıyor demeli. Çünkü gerçek öyle değil. Kimsenin yaşamı kendine ait değil de ondan. En bireyci toplumlarda bile kişilerin yaşamı kendilerinin değildir sadece. Şu yeryüzünde, belirli bir süre kalıp geçiyoruz. Ne kadar istesek de, özlesek de yalnız ken- dimizin olamıyoruz. Hep başkalarına aidiz, hep başkalarıyla beraberiz. Her insan biraz da çevresine aittir. Çevremizdeki- lerin iyiliği ve kötülüğü bizleri de etkiler. Hele on beş yaşındaki bir kızın bu bağımsızlık haykırışı büsbütün boşa. Bu parçada asıl anlatılmak istenen, aşağıdakilerden han- gisidir? A) Kişi, başına buyruk hareket edecek kadar özgür değildir. B) Her insanın yaşamı, bir diğerine görünmez bağlarla bağlı- dir C) Gençlik döneminde istenenler, çoğu zaman gerçek dışıdır. D) Bireyin kendi elma çabası, gerçekçi bir yaklaşım değildir. E) Yaşamı bilen kişi, bağımsız olmanın zorluklarını da bilir. 11

yaşamı, bir diğerine görünmez bağlarla bağlı- dir C) Gençlik döneminde istenenler, çoğu zaman gerçek dışıdır. D) Bireyin kendi-olma çabası, gerçekçi bir yaklaşım değildir. E) Yaşamı bilen kişi, bağımsız olmanın zorluklarını da bilir. 10. Romanlarında, ele aldığın kişilere acıdın mı hiç? Yalnız konuya, dış dünyaya eğilen bir romancısın. Masallanını iyi anlatıyorsun, hepsi bu. Kişilerini içten yakalamayı başaramıyorsun. Neden? Onları yaşatmak için önce anlamak, derinliğine izlemek gere- kir. Kendini düşünmekten vaktin mi var insanca düşüncelere? Yüreği herkese kapalı bir kişi başkalarının sevdasını, çilesini, acısını ya da sevincini nasıl anlatır? İnsanlar var dünyada, büyük küçük acılarıyla. Her gün yüz yüze geldiğin insanlar... Senin için var mı onlar? Farkında mısın yaşadığın dünyanın? Bu parçada, sözü edilen romancının eleştirilen yönü aşağı- dakilerden hangisidir? A) Eserlerinde kendi sorunlarına odaklanıp diğer insanları görmezden gelmesi B) Bencillik kıskacının içinde hapsolup insana karşı duyarlılı- ğini yitirmesi C) İyi bir anlatıcı olmasına rağmen yapmacık bir tavır içinde olması D) Gerçeklikten uzaklaşıp hayali bir dünya yaratmak için çabalaması E) Toplumsal sorunlan görmezden gelip bireyin iç dünyasına odaklanması 63

KOLAY PLANER 5. PARAGRA 1. Şiirimi en aza indirgemenin çabasındayım. Şiirlerimle, bir hayatı birkaç satıra sığdırabilmeliyim. Bence şiiri nitelikli yapan tavır da budur. II. Şiiri izah etmek eskidendi. Benim şiirlerim izaha muhtaç olmamalı. Bu yüzden tarzım II. Yeni'den çok Garipçilere yakındır. III. Romanlarımın dilini basit bulanlar, fildişi kulelerinde yaşa- yıp insanlığı umursamayan burjuvalardır. Ben bugünün okuru için değil, dil yaşadığı sürece ortaya çıkabilecek tüm okurlar için yazıyorum. Bu ifadeler, farklı sanatçıların, kendi eserlerine yönelik değer- lendirmeleri içermektedir. Buna göre aşağıdakilerden hangisinde sanatçıların eserle- rinde öne çıkan anlatım özellikleri sırasıyla verilmiştir? A) Yoğunluk-doğallık - ulusallik B) Özlülük - açıklık-tutarlılık C) Özlülük açıklık-evrensellik D) Yalınlık-özgünlük - evrensellik E) Derinlik-sadelik-yalınlık 6. (1) Mark Twain'in Huckleberry Finn adlı romanı, çokça takdir edilen ve pek çok yazıya konu olan, çocuk temalı bir Amerikan kitabıdır. (II) Kitapta, başkahraman Hucklebern fr 7. 8

4. 1. Kimya alanında Nobel Ödülü alan Robert Lefkowitz'in önderliğindeki bir ekibin yaptığı bir araştırmada, kronik stresin DNA'da hasara neden olan bir mekanizma yarattığı ve bunun saçın ağarmasına yol açabileceği tespit edildi. Jakarta Havalimanına acil iniş yapmak zorunda kalan Pilot Eric Moody'nin saçının kısa sürede ağardığı, Fransa Kra- liçesi Marie Antoinette'nin 37 yaşında giyotine gitmeden bir gece önce saçlarının bembeyaz olduğu söylenir. II. Oynamak, daha çok genç hayvanların yaptığı bir şey ama birçok yetişkin hayvan da oyun oynar. Alaska'da kargalar sırtüstü yatıp karlı çatılardan kayıyor. Kuzey Amerika'da bizonlar, otların donmuş kısımlarında kayarken bir yan- dan da ses çıkarmaya çalışıyor. Japonya'nın Honşu Ada- sı'ndaki şebekler kışın kartopu oynuyor. Genç timsahlar yamaçlardan kayarak suya giriyor. Genç bir geyik, çocuk- lar gibi dilini çıkarıp kar tanesini yakalamaya çalışıyor. Bu iki parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söyle- nebilir? A) Ortak bir olgu, farklı bakış açılarıyla açıklanmıştır. B) Verilen bilgi, aynı yöntemle somutlaştırılmıştır. C) Doğruluğu tartışılır iddialarla oluşturulmuştur. D) Ortak bir nedene bağlı sonuçlar belirtilmiştir. E) Farklı anlatım biçimleri kullanılarak oluşturulmuştur.

B B 5. Şiir; duyguları dile getirmeye, diğer edebî türlerden daha elveriş- lidir. Diğer sanat dallarının biçiminde göze çarpmayan özellikler, şiirin can alıcı noktalarıdır. Şairin işi; suyun oluşmasıyla değil, parıltısı ve sıcaklığıyladır. B Bu parçadaki altı çizili sözle şairin işi olarak anlatılmak iste- pen aşağıdakilerden hangisidir? A) Doğadaki her ögeyi ayrıntılarıyla kullanmak B Olay ya da durumların hissettirdiklerini sunmak C) İnsanla ilgili her türlü konuya yönelmek DY Ahenk ögelerini her şeyin önünde tutmak E) Tüm okuyucularda sevgi duygusunu öne çıkarmak J 7. Bir ÇI sar Yıl X GÜR YAYINLARI SIV B CI A

(27) M 27 Maalesef günümüzde çevresel kirlenmeler nedeniyle, yediğimiz balıklar da beyin hasarına neden olan civa ve "poliklorine bite- niller" ile kirlenmiş durumdadır. Özellikle çocukların, doğurganlık çağındaki kadınların, gebe ve emziklilerin ağır bir madde olan civayı almamaları beyin gelişimini olumsuz etkileyebileceği için yüksek cıva içeren balık tüketimini kısıtlamaları gerekir. Bu ne- denle kılıç balığı, kiremit balığı, uskumru gibi civa ile kirlenme oranı yüksek olan balıklar tüketim açısından tercih edilmemeli- dir. Aynı zamanda besin zehirlenmesi yönünden bu balıklar risk taşımaktadır. Bu parçada vurgulanan düşünce aşağıdakilerden hangisi- dir? A) Balık, beslenme açısından büyük bir besin kaynağı olsa da balık seçiminde titiz davranılmalıdır. Civa, canlı organizmasına büyük zararı olan bir maddedir; bu sebeple ondan uzak durulmalıdır. C) Çevre kirliliği, deniz besin zincirinde de kendini göstermek- te ve insanlara zarar vermektedir. D) Bazı maddeler insan anatomisini bozacak güçte olduğu için bu maddelerin ne olduğu net olarak bilinmelidir. E) Bağışıklık olarak hassas bünyeler, beslenme konusunda seçici olmayı her zaman amaç edinmelidir. GKY-DS-02202303 - TYT GÜR YAYINLARI 7 29. F 2 E L E

X 13. Haldun Taner'in öykülerinin çoğunun çıkış noktası- ni, toplumsal gerçekçilik ve çelişkiler oluşturur. Öykü kişileri, içinde oluştukları toplumun ve ulusun özelliklerini yansıtırlar. Türk okuru, her öyküsünde tanış olduğu davranış biçimlerini, yazgıları bulur. Ama Taner'in öykülerinde toplumun yalnız kendine özgü, onu öteki toplumlardan, başka uluslardan ayıran özellikleri değil, tüm insanların ortak yönleri- ni de bulmaktayız. Bu nedenle olacak ki Haldun Taner'in öyküleri çeşitli dillere çevrilmiş ve çevril- mekte olan öyküleri de çeşitli ülkelerde pek çok okur bulmaktadır. Bu parçada, Haldun Taner'in yapıtlarıyla ilgili olarak asıl anlatılmak istenen, aşağıdakilerden hangisidir? A) Toplumsal konuları işlediklerinden dolayı çok okundukları B Gerçeklerle çelişkileri işledikleri için başka dil- lere çevrildikleri C) Farklı toplumların sorunlarını işledikleri için tu- tuldukları Dİçerdikleri evrensel boyuttan dolayı birçok ülke- de ilgi gördüğü E) Yabancı dillere çevrilmelerinin çok okunmala- rindan kaynaklandığı

X6. Doğa, canlı ve cansız varlıkların tümünü kapsar. Doğadaki her olay ve süreç bir etkileşim içerisindedir. Birini diğerinden ayırt etmek olanaksızdır. Doğaya dışarıdan yapılan müdahaleler doğal yapıyı bozmakta ve başta insanlar olmak üzere tüm canlıların hayatını olumsuz yönde etkileyebilecek sorunlara yol açmaktadır. Böyle bir olumsuz duruma sebep olmamak için insanların çok dikkatli olması gerekiyor. Doğanın dengesini bozacak davranışlardan uzak durmalı çevreyi temiz tutma konusunda hassasiyet göstermeli, ağaçlandırma ve yeşillendirme faaliyetleri ile doğaya fayda sağlamalıyız. Bu parçadan hareketle "doğa" ile ilgili 1. Bütünleşik bir yapı olduğuna II. Suni bir şekilde tahrip edildiğine III. Korunması için birtakım önlemler alındığma verilerinden hangilerine kesin olarak ulaşılır? A) Yalnız I B) Yalnız II D) II ve III E) I, II ve III C) I ve II

D cak usu nit 8 33. Marshall McLuhan, iletişim alanında birçok öncü çalışmaya imza atmıştır. "Araç mesajdır." ve "küresel köy" gibi klasikleşen fütüristik.onermeleri ortaya atan Kanadalı iletişim uzmanı McLuhan'ın özellikle Gutenberg Galaksisi ve Medyayı Anlamak kitapları, üzerinde en çok tartışılan ve konuşulan eserien olmuştur. Akademik kariyeri boyunca 13 kitap yazar McLuhan, çalışmalarıyla birçok iletişim uzmanına örnek olmuştur. McLuhan, Kanadalı ekonomi politikası profesörü ve iletişim tarihçisi Harold Innis'in düşünce ve çalışmalarından etkilenmiştir. Bu parçada Marshall McLuhan ile ilgili aşağıdakilerin hangisine değinilmemiştir? A) letişim alanındaki yenilikçi rolüne B) lletişimde öne çıkan yaklaşımlarına C) Döneminde kazandığı saygınlığa D) Fikirlerinde etkisi olan akademisyene E) Gündem ve etki oluşturan eserlerine... Diğer sayfaya gegniz 22231203

hdit vardır: Bir suça üzere ehdit lığında para izden lişkimize ne arımızın bilirler. akilerin algılarımızı rinin arar vermek in uygularımızı gusal 6 25. Madencilik ve inşaat sektörünün teknolojik gelişimiyle birlikte yer altı yapılarına verilen önem gün geçtikçe artmaktadır. Yerleşim merkezlerinde açılan tünellerin aç-kapa gibi maliyetin az fakat çevresel etkinin fazla olduğu yöntemler kullanılarak değil de ilk yatırım maliyeti yüksek fakat çevresel etkinin az olduğu yöntemlerle yapılmasının gerekliliği açıktır. Ilk yatırım maliyeti yüksek olmasına rağmen tam cephe tünel açma makineleri (TBM); istenmeyen yer altı hareketlerinin önlenmesi, daha sessiz, titreşimsiz ve hızlı çalışması nedeniyle tercih edilen kazı makineleri hâline gelmiştir. S Bu parçaya göre, kazılarda TBM'nin tercih edilmesinin nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Etrafa asgari düzeyde rahatsızlık vermesi B) Maliyetinin karşılanabilir tutarda olması C) Her türlü zemin şartında kullanılabilmesi D) Kullanıcıya kullanım konforu sağlaması EÇevresel etkiyi az bir sürede sonlandırması Diğer sayfaya geçiniz. 22231203 27. Tim ya ha ya bu m ar ya e n B h A E C Pe

ÖZDEBİR db YAYINLARI ürün- ğlaya- andır- k için Heyse deniz bun- tüm ene- eliş- edir- des- aya un- IL B 19. Felsefenin teorik soyutlamalardan oluşan düşünsel doğası, bu- nun gibi yanlış algılara neden olmuştur. Oysa tersi örnekler de az değildir. Örneğin Sokrates'in düşüncelerini yazıya geçirme- mesi, felsefeyi bir yaşam biçimi olarak pratik hayatın içine yer- leştirmesiyle ilgilidir. Kant'ın da felsefi düşüncesinde teori ka- dar pratiği öncelediği bilinir. Hegel; felsefeyi yaşamın ve dün- yanın dışında değil, insanlık tarihinin parçası olan bir etkinlik olarak düşünür. Bu parçada anlatılanlar ve verilen örnekler dikkate alındı- ğında yazarın yanlış algı olarak ifade ettiği durum aşağıdaki- lerden hangisi olabilir? A Felsefe tarihinin birbirini reddeden bilgilerle dolu olduğu B) Filozofların toplumdan yalıtılmış, onlara uzak ve mesafeli bir yaşam modeli benimsedikleri C) Felsefenin, insanlara dogmatik ve fanatik olmamaları ge- rektiğini telkin ettiği D) Ciddi ve sağlam bir felsefe öğretiminin her toplum için ka- çınılmaz olduğu E) Filozofların eserlerinin, yaşamlarının detaylarından daha çok bilindiği dasansel dağch

5. Granada'da halkın çoğu balıkçılık ve turizmle uğra- şıyor. Ometepe'nin volkanik topraklarında mısır, muz, kahve tarımı yapılıyor. Halkın bir kısmı ada- cıklardaki villalarda çalışıyor. Balıkçılar şort yerine eskiden çocuklara bağlanan bezlere benzer şeyler giyiyorlar. Zaten bütün yerli halk, çıplak ayakla dolaşıyor. Terlik, pabuç yok. Oh ne rahat! İklim tropikal olunca ne gam. Ve doğal olarak adalarda böyle yaşayanlar, karadakilerden daha uzun ömür- lüymüş. Çocuklara gelince hepsi uzun saçlı. "Allah Allah ne modernmiş bunlar!" dedik. Meğer gelenek- lerinde berber yokmuş. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdaki- lerden hangisi söylenemez? A) Açıklama yapılmıştır. B) Karşılaştırmaya yer verilmiştir. V C) Görme duyusundan yararlanılmıştır. DYalın bir dil kullanılmıştır. E) Tartışmacı bir havası vardır. V

5. Ingiltere'de 1811-1816 yılları arasında makinelere savaş açan İngiliz işçi Ned Ludd, Luddizm (makine düşmanlığı) hareketine adını verdi. Günümüzde benzer tepkiler özellikle kitlesel istih- damın azalmasına yol açan teknolojik yeniliklerde kendini gös- teriyor ve Yeni Luddizm olarak adlandiriliyor. Bugün uzun va- dede yararlı hale geldiği konusunda neredeyse tam bir görüş birliği olan ve maliyetleri düşüren ama iş gücüne olan talebi azaltan tüm makineleşme ve otomasyon uygulamalarına geç- mişte gösterilen aşırı tepkileri tümüyle geçmişe ait haksız bir tutum olarak değerlendiremeyiz. Teknolojik yenilik yüzünden işsiz kalan hiç kimsenin, "Ben işsiz kaldım ama üretim maliyet- leri düştü, sonuçta mal veya hizmetlerin piyasa fiyatı azaldı, insanlık için daha iyi oldu" demesini bekleyemeyiz. Bu parçada vurgulanmak istenen düşünce, aşağıdakilerden hangisidir? A) Makineleşmeyle birlikte azalan iş gücü ihtiyacının genel bir durum olduğu B Makine ve otomasyon sistemleri ne kadar gelişirse geliş- sin insan faktörünün önemini koruduğu C) Makineleşmeye karşı direnç gösterenlerin makineleşme- nin sağladığı yararları da görmesi gerektiği D) Teknolojik gelişmelerin birçok çalışma alanında insana olan ihtiyacı azaltmaya devam ettiği iş gücüne olan ihtiyacı azaltan yeniliklere işsizliğin artma- sından dolayı tepki göstermenin normal olduğu