Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler Soruları

mesele oktu. rinde 7, bil- rebilir u 40 yeni pek tten jile- bu ya ar. 47 D) Kimi hakiki niteliklerden yoksun dergiler, baski makyajlı görünümleriyle okuyucu bulmaya çalışır. E) Başarılı bir dergi hazırlamanın ilk koşulu, toplumdaki insanlar gibi düşünmeyi beceren bir yazar kadrosu oluşturmaktır. 11. Osmanlı Devleti'nde geleneksel Türk sanatları, Batı sanatı üzerin- deki etkisini 18. yüzyılın ortalarına kadar sürdürdü. Ancak Batı kar- şısındaki askerî ve siyasî üstünlük kaybedildikçe "Klasik Dönem" som adı verilen bu parlak dönem, yerini Avrupa kaynaklı sanat akım- larının hâkim olduğu "Batılılaşma Dönemi'ne bırakmaya başladı. relin 19. yüzyıldan itibaren hızlanan Batılılaşma hareketlerinin sanatta upun ortaya çıkardığı değişimin en somut örnekleri mimaride görüldü. Osmanlı mimarisi, 19. yüzyılda barok, ampir ve eklektizm gibi sanat akımlarının etkisiyle zengin bir üslup çeşitliliğine kavuştu. Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin yanıtı yoktur? A) Osmanlı mimarisi, 19. yüzyılda hangi sanat akımlarının etkisin- mio ninguna leghoss abspieq ua de kalmıştır? B) Batılı sanat anlayışı, Osmanlı Devleti'nde en çok hangi alanda kendisini göstermiştir?ne iniesmesnysx sinsent ll Osmanlı Devleti'nin Batı karşısında askerî ve siyasî üstünlüğü kaybetmesi, nasıl bir sonuç doğurmuştur?id illM VI D) Osmanlı Devleti'nde Batı sanatı, geleneksel Türk sanatlarına hangi yüzyıldan itibaren üstün olmaya başlamıştır? Ubrupob inhalipnsr nabrinsipunoa suamulo E) Osmanlı Devleti'nin yetiştirmiş olduğu dünyaca meşhur mimarlar, Batılı tarzdaki mimarî anlayışa ayak uydurabilmiş midir? Diğer sayfaya geçiniz.

II) er ce er i, n k al T. ", e e K 4. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci pa- ragraf numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar? A) IV B) V. C) VI. D) VII. E) VIII. 5.-8. SORULARI AŞAĞIDAKİ PARÇAYA GÖRE CEVAPLAYINIZ. (1) Burdur'un batısında, Söğüt Dağı'yla Suludere Yayladağ yükseltileri arasındaki kapalı havzada oluşmuş tektonik bir göl. (II) Batısı fay hattı üzerinde olduğu için kıyı çizgisi dardır ve birdenbire derinleşir; güneyinde ve kuzeyinde alüvyonların oluşturduğu delta ovaları var. (III) Kapı Burnu önlerinde 100 met- reye kadar derinleşen göl, Türkiye'nin en derinlerin- den biri. (IV) Yağışlar, mevsimlik ve sürekli akarsular ve yer altı sularıyla beslenen gölde boşalım yalnız buharlaşmayla oluyor. (V) Tuz, arsenik, sodyum sül- fat ve klorür miktarı yüksek olduğundan besin mad- deleri yönünden fakir sayılıyor. (VI) Bu yüzden gölde su içi bitkileri pek yok. (VII) Deltacıklar kısmen saz- larla kaplı. (VIII) Gölün kuzeyindeki dağların yüksek kesimlerinde karaçam ormanları var. (IX) Bunun ha- ricinde yer yer bozkır bitkileri ve İç Anadolu'ya özgü meşe toplulukları hâkim. (X) Yine de neredeyse 300 bine yaklaşan kuş nüfusuyla önemli bir sulak alan. (XI) Nesli tehlike altında olan ve 12 bin civarında kaldığı düşünülen dikkuyruk ördeğinin bir zamanlar %70'inin kışladığı bu alanda artık sayıları sadece bir- kaç bin dikkuyruk ördeği var.

24 Bizim en önemli sorunumuz lise seviyesindeki gençle- rimize "düşünmeyi öğretememek" sorunudur. lise düzeyinde çözemediğimiz bir sorun, daha da artarak üniversiteye aktarılmış oluyor. 1130 Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Düşünmeyi öğrenmiş bir gençlik yetiştirmek bizi güçlü kılıyor, bu yüzden B) Gençlerimiz bugün, dünyadaki gelişmeleri yeterin- ce takip edemiyor, çoğunlukla e) Düşünmeyi öğretmek" bir ulus için modern tek- nolojileri öğretmekten öncelikli değildir, oysa D) Düşünmeyi öğrenmeden üniversite kapılarına yığı- lanlara yer bulmakla da bu sorun çözülmüş olmu- yor, aslında E) Lise eğitim programları, öğrencilere pratik bilgileri kazandırmada yetersiz kalıyor, çünkü

sosyolojik çalışma sahasına girmiş olurlar. liklerinden sosyologların 32. Derdi olan insanlarla yaşayınca dert sahibi oluyor insan. un Üniversite yıllarında çok dertli insan tanıdım. Çevremde çok "Dava Delisi Kerim'ler vardı. Onlara dair çok okumalar yaptım. O okumalar taşırdı tabii ki bardağı. Bir yol bulup ben de bir şey söylemeliydim. İfade etmeliydim kendimi. Bu yolun şiir olduğuna inandım. Şiire başlamam ve ilk şiirlerimi yayımlamam da o yıllarda oldu. 90'lı yılların başıydı. "Palandöken", "Kırağı" gibi dergilerde yayımlandı ilk şiirlerim. 2000'e kadar sürdü bu durum. Sonra "dünyaya doğru yürümek için bilinçli olarak geri çekildim şiirden. Çünkü söz hitama erdi diye düşünmeye başlamıştım. Bu çekiliş dokuz yıl sürdü. Bu zaman zarfında çok misra kovduğumu hatırlıyorum. Sonra yenildim işte. Döndüm geri. Demek ki söz hitama ermemiş. Birikenleri, biriktirdiklerimi, dünyayı, karşı dünyalanı, kaşıyıp duruyorum o günden beri. Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı yoktur? A) Şiir yazmaya ne zaman başladınız? B) Bir dönem şiire niçin ara verdiniz? Şiiri bıraktıktan sonra niçin tekrar şiire döndünüz? Dilk şiirleriniz hangi dergilerde yayımlandı? 5 Okuduklarınızın şiirleriniz üzerinde etkisi oldu mu? TÜRKÇEMETRE tonguç KAMPÜS 14

30. 1. Fakat bu uyarıcının büyütülmesi, eğitilmesi, gelişti- rilmesi ve organize edilmesi gerekmektedir. II. Müziğin bu etkisinin sağlıklı bireylerde olduğu gibi zihinsel veya farklı bir açıdan sorunlar yaşayan bi- reylerde de olduğu belirtilmiştir. III. Antik Çağ'dan itibaren birçok bilim insanı, müziğin hem zihinsel ve fiziksel gelişimde hem eğitimde hem de tedavi alanında etkili olduğunu vurgula- mışlardır. E IV. Her çocuğun içinde işittiği bir müziğe fiziksel olarak cevap vermek için bir uyarıcı vardır. V. Uyarıcının bu şekilde kullanılır hâle gelmesi, çocu- ğun bedeninde olduğu kadar zihninde de önemli bir eğitimsel etkiye sahiptir. Yukarıdaki numaralanmış cümleler anlamlı bir bü- tün oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baştan üçüncü olur? A) I B) II C) III D) IV E) V

Ai 7. Sinemayla tiyatronun toplum üzerindeki etki- leri romana göre daha kısa sürelidir/Roman, toplumdaki düşünce farklılıklarına rağmen, toplumun önemli bir kesiminde yaygın bir et- kiye sahiptir Sinemada işlenen bir olay, kısa sürede unutulup gider ama aynı olay, roman- da işlenirse çağlar boyu hafızalarda kalır. Bir- çok olay sinemaya, tiyatroya taşınmayabilir fakat hiçbir olay romandan, romancılardan yakasını kurtaramaz. Romancı hangi olayı is- terse onu işler. Bunu da kendi bakış açısıyla, kimsenin etkisi altında kalmadan yapar. Bu parçada aşağıdakilerden hangisine de- ğinilmemiştir? A) Romanın, toplumun tamamında bir etkin- Hiği olduğuna B) Romanın, tiyatro ve sinemadan daha uzun ömürlü olduğuna Romanda işlenen olayların kolay kolay Y unutulmayacağına D) Romancının ele alacağı olay konusunda he's sınırlandırılamayacağına seti w E) Romancinin ele aldığı olayı özgün ve öz- gürce işleyebileceğine 1 YAYIZ N

5. (1) Sergide ülkemizin çeşitli dönemlerinde kültürümüzü etkilemiş, sosyal alışkanlıklarımızı yönlendiren, kısaca toplumsal hayatımıza etki eden onlarca yüz görüyoruz. (11) Eserlerini bilip yüzlerini hiç görmediklerimiz, yeni tanıyıp hayran olduklarımız, eskiden beri áşık olduklarımız, perde arkasındakiler, her daim hayatın içindekiler... (III) Hepsi, Türkiye'nin bu en büyük fotoğraf albümünde bir araya geldi. (IV) Toplumsal belleği de başarıyla temsil eden bu görkemli albüm, sergiyi ziyaret edenlerin üzerinde derin bir etki bırakmıştır. (V) YI sonuna kadar sürecek olan bu serginin farklı ülkelerde de açılması planlanmaktadır. A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

30. Aşağıdaki parçalardan hangisi Bir sanatçı öncelikle topluma karşı sorumlu olduğunu bilir ve bunu eserlerine yansıtır." düşüncesine uzak düşmektedir? 1929 yılında yaşanan Büyük Buhran yaklaşık on yıl boyunca Amerika Birleşik Devletleri başta olmak üzere bütün dünyayı etkilemiştir. Büyük Buhran, Amerikalı yazar John Steinbeck'in Gazap Üzümleri romanına da konu olmuştur. B Tarık Buğra, millî mücadelenin toplum hafızasındaki etkisini farklı bakış açısıyla yansıtır. Yazar, İmparatorluğun yıkıma sürüklenen durumuna karşı geleceğini önceleyen insanı, başkişi Küçük Ağa'nın şahsında anlatır. Nazan Bekiroğlu'nun Nar Ağacı, Balkan Savaşları vel Dünya Savaşı yıllarında yaşanan bireysel ve <toplumsal sıkıntıları işleyen bir romandır. Savaşlar, cepheler, mağlubiyetler, sürgünlerin olduğu acılı dönemin gölgesi onun romanında yer edinmiştir. Özellikle dönem değerlendirmesi niteliğindeki romanlar, tarihi ve kültürü anlamada anahtar rol oynamaktadır. Peyami Safa'nın Fatih-Harbiye adlı romanı böylesi bir eserdir. Bir Bilim Adamının Romanı, Oğuz Atay'ın yapıtları arasında farklı bir yere sahiptir. Bu eserde Atay, Mustafa İnan'ın hocalığından hareketle bir bilim adamının taşıması gereken özellikleri belirtmektedir.

yapıya edi ve an in- utlaka baları luyor. oşuna 1. Bi- epleri rtebe çalı- rum 7 32. 1970'lerde dünyaya gelmiş çocuklarda en çok görülen isimlerden biri Murat'tır. İlkokulda sınıfımızda altı arka- daşımın adı Murat'tı, ortaokulda dört, lisede üç arkada- şımla adaştık. Murat isminin o tarihlerde çok sık olması Cüneyt Arkın'ın "Kara Murat" filmlerinden ve Kara Murat çizgi romanından kaynaklanıyor olsa gerek. Şüphe yok ki kelimelerin olduğu gibi isimlerin de enerjileri var ve bir ömür aynı isimle çağrılan kişi o ismin enerjisi içine girmektedir. Bir ömür "Mülayim" diye seslenilen kişinin çok sert bir karaktere sahip olması zor görünüyor. Keli- melerin ruhunu anlamak için atalarımızın şu sözünü ha- tırlamamız gerekir: "Bir kişiye kırk gün deli derseniz deli, veli derseniz veli olur." Bu parçada vurgulanan düşünce aşağıdakilerden hangisidir? A) İsim verirken popüler kültürün takip edilmesi gerek- mektedir. B) İnsan, ismiyle etkileşim içinde bulunmaktadır. C) Tarihî isimler diğerlerine göre daha çok tercih edile- cektir. D) Sert karakterli insanların isimleri de serttir. E) İnsana verilen değer, ismiyle hitap edilmesinden geçer. Diğer sayfaya geçiniz.

27. Yaşadığı asrin, adı ve eseri bilinen ilk kadın şairi olan Zeyneb Hatun, 15. yy.da yaşamıştır. Fatih Sultan Meh- met adına bir Divan da tertip ettiği Latîfî'nin tezkirele- rinden bilinse de bu divanı hâlâ bulunamamıştır. Nihad Sami Banarlı'nın Türk Edebiyatı Tarihi kitabında hakkın- da sınırlı bilgilere erişebildiğimiz Zeyneb Hatun'un; asıl isminin Zeynünnisa olduğu, Kastamonu ya da Amasyalı bir aileye mensup bir kadı kızı olduğu, babası tarafından evde eğitim verildiği, Arapça ve Farsçaya hâkim olduğu, musiki ile ilgilendiği bilinmektedir. Fakat ismini edebiyat tarihine geçiren en büyük özelliği ise divan edebiyatının ilk kadın şairi olması ve kendi döneminin karakteristiğine karşın var olma cesareti göstermesidir belki de. Bu parçada Zeyneb Hatun'la ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Müzikle ilgilenen eğitimli biri olduğu B) Divan şiirinin öncü kadın kişiliklerinden biri olduğu C) Hayatı hakkında yeterli bilgiler bulunmadığı D) Dönemin fikir akımlarını benimsediği E) Hakkında başka eserlerden bilgi alındığı

Türkçe 25. Geleneksel sanatlarımızdan biri olan minyatür, Os- manlıda bir saray sanatı olarak karşımıza çıkar. Yazma eserlerde konunun daha iyi anlaşılması için icra edilen bir kitap sanatıdır. Başka bir ifade ile matbaanin icadın- dan önce yazma eserlerin metinlerini açıklamak üzere ışık, gölge ve derinliği dikkate almadan yapılan renkli ve küçük resimli süsleme sanatıdır. Konu olarak; padişah- ların hayatını, savaşları, seferleri, törenleri, av sahne- lerini, geçit törenlerini, şehzadelerin sünnet törenlerini anlatan sanattır. Bir saray sanatı olduğu için padişah ve saray etrafında şekillenir. Kendine has üslubu var- dır. Perspektiften arınmış, ışık ve gölgeden yoksundur. Minyatür sanatı da her sanat dalı gibi zamanla değişime uğramıştır. Günümüzde hem geleneksel tarzda hem de modern yorumlarla devam ettirilmektedir. Bu parçada minyatür sanatıyla ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? A) Köklü bir geçmişi olduğuna B) Görsellikle ilgili bir sanat olduğuna C) Üst zümre çevresinde şekillendiğine D) Zamanla yeni biçimler geliştirildiğine E) Ressamlar tarafından icra edildiğine 26. Müzik zevkinin zekâ ile bağlantısı olabileceği fikri son 27

24. Her yazı biçimi kendisidir, hiçbiri öbürünün yerine ge- çemez. Söz gelimi, şiir müziği gereksiz kılamaz; bilim, felsefeyi alaşağı edemez. Nitekim bunca ateşle bağrıma bastığım deneme ile öbür yazı alanlarını ortadan kal- dırmaya yeltenme gibi bir saplantım yok, hiç olmadı da. Deneme benim vatanım derken, öbür vatanları silip sü- pürme bağnazlığına düşmeyi, başta kendim, kimselere yakıştıramam doğrusu. Aşağıdakilerden hangisi bu parçadaki düşünceyle aynı doğrultudadır? A) Edebî türler, bir bütün oluşturduğu oranda başarılıdır. B) Aynı anlatım imkânları edebî eserleri zenginleştir- mektedir. C) Öğretici metinlerin diğer metin türlerinden daha fay- dalı olduğunu söyleyebilirim. D) Her edebî eser farklıdır ve bir diğeri kadar değerlidir. E) Bir sanatçı bir türe yönelmeli ve o türü benimseyip yoluna devam etmelidir.

17. - - Sana paha biçilmez bir teklifim var. - Özgürlüğüm mü? - Hayır, özgürlüğün senden alınabilir. Ben sana bilgi vadediyorum. Bu parçada bilginin vurgulanan yönü aşağıdakiler- den hangisidir? A) Bireysel bir çaba ile elde edildiği B) Kalıcı bir kazanım olduğu C) Birinin yardımıyla kazanıldığı D) Önceki öğrenmelerle ilgili olduğu E) İnsana özgü bir nitelik olduğu

AYT * Et Onuther 18 (31 H 14)= TÜRK DİLİ VE EDEBİY SOSYAL BİLİMLER-1 5. Halk şiiri, edebiyatımızda yıllardan beri değerini korur. Ondan bıkmadılar bir türlü. Divan şairlerine, Fecriâticilere laf söyle- yebilirsiniz, eleştirebilirsiniz ama âşıklara laf söyleyemezsiniz. Neden? Halk şairlerinin şiirleri samimiymiş, onların sazında şiirin kaynağı varmış. Genç şairler de âşık gibi şiir söylemeye başladı mı büyük şair olarak kabul edilir. Kimseyi eleştirmiyo- rum, hepimiz gençliğimizde o sevdaya tutulduk. İlk eleştiriyi bu sevdaya tutulmayan_atsın. Bu parçada aşağıdakilerin hangisine değinilmemiştir? A Birçok ünlü şairin halk edebiyatından beslendiğine B Halk şiirinin edebiyat dünyasında her zaman önemli oldu- guna C) Büyük şair olabilmenin koşulunun halk şairi olmaktan geç- tiğine inanıldığına Halk şiirinin samimi bir anlatımının olduğuna Halk şiirinin eleştirilmesinin hoş karşılanmadığına 7.

6. Tüm olumsuzlukları birden değiştirmeye çalışmayın. Var olan sorunları teker teker ele almaya çalışın. Ya da büyük bir sorunu tümden çözmek için çaba harcamayın. Örneğin, yıl sonunda tiyatro oyununa çıkmak için korkuyorsanız, sahne korkunuz ön plana çıktıysa önce samimi arkadaş ortamında repliklerinizi canlandırmaya çalışın. Küçük başarılar sizi mutlu edecek, daha büyük başarılar için bir basamak olacak bu küçük başarılar. Bu parçayı özetleyecek cümle aşağıdakilerin hangisidir? A) Büyük hedefler almaktan korkmayın, risk cesareti gerektirir. Önce hayal edin, sonra gerçekleştirmeye başlayın. Hedefleri büyük tutmak, hayalleri canlı tutar. D) Ailan küçük adımlar, atılacak büyük adımların garantisidir. Önce çevrenizi geliştirin sonra dünyayı değiştirin.

TÜRKÇE TESTİ ilk uygarlık ol- eski evcil kedi, unmuştur. Ev- areler olduğu, Eski Mısır'da ve kedi öldür- mektedir. Orta kle bağlantılı y Amerika'nın işareti olarak onların şans yıkanmaktan tek kedi türü olan kediler, alanarak te- saati uyuya- aşına kadar şağıdakiler- evcilleştiril- tilmiş, kimi A eştirilmiştir. Y 5 gibi kabul N luyla evcil- arak geçi 30. Aşağıdaki parçalardan hangisi, "Çocuklar için ya- zılmış fabllarda, masallarda çocuklara ders verme- nin, onları iyilerden yana yönlendirmenin, kötülere karşı uyanık olmalarını sağlama amacı gütmenin mantığını anlarım ama büyükler için yazılmış öykü ve romanlarda yazarın çocuk terbiyecisi gibi kalem oynatmasını romanın ve öykünün varoluş mantığına aykırı bulurum." düşüncesine uzak düşmektedir? A) Ahmet Mithat'ın umurunda değildir edebiyatın kuralları. Onun tek derdi, okuma işini aydınların tekelinden kurtarmak, okuru hem entelektüel hem de ahlaki açıdan geliştirmektir. O yüzden de romanı da öyküsü de sanatın tartısında hafif çeker. B) Balzac, bir soyludur. Fransa'da kendi sınıfının çöküşüne, burjuvalar ve işçilerden oluşan yeni bir toplumun yaşama damgasını vurduğu dö- neme rastlar yazarlığı. Öyle büyük sanatçıdır ki sınıfının çöküşüne içten içe ağlarken yapıtlarına tek bir gözyaşı bile damlamaz. O yüzden muhte- şemdir işte onun yapıtları.. C) Edebiyat sözcüğünün "edeb" kökünden geldiğin- den hareketle Tanzimat sanatelları, edebiyata estetikten önce etik sınırlar çizmişlerdir. En rea- listinde bile bu kaygı, en azından "kültürel değer- lere ters düşmeme" kaygısı ile gerçek öykü ve roman öteleniyordu. D) Edebiyatın işi iyi insan yetiştirmek değildir, okura kendini iyi hissettirmektir. İki iyi arasındaki fark edebiyat ile pedagoji arasındaki farktır. Roman, öykü, tiyatro düşündürmek ister mi? İster. Ama yazar kimseye şu yoldan gidin, şu yoldan gitme- yin demez. E) Toplumda bir sürü kötülük, pislik varken sanatçı bunları görmesin, görse de göstermesin diyen- ler, nasıl ikiyüzlü insanlardır! Sanatçı olmadıkları sürece onları anlayabiliyorum ama gerçek sa- natçı neyi, nasıl görüyorsa öyle yansıtır. Ahlak polisi ise asla değildir sanatçı!..