Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler Soruları

29 ilk olarak On Asya'da yetiştirilen safran, birçok ülkede yetiştirilebilen soğanlı bir bitkidir. Çok eski tarihlerden beri baharat ve ilaç olarak kullanılmaktadır. Yoğun bir kokusu ve acı bir tadı vardır. Dünyanın en pahalı baha- ratı olan safranın birçok taklidi vardır. Hakikisini taklidin- den ayırmak çok zordur. Safranın sahte olup olmadığı ancak südkostik eklenerek anlaşılır. Eğer rengi bulanık kırmızıya dönerse sahtedir. Bu parçada safranla ilgili olarak, 1. Ana vatanına II. İçerdiği maddelere Ill. Rengine IV. Faydalarına V. Kullanım alanlarına ifadelerinden hangilerine ulaşılamaz? ATT ve III B) Il ve IV D) Il ve IV C) Il ve V E) II, IV ve V

12 35/Güney Amerika'nın en renkli şehirlerinden olan Buenos Aires, kendine has cazibesi ile insanlan etkisine alan bir şehirdir. Barok mimarisi örnekleriyle Paris'i anımsatan, her köşede karşınıza çıkan tiyatro binaları ve sinemala- riyla sizi Londra'ya götüren, heykeller ve insanlann giyim tarzıysa Milano'yu andıran benzersiz bir şehir... Arjantin'in en büyük şehri olmasının yanı sıra başkenti de olan Buenos Aires, Güney Amerika'nın en fazla ziya- ret edilen şehirleri arasında yer alır. Dünyaca ünlü müzeleri, rengârenk evlerle dolu sokakları ve yüzlerce tango salonu ile aynı zamanda bir kültür başkenti duru- mundadır. Bu parçadan hareketle Buenos Aires ile ilgili aşağı- dakilerden hangisi söylenemez? Bazı yönleriyle Avrupa'daki kimi şehirlere benze- mektedir. ✓ BY Kendine özgü etkileyiciliği olan bir şehirdir. Kültürel aktivite binalarının yer aldığı bir şehirdir. Nadide eserlerin bulunduğu dünyaca ünlü müzeleri vardır. v E) Avrupa şehirlerinin etkisinin görüldüğü bir kültür şe- hirdir. Diğer sayfaya geçin

35-36. sorulan aşağıdaki parçaya göre cevaplaying Eleştirmen olarak eleştiri anlayışımızı Batı düzeyine getirmek için yüksünmeden yeni açılımlar yapmalıyız. B bizim için en temel görevdir. Bu yüzden her şeyden Che eleştiri dergilerinin salt kitap tanıtma dergileri olmadığın içselleştirerek işe koyulmalıyız. Hemen her zaman yaptığımız o kısır çekişmeleri, sen ben kavgalarını bir kenara bırakmalıyız. Bizi takip etmek isteyen, eleştiri alanına yönelmiş genç imzaları yüreklendirmeliyiz. Bununla birlikte nitelikli eleştiri yazılarına diğer sanat bunlar gerçekleştiğinde yazınımıza da nitelikli bir eleştiri verimleri gibi telif vererek onları desteklemeliyiz. Bütün kültürü yerleşecek ve yazınımızda Batılı anlamda yapıtlar boy gösterecek. 5. Bu parçada eleştiriyle ilgili görüşlerini dile getiren eleştirmenle ilgili olarak Duyarlı bir eleştirmen olduğu Öz eleştiri yapabildiği Yapıcı bir eleştiri anlayışına sahip olduğu IV. Nitelikli eleştirmenlerin olmamasından yakındığı yargılarından hangisi çıkarılamaz? A) I ve II B) I ve III D) Yalnız IV C) III ve IV E) I ve IV 13

Ir. 3 24. Devasa Moğol seferleri nedeniyle dünya tarihinde ilk sayılabilecek bazı gelişmeler ortaya çıkmıştır. Büyük Okyanus'tan Akdeniz sahiline kadar birçok medeniyeti içinde barındıran büyük siyasi alan, tek bir yönetimin -Moğol yönetiminin- kontrolü altına girmiştir. Bu durum, arada siyasi engeller olmaksızın kültürlerin birbirleri ile etkileşime girmesini sağlamıştır. Bu bağlamda Moğol Dönemi, tarihî etkilerinin yanında kendini edebî eserlerde de göstermektedir. OXO STARS OK Bu parçada anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Moğol Dönemi denince akla ilk olarak Moğol istilasının getirdiği sosyal çeşitlilik gelmektedir. B) Birçok medeniyetin kaynağı olan Ön Asya'yı ele geçiren Moğolların bölgedeki üstün kültürel ortamdan etkilenmemeleri düşünülemez. C) Moğol istilasının sanatsal ve kültürel niteliklerini bilmek, dönemin tarihini iyi bir şekilde tahlil etmeye olanak sağlayacaktır. D) Moğolların askerî faaliyetleri ve göç hareketleri, insanlığı sadece siyasi açıdan etkilememiş, aynı zamanda kültürel gelişmelere de katkıda bulunmuştur. TE E) Moğolların geniş kapsamlı seferleriyle kültürel bir etkileşimin doğması, bölgedeki siyasi sorunların çözümüne de katkı sunmuştur. 59 eterlemesinder kam

Bir antropolog için, insanlığın yaşam öyküsü açı sindan, geçmişte yaşamış toplumların genel sağlık durumu, geçirilen hastalıklar ve bu hastalıkların ke mik üzerine yansıyan izleri önem taşır. Çünkü insan kemikleri, bireylerin geçirdikleri hastalık izlerini uzun yıllar taşıyabilmektedir. Hastalıkların kemik üzerine biraklığı izler ve kemik deformasyonları antropolojinin bir alt kolu olan paleopatoloji adli bilim dalının konusu. Paleopatoloji, hastalığın hem yapısıyla ilgileniyor hem de değişik etkenlerin hastalık üzerindeki rolünü ortaya koyuyor. Bazı hastalıkların hangi nedenlerle belirli böl- gelerde, belirli kimselerde ortaya çıktığının; aynı has- talığın, odaya çıktığı yere göre hangi nedenlerle son derece farklı kimliklere büründüğünün yanıtını veriyor. Bu yanıtlar da kazılar sonucu ortaya çıkarılan insan kemiklerinin incelenmesiyle elde ediliyor. Bu parçaya göre paleopatoloji adlı bilim dalı, has- talıklarla ilgili olarak hangi bölgelerde ortaya çıktığı, X kişiden kişiye neden farklılıklar gösterdiği, nasıl tedavi edildiği 11. sorularından hangilerine yanıt aramaktadır? Yalnız I B) Yalnız II 3) I ve Il DY Il ve Ill EX, II ve III

29 ilk olarak On Asya'da yetiştirilen safran, birçok ülkede yetiştirilebilen soğanlı bir bitkidir. Çok eski tarihlerden beri baharat ve ilaç olarak kullanılmaktadır. Yoğun bir kokusu ve acı bir tadı vardır. Dünyanın en pahalı baha- ratı olan safranın birçok taklidi vardır. Hakikisini taklidin- den ayırmak çok zordur. Safranın sahte olup olmadığı ancak südkostik eklenerek anlaşılır. Eğer rengi bulanık kırmızıya dönerse sahtedir. Bu parçada safranla ilgili olarak, 1. Ana vatanına II. İçerdiği maddelere III. Rengine IV. Faydalarına V. Kullanım alanlarına ifadelerinden hangilerine ulaşılamaz? ATT ve Ill B) II ve IV D) Il ve IV C) IIl ve V E) II, IV ve V 10

1. Klasik Yunan mitolojisinde iki önemli büyücü kadın yer alır: Birisi Kirke, diğeri ise Medea'dır. İkisi de olağa- nüstü güzel ve çekici olarak ----, bunun yanı sıra doğaüs- tü yetenekleriyle de bilinirler. Güzelliği ile büyüleyen ama -- büyücü yönüyle de göze çarpan bu iki kadın bitkiler ve otlar konusunda bilgi sahibi, şifa dağıtan, kâhin, astronomiden anlayan birer karakter olarak geçer yazılı kaynaklarda. aynı zamanda Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir? A) adı geçen - sunulur - yardımsever şöhretli anlatılır - müşkülpesent C) yer alan bilinir mülayim D) ün salmış betimlenir dehşet uyandıran E) bilinir-kenumlanır - goniu zengin 3.

CL 2. neden olmuştur. D) Ekonomik faaliyetler yaşam tarzında dep rinde getirmiştir. E) Kağanın statüsü yaşam biçiminden etkilenmemiştir. Distr.. Selçuklu sultanı Alp Arslan'ın hayatını kaybetmesinden son- ra, ölmeden önce veliaht tayin ettiği oğlu Melikşah hüküm- dar oldu. Fakat Alp Arslan'ın kardeşi Kavurd, Melikşah'ın hükümdarlığını tanımadı. İki taraf arasında yaşanan taht mücadelesini Melikşah kazandı. Sultan Alp Arslan'ın ölü- mü Gazneliler ve Karahanlıları da harekete geçirdi. Sultan Melikşah, Selçuklu sınırlarına saldıran bu iki devlet üzerine yürüyerek bunları etkisiz hâle getirdi ve antlaşmaya zorladı. Ardından devletin merkezini Isfahan'a taşıdı. Bu bilgiden hareketle, 1. Büyük Selçuklularda Sultan Alp Arslan Dönemi'nde dü- zenli veraset sistemine geçilmiştir. II. Eski Türk devlet geleneklerinin sürdürülmesi devletin iç sorunlarla karşı karşıya kalmasına sebep olmuştur. III. Büyük Selçuklu Devleti, Gazneliler ve Karahanlılarla kalıcı bir barış dönemine girmiştir. yargılarından hangilerinin doğru olduğu söylenebilir? A) Yalnız I B) Yalnız II endemik D) II ve III Cve Il E) I, Ie III 1, lyve

4. Mitler; insanın kendini bilme, anlamlan- dırma, kendine ait olma arayışında çok önemli yol izleridir. Simgelerle, ritüellerle, masallarla bu yollar hep canlı tutulmuş. Sanat, "insanın kendini bilme, bulma se- rüveninde bu serüvenin imgeler ve sim- gelerle dile gelmesi, görünüşe çıkması" dersek esin dediğimiz, hayal dediğimiz yaratıcı alan ile mit alanı, bilinç dışı ola- rak aynı kaynaktan besleniyor diye kabul edebiliriz. Bu hâliyle ayrılmaları zaten mümkün değil. Bu parçadaki sözler; I. Mit, olağanüstülük yönüyle gerçek hayatın neresindedir? II. Mitoloji ile sanatın buluştuğu nokta neresidir? III. Sanatın beslendiği yer, mitolojinin kaynaklarından niçin farklıdır? IV. Sanatın mitolojiden beslenmesi ne zaman başlamıştır? V. İnsanın kendini bilmesinde sanat ne kadar önemlidir? sorularından hangisine cevap niteli- ğindedir? A) I B) II C) III D) IV E) V

aretini yazmakla bul- e yazıyla daha iyi ifa- sadece sevdiğim bir adi yazmanın benim olduğunun bilincin- Ontemi var. benimki landığını düşün- esi çok da kolay zse tekrar tekrar ş olmanın verdiği da bu aşamada lirim. dakilerden han konumda olur? ları nasıl akta- en son adımı ortaya çıktı? da en çok ne- idir? uğu var mi- endemik- 35-36. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Dar anlamıyla yabancılaşma, bir şeyin kendisi olmaktan çıkıp kendisinden farklı, ona karşıt ve onu sömüren bas- kılayan, denetleyen, yöneten bir güce dönüşmesini içerir. Başkalaşma yoluyla kendinden çıkma; kişiliğin bölünme- sini, eksik ve sınırlı biçime girmesini, çarpıklaşıp farklı bir görünüm kazanmasını içerir. Bunun yanı sıra kişiliğin kimi yanlarını, onun dışında yer alan karşıt bir güce dönüşüp, onu denetleyip sömürmesine yol açar. Bu süreç yabancılaş- ma; içinde kendini özgür biçimde ortaya koyması beklenen, bilinçli ve amaçlı etkinliğimizin ürünlerinin isteklerimize ce- vap vermekten, gereksinimlerimizi karşılamaktan uzaklaşıp yetilerimizi körelten, becerilerimizi sınırlayan, güdülerimizi sakat bırakan güçlere dönüşür. 35. Bu parçada yabancılaşma ile ilgili olarak, A Bireyi kendisiyle ve çevresiyle çatışan bir kişiliğe dönüş- türür. II. Kendini ürününe yansıtamayan insanı dejenerasyona uğratır L. Bireyi sınırlayarak pasif bir varlığa evirir. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız B) Yalnız II D) Ive II C) Yalnız III E) Il ve III 36. Bu parçada altı çizili sözle yabancılaşmayla ilgili olarak aptatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? TYT/Türkçe LA) Bireyin etkinliklerinin onu bilinçli işlerde bulunmaya yö- nelten dürtülerinin bozulmasına yol açtığı BY Baskılanmış güdülere kaynaklık eden yıkıcı etmenlerin artarak bir güce çevrildiği C) Bireyin kendi içinde kapanmasına yol açan eylemlerinin bozulduğu 37-38. sorular Ayn Rand'in şey, ideal in olmanın ge olmaktan a DYıkıcı eğilimlerin kaynağı olarak bilinç düzeyinden uzak- laşan eylemlerin etkin olduğu El İçselleştirilmemiş düşüncelerin bozuk ve eksik güdülerin denetimine girdiği ortaya çıkm den önce ve kendi k Birey, kem rar verir v kate alm felsefes etik-po bir ka duğu hakla kavo düs üst www an 37. E

METİN KARŞILAŞTIRMA 1. . 20. yüzyılın sonlarında ortaya çıkan internetin, bir ileti- şim aracı olarak tüm dünyayı çevrelediği, hayatımızın hemen her alanına girecek şekilde yaygınlaştığı ve ge- liştiği bir gerçek olarak karşımıza çıkmaktadır. Özellik- le de son yıllarda, bilgiye ulaşma, yayma, kısaca ileti- şim konusunda sağladığı imkânlar ve getirdiği kolaylık- lar, bu yeni teknolojiyi habercilik sektörü için de vazge- çilmez bir araç haline getirmiştir. Dünyada olduğu gibi Türkiye'de de internet gazeteciliği çok gelişmiştir. İnternetin yaygınlaşmasıyla birlikte, ge- leneksel gazeteciliğin tamamen ortadan kalkmasa da önemli ölçüde ivme kaybettiği görülmektedir. Bu alan- da yapılan araştırmalardan elde edilen sonuçlara göre internetin gazete satışlarını önemli ölçüde düşürdüğü hatta gazetelerin reklam paylarının belli bir oranını in- ternet gazetelerine kaptırdığı görülmektedir. Bu iki parça karşılaştırıldığında aşağıdakilerden hangi- si konusunda bir ortaklık olduğu öne çıkmaktadır? A) Geleneksel olanın değişimine dönük olarak toplumun di- toplurgun renç göstermesi B) İnternete bağlı çalışan gazeteciliğin gücünü kısa zaman içinde kaybetmesi Dünyanın her yerinde internetin yaşamın vazgeçilmez bir parçası olması fr D) Gelişen bir sektör olarak bilişimin toplumda yeni mes- lekle ortaya çıkarması E) İnternetin ortaya çıkışı ile birlikte iletişim araçlarında bir değişim yaşanması 3. . 4. E

22. Ey okuyucu! Bu kitapta yalan dolan yok. Sana baştan söyleyeyim ki ben burada yakınlarım ve kendim dışında hiçbir hedef kitle belirlemedim. Sana hizmet etmek yahut kendime ün sağlamak hiç aklımdan geçmedi. Böyle bir amaç peşinde koşmaya gücüm yetmez. Bu kitabı, yakınlarım için bir kolaylık olsun diye yazdım. Istedim ki beni kaybedecekleri zaman -ki pek yakındır- hakkımda bildikleri, daha etrafli ve daha canlı olsun. Kendimi herkese beğendirmek niyetinde olsaydım özenir, bezenir; en gösterişli hâlimle ortaya çıkardım. Kitabımda sade, tabii ve her günkü hâlimle, özentisiz bezentisiz görünmek isterim çünkü ben kendimi olduğum gibi anlatıyorum. Bu parçanın yazarı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Eserini bir fayda peşinde kaleme almamıştır. B) Yakınlarının kendisini bilmeleri amacıyla eser üretmiştir. C) Kendini insanlara beğendirmek için yoğun çaba sarf etmektedir. D) Kitabını özentisiz ve sade bir dille kaleme almıştır. E) Söylediklerinin gerçeği yansıttığını iddia etmektedir. 24

ir bilim na iter. - uzak çüm- tkile- Bren gö- ğini ISI- Sre : 5-36. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. 35- Bilgi alanı ne olursa olsun irdeleyici bir okuma alışkanlı- düzgün eserlerle bilinçlere yerleştirilmesi gerekir. Böyle ğının, ana dilin bütün iletişim esneklikleriyle donatılarak bir düzenlemeyle kalıcı bir okuma alışkanlığı ortaya çıkar. Yoksa ortalık; okumayan sözde aydınlardan, politikacılar- dan, askerlerden, yargıçlardan, öğretmenlerden, sözde bilim insanlarından geçilmez olur. Söz gelimi Türkiye'de öğretimin bütün aşamalarında, bireyleri eleştirici bir oku- ma alışkanlığından kaçırmak için bütün nedenler hazır- dır. Gerek ana dilin gerekse değişik bilgi alanlarının öğ- retiminde öğrencinin hizmetine sunulan ders kitapları; kapağı, kâğıdı, çamur gibi baskısı, çirkin resimleri, yalnız ezberle kavranacak içeriğiyle okumaya özendirmek- ten çok uzaktır. Nitekim her öğretim yılı sonunda sınavı geçer geçmez sevinçten kitabını parçalayan, yakan ya da elden çıkaran öğrenciler bugün bile eksik değildir. Türkiye'de kamu görevlileriyle yönetimin her kesiminde, okumayan okuryazarların çok sayıda olmasında bu du- rumun büyük payı vardır. 35. Bu parçaya göre, genel ve kalıcı okuma alışkanlığının ortaya çıkması aşağıdakilerden hangisine bağlıdır? A) Uzman bir ekip tarafından hazırlanmış, toplumun bü- tününe seslenen kitapların varlığına B) Eleştirel yanı güçlü, iletişim becerisi yüksek bireylerin yetiştirilmesine C) Sorgulayıcı, ana dilin özelliklerini doğru bir şekilde yansıtan kitaplarla zihinlere nüfuz edilmesine DY Bireylerin belli alanlarda uzmanlaşmasını sağlayacak yapıtlara daha çok ağırlık verilmesine E) Ana dilin tüm inceliklerini yansıtan, estetik yönü güçlü yapıtların okul kütüphanelerine konulmasına

8. Bir zamanlar boş gezmeyi, iş yapmaktan çok seven üc ar- kadas varmış. Bugünden yarına geçinmek, gittikleri yerle- rin birinden yüz bulsalar beşinden kovulmak canlarına tak demiş. Alın teriyle kazanıp gönül rahatlığıyla yemeyi de gözlerine kestiremezlermiş çünkü elleri işe yatkın değilmiş. Bir gün, uzun bir yolculuktan sonra, yüksekçe bir tepede oturup aşağıdaki ovada yayılan büyük bir şehre garip garip bakıp acaba bu bilmediğimiz yerde nasıl karşılanacağız, diye acı acı düşünürlerken içlerinden birinin aklına yaman bir fikir gelmiş, hemen yerinden fırlayıp: Gelin benimle beraber, bu şehirde sırça köşk yapalım; ömrümüzün sonuna kadar bolluk içinde, rahat yaşarız! de- miş. - Ötekiler: Bu sırça köşk de nedir?, diye sormuşlar, beriki: Durmayın, vakit kaybetmeyelim, yolda anlatırım!, diye onları peşine takmış, bayırdan aşağı kuş gibi hızla inmeye başlamışlar. - Bu parçada aşağıdaki öykü ögelerinden hangisine yer verilmemiştir? A) Monoloo D Zaman B) Kahraman E) Olay C) Melan

1. İnsanlar iki türlüdür: Kimi kendisine verilmiş olanı beğenir, onunla yetinir; kimi de onu düzelt- mek, kendisince daha da güzelleştirmek ister. Bunlar birbirinden kesin sınırlarla ayrılmıştır, demiyorum. Ancak kiminde hayranlık, kiminde düzeltme isteği daha güçlüdür. Sanata ilgi duyan insanlar daha çok düzeltmek, güzelleştirmek iste- yenler arasından çıkar. Çünkü sanat, gerçeğin gü- zel ve etkili bir biçimde yeniden yaratılmasıdır. Bu parçadan insanlarla ilgili, I. Kimi insanlar içinde bulunduğu durumdan memnundur. II. İnsanların sosyalleşmesine koşullar katkıda bulunur. III. Sanata ilgi duyan insanlar içinde bulunduk- ları koşulları değiştirmek ister. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız B) Yalnız II D) I ve II E) I ve III Bolan C) Yalnız III

1 -t a in ve yumuşak uclu i ayılacaktır. lover A Kitapçığı 15. Galileo Galilei zamanında hareket konusundaki temel prob- lem, "yer"in hareket edip edemeyeceği ve hareket ettiği kabul edildiği takdirde doğacak sorunların tatmin edici bir şekilde cevaplanamamasıydı. O zamanlarda kabul gören kuramda, herhangi bir nesnenin hareketi ile ağırlığı ara- sında bağıntı olduğuna inanılıyordu. Hareketi bütün yön- leriyle ele almaya çalışan Galileo, öncelikle bu bağıntının gerçekten mevcut olup olmadığını belirlemeye çalıştı. Çünkü nesnenin ağırlığı ile hareket etmesi arasında ne- densel bir bağın olmadığını gösterebilirse o zaman yerin hareket edebileceğini de savunabilirdi. Birinde mantar, di- ğerinde ise aynı boyutlarda demir asılı eşit uzunlukta iki ip alarak basit bir sarkaç düzeneği yapıp salınımlarını ince- ledi. Hava direnci olmasaydı iki nesnenin de eş zamanlı salınacağını fark etti. Demek ki ağırlık ile hareket arasında nedensel bir ilişki yoktu. Bu parçanın genelinde aşağıdakilerin hangisinden söz edilmektedir? A) Galileo Galilei'nin hareket üzerine yaptığı bilimsel çalışmalardan B) Bilimsel çalışmaların başlangıcının basit düzeneklere dayandığımdan C) Galileo Galilei'nin ağırlık ile hareket arasında doğru- dan bir bağlantının olduğunu kanıtlamasından D) Galileo Galilei'nin nedensellik kuramını bütün bilimsel çalışmalarında kullandığından E) Yerin hareketleri üzerine yapılan çalışmaların çok eskiye dayandığından