Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler Soruları

38. Dünyadaki çeşitli kültürlerin, su ögesine yükledikleri anlamlar, suyun zaman içerisinde kutsal bir özellik kazanmasına ve "kült" olarak anılmasına sebep olmuştur. Türk kültüründeki uygulamalara baktığı- mızda da bu durum geçerliliğini korumaktadır. Su kültü, özellikle İslamiyet öncesi Türk topluluklarının kutsallık atfettikleri nesneler arasında önemli bir yere sahiptir. Türkler nehir, göl, deniz, akarsu, ba- taklık, ırmak gibi su kaynaklarının özel güçleri oldu- ğuna ve içlerinde bir ruh barındırdıklarına inanmış, bunları kutsamışlardır. Türk tarihi, mitoloji ve des- tanlarına baktığımızda su kültünün çeşitli şekillerde Türk devlet anlayışı ve toplum hayatında çeşitli gö- revler üstlendiğini görürüz. Türk toplulukları suyu kutsal kabul etmekle beraber onu düşmanlarına karşı galip gelmelerini sağlayan bir unsur olarak görüp adeta kendi sosyal yaşantılarının bir parçası haline getirmişlerdir. Bu parçada asıl anlatılmak istenen düşünce aşağıdakilerden hangisidir? A) Türk kültüründe su kutsal bir unsur olmanın öte- sinde yaşamın bir parçası olarak görülmüştür. B) Türklerde olduğu kadar hiçbir toplulukta suya olağanüstü bir değer biçilmiş değildir. C) Birçok toplumda suya farklı anlam ve değerlerin yüklenmesi suyun kutsal bir unsur olarak görül- mesine yol açmıştır. D) Sanatsal yapıtların birçoğunda su imgesinin kul- lanılması suyun fizikötesi güçlere sahip olduğu inancını doğurmuştur. E) Günümüzde olduğu gibi geçmişte de su, top- lumların çatışma nedenlerinden biri olmuştur. bilendor

Dünyadaki çeşitli kültürlerin, su ögesine yükledikleri anlamlar, suyun zaman içerisinde kutsal bir özellik kazanmasına ve "kült" olarak anılmasına sebep olmuştur. Türk kültüründeki uygulamalara baktığı- mızda da bu durum geçerliliğini korumaktadır. Su kültü, özellikle İslamiyet öncesi Türk topluluklarının kutsallık atfettikleri nesneler arasında önemli bir yere sahiptir. Türkler nehir, göl, deniz, akarsu, ba- taklık, ırmak gibi su kaynaklarının özel güçleri oldu- ğuna ve içlerinde bir ruh barındırdıklarına inanmış, bunları kutsamışlardır. Türk tarihi, mitoloji ve des- tanlarına baktığımızda su kültünün çeşitli şekillerde Türk devlet anlayışı ve toplum hayatında çeşitli gö- revler üstlendiğini görürüz. Türk toplulukları suyu kutsal kabul etmekle beraber onu düşmanlarına karşı galip gelmelerini sağlayan bir unsur olarak görüp adeta kendi sosyal yaşantılarının bir parçası haline getirmişlerdir. 38. Bu parçada asıl anlatılmak istenen düşünce aşağıdakilerden hangisidir? A) Türk kültüründe su kutsal bir unsur olmanın öte- sinde yaşamın bir parçası olarak görülmüştür. B) Türklerde olduğu kadar hiçbir toplulukta suya olağanüstü bir değer biçilmiş değildir. C) Birçok toplumda suya farklı anlam ve değerlerin yüklenmesi suyun kutsal bir unsur olarak görül- mesine yol açmıştır. D) Sanatsal yapıtların birçoğunda su imgesinin kul- lanılması suyun fizikötesi güçlere sahip olduğu inancını doğurmuştur. E) Günümüzde olduğu gibi geçmişte de su, top- lumların çatışma nedenlerinden biri olmuştur. By parçadan "su" ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? A) Yaşamın en temel unsurlarından biri olduğuna B) Zaman içinde farklı anlamlar yüklendiğine Fizikötesi bir güce sahip olduğuna inanıldığına D) Efsanelerde, destanlarda olağanüstü güçlere sahip bir unsur olarak ele alındığına E) Sadece Türklerde değil, farklı kültür ve toplum- larda da simgesel anlamlar kazandığına TYT DENEME-PROF UNIKA

Nermi Uygur; felsefeci, edebiyatçı ve aynı zamanda iyi bir deneme ustasıdır. Otuzdan fazla yapıt vermiş, çok görüşlü çok renkli ve çok boyutlu bir kişiliktir. Felsefe, düşünce, dil, kültür, edebiyat, sanat, bilim ve eğitim kavramları üzerinde iyice kafa yormuş ve merkezinde insanın ve insan düşüncesinin olduğu bir anlam dünyasına doğru yolculuk etmiştir. Anlam katmanlarından oluşan yapıtlarını ilgiyle ve satırların altını çizerek okudum. Bunlarda tikelden tümele doğru bir sıçrayış gerçekleştirmeye çalışmış ve tikel ile tümel arasında gerçekleşen gerilimi, belli bir gaye doğrultusunda sunmaya çalışmıştır. Bunu yaparken de iri laflar, basmakalıp, kaypak deyişler, yuvarlatılmış söylemler, temellendirilme gereği duyulmayan sözüm ona düşünceleri, rastgele kestirip atmaları göremezsiniz. Her şey dil bütünselliği içinde ve yerli yerinde... 37. Bu parçada sözü edilen sanatçı ve yapıtlarıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Yetkin bir üslubunun olduğu t BY Farklı ilgi alanlarına sahip olduğu + CYapıtlarında anlam yoğunluğunun olduğu DY Bireysel sorunları ön plana çıkaran bir anlayış benimsediği → E) Herhangi bir keyfiliğe olanak tanımadığı Defaxex

YGS TÜRKÇE 10 DE 25. "Şiirle resim arasında kimi ilişkiler bulunmak- la birlikte, iki sanatın kullandığı gereçler ve teknikler birbirinden farklıdır. Işlevleri, sesler aracılığıyla hayaller uyandırmak olan sözcük- ler, hiçbir zaman doğrudan doğruya göze hi- tap eden renklerin yerini tutamazlar." Yukarıdaki parçada şiir ve resim sanatla- rının birbiriyle karşılaştırılan öğeleri han- gileridir? A) ses-hayal C) görme-renk E) hayal-renk B) hayal-sözcük D) sözcük-renk

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklemde kullanılan kip, ihtimal anlamı katmıştır? A) Bugünden itibaren, çok sevdiği bu eve sık sık gelecek B) Birazdan güneş doğacak ama evde herkes ayakta C) Savaştan sonra eski komşular yıllarca küs duracak D) Kitabı bir kerede okuduğuna göre çok sevmiş olacak E) Sakladıklarının hepsini eninde sonunda öğreneceğiz

17. O 17. Ben geniş imkânların sunulduğu bir çevreden gelmedim. Bana yol açan, elimden tutan olmadı. Zaten istemezdim de kimsenin elimden tutmasını. Öyle tuhaf bir yaradılışım var. Kimsenin ardından gitmedim. Değer verdiğim ve saygı duyduğum kişilere, zaman zaman kızgınlıklarım olmuştur; onları bencil bulmuşumdur. Özellikle bu durumu, gelişme gösterdiğinizde hemen fark ediyorsunuz. Biraz yükseldiniz mi sizi yerinizden etmek veya itibarsızlaştırmak için uğraş verenleri çok gördüm. Bunlar zaman zaman romanlarımda değişik isimlerle de yer almışlardır. Kırmalı Etekler'de olduğu gibi... Bu da en güzel yoludur öfkenin ortaya konmasınin. Kendi açtığım yolda yürüdüm bata çıka. Hedefim Batı'nın büyük isimleri gibi edebiyatımızda hatta dünyada bilinmekti. Hangi noktaya geldim bilemem ama bir yerlere ulaştım sanırım. Bir okuyucu bana "Siz efsane bir yazarsınız!" dedi. Bu hoşuma gitse de ona "Siz öyle söylüyorsunuz ama beni bu ülkede bilmeyen, eserlerimi okumamış nice insan var!" dedim. Bir başkası "Sizi Ukrayna ve Kırım tanıyor ve seviyor. Onların alkışını getirdim." dedi. Bu sözler hoşuma gitti. Serinletici bir denizin dalgaları gibi.lyi işte! Benim beklediğim böylesi karşılıklar.. Bu sözleri söyleyen bir sanatçıyla ilgili, Yaşamındaki bazı olumsuzlukları yapıtlarına aşa Batı edebiyatında kendisine belli bir yer edindiğine I Minnet etmeyen bir kişiliğe sahip olduğuna IV. Okurlarının beğenilerini dikkate aldığına yargılarından hangilerine ulaşılamaz? A) Yaymiz B) ve ll ve TV E) Il ve IV - C) Yalnız II -

60. Divan ve halk şiiri; rengini, kokusunu bizim hava- mız, suyumuz ve toprağımızdan alan, bizim bes- leyip büyüttüğümüz bir güldür. Türk kültürü, tari- hi ve sanatı gibi edebiyatı da bir bütündür. Farklı estetik çizgilere sahip olmakla birlikte, ortak bir kültür birikimine yaslanan halk ve divan edebi- yatlarımızın ortak noktaları, tahmin ettiğimizden çok daha fazladır. Ne yazık ki şimdiye kadar is- rarla farklı taraflarına dikkat çekildiğinden bu iki- sinin birbirine zit ve tamamıyla farklı edebiyatlar olduğu sanılmış, arada uçurumlar yaratılmıştır. g Bu parçada divan ve halk şiiri ile ilgili olarak aşağıdakilerin hangisinden söz edilmektedir? A) Aynı dönemde ortaya çıktığından B) Kendine özgü bir yapılarının olduğundan C) Aralarında çok önemli farkların olduğundan D) Ortak bir kültürün ürünü olduğundan E) Türk kültürünün önemli bir parçası olduğundan Diğer sayfaya geçiniz.

41. () Karadeniz'in hırçin dalgalarıyla oynaşan neşe- li balıkçı teknelerinin barınağı olan limanın he- men karşısındayız. (II) İnebolu'nun eski evlerle süslenmiş sokaklarından geçiyoruz. (III) Aşı bo- yasıyla renklenmiş ahşap evler, çocukluk yıllarımı anımsatıyor bana. (IV) Tanıdık bir mahallede do- laşır gibiyim. (V) Sardunyaların sarktığı pencere- ler, ilgi çekici tokmaklarıyla kocaman kapilar... Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) 1. cümlede insan dışındaki bir varlık insana özgü bir nitelikle anlatılmıştır. B) II. cümlede bir gözlem dile getirilmiştir. C) III. cümlede evlerin yazar üzerindeki etkisin- den söz edilmiştir. 458 D) IV. cümlede yazarın içinde bulunduğu ruh ha- linden söz edilmiştir. ist E) V. cümlede yazar özlemini duyduğu bir me- kandan söz etmiştir.

Y PARAGRAF DENEMESİ 19.-20. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız. Sanat üstüne düşünmeyi bırakalım, kendi sanatı üstüne dü- şünmekten bile uzak duran yazarlar var. Metnin hangi kişi ağzından ve nasıl anlatılacağı, zaman kiplerinin kullanımı, farklı zaman kiplerinin bir arada nasıl iç içe geçirileceği, yalın- lık ve karmaşıklık, açıklık ve kapalılık gibi bir dizi sorununun nitelikli metinler üstünde düşünülüp karşılıklarını aramaya yatkın olunduğu söylenemez. Bu yılın en etkileyici kitapları, diye reklam yapılıyor sonra... Bakıyoruz etkileyici roman yok denecek kadar az. Neden? Çünkü sanatçılar, yazdığım metin bir dursun şurada, kıvamını bulsun, demiyor da ondan. 19. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada yakınılan durum- lardan birisi değildir? A) Vasıflı metin ortaya koyma konusunda özverili davranıl- maması B) Elden çıkan metinlerin demlenmeye bırakılmaması 1989 C) Sanatçıların kendi metinleri üzerinde kafa yormaması D) Okuyucu dünyasında iz bırakacak eserlerin az olması E) Yalın, boğuk metinlerin sıfatlarla süslendirilmemesi PPLAN

O 17. Ben geniş imkânların sunulduğu bir çevreden gelmedim. Bana yol açan, elimden tutan olmadı. Zaten istemezdim de kimsenin elimden tutmasını. Öyle tuhaf bir yaradılışım var. Kimsenin ardından gitmedim. Değer verdiğim ve saygı duyduğum kişilere, zaman zaman kızgınlıklarım olmuştur; onları bencil bulmuşumdur. Özellikle bu durumu, gelişme gösterdiğinizde hemen fark ediyorsunuz. Biraz yükseldiniz mi sizi yerinizden etmek veya itibarsızlaştırmak için uğraş verenleri çok gördüm. Bunlar zaman zaman romanlarımda değişik isimlerle de yer almışlardır. Kırmalı Etekler'de olduğu gibi... Bu da en güzel yoludur öfkenin ortaya konmasının. Kendi açtığım yolda yürüdüm bata çıka. Hedefim Batı'nın büyük isimleri gibi edebiyatımızda hatta dünyada bilinmekti. Hangi noktaya geldim bilemem ama bir yerlere ulaştım sanırım. Bir okuyucu bana "Siz efsane bir yazarsınız!" dedi. Bu hoşuma gitse de ona "Siz öyle söylüyorsunuz ama beni bu ülkede bilmeyen, eserlerimi okumamış nice insan var!" dedim. Bir başkası "Sizi Ukrayna ve Kırım tanıyor ve seviyor. Onların alkışını getirdim." dedi. Bu sözler hoşuma gitti. Serinletici bir denizin dalgaları gibi.lyi işte! Benim beklediğim böylesi karşılıklar.. Bu sözleri söyleyen bir sanatçıyla ilgili, 1. Yaşamındaki bazı olumsuzlukları yapıtlarına yansıttığına M. Batı edebiyatında kendisine belli bir yer edindiğine IK Minnet etmeyen bir kişiliğe sahip olduğuna + IV. Okurların beğenilerini dikkate aldığına yargılarından hangilerine ulaşılamaz? A) Yathizt B) ve T DLIVE TV E) II ve IV C) Yalnız II

61. 59. Yazdıklarımı dinlendirip okuduktan sonra yayım- lamanın yararına değil, gerekliliğine inanırım. Bu bakımdan yazdığım bir romanı hemen yayımla- mam. Eserimi kulak tırmalayan ifadelerden arın- dırmak isterim çünkü. Onları attıkça romanları- min rahatça nefes alıp verdiğini düşünürüm. Bu- nu okur, romanlarımı kolay bir şekilde, sıkılma- dan okusun diye yaparım. Romanlarımdaki anla- tim kimseyi siksin istemem. Bazıları romanlarımı yayımlama aşamasında fazla titiz olduğumu söy- lese de ben onlara katılmıyorum. Bu parçaya göre sözü edilen yazarın romanla- rını hemen yayımlamamasının gerekçesi aşa- ğıdakilerin hangisidir? A) Haksız yere eleştirilmesinden çekinmesi B) Hata çıkacağından korkması C) Okura kolaylık sağlamayı düşünmesi D) Ayrıntılı düşünmenin yararına inanması E) Kulağa hoş gelmeyen söyleyişleri çıkarmak istemesi

12 X 40 TURKCE BRANS DENEMESI TYT/TÜRKÇE 19. Başımıza bir kez gelen şey büyük bir dert sayılamaz. (1) Bir anda olup biten bir şey için bu kadar zaman korku çekmek akıl kârı mıdır? (II) Aristo, Hypanis Irmağı'nın suları üstünde bir tek gün yaşayan küçük hayvanların bulunduğunu ve bu hayvanlardan sabahın saat sekizinde ölen genç, akşamın beşinde ölen yaşlı ölmüş sayılır, derken bu kadarcık bir ömrün bahtlısını, bahtsızını hesaplamak hangimize gü- lünc gelmez demek ister. (III) Ölüm, uzun ömürle kısa ömür arasındaki ayrımı kaldırır çünkü yaşamayanlar için zamanın uzunu kısası yoktur (V) Ama sonsuzluğun yanında, dağla- rin, ırmakların, yıldızların, ağaçların hatta bazı hayvanların ömrü yanında bizim hayatımızın uzunu, kısası da o kadar gülünçtür. (V) Doğa bunu böyle istiyor ve bize diyor ki: "Bu dünyaya nasıl geldiyseniz öylece çıkıp gidin ve ölümden hayata geçerken duymadığımız kaygıyı, hayattan ölüme geçerken de duymayın." Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangi ikisi yer değiştirirse anlamlı bir bütün oluşur? ALI ve III BH ve III D) III ve IV EHV ve V II ve IV Love Su a kalm foto alm türi bil (V ka ne m E C

1. Neolitik Çağ'da taşı işlemeyi bilmek hayatta kalmakla eşti. Eğer taştan av ve silah gereçleri yapamıyorsa ölüyordu insan. Yine tarım toplumunda sabanı sürmek bile el becerileriyle olacak işti. Hatta göçebe bir toplumda binicilik, ata hâkim olma, dengede durma.... Bunların her biri el becerilerinin yüzyıllık aktarımlarıdır. Modern çağda, aslında bir bahane el becerisinden yoksun olma konusu. Herkesin bir el becerisi vardır. bana miras kalan el becerisi, kalıtımsal olarak bende Yeter ki kişi kendini tanıyabilsin. Yüzyıllık aktarımdan bir yatak buldu; sanat tarihi bunun eğitmeni, deri ise bu işin yürüyeceği zemin oldu. Yazarın bu sözlerinden hareketle, I. Her insanda uygulamaya yönelik bir el becerisi vardır. II. Insanoğlunun hayata tutunuşunun temelini el becerisi oluşturmaktadır. III. El becerisi, kişinin kendini tanıma ve geliştirmesinde etkin bir rol oynamaktadır. yargılarından hangisine veya hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I D) I ve III B) Yalnız II Jav E) II ve III C) I ve

A A A 2. Gazali, sebep ile sonuç arasında var olduğu iddia edildiği gibi kesin bir bağ olmadığını savunur. Ona göre, şu ana kadar her sabah güneşin doğmuş olması yarın sabah da doğacağını garanti etmez. Benzer bir şekilde ateş ile yanma arasındaki ilişki de böyledir. Daha önceki tecrübelerimizin ateşin içine atılan şeyi yaktığı yönünde olması bundan sonra ateşe atılan her şeyin kesin olarak yanacağı sonucunu bize vermez. Nitekim talk pudrası (yakıcılığı önleyen bir pudra) sürmüş biri elini ateşe soksa izleyenler ateşin o kişinin elini yakmadığını göreceklerdir. Gazali'nin bu parçada eleştirdiği felsefi düşünme tarzı aşağıdakilerden hangisidir? A) Kümülatif düşünme B) Pragmatik düşünme Nesnel düşünme D) Olgusal düşünme Nedensel düşünme A A O

TOPRA yayınc ) 6. Bu soruyu çok duyuyorum ama açıkçası yanıtı tam olarak ben de bilmiyorum. Bu sorgulamayı yaptığım zaman çizemiyorum çünkü eğer benmişim gibi düşünürsem söylemek istediklerimi bir süzgeçten geçirmem gerekebilir ve tıkanırım. Ben, kadın- ların egemen olduğu bir ailede büyüdüm ve kadını, ruh hâlini, mimiklerini iyi tanıyorum. O yüzden bu karakter çoğu zaman kadın oluyor, çizimlerse hisler üzerinde şekilleniyor. Aslında ben karakterin sadece mutsuz, sinirli ve melankolik olduğunu düşünmüyorum. Mutlu, sakin, cüretkâr da oluyor, hüzünlü de. Duygusu ve ruh hâli sürekli değişen çizimler. Hepimiz günlük yaşamımızda dengesiz tavırlar sergiliyoruz. Birkaç dakika içe- risinde çok sevildiğimizi, hiç sevilmediğimizi, gitmek istediğimi- zi söylüyoruz içimizden. Bu kadın da hepimiz gibi biri. Bu parça aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık olarak söylenmiş olabilir? CA A Özellikle bazı çalışmalarınızda kullandığınız karakterler neden sadece kadınlar? B) Kadınların anlatmak istediklerini kâğıda yansıtma süreci- niz nasıl başladı? Aileniz, takipçileriniz ve arkadaş çevreniz genelde size ne tür sorular yöneltiyor? D) Çizdiğiniz, bazen konuşturduğunuz biraz mutsuz, sinirli ya da melankolik kadın siz misiniz? Resmettiğiniz kadın karakterlerinizin hissettikleri hakkında bilgi alabilir miyiz? 1 1 1 I I I 1 Ar 8. 59

A A 16. (1) Divriği'ye yolunuz düşerse ünlü Divriği külliyesinin çar- pıcı etkisinden kendinizi kurtaramazsınız. (II) Bu külliye- nin en önemli özelliği, Selçuklu Dönemi'nin en zengin taş süslemelerine sahip olmasıdır. (III) şifahane ve camiden oluşan bu yapı bileşimine ait göz alıcı fotoğraflara her yerde rastlarsınız. (IV) Türk İslam sanatında başka örne- ğine rastlanmayan bu taş süslemeler, gören herkesi ken- dine hayran bırakacak zenginliktedir. (V) 13. yüzyıl Ana- dolusu'nun teknik ve estetiğinin doruk noktasına ulaşan bu anıt, Tac Mahal kadar dikkat çekici, dahası toplumsal içeriğiyle de ondan daha anlamlı bir yapıdır. Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi dü- şüncenin akışını bozmaktadır? A) I B) II C) III D) IV A E) 17. (1) Sinema, günümüzde insana ulaşmak için kullanılan en popüler araçlardan biridir. (II) Bu aracı kullanmanın farklı dilleri, kategorileri ve kendine özgü yöntemleri vardır ((III) Milyonları kapalı bir mekânda, bir perdenin önüne olağanüstü bir cazibeyle çeken sinemanın ger- mişi, çok fazla değil. (IV)