Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler Soruları

TYT/SOSYAL BİLİMLER Kur'an, taklidi bir inancın yerine araştırma ve gözleme da- yalı tahkiki inancı tavsiye eder ve insanları bu inanç türüne ulaşmaları konusunda ayetlerle teşvik eder. Taklidi inanç, doğru inanç için yeterli değildir. İnsanın içinde yaşadığı evrendeki düzen üzerinde düşünerek yaratıcıya olan inancını güçlendirmesi gerekir. Böyle bir inanç, soyut bir kavram olmaktan çıkacak, insanın düşüncelerinde, söz- lerinde ve davranışlarında belirleyici olacaktır. Bu durum Kur'an'da: "Kesin inanmak isteyenler için yeryüzünde bir- çok deliller vardır. Bizzat kendi varlıklarınızda da böyle deliller vardır. Hâlâ görmeyecek misiniz?" ayetiyle dile getirilmiştir. 18. (Zâriyât; 20) Sich Bu parçada inancın hangi yönüne değinilmemiştir? A) Davranışlara tesir gücüne B) Sahibi için ahiretteki sonuçlarına Akıl, duyular ve irade ile irtibatına D) İnsanlarda farklı şekillerde bulunduğuna E) Gözlem ve araştırmayla niteliğinin değişebilmesine

1. Çocuk edebiyatının nasıl olması gerektiği öteden beri tartışılan bir konudur. Yabancı yazarlar arasında da Türk yazarları arasında da böyle özel bir alanın olmaması gerektiğini düşünenler vardır. Onlara göre çocuğun büyükten, edebiyat alanında, bir farkı yoktur. Büyükler için yazılan her güzel şiir, masal, öykü veya roman çocukları da kendine çeker. Güzel eserlerin büyükler için yazılmış olması, onlardan çocukların da haz duymasına engel olmaz. Bu parçadan çıkarılabilecek en kapsamlı düşünce aşağıdakilerden hangisidir? A) Edebiyat alanında okura yaş sınırlaması getirmeye gerek yoktur. B) Büyükler de çocuklara yönelik eserleri okuyup sevebilirler. C) Yazar, okuyucu kitlesinin yaş ortalamasını belirlemek için uğraşmamalıdır. D) Akıl yaşta değil baştadır, diyenlere edebiyatçıların hak vermesi gerekir. E) Kimi yazarların sadece çocuklara yönelik eserler vermesi büyüklere yönelik eser verememelerinden kaynaklanır.

26. Yaş kemale ermiş, iş bitmiş! 1945'te II. Dünya Savaşı sona erdikten sonraki ilk 20 yılda ülkeler arasında işgallerin dışında çok az sayıda silahlı çatışma yaşandı, sivil ve askerî zayiat verildi. Bunu gelişmekte olan ülkelerin orta yaş nüfusunun devletler arası çatışmaları engelleyici rolüne bağlamak gerekir. Buna rağmen işgallerde ve iç savaşlarda yüz binlerce sivil insan hayatını kaybetti. Geldiğimiz noktadan baktığımızda gelecek yılların geçmiş yıllar gibi olacağı beklentisi içinde olmamak gerekir. Ülkeler arası çatışmalar hâlen ciddiyetini korumaktadır. Ülkeler arası çatışma potansiyeli siyasi olarak uyumsuz ve genç etnik azınlığı barındıran ülkelerde artmıştır. Bu köşe yazısıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Kanıtlanamayan varsayımlar üzerinde yorum yapılmaktadır. B) Kendi içerisinde tutarsızlıkları ve yanlılıkları bulunmaktadır. C) İstatistiki verilerin gerçeği yansıtmadığı ortaya koyulmaktadır. D) Güncel bir konunun sosyolojik etkilerine değinilmektedir. E) Toplumun farklı kesimlerinin bakış açıları karşılaştırılmaktadır.

eydana Türkiye mit ni 11. Yumurta, kahvaltının vazgeçilmezi ve protein kaynağıdır. Yumurta haşlarken uyguladığımız küçük kelebek yayınları tüyolar vardır. Çoğu zaman yumurta daha haşlanmadan suyun içinde çatlar. Bunun önüne geçmek için suyun içine tuz ekleriz. Bu sayede hem yumurtanın beyazı daha çabuk haşlanır hem de olur da yumurta çatlarsa, beyazı yumurtadan çıkmaz. Aslında tuzun buradaki kurtarıcı etkisi suyun içine eklenen yabancı maddeden kaynaklanmaktadır. Suyun içindeki bir tutam tuz kaynama noktasını yükselttiğinden, yumurtanın yeterli süre suyun içinde ısınmasını sağlarken aynı zamanda yüksek ısıdan kabuğun zarar görmesini de engeller. Bu parçada bilimin hangi özelliğinden bahsedilmektedir? A) Bilim genelleyicidir. B) Bilim dinamiktir. Bilim öngörüseldir. DY Bilim birikimli olarak ilerler. E) Bilim deterministtir.

Çağımızda elektronik, yazı ve resim teknikleriyle pek çok iletişim aracı ve biçimi vardır. Bununla birlikte yazı başta olmak üzere bu iletişim yolları icat edilinceye kadar binlerce yıl sözlü iletişim en eski ve verimli iletişim biçimi olmuştur. İnsanların yüz yüze ve konuşmaya dayalı olarak iletişim kurduğu ortama "sözlü kültür ortamı" adı verilir. Sözlü kültür ortamı ikiye ayrılır. İnsanların hafızalarından başka bir kayıt imkân ve tekniğinin bilinmediği kültürel yapılara birincil sözlü kültür ortamı adı verilir. Günümüzde olduğu gibi yazı ve elektronik kayıt imkân ve tekniklerinin bilindiği ve bulunduğu kültürel yapılar ise ikincil sözlü kültür ortamı olarak adlandırılır. 37. Bu parçadan aşağıdakilerin hangisine ulaşılamaz? A) Sözlü iletişim gelişerek sözlü edebiyat geleneği oluşturmuştur. B) İletişim araçları değişse de insanlar eski çağlardan beri iletişim kurmuşlardır. sanları C) Sözlu iletişim, eski olmasının yanında yüksek verimliliği olan durumdur. D) İletişim, yüz yüze ve konuşma gözetilerek yapılırsa sözlü kültür ortamı oluşur. E) İletişimi sağlayan sözlü kültür ortamı kullanılan teknik imkanlara göre ikiye ayrılır. 38. Bu parçadan aşağıdakilerin hangisi çıkarılabilir? İletişim araçlarının etki gücü bireyin anlam dünyasıyla ilişkilidir. B) İnsan yazıyla tanışmadığı dönemlerde bilgiyi şifreleyerek öğrenmiştir. Bazı zorunlu durumlar iletişim engeli olarak kabul edilir. D) Şiiri evrensel iletişim aracı olarak görmek ulusal kimliği reddetmektir. Sözün iletişim aracı olarak kullanılması resim ve yazıdan öncedir. aromat yayınları 39. 12

da şair- Fundan samın ar da biraz rdan daha r is- gi- 32 a- n- "I DENEME 11 6. Uygar toplumlarda ve çağdaşlığı ilke edinmiş uluslarda insanın kendi uğraş alanında ilerleme- si, önemli görevlere yükselmesi bilinçli bir okuma yetisi kazanmasıyla orantılıdır. Herhangi bir bilgi alanında okumayı bir alışkanlık hâline getirmiş, ya- şamının bir parçası olarak görmüş bir kimse, basılı sözcüklerin taşıdığı bilgiyi hiçbir zaman olduğu gibi benimsemeyerek gerçek bir okuma yapar. Oku- duklarına kimi yerde katılır kimi yerde katılmaz. Kitaplarda, dergilerde karşılaştığı her yeni görüşle hesaplaşır. Böylece kendi özgün bağımsız düşün- cesini oluşturur. Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdaki- lerden hangisidir? A) Okuma alışkanlığına sahip kişiler, medeni top- lumlardan çıkar. B) Okuma, kişilere kendini ve toplumunu tanıma fırsatı verdiğinden bu alışkanlığın geliştirilmesi gerekir. e) Özgür düşünme yetisini oluşturan kişiler, oku- duklarına geniş bir pencereden bakmayı başa- Tabilen kişilerdir. Dyi bir okuyucu, okuduklarını kendi bildikleriyle sentezleyebilen kişidir. E) Bir kitabın insana kazandırdığı bilgi ve birikime hiçbir yerde rastlanmaz.

14. Büyük işler çeviklikle değil, bilgi ve düşünce-gücüy yapılır. Yaşlılık bu güçleri artırır. Sparta'da e önemli görevlerde bulunanlara "yaşlılar, bunların kurullarına "Yaşlılar Kurulu" denirdi. Yaşlandıkça belleğimizin gücünü yitirdiği sanısı doğru değildir. İşletmezsen ya da yaradılıştan ağır işliyorsa güç süzdür elbet; işleyen akıl, gücünü yitirmez. Oğul- ları yaşlılığından ötürü mallarını yönetemiyor diye Sophokles'i suçlamaya kalkışmışlardı. Sophokles, yargıçlara o sırada yazdığı Oidipios Kolonnosta'y okudu. Yargıçların parmağı ağzında kaldı Homeros'u, Platon'u, Pisagor'u düşünün. Bunlar en ünlü yapıtlarını yaşlılık günlerinde vermişlerdi. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdaki- lerden hangisi söylenemez? pok po Bu n en 15. Bir dost yenler doğ para kaza yan insar rin düşür bir şeyi c de insar gerçekt iki insa bildiği (VII) C değil AÖrnekleme yapılmıştır. BY Deyimden faydalanılmıştır C) Betimleme cümlelerine yer verilmiştir D Tapım yapılmıştır. Genel bir düşünceye itiraz söz konusudur. Bu p para AYTI

TYT / Türkçe 25. Dünyanın her tarafında dehası tescilli insanlar, hem gelecek kuşakların hem de çağdaşlarının onlara saygı göstereceğini, kendilerine benzemeye çalışacağını umabilir. Hiç kuşkusuz yaşarlarken de bol bol övgüler ve ödüller alırlar. Yapıtlarının kendilerine en sonunda saygı ve zenginlik kazandıracağı umudu kadar insanlara esin veren, iş yükünü hafif gösteren bir şey yoktur. Bu tür ödüller zorlu girişimleri kolay gösterir. İnsanlar alkışla kamçılanırsa yeteneklerini iki kat hırsla besleyip büyütürler Başkalarının övgüler aldığını duydukları zaman, bazı insanların başarılarını elde etmek için çalışıp çabalayacak olan insanlar saymakla bitmez. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerin hangisi söylenebilir? A) Zekâ düzeyi yüksek insanlar, her dönem başkalarından saygı bekler. Başarılı olma düşüncesi, insanın içindeki arzuları ortaya çıkarır. Başka insanların övgüler alması, toplumda kıskançlığı artırır. Insan, çabasının sonucunda bazı kazanımlar elde edeceğini bilirse isteyerek çalışır. Tarihte başarılı insanlar için ödül törenleri yapılmış, onların heykelleri dikilmiştir. A 27. C | E a U a a B S A B D E 28. 17 es ele üc ra:

● İzlenimci soyut resim, gerçeğin bireyselleşmesi ve özgünleşmesine açılan bir yoldur ama gerçeği hissetmeyip onu avuçlar içine alamadan ustalık kendini ressama sunmaz. Bir ressamın yolun başındayken usta ressamların gücünden faydalanmak için onları taklit etme yoluna başvurduğunu eleştirmenlere anlatmalıyız. Çıraklar usta olmadan ustalığa ulaşamaz. Kendi kendine yetmeyi başarmış bir ressam, renklerin gücünü yansıtmak için başka resimlerden beslenmeye yeltenmez. Yeterli özgünlüğe sanat. eserleri tarafından ulaştırılmıştır. Bu bakımdan renklerin gizemini yeni yeni keşfetmeye başlayan bir ressamı sanat hayatının başında acımasızca eleştirmek sanata vurulan en büyük darbedir. Bu iki parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Ressamların başına gelen benzer olaylar hakkında açıklamalar yapılmıştır. B) Ressamların renkler ve eleştiri konusunda uyması gereken kurallar sıralanmıştır. C) Yanlış anlaşılan bir durumun sebepleri, farklı görüşler üzerinden açıklanmaktadır. D) Resmin doğasında doğru olarak kabul edilen bazı yanlışlar vurgulanmaktadır. E) Durumları belirleyen nedenlerin sonuçlar üzerinden anlaşıldığı yansıtılmaktadır.

22. Akhilleus'un ölümü İlyada'da hikâye edilmez ama dolaylı bir şekilde öğreniriz ki bu büyük kahraman sonunda tek zayıf noktası olan topuğundan vurulmuş ve savaştan sağ çıkamamıştır. Akhilleus'u kahraman yapan şey korkusuzluğu olduğu kadar incinebilir olmasıdır aslında. Bebekliğinde annesi Thetis onu bir ayağından tutup Styx Nehri'ne daldırarak ölümsüz kılmaya çalışmış ama eliyle tuttuğu sol topuğu suya değmediği için bunu tam olarak başaramamıştır. Akhilleus'u kahraman yapan şey işte bu küçücük ayrıntıda gizlidir. Ölümsüz olsa ona kahraman diyebilir miyiz? Sanmam. Onun büyüklüğü incinebilir olmasındadır. Zarar görecek olsa da iradesine sahip çıkar ve doğru bildiği şeyler için ölmeyi göze alır. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada anlatılmak istenenle aynı doğrultudadır? A) Ölümsüzlük bazen önemsiz gibi görünen küçük eylemlerde gizlidir. B) Kişihin eylemini erdemli kılan, karşılığında riske ettiği şeyin büyüklüğüdür. C) Kahramanlar ölürler ama insanlığın ortak hafızasında yaşarlar. D) Asıl kahramanlık sıradan insanların hayatlarını sürdürmek için verdikleri mücadeledir. E) Talih, bazen kişiyi hiç tahmin etmediği noktalardan yakalayıp mağlup eder. CÖZÜMLÜ 6:

8. Pozitif bir bilim dalı olarak kabul edilen grafoloji sayesinde el yazısından karakter analizi yapılabiliyor. İmza analizi yapılarak kişinin ruh hâlini ve karakteristik özelliklerini tespit edebilmek mümkün. İnsan, hem ruh hem beden durumunu ister istemez yazısına veya imzasına yansıtı- yor. Picasso'nun imzasındaki bulgular şöyle: "P" harfinde ve "s" harfinde sanatçı yönünün kuvvetli olduğu ortaya çıkıyor. İmzasını ismiyle oluşturduğu için açık, dürüst bir insan olarak düşünülüyor. Öz güvenli olduğu ve kendine fazlaca değer verdiği için imzasının altını çizdiği belirtili- yor. Bu parçadan imzayla ilgili; pala ? 1. imzanın, sahibine dair bazı sağlık özelliklerini yansıt- tığına nerede søyleniyor bu? x II. bazı işveren ve kurumların imza analizi ile işe alım yaptığına, X III. bireyin ruh durumuna yönelik bilgiler sunduğuna ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız D) I ve III B) Yalnız II C) Yalnız III E) II ve Itt

140. Çocukken kulaklarım, şimdiki gibi bir çift kepçe de- ğil, kocaman birer yelkendi. Üstüne üstlük geçirdi- ğim bir hastalık sonunda kel olmuştum. Bu durum, insanların benimle "aynalı" diye alay etmelerine yol açıyordu. Kimseyle doğru dürüst konuşamıyordum. Bu yüzden sürekli kaçacak yer arıyordum. Sonun- da sığınacak yeri bulmuştum. Burası, ortaokulun kütüphanesiydi. Artık fırsat buldukça hep oraya ka- çıyordum. Orada yaşamak, çevremdekilerle birlik- te olmaktan daha kolaydı. Benim kel olduğumu ne Balzac biliyordu, ne Tolstoy, ne Gide... Diyebilirim ki çevremdekilerden ve kendimden, okuyarak kaçtığım gibi yazarak da kaçmayı denedim. Kısacası yazıya sığınmış eski bir çocuğum ben. Bu parçada asıl vurgulanmak istenen aşağıdaki- lerden hangisidir? A) Fiziksel görünümlerinin çocukların ruhsal duru- munu nasıl etkilediği B) Kimi kişilerin, fiziksel kusurları alay konusu yaptı- ğı C) Okul kitaplıklarının kişilere, sıkıntılarını unuttu- racak en iyi yerler olduğu D) Okumanın insanları kişisel dertlerinden uzaklaş- tırdığı E) Yazarın hangi nedenlerle kitap okumaya ve yaz- maya başladığı (1997-ÖYS) Paragraf Soruları Çar

31. Edebiyat bir sanat dalıdır. Ve sanat, benim de paylaştığım düşünceye göre koşulsuz bir özgürlüğün ürünüdür. Onun, yalnızca kendi dışında bir amacın, ideolojinin güdümünde var olduğunu düşünmek, içinde toplumsal ileti barındırmayan yapıtları bir tek bu nedenden ötürü yerden yere vurmak, yaratıcılığı boyunduruk altına almak demektir. değildir? from Aşağıdakilerden hangisi bunları söyleyen yazarın düşüncesini yansıtan bir cümle es YE A) Sanatın değerli olması için kendisi olması yeterlidir. BY Sanatsal değerlendirmelerimizi estetik ölçütler çerçevesinde yapmalıyız. C) Sanatsal görüşlerimiz ile toplumsal görüşlerimizi birbirine karıştırmamalıyız. D) Sanat alanındaki kalıpları kırmamız için basmakalıp fikirlerden kurtulmamız gerekir. E) Sanatın topluma karşı sorumlu olduğu bilinciyle hareket etmeliyiz. TIM AKAN **

27. Uçma becerisi, kuşları diğer hayvanlardan ayıran özelliktir. Uçuş yeteneğinin yanı sıra, üstün görüş yetisi de kuşların öne çıkan bir başka niteliğidir. Bu özellik, çok yüksekten küçük hayvanları saptayabilen avcı kuşlarda son derece gelişmiştir. Doğaya olağanüstü derecede uyum sağlamış yapılarıyla yeme alışkanlıklarına bağlı olarak birçok değişik biçime bürünen gaga; yırtıcı kuşlarda keskin kenarlı, ağaçkakanlarda çok sert ve sinek kuşlarında boru gibidir. Tüyleri de özgün yaşam tarzlarına uyum sağlamıştır. Soğuk iklimlerde yaşayan kuşlar kalın telek tüyü katmanlar ve yalıtkan ince tüylerle korunur. Erkek kuşlarda renkli tüyler dişileri çekerken mat renkler kamuflaj sağlar. Bu parçadan kuşlar ile ilgili, Beslenme şekilleri fiziksel özelliklerini etkilemiştir. VI. Tüylerinin renklerini iklim şartları belirler. Sadece avcı kuşların görüş yetisi üst düzeydedir. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III

33. İlişkisel pazarlama müşteriyi elde tutma ve müşteri memnu- niyetini ön plana alan bir pazarlama türüdür. İlişkisel pazarla- mada amaç, sadık müşteriler elde etmektir Satış yapmak as- Jinda buradaki ilk hedef değildir. İliskisel pazarlamada, katı ku- rallar ve bürokratik süreçler yerine karşılıklı iletişim ve empati ile amaçlara ulaşmak hedeflenmektedir. İlişkisel pazarlamada, aktif olan ve inisiyatifi elinde bulunduran sadece işletmeler değildir, müşteri de aktiftir. İlişkisel pazarlamanın temel amacı, işletmelerle müşteriler arasındaki bilgi alışverişini ve ilişkiyi en yoğun hâle getirmektir. Bu yoğunluğu yakalamak için de kar- şılıklı iyi niyetin hissedilmesi ve karşılıklı güvenin sağlanması gerekmektedir. Bu güven ve iyi niyete ulaşabilmek için işlet- melerin, müşterilerinin tutum ve davranışlarını anlama çabası içerisinde olması gerekir. Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi, ilişkisel pazarla- maya örnek gösterilebilir? A) Bir cps firmasının, tüketicilerinden firma için yeni bir tat geliştirmelerini istemesi B) Bir makyaj firmasının bilinçli olarak seçtiği spot bir cüm- lenin çok beğenilip halk arasında kullanılması C) Mobilya firmasının reklamında mobilyalara sahip olanla- rın, evlerinde yerden nasıl tasarruf edebileceklerini gös- termesi D) Bir kahve firmasının, ürünlerinin üzerindeki şifreyi gönde- ren 10 kişiye çekilişle araba vermesi E) Bir mangal markasının, yoldaki yağmur izgaralarını, man- gal ızgarası şeklinde yaptırması Odat değil ! 36

Garnal. ● DENEME-3 Sağlık problemleri ve kanser türleri arasında mesa- ne kanserinin hangi düzeyde bir tehlike oluşturduğu söylenebilir? Mesane kanserinin görülme sıklığı ile ilgili ne gibi ve- riler bulunmaktadır? Bir kişi hangi semptomlardan sonra mesane kanse- riyle ilgili tetkikler yaptırmalı? Mesane kanseriyle ilgili risk, neden erkeklerde ka- dınlara göre daha yüksek çıkıyor? Aşağıdaki araştırma sonuçlarından hangisi bu soru- lardan herhangi biriyle ilişkili değildir? Mesane kanserinin her yaş grubunda görülebildiği, ça- lışma ortamı, yaşam biçimi, alkol ve sigara kullanımı gibi etkenlerin ise tetikleyici rol oynadığı saptanmıştır. B) Erkeklerin kadınlara oranla daha fazla sigara kul- landığı, çevresel etkenlere daha fazla maruz kaldığı bunlardan dolayı da erkeklerin mesane kanserine ka- dınlardan üç dört kat fazla yakalandığı gözlemlenmiş- tir. C Dünya genelinde 550 bin yeni mesane kanseri tanı- sının konduğu erkeklerde bu hastalığın 3-4 kat fazla görüldüğü, son yıllarda kadınların sigara kullanımıyla ilgili artışın da kadınlarda da hastalanma oranını yük- selttiği tespit edilmiştir. p) İdrarda ağrısız, pıhtılı, gözle görülür bir kanama gö- rülmesi durumunda mutlaka bir uzmana başvurulması gerektiği, bu bulgulara rağmen tetkik yaptırmada ge- cikmenin istenmeyen sonuçlara yol açtığı dile getiril- miştir. E) Mesane kanserinin idrar yollarının etkileyen önemli bir rahatsızlık olduğu, kanser türleri arasında da tehlikeli ve yaygın bir hastalık olduğu özellikle sigara kullanımı nedeniyle uluslararası bir halk sağlığı problemi hâline geldiği vurglunmaştır.