Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler Soruları

LER 3. Teknoloji yardımıyla küreselleşme çok büyük boyutla- ra ulaşmış, uzaklar yakın olmuştur. Oyle ki dünyanın en uzak noktalarında yaşayan milyarlarca insanın iletişim hâlinde olması sağlanmıştır. Birbirine çok uzak coğrafya- lardaki ülkelerin insanları; teknoloji sayesinde ülkelerini ve kültürlerini tanıtıp o ülkelere karşı merak duygusunun artmasını ve turizm faaliyetlerinin gelişmesini sağlamakta, uçak biletinden seyahat edecekleri ülkeler ve konaklaya- cakları mekânlara kadar pek çok ayrıntıyla ilgili ön bilgi edinmektedir. Ayrıca insanların mekân değiştirmeksizin dünyanın farklı noktalarıyla temas hâlinde olması ve sos- yalleşmesi, teknolojik gelişmelerin herkesi kapsayan ve hayatı kolaylaştıran yönünü ortaya koymaktadır. Bu parçaya göre teknolojinin aşağıdakilerden hangi- sini kolaylaştırdığı söylenemez? A) İletişimi ✓ (B) Toplumsallaşmayı C) Globalleşmeyi D) Endüstrileşmeyi ✔ E) Kültürel tanıtımı

14. (1) Bugüne kadar yaptığımız tüm dinlemeler göz önüne alındığında size de bu işte son derece iyi olacağımız kesin gibi geliyor değil mi? (II) Aslında, çoğumuz dinleme konusunda sandığımız kadar iyi değiliz.(III) Zaten yapı- lan araştırmalar da duyduklarımızın yalnızca yüzde 25 ila yüzde 50'sini hatırladığımızı gösteriyor. (IV) Birinden yol tarifi alırken ya da herhangi bir sunum esnasında anlatılanların tamamını duymadığınızı da göstermez mi bu? (V) Birini gerçekten dinlemek benzerine pek de rastlanmayan nadide bir armağana dönüşmüş adeta. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangis olumlu, birleşik, kurallı, fiil cümlesidir? A) I. D) IV. B) II. Co C) I. E) V.

D) Eski edebî akımlarla ilgilenmek- sadece klasiklerle ilgili araştırma yapmak E) Edebiyat tarihinin bilinmeyen yönlerini araştırmak - titiz çalışmalarla bulduğu klasikleri gündeme taşımak 2. Adı gibi doğum tarihinin de bilinmesini istemeyen bu şairin şiirde örtük anlamı savunması çok doğal. Onun için anlam, şiirin definesidir. İyi okur ise define avcısı. Şair de- fineyi saklar ama bir yandan da bu definenin bulunmasını ister. Bu nedenle şair defineyi ne kumlara gömmeli ne de granitlerin, kayaların altına saklamalıdır. Bu cümledeki altı çizili sözle anlatılmak istenen aşağıda- kilerden hangisidir? Yanıt Yayınları A) Gerçek şiir; anlamına, tadına tam varılamayan bir anlatıma sahip olmalıdır. B) İyi bir şair, düşüncelerini duyguların içinde eriterek dizelerine aktarmalıdır. C) Şair, okuru bir labirentin içine sokarak şiirin kolayca anlaşılmasını engellemelidir. D) Şiirin anlamı çok yüzeysel ya da anlaşılmayacak kadar derin olmamalıdır. E) Şair, şiirlerindeki imgelerin anlaşılır olmasına dikkat etmelidir. TÜRKÇE 4. 67

17. Gölge oyunları konusunda önemli araştırmalar yapan George Jacob, Türklerin gölge oyunuyla Orta Asya'da tanıştıklarını savunur; oyunun göçler sırasında da Anadolu'ya getirildiğini söyler. Bu görüşe göre gölge oyununun Anadolu'nun her tarafında biliniyor ve oynanıyor olması gerekirdi. Kaynaklara göre 15. yy.dan itibaren İstanbul'da oynatıldığını bildiğimiz gölge oyunu 19. yüzyılın sonlarından itibaren İstanbul dışında bazı Anadolu şehirlerinde de oynatılmaya başlar. Bu sözler, aşağıdaki yargılardan hangisinin yanlışlığını kanıtlamaya yöneliktir? A) Gölge oyunu İstanbul'da doğmuştur. Gölge oyunu Anadolu halkının kültüründe var olan bir oyundur. C) Gölge oyunu yüksek zümre kültürünün bir parçasıdır. D) Türkler, gölge oyununu başka milletlerden almıştır. E) Gölge oyunu başlangıçta daha farklıdır.

5 Yanıt Yayınları 20. Kurmaca kişilerin gerçek kişiler gibi kanlı canlı, yaşayan kişiler oldukları düşünülmez. Ayrıca kendi hayatlarını ya- şamalarına izin verilmeden bu kişiler dışarıdan onlar adına anlatılmaya çalışılırsa ilk sarsıntıda yıkılacak romanlar ve öyküler yazılıyor demektir. Biz nasıl kendi hayatımızı ken- dimiz yaşıyor ve ona başkalarının karışmasını istemiyorsak kurmaca kişiler de öyle düşünülmeli. Onların davranışları ve düşünme biçimleri de kısıtlanmamalı. Gelin görün ki bütün sorun da önce burada başlıyor. Karakterlerin o sırada ne hissettiklerini ve ne düşündüklerini anlatmak için araya giren bir anlatıcı ve onun iplerini elinde tutan yazarlar az değil ve biz ---- Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre, aşağıda- kilerden hangisi getirilebilir? A) bu durumu doğal karşılamadıkça yazarın yazma yete- heğini kısıtlamış olacağız. yazarın biçemini sorgularken kurgusunun aksayan yönlerini ortaya çıkarmada yetersiz kalmamalıyız. C) yazarın ipleri istediği gerginlikte tutma isteğinin, onun en doğal hakkı olduğunun farkına varmalıyız. D) bu yazarların postmodern bir yöntemin takipçileri olduğunu göz ardı etmemeliyiz. bununla ne kadar sık karşılaşırsak yazılanların ortalama niteliğinin de o kadar düşeceğini bilmek zorundayız.

A 33. Yüzyılı aşkın tarihiyle sinema bazen eğlence bazen de propaganda aracı olarak toplumların sosyal ve kültürel yapısını etkilemiştir. Aynı zamanda toplumda var olan kültürel değerleri, inançları, gelenekleri ve yaşam biçim- lerini var olduğu günden bu yana ele alarak evrensel çer- çevede izleyicilerle buluşturan sinema; toplumların hafi- zalarının derinliklerinde kalmış, unutulmaya yüz tutmuş değerleri tekrar gün yüzüne çıkarmıştır. Toplum ve birey üzerine etkisi bilim insanları ve araştırmacıların da dikka- tini çeken sinema, çeşitli yönleriyle akademik çalışmalara konu olmuştur. Bu parçadan "sinema"yla ilgili, L Zaman içerisinde farklı amaçlara hizmet etmiştir. JI. Ortaya çıktığı zamanlardan itibaren toplum unsurları- ni ve gerçekliklerini tema olarak işlemiştir. X you. Ele aldığı konuları sunuş biçiminde geniş olanaklara sahip olmasıyla yöntemli çalışmaların ana unsuru ol- muştur. wwww. V. Birey ve toplum üzerindeki etkisi ve bu etkinin derin- liği bilimsel olarak kanıtlanmıştır. yargılarından hangisine/hangilerine ulaşılamaz? A) I ve II D) III ve IV B) I, III ve IV E) Yalnız IV C) Il ve Il

YKS Temel Yeterlilik Testi www. 19. Çünkü kültürü oluşturan tüm değerler toplamı, dilin ale toprağında üretilin Soz gelimi, şiirler, öyküler, roman- lar, oyunlar yaratıldığı dilin damgasını taşır. Yazarların, yaratma evrenini de kuran, sınırları çizen onların dilidir. Bu yönden dille yazın, bir kâğıdın iki yüzü gibidir, bir- birinden ayrılmaz. Yazarları, ozanları yaratıcı kılan da amit dildir. Yaratıcılığın gizi, dilin tüketilmeyen kullanım bi- udçimlerinde gizlidir. Önemli olan, bu geçeğin ayrımına plan varmaktır. Yaratıcılık, doğuştan getirilen bir yetenek de- ğil, dilin sunduğu olanakları tanımak, bunları tutkuyla işleyerek geliştirmektir. Hover Bu parçanın başına düşüncenin akışına göre aşa- sorğıdakilerden hangisi getirilmelidir? UITBENU A) Yazınımızda dilin günden güne yeni sözcüklerle zenginleştiğini söyleyenler var B) Dil, kimlik ve kişiliğimizi belirleyen bir güç olduğu gibi yaşantının her alanını etkileyen önemli bir öge- dir C) Dil sadece yazmak veya iletişim kurmak için gerek- li değildir D) Her konuşan, dilinde bir anlam olduğunu sanır ama çoğu kez yanıldığının sonra farkına varır Kültürün nesilden nesile geçmesi, kültür taşıyıcı eserler eğitim ve öğretim yolu ile olur

21 Şayet uzun vadeli ve sağlıklı çözümler isteniyorsa toplum, kendi çözümünü kendi bulmak zorundadır. Bunu da yalnız kendi yaratıcılığıyla yapmalıdır. Sonuçta gelenek ve görenek ögeleri, toplumun üyelerine bir hizmet ve doyum verdiği için var olmuşlardır ve yalnız bu biçimde toplumun hizmetinde olabilmişlerdir. Toplumun gereksinim ve düşüncelerine uy- mayan bir çözüm ilkesi, o toplum tarafından kabul görmez. Toplumsal değerlerin sürekliliği yalnız toplum tarafından oluş- turulduğunda ve toplumun hizmetinde olduğunda sağlanabilir. Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden han- gisidir? A) Toplum, ortak değerler etrafında toplandığı zaman güçlü olur. Toplumsal çözümler, kalıcılığını ve geçerliliğini toplum elinden çıktığında kazanmaktadır. C) Bir miletin varlık gösterebilmesi için gelenek ve görenek- Jeri zengin olmalıdır. D) Toplumsal sorunlara getirilecek çözümler, toplumsal de- ğerlere uyum göstermelidir. E) Kendi değerlerine yabancılaşan insanlar, evrenselliği de yakalayamazlar. TÜRKÇE

A A A 33. Bi ka bu TYT DENEME SINAVI 05 32. Üzerinde yaşadığımız topraklar, tarih boyunca yaşayan medeniyetlerin ortaya koyduğu kültürel unsurları barındırması ve geçmişten günümüze Türkler tarafından Asya'dan taşınan yaşam şekli sayesinde, tarihin her döneminde yerli yabancı sanat insanlarının çekim noktası olan bir kültür merkezidir. Göç, ticaret ve benzeri nedenlerle farklı kültürlerin birbirleriyle olan münasebetleri sayesinde kültürün her koluna ait olan sanat ürünlerinin üretim merkezi hâlini almıştır. Farklı ruh dünyalarını barındıran, toplumun her kesiminin estetik anlayışına hitap eden ve çeşitli dillerin anlatım özelliklerini yansıtan her türlü kültürel ürünün ortaya çıktığı bir sanat merkezi kimliğine bürünmüştür. Anadolu, işte bu sebeple her dönemde hem sanatın hem de sanatçının çekim merkezi olmuştur. Bu çok kültürlü yapı sayesinde yüzyıllar boyunca her türlü sanat dalının en yüksek ifade gücüne ulaşan sanatçı, bu coğrafya üzerinde kendine has bir üslup geliştirmiş ve Türk kültürünün şekillenmesi ve renklenmesinde tarihin her döneminde öncü rol üstlenmiştir. Bu parçaya göre, Anadolu'nun her dönemde sanatın ve sanatçının çekim merkezi olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Yüzyıllar boyunca verimli arazilere ve önemli merkezlere ev sahipliği yapması (B) Bünyesindeki çok kültürlü yapı sayesinde üzerinde yaşayan sanatçılara itham vermesi C) Göç yolları üzerinde ve ticaret merkezlerinin oldukça yakınında yer alması D) Türkler sayesinde Asya'nın birçok zenginliğiyle beraber sanatının da Anadolu'ya taşınması E) Her dönemde çoğunluğa hitap edebilen bir sanat merkezi kimliğine sahip olması ve ba e Se & b ic

Anlam TEST-2 X Bir edebiyat, sanat ve fikir adamı olan Kemal Tahir, Ana- dolu halkının yaşantısını, mücadelesini ve kavgasını çe- şitli olay örgüleri içinde hikâye ve romanlarına taşıyarak durumu adeta iktidar sahiplerine, siyasi ve entelektüel çevrelere rapor etmiştir. Eserlerinde gelenekçi bakış açısı ile Batı'ya dönük yüzünü birleştiren Kemal Tahir, pek çok romanında anlık okumaların ve heyecanların romanci- si olmadığını göstermiştir. Bu romanlarda insanların ve toplumların pek çok yönünü yansıttığı, bu bakımdan çeşitli sosyolojik bulgular sunduğu görülmektedir. Ne- ticede Kemal Tahir, edebiyat tarihimizde belli bir kurgu bütünselliği içerisinde canlı, somut ve gerçekçi eserler vermeyi başaran önemli bir sanatçıdır. Bu parçada Kemal Tahir ile ilgili olarak aşağıdakiler- den hangisine değinilmemiştir? A) Eserlerinde insan ve toplum gerçeklerine yer vermiş- tir. B) Edebiyatı, fikirlerini aktarmak için bir araç olarak kul- lanmıştır. C) Doğu ve Batı kültürünü eserlerine sindirmiştir. D) Eserlerinde canlı ve heyecan uyandıran bir anlatım vardır. Eserleri toplum bilimi konusunda bazı sonuçlara ulaş- mamızı sağlar. Turizm; dinlenme çeler ile b kalmama FenCebir yesinde nir, mer baskısın edebiy oluşma nim va geçm dur. M oraya Bu han A) B) C) D E

Paragraf Düzeyinde Anlam TEST - 1 X Birden fazla dille muhatap olmak genelde farkları ve özelde ise kültürlere açık olmayı beraberinde getirir. In- sanın konuştuğu ilk dil başka dilleri öğrenmenin temelini oluştur. Bir çocuk ilk konuştuğu dile ne kadar hâkimse, diğer dilleri de o kadar rahat öğrenir. Çocuklar aynı za- manda birkaç dille rahatlıkla büyüyebilirler. Çocuğun gelişimi açısından etkili olanlar etrafındaki ilgili dili ko- nuşan ve bu dili gündelik hayatta kullanan kişilerdir. Çok dillilik çocuk için bir zenginliktir ve farklı yaşam stilleri ve değerlerini gösterir. Çocuklar farklı kültürlerin özellikle- rini, birbirlerini kabul edip birbirlerine saygı göstermeyi öğrenirler. Bu parçadan yola çıkarak aşağıdaki yargılardan han- gisine varılamaz? A) Çok dillilik, farklı kültürler hakkında bilgi edinmeyi sağlar. B) Ana dili iyi kullanmak diğer dilleri öğrenmenin ön ko- şuludur. Bir dili öğrenmek ve sürekli o dili kullanmak, diğer dil- leri öğrenmeye engel teşkil etmez. D) Farklı dilleri öğrenmek insanlar arası ilişkileri kuvvet- lendirir. E) Birden çok dil bilen insan, olaylara karşı farklı bakış açıları geliştirir. cüyle ortaya de resmedilm resimleri renk tirir. Soyut re bir anlayışla soyut ressar Soyut resim doğmasına ges Braque resim anlay Sanatın gö resim ile i FenCebir resim, gür yük bir öm tedir. Bu parça den han A) Düşle Birde na C) Gerç D) San nak E) Gü kay

tulum ya da rinden biridir dir. Kimi iddi- göre ise aynı Tüm bunlara mesi oldukça un derisi ve ası, tüm Av- farklı türle- eti sınıfına yı İskoçlar, tini arttır- er vermek aletleriyle mıştır. kilerden oktur. kullan- Cebir Ziya Gökalp'in düşünsel yapısı üzerinde de Osmanlı Dev- leti'nin parçalanma sürecine girdiği dönemde baş göste- ren siyasal, askeri, dinsel ve ekonomik sorunların derin izlerini görmek mümkündür. Bu etkilerin de tesiriyle, Gökalp'in düşünce yapısı içerisinde milliyetçilik anlayışı önemli bir yere sahip olmuştur. Fakat Gökalp'in ulusçulu- ğu, etnik temelli değil; kültürel bir ulusçuluktur. Çok fark- lı alanlarda çeşitli eserler veren Ziya Gökalp'in düşünce ikliminin oluşumunda İsmail Hakkı Bey, Yorgi Efendi, Dr. Abdullah Cevdet gibi bazı önemli şahsiyetlerin etkisi var- dır. Aynı şekilde, Durkheim'in sosyolojik yaklaşımları da Gökalp'in düşünceleri üzerinde önemli izler bırakmıştır. Bu parçadan Ziya Gökalp ve yazar kimliğiyle ilgili aşağıdaki yargıların hangisi çıkarılamaz? A) Eserlerine yansımış bir ideoloji söz konusudur. Eserlerinde işlediği konularla kültürler arası etkileşi- me önem vermiştir. C) Dönemin zihniyeti eserlerine yansımıştır. D) Fikirlerini oluşturmada yerli ve yabancı olmak üzere ibu birçok kişiden beslenmiştir. E Farklı tür ve dallarda birçok eser vermiştir. Paragraf Düzey

Türkiye'de sosyal psikolojinin kurucusu olan Çiğdem Ka- ğıtçıbaşı, dünyada da kültürler arası psikolojinin gelişi... mine katkı sağlayan çok verimli bir bilim insanıdır. Onun çalışmalarına 5000'in üzerinde atıf yapılmıştır. Çalışmala- rina en fazla atıf yapılan bilim insanları arasında yer al- maktadır. Geliştirdiği kültürler arası benlik ve aile modeli ile psikolojide ABD egemenliğine karşı çıkan Kağıtçıbaşı, akademik başarılarına yenilerini eklemiştir. Çok sayıda sosyal sorumluluk projesinin mimarı olarak Anadolu'nun yoksul çocuklarına sağladığı destek ve kadın-erkek eşit- liği konusunda yaptığı birçok çalışmasıyla da adından söz ettirmiştir. Bu parçadan Çiğdem Kağıtçıbaşı ile ilgili olarak aşa- ğıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Psikoloji alanında özgün çalışmaları olduğuna Çalışmalarından başka insanların da örnekler alıp ya- rarlandığına C) Çalışmalarının evrensel nitelikte konular içerdiğine andlar içerdi DPsikoloji alanında en fazla çalışma yapan bilim insan- larından olduğuna v E) Toplumsal konulara da duyarlı bir insan olduğuna V Orhan okuru h güldür gelişim çizerel değil, aynı b cuyu cinin yaza ğu "I han yan Par tel B) C) D E

TYT Türkçe Te 29. Termodinamik yasaları gereği vücudumuz, kendisinden da- ha soğuk bir maddeyle karşılaştığında ısı kaybederek kar- şısındaki soğuk maddenin ısısını artırır. Deniz ve havuz gibi ortamlarda, cilde temas ederek isinan su ise sürekli yer de- ğiştirdiği için vücudumuz sürekli ısı kaybeder. Neopren gibi suni kauçuk malzemeden imal edilen dalış kıyafetleri, do- kularında hapsettikleri suyun yavaşça ısınmasını sağladık- tan sonra yer değiştirmesini engellediği için su altında vü- cut ısımızı korumamıza yardımcı olur. Bu parçadan aşağıdakilerin hangisi çıkarılabilir? A) Dalış elbiselerinin temel yararı dalış yapacak kimsenin üşümesini engellemektir. B) Dalgıçların dalış elbiseleri, dalış şekline, ne kadar deri- ne dalacağına göre değişiklik göstermektedir. C) İnsanın üşümesinin en büyük etkeni, soğuk havayla olan temasıdır. O D) İnsanlar deniz ve havuzlara girdiklerinde akarsulara gö- re daha çok üşürler. Su altında vücut ısısını koruyan en iyi kıyafet, suni kau- çuk malzemeden yapılan dalış elbiseleridir.

(1) Sarı Irmak, Asya'nın kıraç topraklarından ayrılır ve yumu- şak lös topraklarının ortasından geçer. (II) Bu verimli bölge- deki kolay işlenen topraklara, arada bir beklenmedik sellere yol açabilen sağanak yağmurlar düşer. (III) Bazen yağışların azlığı bazen de muson yağmurlarının yöreye hiç ulaşama- ması sebebiyle ürünlerin zarar gördüğü mevsimler olur. (IV) Neolitik Dönem'in çiftçileri, Sarı Irmak boyunu takip eden is- tikrarsız tarım çevresinde MÖ 3000'lerde akdarı yetiştirmeye başladılar. (V) Yörenin çiftçileri daha sonra Orta Doğu'dan gelen buğday ile arpa ve Asya'nın muson bölgesinden gelen pirinç tahıllarının tarımını da öğrendiler. (VI) Ancak suyun kritik derecede kıt olabildiği bir bölgede pirincin, susuzluğa daha dayanıklı olan akdarı, buğday ve arpa gibi ürünlerin yerini alması da beklenemezdi. 5. Bu parçaya göre Sarı Irmak çiftçileriyle ilgili olarak aşa- ğıdakilerden hangisi kesinlikle doğrudur? A Yetersiz tarım bilgisine sahip oldukları B) Ürün çeşitliliğine çok önem verdikleri C) Ticari kaygılardan uzak oldukları X D) Üretim için yanlış bir bölge seçtikleri E)) Etkileşime ve yeniliğe açık oldukları

(1) Uyarlamalar üzerinden edebiyat öğretimi söz konusu olduğunda akla gelebilecek ilk soru uyar- lama filmin asıl metni ne kadar aktarabildiğidir. (I) Bu noktada çoğu zaman haklı bir çekinceden bahsetmek mümkündür. (III) Uyarlama film ile uyarlanan edebi eserin arasındaki bağlantı kimi zaman çok güçlü iken kimi zaman bunun tam aksine kaynak metinden tamamen farklı bir eser ile karşılaşma olasılığı vardır (IV) Bir film, uyarlama olarak adlandırılsa bile edebi eser ile arasında büyük ölçüde farklılıklar ortaya çıkabilmektedin (IV) Edebi metin, yalnızca esin kaynağı olarak kullanılmış olsa da yönetmen ve senaristlerce baştanbaşa yeni bir hikâyenin, zaman, olay mekân ve karakterler bakımından bambaşka bir esere dönüştürülmesi durumu oldukça sık karşılaşılan bir durumdur. 5. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir? A) Uyarlamalar üzerinden bir eğitim mode- linin benimsenmesi çoğu zaman edebi esere zarar vermiştir. B) Uyarlama film ile uyarlanan edebî eser arasında bir gerçekçi bir bağ kurmak ya- pımcının hünerine bağlıdır. C) Bir film edebî bir eserden uyarlansa da o edebi eserin verdiği tadı, zevki hiçbir za- man izleyiciye veremez. Y A R G I Y A D) Edebi eserden uyarlanan bir filmin var olan eseri olduğu gibi yansıttığı algısı y gerçeğin izdüşümüdür. I N L A Bir filme esin kaynağı olarak kullanılacak olan edebi eserin hikaye türünün özellik- R lerini içinde barındırması gerekir. I