Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler Soruları

A A 33. Tanzimat edebiyatının Batı'dan alınan yeniliklerden geri kal- mayan, bunları eserlerinde tatbik eden, çağdaş sanatçıla- rından biri de Ziya Paşa'dır. Ziya Paşa, 1868'de yayımladığı Şiir ve İnşa adlı makalesinde Türk edebiyatının çağdaş bir düzeye erişmesi için "bizim" dediği halk edebiyatının temel alınması gerektiğini övgüyle savunur; divan edebiyatını eleştirir. Daha sonra çıkardığı Hârâbat antolojisinin ön sö- vzünde ise halk edebiyatını küçümseyerek divan edebiyatını u rövdüğü görülür. Bu parçadan hareketle Ziya Paşa aşağıdakilerden han- sagisiyle nitelendirilemez? A) Modern -evan N$1,134 D) Millî B) Yerli E) Radikal nad nebiel frontal c) Tutarsız isimfonive2 (A A shabe bali hehidrid mestrinen (8 lidsvagsy shmah 10

6 6. Umutsuz değildi daha. Tahsin'le bir denemeye kalkışmasının Her şeyin azalmakta olduğunu gördüğü çevresinde, kendi nedeni belki de buydu. Canli bir şeyler vardı derinlerinde. varlığı yeterliymiş gibi, kimseye bir şey vermeden yaşayama- yacağını, doğal dengesini böyle kuramayacağını anlamıştı. Son yıllarda edindiği o yazar, ressam takımından dostları ve onlarınkiyle uyumlu davranışlarıyla olumsuz, kendi içinde uyumlu bir denge kurduğunu sanmıştı, yanılmıştı. Yanılma saydı, yendiğini sandığı şeyler apansız, böyle saçma sapan bir saptamayla hemen üste çıkmazdı. Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söy- lenemez? A) İç monolog tekniğinden yararlanılmıştır. B) Hâkim bakış açısına yer verilmiştir. C) Anlatmaya dayalı bir metinden alınmıştır. D) Kahraman, ruhsal derinliğiyle aktarılmıştır. E) Anlatıcının psikolojik durumuna değinilmiştir. 1-D 2-A 3-D 4-C 5-B 6-E

METİN KARŞILAŞTIRMA 1. İnsanın, ormanla ilk ilişkisi "barınma" ve "beslenme" gi- bi temel ihtiyaçlarının karşılanmasıyla başladı. İlk kalıcı yerleşimlerle birlikte, özellikle Mısır, Yunan, Roma gibi ilk Çağ uygarlıklarında barınma, ısınma, savaş araçla- ri ve gemi yapımı gibi amaçlarla ormanlar giderek daha yoğun bir şekilde kullanılmaya başlandı. Orta Çağ'da, merkezi devletlerin yayılışı ve arazilerin yönetici sınıf- larca ele geçirilmesiyle, ormanlardan serbestçe yarar- lanmayı sınırlayan ve hatta korumayı amaçlayan du- zenlemeler gündeme geldi. ● Nihayet, 18. yüzyıldan itibaren Avrupa'da bir yandan sanayinin ve kentlerin gelişmesi ile ortaya çıkan ham madde talebinin düzenli olarak karşılanması ihtiyacı, diğer yandan karşılaşılan seller, çığlar, erozyon gibi sorunlarla mücadelede ormanların çevresel işlevleri- nin farkına varılmasıyla orman işletmeciliği" kavramı gelişmeye başladı. Bugün artık daha yaygın bir şekilde kullanılan "orman yönetimi" kavramı ise ormanların çok yönlü işlevine ve değerlerine daha uygun düşüyor. EVAN Bu iki parçadan çıkarılabilecek en kapsamlı yargı aşa- ğıdakilerden hangisidir? A) Ormanlar geçmişten beri ekonomiden günlük yaşama aletleri düzenleyen yönüne kadar canlı yaşamına önem- li katıkları olan bir değerdir. B) Orman insanlığa karşı fayda sağlasa da insan ormana karşı nankör davranmıştır. ipho C) insan ormanlardan faydalanmayı ve korumayı çok son- raları öğrenebilmiştir. % D) Insan değerini bilemediği ormanları kaybettiğinde orma- nin kıymetini anlamaktadır. E) Ormanlar yalnız insana değil bir parçası olduğu doğaya da yardımcı olmaktadır. WHATSITION Orman denilince uçsuz ağaç topluluğu gelir akla. Ama 3. 1. ins rek na ve ni. ye yı B g y E Bu i hang A) C B) C C) K D) ( E) S 4. .

15. Batı dillerinin "gramer"ini örnek alanlar; Türkçede de o dillerde olduğu gibi isim, sifat, zarf gibi sözcük türleri olduğunu sanırlar. Dil bilgisi kitapları bile hâlâ "Sözcük Türleri" ya da "Kelime Çeşitleri" diye bir bölümle başlar ve sıfatlar, zarflar... diye arka arkaya sıralar bunları. Oysa Türkçede, Batı dillerinde olduğu gibi "adjective/adjectif" diye bir sözcük türü yoktur. Çünkü aynı sözcük hem adi hem eylemi belirtebilir. Aynı sözcük bir cümlede "sifat" görevindeyken bir başka cümlede "belirteç (zarf)" gö- revine girebilir. Bu yüzden sıfatlar" deyip alt alta sırala- yacağınız sözcükler, "sifat görevine girmeye elverişli" sözcüklerdir ancak. Aynı biçimde "belirteç" görevine de girebilirler ve aslında bu sözcükler cümle dışında yalnızca "ad"dir. Bu parçada yazarın yakındığı durum aşağıdakilerden hangisidir? AB A Batı dillerinin gramer kurallarını Türkçe söz dizimine uydurmaya calısmak (TON tersiy B Türkçe sözcükleri cümledeki bağlamı dışında bir sınıflandırmaya tabi tutmak C) Sözcük türlerini dilin anlamsal özelliklerini dikkate almadan gruplandırmak D) Sözcük sınıflandırılmasının sadece Batılı dillere özgü olduğu anlayışını kabul etmek E) Dit bilgisi kitaplarını bilimsel yaklaşımdan uzak bir- tarzda hazırlamak

7. İster yazmak iste isterse asıl işin olan okurluğu kutsa, ne yaparsan yap, iyi bir okuma listesi her zaman elinin altın- da bulunmalı. Ben okuma listelerini başlangıç, ileri, üst düzey ve özel diye ayırıyorum. Her zaman da zihnimdeki bir okuma listesiyle kitaplara yaklaşıyorum. Liste yapa- rak okumak, kişiye okuma zevki kazandıracaktır ki bu da onu popüler eser saldırısından koruyarak bir hamal okur olmaktan sakınacaktır. Böylece her metni iyi niyetlerle okuyarak zaman ve algı kaybedilmemiş olur. Şanslıy- dım. Çünkü okurluğa dair hiçbir fikrim yokken Kadıköy sahaflarında bu soruya yanıt aradığım zamanlarda kader karşıma çok iyi okuma kitapları listelerini ardı ardına çı- karttı. Önce Cengiz Atmatov'un Toprak Ana'sını aldım, ardından Sait Faik'in Havuzbaşı kitabıyla tanıştım. Sonra Montaigne'nin Denemelerini aldım daha sonra da Yaşar Kemal'in Yer Demir Gök Bakır'ını okudum. Bu paragrafa göre liste yaparak okumanın kazanım- ları arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? VA) Kişinin bir okuma zevkine sahip olmasını sağlamak B) Okurun popüler olana yönlenmesini engellemek Okurun gereksiz kitap okuma yükünü taşımasını en- gellemek VD) Kişiye zaman ve algı kazanımı sağlamak E) Okura, kaliteli ve klasik yazarları okuması telkininde bulunmak

16. (1) Yorgunluk, günümüzün en yaygın hastalıklarından bi ridir. (II) Özellikle Batı Avrupa ülkelerinde, her iki kişiden biri,bahar aylarında "yorgunluk" şikâyetiyle doktora baş- vuruyor. (III) Bir süre sonra doktor ile hastası arasındaki diyalog monotonlaşıyor, yorgun olduğunu söyleyen hasta bir noktadan sonra doktorunu yormaya başlıyor; tedavi genellikle ya depresyon önleyici ilaçlar ya da bazı uyarı- cılarla tamamlanıyor. (IV) Kuşkusuz yorgunluk teşhisinde bir "yorgunluk metre" bulunmuyor ancak bu rahatsızlık sadece ve sadece beyinde ortaya çıkan belirtilerle sınırlı kalmıyor. (V) Bu nedenle çağımızda yorgunluk ister tamir edici uyku yetersizliğinden ister hormonal bir dengesizlik- ten, gizli bir enfeksiyondan kaynaklansın ciddiye alınması gereken bir durum olarak görülüyor. Bu parçada numaralanmış yerlerin hangisinden sonra "Oysa bir süredir bilim insanları, yorgunluğun tıpkı ateş gibi önemli belirtileri olan bir rahatsızlık olduğunu söylü- yor” cümlesi getirilebilir?

29. Gelişmiş ülkeler, gelişmekte olan ülkelere tehlikeli kimya endüstrisi, çimento endüstrisi ve termik enerji gibi kirli ve tehlike riski yüksek teknolojilere dayalı endüstrileri geliştir- melerini önerir ya da onları buna özendirir. Bu tür endüstriler gelişmekte olan ülkelerin ekolojik ve toplumsal çevresini kirletir. Diğer yandan gelişmekte olan ülkelerde endüstrinin herhangi bir alanında oluşabilecek herhangi bir teknolojik kaza, bu ülkeler için gerçek bir felakete dönüşebilmektedir. Bu parçada aşağıdakilerden hangisi üzerinde durul- maktadır? A) Modernleşmenin çevre ve toplum üzerinde etkilerinin olduğu A B) Gelişmiş ülkelerin küresel çapta yönlendirici rolü üstlen- diği C) Cevre sorunlarının artmasıyla ekonomik sistemlerin kü- reselleştiği D) Çevresel ve teknolojik kazaların önüne geçilemediği EÇevresel sorunların giderek küresel boyuta ulaştığı

21. Psikanaliz, en geniş anlamıyla insanın acılarını ve kaygıla- rını iyileştirmeye yarayan bir tedavidir. Bu tedavi sonucun- da insanın ruhsal ve zihinsel kapasitesi genişliyor. Sanatci olmak için sadece yaratıcılığın özgürleşmesi yeterli değil. Aynı zamanda insanın bazı yetenekleri ve kendi alanında çokça çalışmış olması da lazım. Bireysel psikanaliz engelle- ri ortadan kaldırabilir, çalışma arzusunu harekete geçirebilir. İnsanın sanatını acı çekmeden bir oyun hazzıyla sürdürme- sine yardım edebilir. Bu sözler aşağıdaki soruların hangisine karşılık söy- lenmiş olabilir? A) Psikanaliz yaklaşım, davranışlar üzerinde ne derece etkilidir? Yaratıcı çalışmalarda psikanalizin konumu nedir? C)Yaratıcı çaba açısından psikanaliz eğitim niçin önemli- dir? D) Psikanalitik tedavi hangi amaçla gerçekleştirilir? E Bireysel psikanalitik tedavi yöntemleri nasıl uygulanır?

1. Araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımı; öğrencilerin günlük hayatla ilişkilendirilmiş bilimsel kavramlarla ilgili problemlere yönelik olarak araştırmalar yaptıkları, araştır- malarında neden - sonuç ilişkisi kurarak bir sonuca ulaş- tıkları ve bilgiyi kendilerinin yapılandırdıkları bir süreçten oluşmaktadır. II. Eğitim-öğretim programlarında yapılandırmacı anlayışın temel alınmaya başlamasıyla birlikte bazı yöntem, teknik ve stratejiler daha fazla önem kazanmaya başlamıştır. Yukarıda numaralanmış l. cümle ile ilgili olarak aşağıda- kilerden hangisi söylenebilir? A) II. cümledeki açıklanan durum, karşılaştırılarak verilmiştir. B) II. cümlede açıklaması yapılan kavramla ilişkili örnekler verilmiştir. C) II. cümlede açıklanan kavramın özelliklerine uygun yakla- şımın özellikleri sıralanmıştır. D) II. cümledeki kavrama uygun farklı örnekler verilmiştir. E) II. cümlede açıklanan kavramdaki niteliklerin oluşma biçimleri sunulmuştur.

Bilim insanının her şeyden önce kendi çalışma konusunu tam ve etraflı olarak biliyor olması, ondan sonra da toplumsal sorunlarla ilgilenmesi gerekir. Bu anlamda yetişmiş aydın kimlikli bilim insanı; içinde yaşadığı toplumun veya daha geniş anlamda dünyanın sorunlarını izlemek, tahlil etmek ve bilimsel bakış açısı içerisinde kendi görüşlerini oluşturmak durumundadır. Aşağıdakilerden hangisi bu nitelikleri benimsemiş bir bilim insanının çalışma sürecindeki sorularından biri olamaz? A) Çevre kirliliğinin yaban yaşamı üzerindeki olumsuz etkileri nelerdir? B) Kalıtsal hastalıkların tedavisinde gen çalışmaları ne derece etkili olabilir? C) Artırılmış gerçekliğin toplumsal gelişime ne gibi bir katkısı olabilir? DEv temizliği için geliştirilecek bir robot, üreticisine ne kadar gelir sağlar? E) Sürdürülebilir-tarım için hangi tarım aletleri, nasıl geliştirilmelidir?

terli siyon- Bana, mağlup olmuş bir insanın yükünü kaldırabilir mi- sin, diye sorsanız cevabım "hayır" olur. Yine galip olanla mağlup olan arasında bir seçim yapmam istense hep galip olmayı tercih ederim. Ancak şunun da farkında- yım: Sürekli galip gelenler kendinden uzaklaşır, yabancı birine dönüşür. İnsan ara sıra da olsa mağlup olmanın tadına da bakmalıdır. Çünkü galibiyet, pusulası olmayan bir seyahat gibidir; insan ancak mağlup olunca gerçek e yurduna döner. as ma lek avl nh ar Bu parçadaki altı çizili sözle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? Kaybedilen her mücadele, aslında insanın kendini geliştirmesi için atılan bir ilk adımdır. Zirve yolunda karşımıza çıkan her engel, aşılması ge- reken yeni ve heyecanlı bir mücadeleye dönüşmelidir. Le (C) Kimi zaman kayıplar, insana kendini daha iyi tanıma ve kavrama fırsatı verir. Dinsan; zafer sarhosluğuvla yolunu şaşırmamalı, ye- nilgilerden de dersler çıkarmasını bilmelidir. insan, ancak galip gelerek bilmediği yönlerini keş- fetme olanağı yakalar.

Lale Müldür'ün şiirlerinde ana konulardan biri de "yağmur"dur. Yer yer "firtina"larla yer yer de "kar"la birleşen, çoğunlukla da yalnız başına kullanılan "yağmur", özellikle Uzak Fırtına, Kuzey Defterleri ve Buhurumeryem şiirlerinde karşımıza çıkmaktadır. Bu konunun şiire girmesinde şüphesiz kuzey coğrafyasının, ikliminin çok etkisi var. Şiirin geleneksel temalarından biri olan "yağmur", şairin kuzey coğrafyası yaşantı deneyimleriyle de birleşince yoğun bir şekilde şiirlerine yağıyor. Bu konu, kimi şiirlerde doğrudan doğruya doğa olayını, kimi şiirlerde de farklı çağrışımları yansıtıyor. 6. Bu parçadan Lale Müldür'le ilgili aşağıdakilerden hangi- sine ulaşılabilir? A) Yağmurlu havalarda şiir yazmayı bir alışkanlık hâline getirdiği B) Yağmur"a şiirlerinde sıkça yer verdiği C) Geleneksel ve moderni birleştiren bir şiir anlayışının olduğu D) Doğayı anlattığı her şiirinin, okurda farklı çağrışımlar uyandırdığı E) Şiirlerinde doğa olaylarını anlatmaktan hoşlandığı

öyle diyos ağdaş kitap ok çabuk stoyevs ir Moda Bugung hin ak 2 18. Bu önemli müze binası, 5-10. yüzyıllar arasına tarihle- nen kesme taştan bir bazilika imiş. Bina yerinden sökül- meseymiş bir baraj inşaatında sular altında kalacakmış. Bazilika yakınında bir de fantastik çağrışımlar uyandı- ran yeraltı oda mezarı varmış. Her iki yapıdan kalan ka- lintilar, olduğu gibi getirilmiş ve müzedeki yerine yeni- den inşa edilmis. Zaman içinde zenginleşip büyüyen müze, günümüzde 32 hektar büyüklüğünde bir arazide birbirinden ilginç 70 yapı ve 8000 parça eşya içeriyor. Ziyaretçilerini tarihin dehlizlerinde benzersiz bir yolcu- luğa çıkaran eşyalar, evlerin içinde ve çevresinde ken- di geleneksel konumlarında sergileniyor Bu güzel ev- leri gezdikçe bizim Karadeniz geleneksel mimarisinin ve yaşam biçiminin izleriyle karşılaşıyorsunuz. Evlerin her biri etraf çitle çevrili bir bahçenin içinde yer alıyor. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi- yoktur? AGözlem gücünden yararlanma BY Anlatıcının duygusal etkilenmesini yansıtma CAçıklayıcı anlatıma başvurma Sayısal verilerden yararlanma kişili anlatımdan yararlanma FEM YAYINLARI 20. SETTE

Snoya 15. Batı dillerinin "gramer"ini ördek alanlar; Türkçede de o dillerde olduğu gibi isim, sifat, zarf gibi sözcük türleri olduğunu sanırlar. Dil bilgisi kitapları bile hâlâ "Sözcük Türleri" ya da "Kelime Çeşitleri" diye bir bölümle başlar ve sıfatlar, zarflar... diye arka arkaya sıralar bunları. Oysa Türkçede, Batı dillerinde olduğu gibi "adjective/adjectif") diye bir sözcük türü yoktur. Çünkü aynı sözcük hem adi hem eylemi belirtebilir. Aynı sözcük bir cümlede "sifat" görevindeyken bir başka cümlede "belirteç (zarf)" gö- revine girebilir. Bu yüzden sıfatlar" deyip alt alta sırala- yacağınız sözcükler, "sifat görevine girmeye elverişli" sözcüklerdir ancak. Aynı biçimde "belirteç" görevine de girebilirler ve aslında bu sözcükler cümle dışında yalnızca "ad"dir. Bu parçada yazarın yakındığı durum aşağıdakilerden hangisidir? A Batı dillerinin gramer kurallarını Türkçe söz dizimine uydurmaya calışmak (TON tersiy B Türkçe sözcükleri cümledeki bağlamı dışında bir sınıflandırmaya tabi tutmak C) Sözcük türlerini dilin anlamsal özelliklerini dikkate almadan gruplandırmak D) Sözcük sınıflandırılmasının sadece Batılı dillere özgü olduğu anlayışını kabul etmek E) Dit bilgisi kitaplarını bilimsel yaklaşımdan uzak bir tarzda hazırlamak

iyi bir savaş veren bakteriler, yapılan bazı tahminlere gö- re daha şimdiden her sene binlerce can kaybına sebep olabiliyor. (V) Antibiyotik direncinin yayılmasını tetikleyen etmenleri daha fazla araştırmak amacı ile yola çıkan araştırmacılar, antibiyotiğe dirençli bakterinin yayılması- na sebep olan 131 farklı gen keşfetmiş. Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi dü- şüncenin akışını bozmaktadır? A) II B C) IV DIV BİLFEN 21 Edebiyatçının bir tür marangoz olduğu söylenebilir. Birin- cisi, bu mesleklere mensup kişiler çok sıkı çalışır. İkincisi, bir öykü yazmak da neredeyse bir masa yapmak kadar zordur. Tek fark edebiyatçının hakikatle çalışmasıdır ve bu da aslında ahşap kadar sert bir malzemedir. Ayrıca her iki meslek de türlü çeşit hile ve tuzakla doludur. Daha az sihir, daha çok alın teri... Proust'un dediği gibi, yazma- nın yüzde 10'u ilhamsa yüzde 90'ı sıkı çalışmaktır. E) I A) Tanık göstermeden yararlanılmıştır. Benzetmeye başvurulmuştur. C) Öznel ifadeler ağırlıktadır. D) Karşılaştırmadan yararlanılmıştır. E) Düşsel ögelere yer verilmiştir. Bu parçanın anlatımı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? 23

1 3. Belli bir kültürün içinden gelen, değerlerini giyinmiş, onlara uy- gun şiir dilinin ufkunu tarayan bir şairin sıkı dokunmuş kumaşı okunuyordu onun şiirlerinde. Seçilmiş bir mirası vardı arkasın- da ve borçlarından korkmuyordu. Orta Doğu'nun söz geçmişi- ni, gelenek deposunu olduğu kadar Necip Fazıl ve Sezai Ka- rakoç gibi çağdaş temsilcilerini de mayasına katmış, bununla yetinmeyerek haritasını genişletmiş, bir ucu Eliot gibi modern şiirin öncü örneklerine uzanan yenilikçi hamlelere gözünü ka- pamamıştı. ely Bu parçada geçen "mayasına katmak" sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Kendi kültürüyle sıkı bir bağ kurmaya çalışma B) Geçmişin birikimlerini sanatçı kişiliğine ekleme C) Öznel bakış açısından ödün verme D Bilindik konuları sanatının merkezine taşıma E Şiirin ustalarıyla anılmaya çaba göstermetrusen (3