Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler Soruları

ların yanıtla- alarıyla olan ireyin benlik m dönemleri son, yaşamı sayacak bi- ou sekiz döō- miştir. Ona eken belirli şmalar bu- e aşağıda- la beraber dedir. ilim insanı mıştır. Srdüğünü, mdır. başladığı ektedir. ulma ara- eçilemez unluk ya usu olan lmış bir yer bi- a temel, k bir ya- mandan düşün- arıtılmış ykünün dir. (VI) nün ya- nci pa- poler UDA 22. Herkesçe bilinen gemi Titanic'in neden battığına dair geçen yüz yıl boyunca birçok teori ortaya atıldı. Kimi- leri geminin kaptanı Edward John Smith'i dikkatsizlikle suçlarken bazı bilim insanları bu buz dağlarını öngör- menin mümkün olmadığını söyledi. Bugün yapılan son araştırmalar bile yeni teknolojilerin dahi buz dağlarının yerini belirlemekte yetersiz kalabileceğini öne sürüyor. Amerikalı bilim insanı Timothy Foecke, 2006 yılında o dönemde batması imkânsız olarak gösterilen dev geminin, buz dağına çarptıktan sadece birkaç saat sonra batma nedeninin, perçin çivilerinin sağlam ol- mamasına bağlı olabileceği görüşünü ortaya attı. Buz dağı kazasının neden önlenemediği gizemini korusa da herkesin bildiği ve değiştiremediği bir gerçek var- di: Titanic'te bulunan filikalar tüm yolcuları kurtarmaya yetecek sayıda değildi. Geminin tam kapasitesi 3 bin 547 kişi olmasına rağmen geminin sahip olduğu top- lam filika sayısı 1178 kişilikti. Kazada bu büyük ihmal nedeniyle 1500'ün üzerinde yolcu hayatını kaybetti, ayrıca 700'ün üzerinde insan yaralandı. Titanik'in en- kazı, 1985 yılında Kanada'nın Newfoundland bölgesi- nin 645 kilometre açığında, deniz bilimci Robert Bal- lard tarafından bulundu. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Geminin batma nedeni hâlâ tam olarak bilineme- mektedir. B) Bilim insanları dağlarının öngörülmesinin gü- nümüzde bile mümkün olmadığını söylemektedir- C) Gemiyi yapan kişi veya kişilerin güvenlik önlemle- fini alma konusunda eksikliği konusunda herkes hemfikirdir. D) Geminin enkazı bir deniz bilimci tarafından yıllar sonra Kanada civarında bulunmuştur. E) Eilika ve can yeleği sayısının yetersizliği ölü sayısı- nın artmasındaki en önemli etkendir. C C

7. (1) Modern homo sapiens, ilk olarak 250.000 ila 350.000 yıl önce evrimleşti. (II) Ancak tarım ve elde edilen bit- kilerin evcilleştirilmesi gibi uygarlıklara doğru giden ilk adımlar yalnızca 10.000 yıl önce başladı. (III) İlk uygar- lıklar ise yaklaşık 6400 yıl önce ortaya çıktı. (IV) Bütün bu tarih göz önüne alındığında insanların uygarlığı çok sonradan keşfettiğini söylemek mümkündür. (V) Peki, insanların uygarlığı keşfetmesi neden bu kadar uzun sürmüş olabilir? Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde kesinlik söz konusudur? EX A) BY CHI V B) cyni D) 9.

7. Divan edebiyatı boyunca pek çok Leyla ile Mecnun, Yusuf u Züleyha mesnevisi ile ve Hüdhüd kuşunun hikâyesini anlatan Gülşenname gibi eserlerle karşılaştığımız hâlde Tanzimat sonrasında, Tevfik Fikret'in Promete, Yahya Kemal'in Biblos Kadınları adlı şiirlerini görüyoruz; daha çağdaş şairlerden Melih Cevdet Anday'ın bir kitabı Kolları Bağlı Odysseus, Edip Cansever'in bir kitabı Nerde Antigone adını taşır. Bu cümle aşağıdakilerden hangisini kanıtlamada örnek olarak kullanılabilir? A) Şairlerimiz, yüzyıllar boyunca daha önce yazılmış şiirleri taklit etmekten kurtulamamışlardır. } B) Tanzimat sonrasında şiirimiz ulusal kültür ve değerlere daha çok yönelmiştir. C)) Şiirde daima geçerli olan doğrular yoktur, çoğu zaman moda ve bireysel ilgiler belirler şiirin genel görünümünü. D) Her milletin şiiri birbirinden etkilenmiş, kimi temaları dışarıdan aldığı gibi kimi temaları başka edebiyatlara ödünç vermiştir. E) Bir edebiyatın nerelerden etkilendiğini ve beslendiğini eser adlarına bakarak da anlayabiliriz. X

t A A A C 25. Ben kendini, kendisinden ve çevresinden uzakta tuta- bilen, sadece kelimelerin saltanat ve sefasını sürmek isteyen sanatçıları her zaman yadırgamışımdır. Usta şair iseler hayranlık duymuş ama hiçbir zaman içten seveme- mişimdir. Kendimi ve zamanımı hiçe sayan bir sanatçı olmaktansa eserlerinde çağından kopmamış, çağının gölgesini satırlarında sürüklemiş bir sıra adamı olmayı tercih ederim. Şiir duygulardan değil, kelimelerden doğar. Ama seçtiği kelimelere şair, katıldığı çekim alanı içinde bulunduğu şeyleri koyacaktır. Böyle diyen bir şairin aşağıdakilerden hangisini söy- lemesi beklenemez? A) Dünyada insandan başka, insana görev gayesinden başka hiçbir şey yoktur; bu itibarla sanat, var olabilmek için insanlara faydalı olmak zorundadır. B) Yüreği duygulu, kafası işleyen bir sanatçı, bugünün toplum olaylarına ilgisiz kalamaz; toplumsal psikolojinin etkileri genellikle az veya çok, edebiyatta yer bulur. C) Düzenden, yerleşmiş düzenden yana olan yazarlar hiç hoşlanmazlar başka yazarların, şairlerin bilinen patika ların, asfaltların dışında dolaşmalarından. D) Insanlar kolaylık isterler; sıkıntı, yorgunluk gereksizdir; düz olmalıdır yürüdüğümüz yollar, edebiyat da. E) Burjuvazinin edebiyattaki rolü artık bitmiştir, onun üs- tünlüğünü hazırlayan koşullar ortadan kaybolmakta ve artık aşılmış bulunmaktadır.

33. Sözlüklere dalmak güzeldir, dil bilgisi kitapları arasında dolaşmak da güzeldir. Fakat birkaç ciltle sınırlı sözcükler ve dil bilgisi kitapları asla dilin kendisi değildir. Sözlükler bir dilin bütün kelimelerini içine alsa bile nihayet bir sözcükler listesinden ibarettir. Dil bilgisi kitapları ise bir kurallar sıralamasından başka nedir ki! Önce biz insanlar, sonra yazarlar, şairler bir dil bilgisi kitabında yer alan söz dizimi kurallarını sayısız örneklerle zenginleştirir; bir sözlükte yer alan binlerce sözcüğü sayısız örgüler içinde bir araya getiririz. Bunları sözlüklerden ve dil bilgisi kitaplarından bağımsız yaparız, binlerce yıldan beri böyledir bu. Aşağıdaki önermelerden hangisi bu parçanın yaza- rının bakışıyla örtüşür? A) Sözlükler de dil bilgisi kitapları gibi kurallar içerir. B) Diğer insanlar gibi şair ve yazarlar da dilin kuralları- nı korurlar. C) Dil bilgisi kitaplarında dilin kullanımı ile ilgili zengin örnekler vardır. D) Sözlükler ve dil bilgisi kitapları dili ele alış bakımın- dan her toplumda farklıdır. Dil: Dil; sözlüklerle, kurallarla sınırlanamayan sayısız örüntüler evrenidir. E Diğer Sayfaya Geçiniz.

20. Kuşkusuz Türkiye, bilinen diplomatik girişimlerden zi- yade daha insani diplomasiyi öne çıkarıyor. Tarihinin ve coğrafyasının da bir gereği olarak Türkiye, günümüzde tek yönlü, kapalı bir siyaset uygulamak yerine tam aksine cömert bir politika ile yaklaşıyor. Bilgi birikimini, teknolo- jik gelişmişliğini, sinemasını, edebî eserlerini, mimari ve kültürel ürünlerini ve eğitim kurumlarını dünyanın farklı ülkeleriyle paylaşıyor. E ---- Bu parçanın başına düşüncenin akışına göre aşağı- dakilerden hangisi getirilmelidir? AKüresell A) Küreselleşen dünyada artık kültürlerarası ve diplomatik ilişkiler eğitim ve bilim yoluyla sağlanıyor. B) Kendi ülkesinin sınırları dışında nitelikli bir eğitim alan bir kişinin dünyaya daha zengin ve seçkin bakmaması imkânsızdır. C) Dünyanın saygın üniversitelerinin Türkiye'de açtıkları bütünleşik ve çift diploma programlarına ilgi oldukça arttı. D) Türkiye'nin, Kalkınma Planlarına uluslararası öğrenciler için ek ödenekler koyarak büyük destekler vermeye başladığı görülüyor. E) Türkiye, bilim ve kültür merkezleriyle, sanayisiyle, tek- nolojik altyapısıyla, büyüyen ve gelişen ekonomisiyle insani bir politika sergiliyor.

B 31. Ahmet Hamdi Tanpınar'ın şiir estetiğini ören en önemli unsurlardan biri, "rüya"dır. Onun şiirlerinde rüya, ikinci bir hayat gibidir. İç içe girmiş iki oda gibi, gerçek yaşamla rüya yaşamı yan yana durmaktadır. Tanpınar'a göre şiirde rüya, gerçek yaşamdan çok daha ayrı, daha geniş imkânlı, son derece hızlı ve tesadüfe bağlı bir hayattır. Rüya, Tanpınar'ın şiir dışındaki eserlerine de kaynaklık etmiştir. Onun Abdullah Efendi'nin Rüyaları ve Rüyalar isimli biri büyük, diğeri küçük iki hikâyesi bulunmaktadır. Şiir görüşlerinin Valery'yi tanıdıktan sonra şekillendiğini söyleyen Tanpınar, bu estetiğin de rüya ile beraber şiir üzerine uzun çalışmalara dayandığını söyler. Tanpınar'ın rüya hâliyle ilgilenmesi, sadece Valery'den gelen bir etkilenme değildir. Onun üzerinde çocukluğunu geçirdiği Kerkük ve Musul'da damlarda yatarak yıldızlı gecelerde gökyüzünü seyre dalmasının da etkisi vardır. Ne İçindeyim Zamanın şiiri, bu yönden de önemlidir. I. Rüyada yaşananları, gerçek yaşamın bir parçası olarak algıladığı II. Rüyaları gerçek yaşamın sıkıntılarından kaçmak için araç olarak kullandığı III. Şiir dışındaki yapıtlarında da rüyayı bir öge olarak kullandığ IV. Sanat görüşlerinin temelinde bir sanatçının bulunduğu Bu parçadan Ahmet Hamdi Tanpınar'la ilgili olarak yukarıda verilenlerden hangilerine ulaşılamaz? A) I ve II Bve III C) Yalnız II D) II ve IV E) Yalnız IV

8. Hammurabi Kanunları "dişe diş, göze göz" şeklin- de değerlendirilen ve suçu işleyene aynı ağırlık- ta cezayı içeren kanunlardır. Buna göre Hammurabi Kanunlarının; N Kisas, II. fidye, III. caydırıcılık X esaslarından hangilerini taşıdığı savunulabilir? B) Yalnız II A) Yalnız I D) I ve III XB E) I, II ve III C) I ve II 10.

2. Niġbolu Zaferi, Osmanlı Devleti'nin Anadolu'da bu- lunan Türk beylikleri üzerindeki etkisini ve saygın- liğini artırmıştır. Bu arada Mısır'da bulunan halife de kendisine gönderilen zafernameye verdiği ce- vapta, Yıldırım Bayezid'e, "Anadolu'nun Sultanı" anlamında Sultan-ı İklim-i Rum unvanı ile hitap et- miştir. Bu bilgilere dayanarak Niğbolu Zaferi'nin Os- manlı Devleti'nde, Anadolu'da Türk siyasi birliğini sağlama, II. Baharat Yolu üzerinde egemenlik kurma, III. Akdeniz'de hâkimiyet kurma politikalarından hangilerine doğrudan katkı yap- tığı savunulabilir? A) Yalnız I B) Yalnız D) I ve II C) Yalnız III E) II ve III TEAS PRESS Eğitim

11. Gündelik hayatımızın ayrılmaz bir parçası olan gülme eylemi, dev bir endüstri yaratmış durumda. Mizah ki- tapları ve dergileri, filmler, diziler, internetin yaygınlaş- masıyla mizahı merkezine alan sosyal medya hesap- ları insanların gülmesinden hatırı sayılır miktarda para kazanmaktalar. Hatırı sayılır derken oldukça büyük bir ekonomiden söz ediyoruz. adlı eserini oluşturan makaleleri yazarken bir nebze ol- --. Henri Bergson, Gülme sun bu eksikliği gidermeye çalışmıştı. Ondan başka da gülme eylemini gündemine alıp etraflıca bir çalışma ya- pan yazar olmadı. Gazetelerde birkaç köşe yazısı, inter- netteki bloglarda birkaç amatör deneme, hepsi bu. ‒‒‒‒ Deneme Sınavı - 02 Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Bu ekonomiden sadece gülmeyi unutan insanların yararlanması da çok ilginç olsa gerek B) Hal böyleyken gülme eyleminin dinamikleri üzerine kafa yoranların bu kadar az olması şaşırtıcı C) Bu sebeple son zamanlarda bazı yayınevleri mizah içerikli eserlere ağırlık vermeye başladılar D) Satın alinan gülme eylemi, insanların hayatındaki belli bir eksikliği tamamlıyor olsa gerek E) İnsanın doyum hissine hitap eden hiçbir etkinlik, gül- menin oluşturduğu boşluğu dolduramıyor

B B 33.-34. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Yazarken de iyi karakter yazacağım diye kendimi zorlamıyo- rum hiçbir şekilde. Ben gerçek karakterler yazıyorum; hayatın köşesinde, kıyısında olan insanları veya gözümüzün önünde olan görmezden geldiğimiz insanları yazmaya çalışıyorum. Hiç kimse iyi değildir tam anlamıyla ya da kötü değildir. Ben griyi arıyorum. Onun için de karakterler bazı yerlerde iyi, bazı yer- lerde kötü. Ama bu mutlak bir iyilik de değil aslında. Karakte- rin içinde bulunduğu durumlarda, o anda iyi de olabilirsin kötü de olabilirsin. Ona biz karar vermiyoruz, ona karakter de karar vermiyor. Karakteri kurtarmak diye bir şey yok yani. Bir karakte- ri yazarken onu kurtarmaya çalışmıyorum, onu iyi göstermeye çalışmıyorum. Hepimizin gördüğü ama görmezden geldiği şeyi yazıyorum. Baskıya, şiddete, acıya, eziyete direnme şekli belki de bu belirsizlik, yersizlik, zamansızlık, iyilik ve kötülük. 33. Bu parçada yazar, karakterlerini oluştururken aşağıdakiler- den hangisini yapmadığını söylemiştir? A) Subjektif bakış açısını kullanmak B) Sadece tek yönlerini ele alıp aktarmaya çalışmak C) Okuyucusunun ahlak anlayışını göz ardı etmek D) Hayata dair kötü şeyleri bir şekilde yansıtmayı istemek E) Herkese örnek olacak özellikleri göz önünde tutmak m 34. Aşağıdakilerden hangisi bu sözleri söyleyen yazarın roma- nında kullanacağı karakter olamaz? A) Karmaşadan uzak duran ama haksızlıklara ses çıkarmak- tan çekinmeyen bir anne Gür Yayınevi B) Acımasızlığıyla ün salmış ama evlatlarına toz kondurmayan köy ağası O CY Her olaya iyi yönden bakan ama yaşadığı aşk acısıyla dep- resyona giren bir delikanlı GKY-DS-02202301 - TYT D) Küçüklükten beri sorunlu, sonunda hapishane köşelerine düşen, her koşulda acımasız bir adam E) Mala, mülke zarar vermekten çekinirken engelli park yerine park edilmiş arabaları anahtarla çizen bir genç kız Gür Yayınevi 3

Biz, yüz yıldan beri edebiyatımızın, yenileşme geçirdiğini, değiştiğini sanıyoruz. Divan edebiyatını bırakmışız da Batı âlemininkine benzer bir edebi- yat kurmuşuz. Oysa bu süreçteki değişme ancak görünüştedir, edebiyatımızın özü değişmemiştir, Blyedebiyat anlayışımız değişmemiştir. Batı âlemin- den birtakım kalıplar aldık, o kalıplara gene eski bildiğimizi döküp duruyoruz. Bugünkü şiirlerin ço- ğu, divan gazellerinden ancak dilce ayrıdır gene o mehtap gene o gül gene o bülbül... nobe Bu parçada aşağıdakilerin hangisinden yakı- nılmaktadır? 8. 08 A) Edebiyatımızdaki değişmenin uzun zaman al- masından BY Divan edebiyatının göz ardı edilmesinden C) Divan edebiyatının, özgünlüğünü koruyama- masından ebracle D Siirimizin içeriğinin özgün olmamasından E Batı edebiyatındaki biçim özelliklerinin taklit edilmesinden

nda, Bu yol, i de ası: sol ga- yı, m 3. Edebiyat, insana hayat karşısında bir birikim ve biling aktarır. Yaşananlan yorumlar, gelecek tasarımında bu- lunur. Okuru uyanır, sarsar ve yüce, erdemli duygulara çağırır. Edebiyatçının üretim aşamasında böyle bir niyeti olmasa bile sonuç budur. Çünkü edebiyat kişisel olarak üretilir ama toplumsal olarak tüketilir. Bu yönüyle ede- biyat, gücünü "hayata müdahale"den alır. Bu güçten kastımız; toplumu, insanı değiştirme, dönüştürme, ona hissetmediği duyguları sezdirme kabiliyetidir. Edebiyat; adalet arayışımızın, dünyayı anlama, kavrama serüveni- mizin, nihayet kendimize varma çabamızın bir sonucu- dur. Çağımızda aklın, zekânın her şeyi kavramada yeter- siz olduğu görüldü. Ben tüm bu olup biten haksızlıklara, zulümlere karşı yine de en büyük gücün edebiyat oldu- ğunu düşünüyorum. Bu sözler aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık söylenmiş olabilir? A) Edebiyatın dünyayı değiştirme gücüne sahip oldu- ğuna gerçekten inanıyor musunuz? B) Günümüzde edebiyatın gerçek işlevinden uzaklaştığı düşüncesine katılıyor musunuz? C) Edebiyat, temelde bireysel bakış açısına mı yoksa toplumsal bakış açısına mı yaslanmalıdır? D) Sizce edebî eserler gerçeklere mi yoksa duygu ve ha- yale mi dayanmalı? E) Edebiyatın gündelik hayattan kopuk bir sanat olduğu düşüncesine katılıyor musunuz?

(1) Yirminci yüzyılın ikinci yarısı, Latin Amerika edebiya- tının dünya edebiyatına damgasını vurduğu bir dönem olmuştur. (II) 1980'lerden sonra edebiyatta bir yenilik olarak konuşulan en önemli konu ise Latin Amerika ede- biyatının bir karakteri olan "büyülü gerçekçilik" akımıy- di. (III) Gabriel García Márquez, Miguel Angel Asturias, Alejo Carpentier, Jean Rulfo büyülü gerçekçilik yaklaşı- mının parlak örneklerini vermişlerdi. Gabriel García Márquez'in 1982'de Nobel Ödülü almasından sonra bu akım, edebiyatta gündem olmuştur. (V) Bu kadar yoğun tartışılmasına rağmen büyülü gerçekçiliğin tanımını yap- mak, sınırlarını çizmek o kadar da kolay değil. 4. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde ki- şisel görüşe yer verilmemiştir? A) I B) II C) III D) IV E) V

5. Dostoyevski eserlerinde ağırlıklı olarak suç, aşk, günah, başkaldın, ahlak, merhamet, ezenler-ezilenler temalarını işler. Dostoyevski'nin kahramanları içten içe yanan, ka- baran, yaralı, çelişkili insanlardır. İnanç ve inkâr, günah ve sevap, kusur ve erdem arasında gidip gelirler. Karak- terlerin meseleleri kendileriyledir. Dostoyevski moder- nizmin kapısındaki yeni şehirlileri, en alttakileri anlatır. Felsefi ve insani sorunları metinlerinin merkezine otur- tup, insan mutluluğunun önündeki engelleri eserlerine taşıyarak insan düşüncesindeki kaosu belgeler. Onun eserlerinde doğa, toplumsal olaylar hep kişinin iç dün- yasını açık etmek için kullanılır. 7. Bu parçaya göre Dostoyevski ile ilgili aşağıdakiler- den hangisi söylenemez? A) Eserlerindeki kahramanların ikilik yaşayan karakterler olduğu B) Sınıfsal olarak toplumun alt kesiminden insanları yan- sıttığı C) Eserlerinde insanın düşünce dünyasındaki karmaşayı ortaya koyduğu D) Eserlerinin odağına insani meseleleri yerleştirdiğine E) Eserlerindeki kişileri yakın çevresinden esinlenerek kurguladığı

6. Ünlü romancımız Reşat Nuri Güntekin'in Çalıkuşu ro- manında Anadolu'ya öğretmen olarak giden Feride'nin hikâyesi işlenmiştir. Roman yayımlandıktan kısa bir süre sonra İstanbul'da yüzlerce genç kız, Anadolu'ya öğret- men olarak gitmek için yetkililere başvurmuştur. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi söy- lenebilir? A) Edebiyatın toplumsal hayatı yansıtan bir ayna olduğu B Edebiyatın toplumsal hayatı etkilemede önemli güce sahip olduğu CEdebî türler içinde en etkileyici türün roman olduğu D) Çalıkuşu romanının döneminin sosyal hayatını başa- rılı bir biçimde yansıttığı E) Toplumsal değişimlerin edebiyata yön verdiği