Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler Soruları

X CETVEL/TYT DENEME - 1 21. (1) Şiir, edebiyat dünyasın en ele avuca sığmaz çocu- ğudur. (II) Bu yüzden onu hiçbir tanıma sığdıramaz, hiçbir kurala hapsedemezsiniz. (III) Ziya Paşa, şiiri "ölçülü söz"; Muallim Naci ise, "ölçülü ve uyaklı söz" olarak tanımlardı. (IV) O günden bu güne, şiir sürekli değişti; şimdi ne ölçü var, ne uyak... (V) Kim bilir yarın ne olacak, şiir karşımıza hangi kılıkta çıkacak? Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisin- den sonra "Her çağda, hatta her büyük sanatçıda karşımıza farklı bir boyutta ve anlayışta çıkar." cüm- lesi getirilirse parçanın düşünce ve anlatım akı- şında bir bozulma olmaz? A)1. Û B) II. BBBB B C) III. D) IV. EXV.

21. Köşe yazarlarının birbiri hakkında bu kadar çok yazı yazdığı başka bir ülke var mıdır acaba? Mesela New York Times'in bir yazarı ile Washington Posť un bir yazarı arasında aylarca süren bir polemik hiç yaşanmış mıdır? Şimdiye dek böyle bir şey olduğunu duymadım. Peki ama bizdeki atışmalar neden bu kadar yoğun. Yalnızca bu- günü kastetmiyorum, basın tarihimiz kalem kavgalarıyla dolu. Bunun nedeni kavgaya biraz meyilli oluşumuz mu? Yoksa her gün yazı yazmak durumunda olan yazarların içine düştükleri sıkıntı mı buna sebep oluyor? Çünkü diğer ülkelerde köşe yazarları her gün yazı yazmazlar. Bana öyle geliyor ki biz iç hesaplaşma yerine dış hesaplaşmayı tercih ediyoruz. Kendi kendimizi yargılamadığımız için de başkalarının yargılamasına fırsat veriyor, yargılanınca da verilen hükümleri beğenmiyoruz. Bu parçanın yazarına göre Türk basınında polemikle- rin fazla olmasının nedeni aşağıdakilerin hangisidir? A) Kalem kavgalarının okuyucu çekmesi, yazarın oku- nurluğunu artırması B) Her gün yazmaya değer bir konu bulmanın getirdiği sıkıntılar C) Yapılan eleştirilerin haksız ve acımasız olması nede- niyle cevap verme zorunda kalınması D) Öz eleştirinin fazla yapılmamasından dolayı başkaları tarafından eleştirilme durumunda kalınması Basın dünyasının somut haberlerden çok, kişisel değerlendirmelere yönelmesi

(2022/2-ALES) Dünyada giderek büyüyen doğa hareketi, doğal varlıkla- ra hukuk karşısında "kişi" hakkı verilmesini talep eden bir harekete dönüştü. Bu hareket, 1970'lerde genç bir hukuk profesörünün "Hukuk, insan olmayan nesneler ve varlık- e lara da örneğin kayalara ve ağaçlara da hak tanıyacak kadar evrilirse ne olur?" sorusunu temel alıyor. Doğal nesne ve varlıklar, sadece insanlar için ifade ettikleri an- lam üzerinden değer gördükleri sürece onların hukuki ola- rak yok edilmeleri de mümkün. Tarih, insanları korumanın tek yolunun, insanları hak sahibi hâline getirmek olduğu- nu gösteriyor. İnsan dışı varlıklar da insanın yıkıcılığından ancak bu yolla, hak sahibi kişi ilan edilerek korunabilir. Elbette bu düşünce, özünde ulusların dünya görüşüne dayanıyor. Yeni Zelanda yerlileri Maoriler "Ben nehirim, nehir de ben..." diyor. Yani - Ahaki Ahaklarını korumanın tek yolunun doğayı korumaktan geçtiğini düşünüyorlaque els minelud B) doğayı bütün canlıların ortak bir yaşam alanı olarak kabul ediyorlar C) dünyayı kendilerinin de parçası oldukları tek bir beden gibi görüyorlar D) doğadaki her canlının tek bir canlı türü olarak kabul edilmesini istiyorlar NLGST E) toplumsal normların doğa kanunlarıyla bütünleştirilebi- leceğini ileri sürüyorlar NLA (2022/2-ALES) Türkçenin Kara Kutusu PARAGRAF 1 (KONU KONU) NL ORA NL. NLA ORM NL ORM NLA ORN NLA NLA ORM NL ORA RA

8. (1) İnsanın kendini değiştirmesi ancak içinde bulunduğu durumun farkına varmasıyla olur. (II) İnsanın her durumda kendini yenileme ihtiyacını hissetmesi gerekir ki kendini geliştirebilsin. (III) "Sıkılıyorum." demedikçe değişime hazır sayılmazsınız. (IV) Birtakım olumsuzluklarla bağınızı göz- den geçirmeniz, kapalı kapıları zorlamanız, insanlara ve do- ğaya o güne kadar baktığınızdan farklı bir gözle bakmanız sıkılmanızın farkına varmanızla mümkündür. (V) Insan aç olduğunu anlamadıkça karnını doyurmaya çalışmaz, yoksul olduğunun kabul etmedikçe varlığa doğru adım atmaz. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisi anlatı- min akışını bozmaktadır? A) I BNI & III QIV

dekletirmesi gerekir? / Antalya'daki antik Phaselis kenti üzerine bir şey yaz- mak on yıldır aklımdaydı. Hayvanların Doğası adlı kitapta okuduğum "Yabani arılar, Phaselis'in bütün halkını kentten sürüp çıkardı." cümlesiyle benim ta- kıntım birleşti ve çevremde izlediğim yaşanmış, yarım kalmış, tam gerçekleşiyor derken rastlantılar sonucu başka şekillere bürünmüş yaşam öyküleriyle buluştu. Phaselis'le ilgili araştırma yapmaya başladım ve elli beşten fazla kitap okudum. Aylarca hem okudum hem de yazmaya devam ettim. Sonunda tarihi ger- çeklere çok yakın bir metin çıktı ortaya. Ancak Pha- selis Adağı'nın bir masal-roman olduğu asla unutul- mamalı. Romanda aktarılan tarihi bilgilere gerçeğin ta kendisi olarak bakılmamalı. Ben romandaki kahra- manlarımın birlikte olacakları eski bir kent arıyordum, orasi Phaselis oldu. 57/58 57. Bu parçaya göre, yazarın romanı yazarken izlediği yöntem aşağıdakilerden hangisidir? A) Gözlemlediklerini, eski bir döneme yeni bir kur- guyla uyarlama B) Tarihte geçen olayları belgeleyerek aktarma C) Antikçağ yazarlarının anlatım biçimlerini taklit etme D) Yaşadığı olayları olduğu biçimiyle aktarma E) Bir kentin kuruluşunda ve yıkılışında rol oynayan etkenleri ortaya koyma

esin- Fliman, olduğu in kul- çağın- uğunu az kul vardır. küçük iliyor. ngisi E) V türü n bir kat- kkat- nlar, islar ürk- ca, 37.-38. soruları aşağıdaki parçaya göre cevapla- yınız. Elektroforez, moleküler biyoloji ve genetik mühendisliği araştırmalarında yaygın olarak kullanılan yöntemlerden biridir. Elektroforez yönteminde ilk olarak DNA, hücreden ayrılarak saf hâlde elde edilir. Daha sonra molekül ölçe- ğinde bir makas gibi görev yapan enzimler aracılığıyla DNA molekülü, farklı noktalardan kesilerek farklı uzunluk- larda DNA parçaları elde edilir. Farklı uzunluktaki DNA parçaları elektroforez yöntemi ile büyüklüklerine göre ayrılır. Bunun için gözenekli yapıdaki bir jel kullanılır. Elektrik akımı uygulandığında jelin bir ucu artı, diğer ucu eksi yükle yüklenir. DNA molekülü elektriksel olarak eksi yüklü olduğu için elektrik akımı uygulandığında DNA parçaları jelin artı kutbuna doğru hareket eder. Jelin yapısında gözenekler bulunduğundan DNA parçaları elektrik akımı etkisiyle hareket ederken bu gözeneklerden geçmesi gerekir. 37. 1. Elektroforez yöntemi ile gözenekli yapıya sahip jel arasında bir ilişki vardır. A) Yalnız I II. Elektrik akımı uygulandığı için DNA molekülünün yörüngesinde değişiklik meydana gelir. III. Elektroforez yöntemin yaygınlaşmasının birden -fazla gerekçesi bulunmaktadır. Yukarıda numaralanmış ifadelerden hangileri bu parçada anlatılanlarla ilişkilendirilebilir? D) I ve 39. (1) Ya sana alaca Çok nimi baş hiçb (IV) kis niz B) Yalnız II karekök -E) I,II ve III C) Yalnız III po niz dil B O A 8

Tarih, faydası herkesi kapsayan bir ilimdir çünkü yaşanılan çağın olaylarıyla eski çağın olaylarını karşılaştırıp sonuca varmak gerekir. Aşağıdakilerden hangisi Naima'ya ait bu cümleye an- lamca en yakındır? A) Tarih, kendisinden çıkarılabilecek o kadar çok öğüt içe- rir ki bunu gören milletler asla hataya sürüklenmez. B) Tarih; tekerrürden ibaret olduğu için geçmişteki olaylar- dan ders çıkarıp kararlar almak, tüm insanlık için önem- lidir. Tarih; yararı tüm insanlar için olan, geçmişi göstererek ona sahip çıkmamız gerektiğini aşılayan bir bilimdir. D) Tarih, bir milleti başka bir milletten ayıran değil de on- ların aslında aynı özden geldiğini açığa çıkaran yararlı bir ilimdir. E) Tarih; insanlığın geçmişini yansıtan bir ayna olduğu için üzerinde durulması gereken, faydalı bir alandır.

görevlilerin sayısı arak artar. in toprakları- enir? 5. 1. Divanda büyük davalara bakar. II. Hazinenin durumu ile bilgili divanda padişaha bilgi verir. III. Divanda alınan kararları mühime defterine yazar. Osmanlı Devleti'nde yukarıda verilen konularla ilgile- nen divan üyeleri seçeneklerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) B) C) D) E) Defterdar 11 Nişancı 1 || || ||| Kazasker 11 ||| 1 ||| 1

CEVA Tarih boyunca ekonomik yapı dönüşümleri diğer unsurlarla birlikte toplumların çalışma anlayışı üzerinde etkin olmuştur. Örneğin göçe- be, avcı - toplayıcı bir topluluğun zaman-mekân anlayışı bir ayrışma içerisinde değildir. Günübirlik üretim-tüketim sürecinin egemen olması, topluluk üyelerinin sürekli olarak yer değiştirmeleri vb. fak- törler onların çalışma zamanı ile serbest zaman ayrımı yapmalarına imkân vermez. Zira egemen zihniyet düzeyinde böylesi bir ayrıma müsait bir yapılanma yoktur. Aşağıdakilerden hangisi bu parçadaki düşünceyle örtüşür? A Çalışma hayatında değişmez unsur zamandır, çalışma süresi Ne alınan maaş doğru orantılı olmalıdır. B Zamana ve mekâna göre değişen çalışma anlayışında odak hokta emek ve sermaye dengesidir. Çalışma saatleri, bazı gruplarda normal hayatla iç içe geçmiştir, bu saatlerin düzenlenmesi imkânsızdır. D) Bireyin özgür üretime çalışma hayatına adapte olunca başla- ması beklenen bir durumdur. Egemen güç elindeki imkânları kullanarak avcılık ve toplayıcılık yapan grupların çalışma saatlerini düzenleyebilir.

Haldun Hürel'in İstanbul'u Geziyorum Gözlerim Açık adlı çalışması, şu ana kadar yazılmış en güzel İstanbul envanteridir. Hikâyeler, efsaneler- le süslenmiş yüzlerce ayrıntıdan oluşan bu kitap, adeta bu kentin röntgenini çeken bir çalışma. Bu parçada geçen "kentin röntgenin çekmek" sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Bir yerin durumunu tespit edip belirlemek B) Bir yerin gizli saklı kalmış yanlarını açığa çı- karmak C) Bir yerin az bilinen yanlarını tespit etmek D) Kimsenin görmek istemediği şeyleri açığa çıkarmak E) İçinde bulunulan yaşamı tüp çıplaklığıyla yan- sıtmak

an- aki lar pr. bu e- k dergisi 38. Fantastik, gerçekliğin sınırlarını aşarak ola- ğanüstüye yaslanan; hayalle, mantık çerçe- vesinin dışında sınırsız bir ilişki kuran edebi türün adıdır. Bunlar gerçek dünyanın içinde, gerçeküstü unsurlar içeren, tereddütte bırak- mayı hedefleyen eserler iken, süreç içerisinde gerçek dışı coğrafyaları ve ırkları da içine al- mıştır. Fantastiğe popülerlik kazandıran ilk örneklerinden biri Yüzüklerin Efendisi üçleme- sidir. Bu eserlere fantastik kurgu da denilmek- tedir. Kökeni mitlere, destanlara ve masallara kadar uzanan fantastik, 18. yüzyıldan itibaren önce edebiyatta sonra resim ve sinemada kendini gösterir. Fantastiği, Batı'da pozitivist anlayışın hâkim olduğu döneme tepki ve bir tür kaçış olarak değerlendirenler olduğu gibi, birer simge şeklinde, gerçekleri düşsel öge- lerle göstermek için kullananlar da vardır. Kimi de gerçekliğin çiğnenmesi ve mantığın karşıtı olarak tanımlar. Bu parçaya göre fantastik eser ile ilgili aşa- ğıdakilerden hangisi söylenemez? Zamanla nesnel gerçekliğin dışında başka dünyaları konu almaya başladığı B) Batı'da kimi yazarlar tarafından bir tepki edebiyatı olarak görüldüğü Güzel sanatların farklı dallarında örnekleri- nin bulunduğu Zamanla daha popüler hâle gelmesinin beklendiği Niteliklerini yansıtan bir isim taşıdığı

e ce- ve an e k e 24. Bir çalışmada kadın ve erkeklerden oluşan bir gruba farklı duygusal ifadeler içeren kimi fotoğraflar gösterilmiştir. Katılımcılardan fo- toğraflara baktıktan sonra fotoğraftaki kişinin duygusunu söylemeleri istenmiştir. Bu deney sonunda kadınlarla ilgili fotoğraflardaki duy- gular, hem erkek katılımcılar hem de kadın katılımcılar tarafından daha rahat ve doğru bir şekilde saptanmıştır. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerin han- gisine ulaşılabilir? A) Kadınlar duygularını mimiklerle dışa vur- mada erkeklerden yeteneklidir. Kadınlar duygularını gizlemek için genel- likle gülümsemeyi tercih etmektedir. Erkekler duygularını gizlemek için kadın- lardan daha az mimik yapmaktadır. D) Mimiklerde kadınlarla erkekler arasında kimi farklılıklar bulunmaktadır. Kadınların yaşamlarında erkeklerden daha fazla gülümsedikleri söylenebilir. 25. Zengin bir kültür mirasına sahip olan Türkiye

ek, ir. an en in final dergisi 32. Irlandalı yazar James Joyce'un hemen tüm edebiyat serüveni Dublin kenti etrafında şe- killenmiştir. Yazar dünya görüşünü, sanat algısını ve deneysel dil arayışlarını bu kent üzerine kurgular; kentin sesini modern öy- küye kazandırmak, yapıtlarıyla onu yeniden yaratmak ister. Dublin, onun öykülerinde sadece bir fon değil, her şeyin izahı için en temel başvuru kaynağıdır. Hayatı çekilmez kılan modernizmin tüm olumsuzluklarını sim- geleyen bir öznedir. Joyce, yapıtlarında bu olumsuzlukları gündeme getirip bunlarla he- saplaşır. Sonunda da başarısızlık kenti olarak gördüğü Dublin'den ayrılıp yıllarca Avrupa'da sürgün yaşar. Bu gönüllü sürgünlüğe rağmen Dublin'e olan aşkı onu terk etmez. Sürgünde geçen yirmi sekiz yıla rağmen onun Dublin ha- yali hiç sönmemiştir. Bu parçada söz edilen yazarla ilgili aşağı- dakilerin hangisine ulaşılamaz? A) Dublin, sanat yaşamını derinden etkileyen bir şehirdir. B) içinde bulunduğu koşulları öykülerinin temel ögesi haline getirir. O C Yenilikçi üslubuyla modern öykünün geli- şimine katkı sunmaya çalışır. Sürgünlüğü, çağdaş ve yaratıcı metinler yazmaya hazırlık olarak görür. E)Kent olgusu üzerinden bir tür modernizm eleştirisi yapar.

(1) Geleneksel aticilik sporlarinin en yaygın ve en eski olaní okçuluktur. (1) Tarihte ok atıcıları orduların temel vurucu gücünü meydana geti- riyordu. (III) Dolayısıyla savaşa hazır olmak ve vücudun güçlendirilmesi bağlamında okçuluk savaş zamanları dışında da idmanı yapılan ve yarışmaları düzenlenen geleneksel bir spor dalı olmuş, hakkında çeşitli kitaplar yazılmıştır. (IV) Bu yazılı kaynaklarla beslenerek gelen okçu- luk, Osmanlının erken dönemlerinden itibaren kendi kurumlarını ve mecralarını oluşturmuştur. (V) Kentlerin belirli yerlerinde yarış meydanları kurulmuştur. (VI) Bunların içinde özel bir yeri olan ok meydanlarında genellikle menzil atış- ları yapılır; başarı gösteren okçuların adları özel sicillere kaydedilir hatta bazen onlann anısına anıtlar dikilirdi. 23. Bu parçada okçulukla ilgili aşağıdakilerin hangisine değinilmemiştir? A) Hangi durumlarda gereksinim duyuldu- guna B) Kurumsal nitelik kazanmasında nelerin et- kili olduğuna Spor dalı olarak gündelik yaşama nasıl yön verdiğine D) Menzil atışlarının nerelerde gerçekleştiril- diğine Kimi atıcılarla ilgili özel kayıtlar tutuldu- ğuna al dergisi

k lir. a 2. and sicak Dal madim. Bu Jurur Him kultur anlayışımla ilgilidir mutlaka. Kısaca insanın özüyle çelişik buluyorum sanal ortamları. Bu tür ortamların yazının, kâğıdın ve kalemin yerini tutacağını sanmıyorum. Elektronik postalar, sosyal ağlar bütünüyle önsüz, yapay ilişkiler gibi geliyor bana. İnsan yüzünün taşıdığı anlamdan yoksun ve iki taraf da sorumluluk yüklemeyen soğuk, sevgisiz ilişkiler olduğunu düşünüyorum. Bu da benim o ortamdan uzaklaşmama neden oluyor. Kişinin bir davranış yaptığı sırada, o davranışla ilgisi olmamasına rağmen bir karşılık alırsa zamanla almış olduğu bu karşılığı o davranışla ilişkilendirir ve davranışı sürekli olarak yapma eğilimi gösterir. Bu duruma psikolojide "batıl davranış" adı verilir. Batıl davranışta ilk başta bilinçli bir tercih yapılmaz. Ancak davranış istenen sonuçları doğurduğunda tekrar edilir. Örneğin bir öğrencinin girdiği tüm sınavlarda aynı kalemi kullanması batıl davranışa bir örnektir. Öğrenci sınavda başarılı olmuş ve hiçbir ilgisi olmamasına rağmen bu başarıyı kullandığı kalemle ilişkilendirmiştir. Bunun sonucunda batıl davranış ortaya çıkmıştır. Buna göre aşağıdakilerden hangisi "batıl davranış" a örnek olamaz? Bilinali bir teran değil A) Maça kirli çorapla çıkan ve 3 gol atan futbolcunun tüm maçlara kirli çorapla çıkması C B) Kapısına gelen dilenciyi boş döndüren kişinin gününün kötü geçmesi sonucu gördüğü her dilenciye yardım etmesi C) Oyuncaklarını arkadaşlarıyla paylaşan çocuğun annesi tarafından sevgiyle kucaklaması ve sonrasında çocuğun oyuncaklarını hep paylaşması D) Yaptığı iş görüşmesinin olumsuz geçmesi sonucu eve gelince atletini ters giydiğini fark eden iş adamının o günden sonra atletini ters giymemeye özen göstermesi 25

TYT DENEME SINAVI 8. abish B 1970'lerden sonra yaşanan bilimsel ve teknolojik gelişme- ler eğitim sistemini önemli derecede etkilemiştir. İnternet adı verilen küresel bilgi ağının güçlenmesi, yaygınlaşması ile dünyada iletişim biçimi değişerek saniyeler içerisinde yazılı, sözlü, görüntülü bağlantı sağlanır hâle gelmiştir. Günümüzde iletişim teknolojileri çok büyük bir hızla geliş- mektedir. Bu gelişmelerin etkilediği önemli alanlardan biri de öğrenmedir. İletişim teknolojileri, öğrenme sürecin- de, birçok açıdan geleneksel eğitim sistemlerine katkı- lar sağlamakta ve yaşam boyu öğrenmeye uygun ortam yaratmaktadır. Öğrenme, yaşamla başlayan ve ölünceye kadar devam eden, sınırları olmayan bir süreçtir. İletişim teknolojileri öğrenmeyi klasik okul sınırları içerisinden çıkarıp bireylerin kendilerini yetiştirebilecekleri imkânları sağlamıştır. Türkiye'de Açık Öğretim Fakültesi ile posta ve televizyonla başlatılan uzaktan eğitim, bugün pek çok üniversitede tamamen internet üzerinden, web tabanlı bir şekilde gerçekleşmektedir. Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilme- miştir? A) Uzaktan eğitimin ilk kez 1970'li yıllarda yapıldığına B) Öğrenmenin bütün ömrü kapsayan bir süreç oldu- ğuna C) İletişim teknolojilerinin yaşam boyu öğrenmeye ze- min hazırladığına D) Türkiye'de farklı araçlarla uzaktan eğitim gerçekleş- tirildiğine X E) Bilim ve teknolojideki gelişmelerin eğitim sistemini mention etkilediğine B Kitaptaki öykülerde ruhsal kırılmaların, insanı derinden yaralayan anların hüzünlü atmosferinde soluk alıyor öykü kahramanları. Öykülerin içinde insan gerçeğinin şiirsel 10. Ho 16